Адвокаттың мәртебесі, оның құқықтары мен міндеттері

Конституциялық  қызметті адвокаттар басты жағдайларда  заң консультацияларда жүргізеді. Қазақстан Республикасының “Адвокаттық  қызмет туралы ” Заңында заң консультациясын  құру тәртібі бар.

1. Заң көмегін көрсету жөнінде жұмысты ұйымдастыру үшін адвокатар алқасының төралқасы заң консультацияларын құрады.
2. Заң консультациясы адвокаттар алқаларының құрылымдық бөлімшесі болып табылады. Оның өз атауы мен тиесілі адвокаттар алқасына белгіленген мор мен мөр таңбасы, заң көмегін ұйымдастыру үшін қажетті өзге де атрибутикасы болады. Заң консультациясы адвокаттар алқасының жалпы жиналысы бекіткен ереже негізінде іс-қимыл  жасайды.

Құқықтық  квалификациясын көтеру мақсатында адвокатураға арналған арнайы хабар-анықтама, номативтік және методологиялық әдебиеттер шығарылған материалдар бар қиын сауалдар туындаған жағдайда тәжірибелі, жоғары сауатты адвокаттар қатарымен  методологиялық кеңес мәжілісінде  қаралады. Консультациялық жұмыстың қорытындысы жүйелік түрде талап  қортындайды. Осыған келіп заңды  кеңестің дұрыс берілуін бақылайды  және сапасын бағалауға мүмкіншілік  береді. Тәжірибе бойынша консультациялық жұмыс көбінесе азаматтық, отбасы, еңбек және әкімшілік заңдар тарапындағы қатынастардан туындайтын сауалдар кездеседі.

Құқықтық  қатынастарды реттеу үшін адвокат нақты  мамандандырылған кеңес беру керек. Кеңес беру арқылы тауып тұрған дауды

азаматтар өз құқықтарын тәжірибеде жүзеге асыру, мүліктік және мүліктік емес құқықтар мен мүдделерді қорғау аясында көп  жағдайларда азаматтық іс-жүргізуде  – сот өкілдігі институтын қолдау арқылы қамтамасыз етіледі.

Бұл институтты қолдау мүмкіндігі АІЖК-нің 58-бабында  бекітілген, яғни азаматтар өз істерін  сотта өздері немесе өкілдері арқылы жүргізуге құқылы, сондай-ақ, азматтық іске өзінің қатысуы оның бұл іс бойынша, өкілі болуы құқығынан  айырмайды.

Сот өкілдігі – азаматтық іс жүргізу құқығының  дәстүрі және негізгі институттарының  бірі болып табылады. Сот өкілдігіне азаматтық істер жүргізушілік заң  барлық азаматтық істер бойынша  барлық соттарда және азаматтық іс жүргізудің барлық салаларында жүзеге асыуына жол береді.

болдырмауға, құқықты қалпына келтіруге немесе бұзушылықты әшкерлеуге жәрдем береді.

Ең маңыздысы  азаматтарға көмек беретін заңды  кеңестер мағыналы болу керек. Соттағы  іс бойынша бір жақты болуды, талап  арызды беруді, жеткілікті негіздерге байланысты қарсы талап беруді қажет  ететін әрекетерден құралу керек.

Егер  адвокат өзінше келіп түскен сауалды  жан-жақты зерттеп дұрыс шешілсе, онда туындап тұрған даудың нәтижесі әділетті түрде шешіледі. Әрине, сотта  даудың бағытын білу болжамды түрде  болып келеді. 

Соттағы істерге байланысты берілетін заңды  кеңестер, бұл адвокаттың консультациялық  жұмыстың бір түрі. Ең көп жақтысы  бұл – тараптары мен құқықтарын, міндеттерін білу барысында дауды  бейбіт жолмен шешу. Адвокат азаматтарды  қабылдаған кезде заңды нормаларды ерікті сақтауға бағыт береді. Жақсы  ұйымдастырылған және орындалып  жатқан консультациялық жұмыс адвокаттың алдындағы  заңды сауалдардың  дұрыс қамтылуында берілетін  жәрдем.

Маңызды рөлі болып адвокатқа берілген заңды  дұрыс қолданудағы және талқылауындағы құқықтық сана. Адвокат құқықтық ойдың  байлығын, заңның насихатталуын талап  ететін әділеттікті аңсайтын болу керек.

Адвокат алқасының негізгі взносы заңды консультациямен және адвокат кеңселері болып табылады.

Заңды консультация – заң көмегін көрсету жөніндегі  жұмысты ұйымдастыру үшін адвокаттар алқасының төралқасы құрады.

Заң консультациясы орналасқан жерді адвокаттар алқасының  төралқасы белгілейді.

Заң консультация барлық адвокаттар алқасы сияқты территориялық  принцип бойынша құралады.

Заң консультациясының  басында адвокат консультациясының  жиналысында жарысын дауыспен меңгерушісі  басқарады.

Заң консультациясының  меңгерушісі адвокаттық қызметпен  айналысуға құқығы бар.

Адвокат алқасының мүшесі – заңды тұлғаның құқықтарын пайдаланатын жеке адвокаттық кеңселер құруға құқылы.

Адвокат кеңесі мекеме нысанындағы коммерциялық емес ұйым болып табылады.

Жеке  адвокаттар кеңсесін өз қызметін жарғы  негізінде немесе құрылтай шарт негізінде  жүзеге асырылады. Жеке адвокаттық кеңес  әділет органдарында мемлекеттік тіркелуге  жатады.

          Азаматтың, кез – келген саладағы қоғамдық – құқықтық қатынастардың қатысушы ретінде құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау мемлекеттің, оның органдары мен ұйымдарының, дербес азаматтарының мүмкіндігі мен уәкілеттігіне кіреді. Бұл конституциялық қағиданы бүкіл мемлекеттік жүйемен қатар, азаматтар мен олардың бірлестігінің (заңды ұйымдардың) құқықтарын қорғауды, мүдделерін білдіруді жүзеге асыратын, оларға тиісінше білікті заң көмегін көрсететін ұйым – Қазақстан Республикасының адвокатурасы болып табылады.

 

 

Қорытынды

 

Қазақстан Республикасы өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде  орнықтырады; оның ең қымбат қазынасы – адам және адамның өмірі, құқығы және бостандығы.

Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 30-шы тамызда  Референдумда қабылданған Конституциясына  сәйкес адам құқығы мен бостандығы танылып, оларға мемлекет тарапынан  кепілдік беріледі. Қазақстан Республикасының  демократиялық және құқықтық мемлекеттердің қатарына жатқызылады, бұған сәйкес әркімнің қоғамдық және мемлекеттік  өмір аясында қоғамдық-құқықтық қатынастардың  субъектісі ретінде танылуына құқығы бар және өзінің құқықтары мен  бостандықтарын, қажетті қорғанысты қоса алғанда, заңға қайшы келмейтін  барлық тәсілдермен қорғауға хақылы. Бұған әркімнің өз құқығы мен бостандығын  сот арқылы қорғауды да жатқызамыз.

Осыларды  ескере отырып, әркімнің білікті заң  көмегін алуға құқығы бар екендігін  айтуды жөн деп ойлаймын.

Азаматтың, кез-келген саладағы қоғамдық-құқықтық қатынастардың қатысушы ретінде  құқықтарын, бостандықтары мен заңды  мүдделерін қорғау мемлекеттің, оның органдары  мен ұйымдарының, дербес азаматтарының  мүмкіндігі мен уәкілеттігіне кіреді. Бұл конституциялық қағиданы бүкіл  мемлекеттік жүйемен қатар, азаматтар  мен олардың бірлестігінің (заңды  ұйымдардың) құқықтарын қорғауды, мүдделерін білдіруді жүзеге асыратын, оларға тиісінше білікті заң көмегін  көрсететін ұйым – Қазақстан Республикасының  адвокатурасы болып табылады.

Жоғарыда  аталған функцияларды өз қызметін мақсат тұтқан адвокатура Қазақстан Республикасында  заңдылықты, құқықтары мен бостандықтарды қорғау мен қалпына келтіруді  жүзеге асырады.

Мемлекет  пен азаматтардың қоғамдық-гуманистық мазмұнды мәселелердің арақатынасы, азаматтардың құқықтары мен міндеттерінің  туындауы өз алдына азаматтардың байлығы  болып табылады.

Осы арақатынас арқылы туындаған құқықтар мен міндеттерді  түсіндіру, біздің қоғамға деген  парызымыз қабылданып жатқан заңдарды дұрыс түсінбейтін, оларды жүзеге асыра  алмаймыз.

Сондықтан да,  әрине, адвокаттық қызмет әлі  орын таба қоймаған. Жеріміздің түпкір-түпкіріндегі азаматтар адвокаттық қызметтің  маңызын түсінбейді, астыртын-үстіртін адвокаттық ілім екендігін ғана біледі. Шетелдерде болса, адвокаттық қызмет кең  көлемде қолдануда және адвокат  қызметінің рөлі зор, маңызды және көп  көңіл бөледі. Әр отбасы өзінің жеке мүдделерін қорғау барысында адвокаттық қызметке жүгініп жұмыс жасайды. Осыған байланысты қазіргі кезде  Қазақстан аумағында көп аумақты  өзгерістер болуда.

 

 

 

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

 

1.  Қазақстан Республикасының Заңы Нотариат туралы (2010.15.07. берілген өзгерістер мен толықтыруларымен)
2. Арсентьев В.О. “Адвокат в уголовном и гражданском процессах”.- Костанай. -1998.
3. Тыныбеков С.Т. “Организационная форма и деятельность адвокатуры Республики Казахстан”. -Алматы. -1997.
4. Антимонов Б.С., Герзон С.А. “Адвокат в советском гражданском процессе”.  -Москва. -1954.
5. Халиков Х.Қ. “Қазақстан республикасындағы құқық қорғау органдары”. -Алматы. -1995.
6. Сапарғалиев Ғ. Қазақстан мемлекеті мен құқығының негіздері. -Хрестоматия, Атамұра. -1996.
7. Абдуллина З.П. “Производство гражданских дел в суде первой инстанции”. -Алматы. -1998