Клиникалық және санитарлық микробиология элективті пәні бойынша

Ф КГМУ 4/3-03/02

ПП КГМУ 4/02

 

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК  МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

 

Микробиология және иммунология кафедрасы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

СИЛЛАБУС

 

Клиникалық және санитарлық микробиология элективті пәні бойынша

 

 

Мамандығы 051102 - «Қоғамдық денсаулық сақтау»

 

Оқу көлемінің сағаты (кредит*) 160 сағат (4кредит)

 

Курс V

 

Семестр  9,10

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қарағанды 2012 ж.

 

Силлабус   051102 - «Қоғамдық денсаулық сақтау»  мамандығы үшін «Микробиология» пәні бойынша жұмыс бағдарламасының негізінде құрастырылған «29» 06. 2012 ж. №11 Хаттама.

 

Силлабус кафедра мәжілісінде  қарастырылып  және бекітілді

«31» 08. 2012 ж. № 1 Хаттама

 

Кафедра меңгерушісі, доцент                   ___________  Ахметова С.Б.

 

 

 

Оқытушылар  жөнінде мәлімет:

Кафедра меңгерушісі: Ахметова Сауле Балтабаевна – м.ғ.к., доцент,  микробиология және иммунология кафедрасының меңгерушісі,  педагогикалық жұмыс өтілімі – 13 жыл. Телефон: 51 34 79 (124).

Ғылыми қызығушылығы: экспериментальді, клиникалық микробиология.

Ғылыми мектебі:Қорғаған кандидаттық диссертация тақырыбы: «Қарағай шырынынан алынған фитопрепараттардың іріңді жарақаттар мен трофикалық жараларды емдеу кезіндегі қоздырғыштардың биологиялық қасиеттеріне әсері», мамандығы 03.00.07 - «микробиология», Қазақ мемлекеттік медицина академиясы Астана қ-сы. Ғылыми жетекшілері: м.ғ.д., проф. С.В. Лохвицкий, м.ғ.д., проф В.А. Снопкова.

Орыс және қазақ тілдерінде дәріс  оқиды.

Оқытушылар: 

1. Абдулина Ғалия Амирбековна,  медицина ғылымының кандидатты, доцент, педагогикалық жұмыс өтілі  - 32 жыл. Телефон: 51 34 79 (124)

Ғылыми қызығушылығы: эксперименттік, клиникалық иммунология және микробиология.

Ғылыми мектебі: Қорғаған кандитаттық  диссертация тақырыбы: «Қорғасын  өндірісіндегі жұмысшының микрофлорасы бұзылуында және екіншілік иммунды  тапшылық үшін төменгі молекулярлы РНҚ көмегімен коррекция жүргізу», мамандығы 14.00.36 - «Аллергология және иммунология», 03.00.07 - «Микробиология», Дәрігерлер біліктілігін арттыратын институт (Челябинск, 1986 ж.). Ғылыми жетекшілері: м.ғ.д., проф В.А. Снопкова, м.ғ.д., проф В.М. Земсков.

Дәрістерді қазақ, орыс, ағылшын  тілдерінде оқиды.

2. Филатова Людмила Григорьевна, медицина ғылымының кандидатты, доцент, педагогикалық жұмыс өтілі – 33 жыл. 51 34 79 (124)

Ғылыми қызығушылығы: клиникалық микробиология, қолданбалы иммунология, онекі елі ішек ойық жара хирургиясы.

Ғылыми мектебі: Қорғаған кандитаттық  диссертация тақырыбы: «Ойық жара ауруын хирургиялық емдеу кезіндегі  болатын бұзылысты коррекциялау және иммунологиялық статус», мамандығы 14.00.36 – «Аллергология және иммунология», 14.00.27 – «Хирургия», микробиология және эпидемиологиялық казақ институты (Алматы, 1988 ж.). Ғылыми жетекшілері: м.ғ.д., проф. В.А. Снопкова, м.ғ.д., проф. С. В. Лохвицкий.

Дәрістер мен сабақты орыс тілінде  жүргізеді.

3. Азизов Илья Сулейманович, медицина ғылымының докторы, профессор, педагогикалық жұмыс өтілі – 16 жыл.Телефон: 51 34 79 (124)

Ғылыми қызығушылығы: эксперименттік және клиникалық микробиологиясы, бактерияларға антибиотктердің тұрақтылығы.

Ғылыми мектебі: Қорғаған докторлық диссертация тақырыбы: « Дәріге тұрақтылық мониторингі антимикробты препараттарды қолданудағы рациональді негіз ретінде» мамандығы 03.00.07 - «Микробиология». Ғылыми жетекшілері: академик ҰҒА ҚР, проф. И.Р. Кулмагамбетов, б.ғ.д., проф. Л.Е.Муравлева

Дәрістер мен сабақты орыс тілінде жүргізеді.

4.Шамбилова Наталья Александровна- аға оқытушы, жұмыс өтілі – 16 жыл. Телефон: 51 34 79 (124)

Ғылыми қызығушылығы: экспериментальді және клиникалық микробиология.

Сабақты орыс тілінде жүргізеді.

5. Николаева Антонина Борисовна – аға оқытушы, педагогикалық жұмыс өтілі – 8 жыл. Телефон: 51 34 79 (124).

Ғылыми қызығушылығы : микробиология, биохимия.

Ғылыми мектебі: «Staphylococcus туысы өкілдерінің антиоксиданттық  белсенділігі» тақырыбы бойынша  кандидаттық диссертация жұмысы орындалуда, мамандығы 03.00.07 – «Микробиология».

Сабақты ағылшын және орыс тілдерінде жүргізеді. 

6. Котенева Елена Николаевна – аға оқытушы, педагогикалық жұмыс өтілі – 7 жыл. Телефон: 51 34 79 (124).

Ғылыми қызығушылығы: микробиология, биохимия

Сабақты орыс тілінде жүргізеді.

            7. Қабдуова Әлия Қуантаевна – аға оқытушы, педагогикалық жұмыс өтілі – 8 жыл. Телефон: 51 34 79 (124).

Ғылыми қызығушылығы: санитарлы микробиология.

Сабақты қазақ тілінде  жүргізеді.

            8.Сайлау Жанболат Сайлаувич – аға оқытушы, педагогикалық жұмыс өтілі – 5 жыл. Телефон: 51 34 79 (124).

Ғылыми қызығушылығы:  клиникалық микробиология.

Сабақты қазақ тілінде  жүргізеді.

9. Айтжанова Гульжан Абдуалиевна - оқытушы, педагогикалық жұмыс өтілі – 10 жыл. Телефон: 51 34 79 (124).

Ғылыми қызығушылығы:  микробиология.

Сабақты қазақ тілінде  жүргізеді.

10Назаренко Галина Александровна - оқытушы, педагогикалық жұмыс өтілі –1 жыл. Телефон: 51 34 79 (124). 

Ғылыми қызығушылығы: клиникалық және санитарлы микробиология.

Сабақты орыс тілінде жүргізеді.

11Амантаев Нурболат Габдуллаевич- оқытушы, педагогикалық жұмыс өтілі –1 жыл. Телефон: 51 34 79 (124).

            Ғылыми қызығушылығы:  биология, микробиология.

            Сабақты қазақ тілінде жүргізеді.

12Бабенко Дмитрий Борисович – оқытушы, педагогикалық жұмыс өтілі – 4 жыл. Телефон: 51 34 79 (124).

Ғылыми қызығушылығы: экспериментальді микробиология.

Сабақты орыс тілінде жүргізеді.

13Лавриненко Алена Владимировна – оқытушы, педагогикалық жұмыс өтілі – 3 жыл. Ғылыми қызығушылығы: экспериментальді және клиникалық микробиология.

             Сабақты орыс тілінде жүргізеді.

Байланыс ақпараты: Микробиология және иммунология кафедрасы. Мекен жайы: ҚММУ басты корпусы, Гоголь к-сі, 40, аудиториялар - 439, 440, 443, 445, 446, 448, 449, 450, 452, 454, 455, 456, 457. «Боулинг» аялдамасына дейін №7, № 53, №34, №05, №30, №06 автобустар маршруттары жүреді, телефоны 51 34 79 (124).

Пәннің саясаты: микробиология және иммунология кафедрасының «Қоғамдық денсаулық сақтау» мамандығы бойынша студенттерге қоятын басты талаптарына теориялық материалдар мен тәжірибелік дағдыларды оқудағы жалпы және жеке микробиология сұрақтарының маңызды бөліктерін өз деңгейінде меңгеру, пәннің басты түсініктерін анықтай білу, сондай-ақ инфекциялық аурулар қоздырғыштарының биологиялық қасиеті мен рөлі, қалыпты, патогенді және шартты-патогенді микрофлора туралы мәліметтер мен қазіргі заманғы зертханалық диагностика, алдын-алуы, емін, сонымен қатар ауыз судың (коли-титрді ж/е коли-индексті анықтау), топырақтың, ауаның, күнделікті қолданылатын дағды заттарының, азық-түлікті санитарлы-микробиологиялық зерттеуді жете меңгеру.

Кафедра студенттердің  сыртқы бет-әлпетіне де қатал талап  қояды: міндетті түрде халат, колпак және ауыстырып киетін аяқ киім киюлері тиіс. Зертханалық жұмысты орындау барысында техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтау қажет: қолданған заттық шыны, түтіктер залалсыздандырылып, бактериологиялық ілмек зарарсыздандырылады.

Тірі микроб дақылдарымен жұмыс жасағандағы басты міндет студенттер қауіпсіздігі мен қоршаған ортаны патогенді микроорганизмен зақымдалудан сақтауды қамтамасыз ету, яғни басты екі «техникалық» (қуралдар жабдықтар т.б.) және «адамдық» (кәсіби дағдылар мен білім) элементтерден тұрады ҚР ДСМ № 385 бұйрығына сай 10.06.2011 «Жобалауға, құрылысқа, қайта құруға, жаңартуға, сақтауға және микробиологиялық, паразитологиялық зертханада жұмыс істеу жағдайына қойылатын санитарлы-эпидемиологиялық талаптар».

Кафедра студенттердің  өзіндік дайындалу мүмкіндіктерін ұйымдастыру мақсатында келесі жағдайларды  ұсынады, студенттерге арналған әдістемелік нұсқаулар мен «Микробиология» пәні бойынша басты және қосымша әдебиеттердің болуы, дәрігер-бактериолог көмегімен кафедраның бактериологиялық лабороториясында жеке жұмыс жүргізу. Кафедрада студенттердің ғылыми үйірмесі бар, кафедра доценті Абдулина Г.А. кураторы болып  тағайындалған.

 

 

Кіріспе

 «Клиникалық және  санитарлы микробиология» пәні  студенттерде эпидемиялық емес  микробты аурулардың этиологиясын, патогенезін, шартты-патогенді микроорганизмдердің биологиялық ерекшеліктері мен экологиясын, емдеу профилактикалық мекемелерде ауруханаішілік инфекцияларға микробиологиялық бақылау жүргізуді, қазіргі заманғы иммунобиологиялық препараттарды қолдануды үйретеді.

          Пәннің мақсаты: Сабақ соңында студенттер эпидемиялық емес микробты ауруларды тудыратын шартты-патогенді микроорганизмдердің биологиялық қасиеттерін (ерекшеліктерін) және экологиясын айырып тануды, емдеу-профилактикалық мекемелерде аурухана ішілік инфекцияларға микробиологиялық бақылау жүргізуді, қазіргі заманғы иммунобиологиялық препараттарды қолдануды және  қоршаған орта обьектілерін санитарлы-микробиологиялық зерттеудің  кешенді әдістерін ұйымдастыруды, алынған нәтижелерді түсіндіріп беруді білу қажет.

           Оқытудың міндеттері:

• ШПМ-дің биологиялық қасиеттерін анықтау;
• Қазіргі заманғы дезинфекциялық заттарға және антимикробтық препараттарға микроорганизмдердің тұрақтылығын түсіндіріп беру;
• ШПМ және оппортунистік микроорганизмдер тудырған аурулардың этиологиясын, патогенезін және иммунологиясын оқыту;
• Микробиологиялық зерттеу үшін аурудың нозологиясына байланысты биологиялық материалды алу ережесін айыра білуді үйрету;
• Қоршаған орта обьектілерін микробиологиялық бақылауда қолданатын санитарлық микробиологиялық әдістерді үйрету;
• ЕПМ-де залалсыздандыру, зарарсыздандыру, асептика және антисептика әдістерін қолдануды және саралауды үйрету.

 

           Оқытудың соңғы нәтижелері

 

Дескрипторлар		Оқытудың соңғы нәтижелері	Құзыреттілік
А	Оқып зерттеліп жатқан пәнді түсіну және білімін көрсету, сонымен бірге осы пәндегі озық білім элементтерін қоса білу.	ШПМ-ді атау, анықтау, идентификациялау, оларды идентификациялау және бөліп  алу әдістері; зерттеу үшін биоматериалды  таңдау, алу және тасымалдау ережесін бақылау, этиологиялық диагнозды анықтау  үшін алынған нәтижелерді жинақтау және түсіндіріп беру, емдеу барысында микробиологиялық бақылау жүргізу.	1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8
В	Алған білімдерін және түсініктерін іскерлік деңгейде қолдану.	ШПМ-дер тудыратын  адам ауруларының негізгі қоздырғышын  жіктеу және саралау. Антисептика мен асептиканың және залалсыздандыру мен зарарсыздандырудың микробиологиялық негіздерін айыру, бактериологиялық, бактериоскопиялық, вирусологиялық, иммунобиологиялық және молекулярлы-генетикалық әдістерді диагностикалаудың және дисбактериоздың нәтижесін түсіндіріп беру; қоршаған орта объектілерін зерттеу кезінде эпидемиологиялық мәні бар санитарлы-көрсеткіштік микроорганизмдерді анықтауда күшіне енген бағалау нормативтерін тұжырымдау.	1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8
С	Оқып-зерттеліп жатқан пәндегі түйінді мәселелерді шешу және айғақ, дәлелдерді қалыптастыру.	ШПМ тудыратын ауруларды  бактериологиялық, бактериоскопиялық, вирусологиялық, иммунобиологиялық  және молекулярлы-генетикалық зерттеудегі  нәтижелерін динамикада бағалау  және сараптау, антибиотиктер мен иммунобиологиялық препараттарды тағайындауына байланысты дәлелдеу.	1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8
D	Ғылыми, этикалық, әлеуметтік ой пікірлерін қалыптастыру үшін мәліметтерді түсіндіру (интерпритациялау) және жинақтау.	Болашақтағы тәжірибелік  қызметті үшін (зертханалық диагноз қою үшін, адекватты антибактериалдық емдеуде және иммунобиологиялық препараттарды таңдауда) жаңа мәліметтерді, алған білімдерін жинақтау және ҚММУ-де пәнді әрі қарай оқып зерттеу, оларды қолдануды жоспарлау.	1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8
	Мамандарға және маман  еместерге мәліметтерді, идеяларды, мәселелерді және шешімдерді хабарлау.	Студенттер емтихан  қабылдаушыларға, /оқытушыларға/  алған  білімдері бойынша өзінің пікірін  айту, оларды талқылау. Білім алып жатқан пәні бойынша көпшілік алдында талқыға салу, талдау, пікір таластыру.	1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8
Е	Одан әрі өздігінше  оқуды жалғастыру қабілеттілігі.	Болашақтағы тәжірибелік  қызметті үшін және әрі қарай іздену мақсатында алған білімдерін жинақтау, бағалау.	1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8

 

Пререквизиттер: микробиология, эпидемиология, биохимия, жалпы гигиена, фармакология.

Постреквизиттер: инфекциялық аурулар, тамақтану гигиенасы, коммуналдық гигиена.

 

Пәнге қысқаша  сипаттама:

Шартты – патогенді микроорганизмдердің микробтық этиологиядағы инфекциялық аурулардың көбеюі және иммундық жетспеушілігі бар адамдардың күрт артуына байланысты ЕПМ ауруханаішілік инфекцияның микробиологиялық аспектілері қазіргі жағдайда дәрігер біліміне үлкен талап қойылуда. Ал, қоздырғыштың этиологиялық маңызын анықтау және айқындау мақсатында биоматериалды алу мен тасымалдау ережесінің маңыздылығы төмен болып табылады. Бактериологиялық зерттеуге клиникалық материалдан сынама алу принциптері. Антибиотикке тұрақтылықтың негізгі түрлерін анықтау. Ішек дисбактериозы нәтижесін бағалау және дәрежесін анықтау критериялары. Ауруханаішілік инфекцияны қадағалау мақсатында жүргізілетін микробиологиялық зерттеу әдістері. Қан, ликвор, зәр, қақырық, нәжісті микробиологиялық зерттеу және нәтижесін сараптау.

Санитарлық микробиология. Су, топырақ және бөлмелер (бөлімдер, стационар, ЕПМ) тазалығына қойылатын микробиологиялық талаптар. ЕПМ санитарлық тәртіп. ЕПМ режимдік шаралар. Қызметкердің қолын, киімін және құралдарды санитарлы-микробиологиялық зерттеу. 

 

 

 

 

 

 

 

Дәріс тақырыбының жоспары:

 

№	Тақырып атаулары	Өткізу түрі	Ұзақтығы
1 кредит
	Асептика, антисептика, залалсыздандыру және зарарсыздандырудың микробиологиялық негіздері.	Мәселелік	1
	Химиялық, физикалық, механикалық және биологиялық факторлардың антимикробтық әсер ету механизмі.	Мәселелік	1
	Инфекциялық аурулар химиотерапиясының микробиологиялық негіздері.	Мәселелік	1
	Антимикробтық емдеуді зертханалық бақылау.	Мәселелік	1
Барлық сағат: 4
2 кредит
	Клиникалық микробиология, пәні, міндеті, әдістері.	Мәселелік	1
	Нозокомиальді инфекциялар. Негізгі түрі, көзі, этиологиялық құрылымы.	Мәселелік	1
	Госпитальді инфекциялардың қазіргі  кездегі микробиологиялық диагностикалау әдістері.	Мәселелік	1
	Патогенділігі I-IV топтағы микроорганизмдермен жұмыс жасауға қойылатын санитарлы-эпидемиологиялық талаптар.	Мәселелік	1
Барлық сағат: 4
3 кредит
	Санитарлы микробиология ғылымы. Негізгі түсінік пен терминдері.	Мәселелік	1
	Санитарлы-көрсеткіштік микроорганизмдердің жалпы сипаттамасы. СКМ топқа бөліп жіктеу.	Мәселелік	1
	Санитарлы-көрсеткіштік микроорганизмдері бойынша қоршаған ортаның ластануын бағалау принциптері.	Мәселелік	1
	Ашық және жабық су қоймаларының санитарлық микробиологиясы. Су сапасын бағалайтын нормативті құжаттар.	Мәселелік	1
Барлық сағат: 4
4 кредит
	Топырақ инфекциялық  аурулардың негізгі берілу факторларының  бірі. Тұрғылықты жердің топырағының  санитарлық жағдайын бағалайтын көрсеткіштер.	Мәселелік	1
	Ауаның санитарлық микробиологиясы. Адамдар көп шоғырланатын жердің ауасын санитарлы-гигиеналық және эпидемиологиялық жағдайын бағалау.	Мәселелік	1
	Сауда жасауға бекітілген обьектісін санитарлық - микробиологиялық бақылау.	Мәселелік	1
	Азық түліктің санитарлық микробиологиясы. Азық-түлік сату орны мен қоғамдық тамақтану мекемелерін санитарлық – бактериологиялық бақылау.	Мәселелік	1
Барлық сағат: 4
Барлық сағат: 16