Жартылай летальді және летальді мутациялар

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады)І. Сынып оқушыларына жағымды ахуал туғызу, назарын сабаққа аудару, топқа бөлу (2-3 минут)Сынып оқушыларын 2 топқа бөліп топтастыру. 1- топ: “Эмбриондық даму” 2- топ: “Постэмбриондық даму”

ІІ.Талқылау үшін сұрақтар.

1.Гаметогенез дегеніміз  не?

2.Жыныс жасушаларын атаңдар?

3.Ұрықтану, зигота дегеніміз  не?

ІІІ. Топтық жұмыс «Қызметке қабылдау» ойыны (10 минут)

Жұмысқа қабылдаушы «Жыныс жасушаларының дамуы. Ұрықтану, оның генетикалық маңызы» тақырыбы бойынша бәсекелес екі топтың біліктілік дәрежесін анықтау үшін сұрақтар дайындауды тапсырады. Оқушылыр қызметке қабылдану үшін сұрақтарды дайындап, келесі топтың дайындаған сұрақтарына жауап береді. Жұмысқа қабылдаушы сұрақтарға жақсы жауап берген екі топтың біреуін жұмысқа қабылдайды.

ІV. Топтық жұмыс «Джиксо» (5 минут)

“Эмбриондық даму” тобы «Эмбриология ғылымының дамуы туралы қысқаша тарихи мәліметтер, нейрула» туралы оқып “Постэмбриондық даму”тобына түсіндіреді.“Постэмбриондық даму” тобы «Бластула, гаструла, постэмбриондық даму» туралы оқып, “Эмбриондық даму” тобына түсіндіреді.

V. Жеке жұмыс  «Сыйқырлы қалам»Әр оқушы бүгінгі тақырып бойынша бір сөйлемнен айтып шығады

Кейінгі тапсырмалар

Тақырыптың түйінін жазу 152-бет

Кейінгі оқу

§35 Онтогенез-организмдердің жеке дамуы

ЖИКСО әдісі (оқулықпен жұмыс)

1.1. Ауыз қуысы: Ауыз қуысы: 2 бөлімнен

ауыз кіреберісі нағыз ауыз қуысы

Ерін мен ұртпен (сырт жағынан)Тістер мен қызыл иекпен (іш жағынан)

тістерден басталып аран мен шектеледі

Ауыз қуысында 3 жұп сілекей бездері өзектері ашылады.

Тіл көлденеңжолақты бұлшықет ұлпасынан тұрады.

Бұлшықет талшықтары ұзына бойына, көлденең, тік бағытта жатады.

2. 2. Ас қорыту  жолы:

1.Жұтқыншақ

Мойын омыртқаның алдыңғы жағында орналасқан.

Ұзындығы:11-13 см болатын бұлшық етті мүше тыныс алу және ас қорыту жолдары қиылысады. Екі бүйіріндегі тесіктер арқылы ортаңғы құлақ қуысымен байланысқан. Жұтқыншақтың ауыз қуысымен жалғасқан жерінде 6 бадамша бездер орналасқан.

3. 3. Өңеш:

Ұзындығы:25 см болатын ас қорыту мүшесі, 11 кеуде омыртқасында асқазанға ашылады.

4. 4. Қарын

Қарын- құрсақ қуысының жоғары бөлімінің сол жағында, көкеттің астында орналасқан асқорыту жолының кеңейген мүшесі.

Қарынның ішкі жағын астарлап жатқан қатпарлы сілемейлі қабықшасы оның көлемін үлкейтеді. Бұлшықет талшықтары үш түрлі бағытта орналасады.Ішкі қабаты қиғаш, ортаңғысы-сақина тәрізді, сыртқысы-ұзыннан орналасқан.Сілемейлі қабықшада көп бездер бар. Бездерден сөл бөлінеді.

Қарынның өңешпен ұлтабармен байланысқан жерінде сақина тәрізді бұлшықеттер болады.

5. 5.Аш ішек 

Аш ішек-қарын мен тоқ ішекті жалғастыратын түтік пішінді бұлшықетті мүше.Ұзындығы 5,5-6 метрдей

Аш ішектің қарыннан басталған 25-30 см бөлімі ұлтабар деп аталады. Ұлтабарға бауырдан келетін өт қабының өзегі және ұйқыбездің де өзегі ашылады. Сілемейлі қабықшасында тұйық өскін түріндегі бүрлер өте көп. Ішкі бұлшықет талшықтары сақина тәрізді, сыртқысы ұзына бойына орналасқан.

Аш ішек /5-6 м/

Бүр – сіңіру

Май лимфа

ақуыз, көмірсу —- қанға

6. 6. Тоқ ішек 

Аш ішектен екі еседей жуан 1,5-2 метр. Тоқ ішектің аш ішектен басталған жері бүйен деп аталады. Оң жақ мықын тұсында орналасқан. Бүйеннің төменгі шеті тұйық өскін соқырішек болады. Оны аппендикс латынша “қосалқы” деп атайды. Тоқ ішектің соңғы бөлімі тік ішек

Тоқ ішек /2-1,5м/

Н2О сіңіреді

Тік ішек

Тамақтану гигиенасы :

25 % 40 % 15 % 20 %

таңертең түс сәске кеш

Сауықтыру минуты.

Бір орында екі аяқтарыңды бірге қойыңдар. Қолдарыңды түсіріңдер, арқаларыңды түзеңдер. Жайлап қолдарыңды жоғары көтеріңдер, арқаларыңды бір- біріне біріктіріп, саусақтарыңды қысыңдар. Бүкіл денелеріңмен жоғары созылыңдар. Алдыға қарай созылғанда биік алма ағаш елестетіңдер. Биік, әдемі алма ағашы күнге қарай тартылады, адам ағзасы ағаш сияқты күшпен толады (15- 20 секунд орындалады). Қолдарыңды түсіріп демалыңдар. 2 топтан оқушы шақырып, бірінші шыққан оқушыға алма беріп, екінші шыққан оқушыға қалам беріп

ІІІ. Ойтолғаныс

Тест тапсырмалары беріледі:

1. Адамның ас  қорыту жолының ұзындығы:

а/ 3-5м ә/ 8-10м б/ 15-18м в/ 18-20м

2. Дәм сезу рецепторлары  қайда орналасқан?

а/ жұмсақ таңдайда ә/ ұрттың сілемейлі қабығында

б/ тілде в/ көмейде

3. Ас қорыту және  тыныс жолдары қай жерде қиылысады?

а/ ауыз қуысында ә/ жұтқыншақта

б/ өңеште в/ көмейде

4. Ас қорыту жолында  асқазаннан кейін не орналасады?

а/ аш ішек ә/ тоқ ішек

б/ ұлтабар в/ бауыр

5. Тоқ ішектің  бөлімдері:

а/ аш ішек, жиек ішек, тік ішек б/ соқырішек, жиек ішек, тік ішек

ә/ соқырішек, тік ішек, ұлтабар в/ ұлтабар, тік ішек, аш ішек

6. Аш ішек бөлімдері:

а/ ұлтабар, тік ішек, аш ішек б/ соқырішек, жиек ішек, тік ішек

ә/ ұлтабар, аш ішек, мықын ішек в/ соқырішек, тік ішек, ұлтабар

Жауаптары: 1 ә 2б 3ә 4б 5ә 6б

№2 тапсырма.Семантикалық карта

№3 тапсырма.Сәйкесін тап: Ас қорыту жолы

1.Ауыз қуысы

2.Асқазан

3.Аш ішек а) сілекей  бездері

б) бауыр безі

в) ұйқы безі

Жауаптары:1-а, 2-ә, 3-б

№4 тапсырма.Инсерт әдісі

Кері байланыс

5.Бағалау бетшесі арқылы оқушылар бірін бірі бағалайды.

Үйге тапсырмасы мен бекіту сұрақтарына жауап берген оқушылар бағаланады.

6.Үйге тапсырма беру: $44. оқып-түсінік айту. «Асқорыту мүшелері» туралы мәнжазба дайындау

Ел президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауында былай делінген: «Салауатты өмір салтын ынталандыру әрқайсымыздың дене тәрбиесімен айналысуымызға, дұрыс тамақтануымызға, есірткілерді темекі мен ішімдікті тұтынуды қойып, тазалық пен санитарлық шараларды сақтандыруымызға бағытталған.»

Сондықтанда, құрметті оқушылар адам денсаулығына зиянды әдеттерден аулақ болып, салауатты өмір салтын ұстанып, ұзақ өмір сүрейік деп, бүгінгі сабағымызды аяқтаймыз.ас корыту