Бағаналы жасушалар туралы түсінік

 

2005 жылы бағаналы жасушаларды  трансплантациялау арқылы бірқатар  ауруларды емдеуде ғалымдар оң  жетістіктерге жетті. Бұндай аурулар қатарында түрлі ісік аурулары, лейкоздың әр түрлі кезеңі және басқа да қан аурулары бірінші кезекте тұр. Сонымен қатар жүрек және жүйке ауруларын емдеуде бағаналы жасушаларды трансплантациялау оң нәтижелерді береді. Түрлі зерттеу орталықтарында миокард инфрактісін және басқа да жүрек ауруларын емдеуде бағаналы жасушалардың қолданылуы зерттелуде. Склерозды емдеуде халықаралық протокол құрастырылды. Инсульт, Паркинсон және Альцгеймер ауруларын емдеуде түрлі әдіс-тәсілдер ойластырылуда.

2006 жылдың тамызында Сеll журналында К. Тахакаси мен

С. Яманака ашқан жаңалығын  жария етті, яғни бұл жаңалықтың негізінде дифференциацияланған жасушалардың қайта плюрипотентті күйге оралуы жайлы мәліметтер жатыр. Осыдан бастап плюрипотентті бағаналы жасушалардың дәуірі басталады.

2007 жылы қаңтарда Уэйк Форест университетінің профессоры Энтони Аталамен бастаған топ амниотикалық сұйықтықтарда бағаналы жасушалардың жаңа түрін ашты. Олардың пікірінше, бағаналы жасушалардың бұл түрі эмбриондық бағаналы жасушаларды алмастыра алады, сол себепті оларды түрлі зерттеу жұмыстарында қолдануға болады.

2008 жылы қаңтарда Роберт Ланза және оның Калифорниялық университеттегі әріптестері ең алғаш болып адам эмбрионын зақымдамай эмбриондық бағаналы жасушаларды бөліп алады.

2008 жылы 30 қазанда адамның  шашынан эмбриондық бағаналы  жасушаларға ұқсас жасушалар  бөлініп алынды.

2013 жылы 16 мамырда АҚШ-тың  халықаралық зерттеу тобы ағзаның  тұтас ағзаның жасушаларын клондау  арқылы бағаналы жасушалардың  жаңа түрін алды.

Қорыта келгенде, бағаналық  жасушалар – әр түрлі бағыттағы  дамудың потенциалын сақтайтын  жасушалар. Бағаналық жасушалардан тері, жүйке, қан және т.б. жасушалар  пайда бола алады. Немесе «көлемдірек» айтатын болсам, бағаналық жасушалар  бірегей жасуша популяциясы болып  табылады, бір уақытта өзіндік  жаңаруға және арнайы жасушалық типтің дифференцировкасына қабілетті.

      Қабылданған  көрініске сай, бағаналық жасушалар  – дифференциалданбаған жасушалардың  негізгі тобы, екі негізгі қасиетке  ие: жаңадан өзіндік өндірілуге  және арнайы тіндерде дифференцировка  жасауға қабілетті. Сонымен қатар,  бағаналық жасушалардың негізгі  қасиетіне пролиферативті потенциалды  жатқызуға болады, көп бөлінуге  және өмір бойы ағзаның популяциясында  сақталып қалуына мүмкіндік береді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Бағаналы жасушалар — Википедия;
2. http://kaznmu.kz – бағаналы жасушалардың қолданылуы;
3. http://bes-asyl.kz – бағаналы жасушалардың маңызы;
4. dic.academic.ru - Стволовые клетки;
5. http://portal.agun.kz/e - бағаналы жасушалар.