Бухгалтерлік есептің стандарттары мен тұжырымдамалық негізі

                             Кіріспе

1C:Кәсіпорын операцияларды  енгізу барысында есеп беруді  құру барысында және де басқа мәселелердің орындалуында олардың тез айналуына негізгі бухгалтер қорытындыны актуалды жағдайда сақтайды. Негізгі қорытындылар болып қалдықтар және шоттар бойынша айналым және аналитикалық есеп берудің объектілері табылады, сонымен қатар кез-келген кезеңде өлшенген шоттар арасындағы айналым.

1С: Кәсіпорын жүйесінің  «Бухгалтерский учет» компонентін  қолдайтын бухгалтерлік  қорытындылар  механизмі оларға жылдам жауап  беруді қамтамасыз ету үшін, есеп  беруді құру кезінде және әр  түрлі есептерді шешу үшін  жиналған қорытындыларды сақтауды  жүзеге асырады.

 «БухгалтерскиеИтоги» объектісі 3 түрлі режимінде жұмыс жасай алады:

• негізгі қорытындылармен жұмыс;
• уақытша қорытындылармен жұмыс;
• сұраныс режимінде жұмыс;

Объекті құру кезінде ол негізгі қорытындылармен жұмыс жасау режімінде жұмыс істейді. Қалған режимдерге ауыстыру Рассчитать және ВыполнитьЗапрос тәсілімен қолданылады. Режимге тәуелді құрамы және атрибуттар мен объектілердің тәсілдерін қолдану өзгеріп отырады.

 

 

 

 

 

 

1. Қасиеттері

«БухгалтерскиеИтоги» объектісінің жұмысы барлық жұмыс режимдерінде кейбір ортақ ерекшеліктерге ие. Объектілер тәсілдері параметріндегі «Счет» типінің мәні шоттың кодынан тұратын жол түрінде берілуі мүмкін.

  ИспользоватьПланСчетов  және ИспользоватьРазделительУчета.

  ИспользоватьПланСчетов(<ПланСчетов>)

ИспользоватьПланСчетов тәсілі қорытынды алу тәсілі үшін шот жоспарын береді және ВыполнитьЗапрос  нақты шот көрсетілмеген кездегі немесе символдар жолымен берілген кездегі жағдайлар үшін қолданылады.

       Егер шот жоспары ИспользоватьПланСчетов функциясымен орнатылмаған болса, онда метамәліметтерде берілген  негізгі шот жоспары қолданылады.

Мысалы.

БухИтоги.ИспользоватьПланСчетов(ПланыСчетов.Рабочий);

ИспользоватьРазделительУчета(<РазделительУчета>)

        ИспользоватьРазделительУчета тәсілі ВыполнитьЗапрос және қорытындылар алу тәсілінің   есепбінің бөлгішінің мәнін береді. Бұл тәсілді егер есепті бөлгіш қолданылған жағдайда пайдаланған дұрыс.

Мысалы.

БухИтоги.ИспользоватьРазделительУчета (Константа.ОснФирма);

 

 

 

2. Негізгі және қосымша бухгалтерлік қорытындылар

               Негізгі  қорытындылармен жұмыс

Негізгі қорытындылар деп қалдықтар мен есеп бойынша айналымдар және аналитикалық есептің объектілері, сонымен қатар нақты бір айға дейін есептелінген кез – келген есептер арасындағы айналымдарды айтады. «Управление бухгалтерскими итогами» менюінде соңғы есептелінген аралық орнатылады.

Бұл режимде әдістің екі түрі жұмыс жасайды – қалдықтар мен айналымдарды алу, сонымен қатар қорытындылар берілетін аралықты орнату.  Үнсіз жағдайда  қолданушы Сервис => Параметры => Бухгалтерские итоги менюі арқылы  интерактивті таңдалған аралық қолданылады.

  Уақытша қорытындылармен жұмыс (Есептеу әдісі)

Уақытша қорытындылармен жұмыс жасау режимін іске қосу үшін Есептеу әдісін орындау керек. Осыдан кейін объект қалдықтар мен айналымдарды алуға мүмкіндік береді.

 

3. Калдықтар және айналымдар , сипаттамасы

Шот бойынша қалдықтар және айналымдар

Әдіс	Сипаттамасы
СНД	Период басындағы есеп бойынша дебеттік сальдо
СНК	Период басындағы есеп бойынша кредиттік сальдо
СКД	Период соңындағы есеп бойынша дебеттік сальдо
СКК	Период соңындағы есеп бойынша кредиттік сальдо
ДО	Период ұзақтығындағы есеп бойынша дебеттік айналым
КО	Период ұзақтығындағы есеп бойынша кредиттік айналым

 

Синтаксис (барлығында бірдей): СНД (<Счет>, <ТипСуммы>, <Валюта>, <Субконто1>...)

Параметр	Сипаттамасы
<Счет>	«Счет» типінің мәні— қорытындыларды есептеу шоты. Есеп коды – жолы қолданылуы мүмкін.
<Валюта>	Міндетті емес параметр. «Справочник.Валюты» типінің мәні. Егер параметр көрсетілмесе қорытындылар валюта есебінсіз беріледі.  Егер  валюта көрсетілсе, онда мәліметтер нақты валютамен беріледі.
<Субконто1> <Субконто2>	Міндетті емес параметр. Субконто мәні. Олардың саны субконто баптауларына тәуелді. Егер параметрлер көрсетілмесе, онда қорытындылар аналитика есебінсіз беріледі.

 

Мысал

БухИтоги = СоздатьОбъект("БухгалтерскиеИтоги);

ОстатокНаСчетеНаНачалоПериода = БухИтоги.СНД("51");

ОстатокНаСчетеНаКонецПериода = БухИтоги.СКД("51");

ПриходГвоздейНаСкладЗаПериод=БухИтоги.ДО("10.1",3,,МатериалГвозди,ЦентрСклад);

 

4. Шот және шоттар жоспары

1С: Кәсіпорындағы шот кәдімгі бухгалтерлік шотқа сәйкес кетеді. Шоттардың жиынтығы шоттар жоспарын құрайды. Кәсіпорында бір уақытта бірнеше шоттар жоспарын қолдануы мүмкін. Шоттың коды және атауы болады. Шоттың кодының ұзақтығы мен құрылымы конфигурация кезінде құрылады, мысалы ##,##. Конфигуратор режимінде берілген шоттарды қолданушы режимінде түзетуге болмайды.

Субшот. Шоттарда субшоттар болуы мүмкін. 1С:Кәсіпорын жүйесінде субшоттар өте күрделі құрылымда жүргізілуі мүмкін: субшотта, өзінің кезегінде, “субсубшот” болуы ықтимал және т.с.с.

    Шот үлгісі:активті/пассивті/активті-пассивті.

Активті шотқа дебет бойынша сома шот бойынша қалдықты көбейтеді(дебеттік қалдық). Пассивті шотқа дебет бойынша сома шот бойынша қалдықты азайтады. (кредиттік қалдық). Активті – пассивті шотқа қалдық бүктелуі немесе жойылуы мүмкін. Жайылған қалдық бір уақытта шоттың дебеті мен кредитінің қалдығының бар екендігін білдіреді.

    Аналитикалық есеп (субконто және субконтоның түрі)

Кәсіпорынның құралдарының қозғалысы мен бар екендігі туралы ақпарат алу үшін аналитикалық есеп жүргізу тағайындалған.

Субконто. 1С:Кәсіпорындағы аналитикалық есептің объектілерін белгілеу үшін субконто термині қолданылады. Субконтоның болуы бухгалтерлік есептің шотында кәсіпорынның қаражаттарының жиналуына ақпаратты бөлшектеп, ашып көрсетуге мүмкіндік береді. Осындайымен субконто субшоттарға ұқсас – олар бір шоттың ішінде қорытындының кішкене градиациясын белгілі бір белгі бойынша алуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, аналитикалық есеп жүргізіліп жатқан жерде барлық шоттар бойынша аналитикалық есептің бір объектісі бойынша қаражаттардың қозғалысын субконто ізін басуға кезектеседі. Мысалы, нақты негізгі құралдардың қозғалысы.

Субконто түрі. Субконтоның мәнінде аналитикалық есептің бір типті объектілерінің жиынтығы түсіндіріледі. Бір шот үшін субконтоның бірнеше түрлері бойынша аналитикалық есеп жүргізілуі мүмкін. Мысалы, 10 шот үшін субконтоның екі түрі бойынша аналитикалық есептің жүргізілуі анықталу мүмкін:”Материалдар” және ”Қоймалар”. Бұл 1С:Кәсіпорында көп мөлшерлі есептің мысалы болып табылады. Қорытындыны материалдардан  қойма тұрғыдан, сонымен қатар қоймалар мен материалдар тұрғысынан, және де барлық материалдармен және барлық қоймалар алуға болады.

Сандық есеп. 1С:Кәсіпорынның сандық шотына сандық көріністе қорытынды ақпарат жиналады. Сандық есепті жүргізу мүмкіндігі аналитикалық есептің объектілері бойынша есеп берудің толық ақпаратын алуға болады, мысалы, қоймадағы тауарлардың бар екендігі.

Валюталық есеп. 1С:Кәсіпорын жүйесі бірнеше валюталармен валюталық есеп жүргізуге мүмкіндік береді. Барлық қолданылатын валюталар анықтамасында көрініс табады. Барлық валюталық шоттарға әрбір валютаға бөлек, сонымен қатар шотты қоса алғанда қорытынды ақпарат шотта жиналады. Әрбір валюта бойынша қорытынды ақпарат валюталық түрде және оның базалық валютасының эквивалентінің шоты бойынша жинақталады.

Баланстан тыс шоттар. Кейбәр жағдайда кәсіпорындарда көмекші шоттар балансқа түспеу үшін оларды қолдану қажет етіледі. Баланстан тыс шоттарға екі жақты жазу ережесі әрекет етілмейді.

Есепке алудың бөлушісі. 1С:Кәсіпорын жүйесі бухгалтерлік есепті бірнеше кәсіпорындарда бір ақпараттық базада жүргізілуін мүмкіндік береді. Ол үшін есепке алудың бөлушісі қолданылады. Есепке алудың бөлушісі қолданылады. Мысалы “фирма”, яғни ол әрбір өткізгішке енгізіледі және әрбір осындай мағынадан бухгалтерлік қорытындыны алуға болады. Бұл шынайы түрде бірнеше тәуелсіз баланстарды алуға мүмкіндік береді.

Операциялар және өткізгіштер

     Операциялар, өткізгіштер, корреспонденциялар

Бухгалтерлік есепте кәсіпорының шаруашылық қызметін бейнелеу негізінде операциялар қолданылады. Әрбір операция бір немесе бірнеше өткізгіштен тұрады. Өткізгіш әрқайсысы, өз кезегінде, бір немесе бірнеше корреспонденциядан болуы мүмкін. Бірнеше корреспонденциядан тұратын өткізгіштер күрделі деп аталады. Күрделі өткізгіштерде бір шоттың дебеті бірнеше шоттың кредитімен корреспонденцияланады немесе керісінше.

              Операциялар мен өткізгіштердің қасиеттері

Операцияның келесідей қасиеттері бар: операцияның мазмұны, оның жалпы сомасы, мерзімі, нөмірі, сонымен қатар конфигурациямен анықталатын басқада реквизиттер.

Өткізгіштің келесідей қасиеттері бар: дебет шоты, дебет шотының субконтосы, кредит шоты, кредит шотының субконтосы, өткізгіш сомасы, валюта мөлшері, валюталық сома, сонымен қатар конфигурациямен анықталатын басқада реквизиттер.

              Операциялар журналы мен өткізгіштер журналы.

Операциялар журналы бухгалтерлік операцияларға енгізілген тізімді көруге анықталған. Әрбір операция онда операция жайлы маңызды ақпаратты қамтиды және ол бір жолда жазылады, олар: уақыты, құжаттың түрі, мазмұны, операцияның сомасы және т.с.с. Операциялар журналында ағымдағы операцияның өткізуге мүмкіндік бар. Операциялар журналында әртүрлі жағдайларды қолдана отырып, барлық операцияларды таңдап көруге болады. Айталық, мысалы, уақыт аралық интервалға түскен операцияларды көрінетіндей қылып істеуге болады. Өткізгіштер журналы енгізілген өткізгіштерді көрудің құралы болып табылады. Әрбір операция өзінде бірнеше өткізгіштерді қамтиды. Өткізгіш әрқашан бір және тек қана бір операция жатады. Өткізгіштер журналында әртүрлі операцияларға қатысты өткізгіштер көрініс табады.

               Операцияларды енгізу режимі.

Операцияларды қолмен енгізгенде барлық мәліметтер қолданушымен енгізіледі. Осындай үлгідегі операцияларды қолдану стандартты немесе жиі қолданылатын операциялардың енгізілуін автоматтандырылады. Осындай үлгідегі операция шаруашылық операциялардың шаблонын ұсынады, ол деген кейбір мәліметтер енгізіледі, мысалы, дебет шоты және кредит шоты. Құжаттарды қолдану шаруашылық операциялардың енгізілуін одан әрі жеңілдетеді. Операциялардың бұндай енгізілуінде қолданушыға операция жайлы қажетті ақпарат енгізіледі, ал өткізгіштер құжатты жүргізу барысында автоматты түрде қалыптасады.

            Бухгалтерлік қорытындылар

                Негізгі қорытындылармен жұмыс істеу

1С: Кәсіпорын операцияларды  енгізу барысында есеп беруді  құру барысында және де басқа  мәселелерін орындалуында олардың  тез айналуына негізгі бухгалтерлік  қорытындыны актуалды жағдайда  сақтайды. Негізгі қорытындылар  болып қалдықтар және шоттар  бойынша айналым және аналитикалық  есеп берудің объектілерді табылады, сонымен қатар кез – келген  кезеңде өлшенген шоттар арасындағы  айналым. Басқа қорытындыларды алу үшін әрекеттерді алдын – ала орындау қажет, олар – уақытша есептесу немесе сұраныс.

          Уақытша қорытындылармен жұмыс істеу (Есептеу әдісі).

Уақытша қорытындылармен жұмыс істеу режиміне қосылу үшін Есептеу әдісңн орындау қажет. Бұдан кейін объект Есептеу әдісін шақыру барысында кез – келген кезеңге қалдықтар мен шоттар бойынша айналымдарды алуға мүмкіндік береді.

        Сұраныс режімінде жұмыс істеу (Сұранысты Орындау әдісі).

Көп мөлшердегі қорытындыларды әртүрлі салалардан алу үшін “Бухгалтерлік Қорытындылар” объектісі сұраныспен жұмыс істеу режиміне ауыстырылады. Бұл режимге ауысу үшін қосымша әдіспен орнатылған сұраныс арқылы алынған қорытынды құрамы параметрінде СұраныстыОрындау әдісі шақырылады. Бұл әдістің орындалуы мәліметтерді таңдау және олардың алдын – ала өңделуін жүзеге асырады.

              Сатып алушыға шот қөрсету

Тауар сатып алушы шотын көрсету және басылған қалып шотын алу  үшін (сатып алушыға көрсету үшін) “Сатып алушының төлеу шоты” құжаты қолданылады.

1. “Сатып алушының төлеу  шоты” тізім құжатын ашыңыз. Ол  үшін “Негізгі қызмет” мәзірінен  “Сату” пунктін таңдап алыңыз, ал онда - “Сатып алушының төлеу  шоты” пунктін батырмасын басу  арқылы “Сатып алушының төлеу  шоты” жаңа құжатын құрыңыз (немесе  “Insert” пернесін басыңыз немесе  “Әрекет” - “Қосу” мәзірін таңдаңыз). Құжат реквизитін, суретте қалай  көрсетіліп тұр, сондай белгілермен  толтыру керек.