Тажигали кен орны

Мазмұны

КІРІСПЕ.....................................................................................................................................................7

1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ                                                                                                    

1.1 Кенорын туралы жалпы мағлұмат.....................................................................................................9

1.2 Кенорынның геологиялық құрылымы............................................................................................10

1.3  Мұнай,  газ және қабат  суының физикалық қасиеттері...............................................................11

1.4 Кенорынның мұнай, газ (конденсат) және су қорлары.................................................................13

2 ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

2.1 Кенорынды игерудің ағымдағы жағдайын талдау ........................................................................19

2.2  Кенорынды игеру жүйесін талдау..................................................................................................19

2.3  Мұнай өндіріп тұрған ұңғыманың  дебитін есептеу .....................................................................21

2.4  Өнім беріп тұрған  ұңғымадағы қабат қысымын есептеу.............................................................25             

2.5  Қабат қысымын  түсірмеу үшін қабатқа айдалатын  судың көлемін есептеу .............................26

2.6  Ұңғымаларды қалыптасқан  режимінде зерттеу............................................................................28

3  ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ

3.1 Кенорнында игеруге салынған  күрделі қаржылардың пайдаланылуын талдау.........................31

3.2 Пайдалану шығындарының жұмсалуын талдау............................................................................31

3.3 Кенорынның пайдалану тиімділігін арттыра түсу үшін қолданылатын әдістердің

экономикалық тиімділігі.......................................................................................................................32

4  ҚАУІПСІЗДІК ТЕХНИКАСЫ, ЕҢБЕКТІ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ

4.1. Кенорнын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы.................................................................34

4.2 Өртке қарсы іс-шаралар....................................................................................................................35

4.3 Өндірістік санитария.........................................................................................................................37

4.4 Қоршаған ортаны қорғау  ................................................................................................................38

Қорытынды............................................................................................................................................44

Пайдаланылған әдебиеттер мен деректік құжаттар......................................................................45

5 СЫЗБА БӨЛІМІ.................................................................................................................................46

Сызба 001 Шолу картасы ......................................................................................................................46

Сызба 002 Кен орынының геологиялық профилі................................................................................47

Сызба 003 Кен орынының структуралық картасы..............................................................................48

Сызба 004 Кен орынының технико-экономикалық көрсеткіші..........................................................49

Сызба 004 ∆р/Q - Q координатындағы мұнай өндіретін ұңғыманың индикаторлық

диаграммасы ...........................................................................................................................................50

ДЖ. 0809000.000013.ЕТЖ

өзг

бет

№ құжат

қолы

күні

Орындаған

Тәжіғали кенорнында ұңғымаларды қалыптасқан режимде зерттеу жобасы

Литер.

Бет

Беттер

Жетекші

6

50

Рецензент

Н.бақылау

АПК, ЭН^а-09(9)

Бекіткен

Кіріспе

Мұнайшылар  алқалы жиын құрғанда іс бастауы болған Қарашүңгілді сөз бастауы да етіп келеді. Олай болатын болса, осы дәстүрден біз де жаңылмай сөзімізді қазақ мұнайының тұңғышы саналатын Қарашүңгілден бастауды жөн санап отырмыз.

19 ғасырдың соңына  таман қазақ даласына келгіштеуді жиілеткен шетелдіктердің қызығушылығы негізсіз емес болатын. Олар бұл аймақта жергілікті халық үшін түрі де, түсі де беймәлім, әрі жанатын қасиеті, әрі жағылатын қасиеті бар қара майдың қабаттарға жасырынып жатқанын жақсы білді. Сай саласын жатқа білетін қазақтарды ерте жүріп олар мұнай бар-ау деген аймақтарға бұрғы салып байқады.

Осылайша 1899 жылы қасиетті Қарашүңгілде 21 ұңғыма бұрғыланса, сол  жылдың қараша айында №7 ұңғымадан  тәулігіне 20-25 тонна өнімі бар  алғашқы мұнай бұрқағы атқылады. Жер ана құрсағынан жарып шыққан бұл сәт Қазақ мұнайының бастауы болып тарихқа алтын әріптермен жазылды.

Қарашүңгіл – теңіз  жағалаған қалың елдің кәсіпшілікке бет бұруына себеп болды, елдің  сол жолдағы болашағын анық танытты. Леман, Доппельмаер, ағайынды Нобельдер есімі ел арасында жиі атала бастады. Бірі теңіз жағалап, бірі жаяу жалпылап, кейбірі түйеге теңделіп Еуропа үшін мүлде беймәлім, Орта Азия кіндігін басып жатқан қазақтармен тағдырларын түйістірді.

Жасыратыны жоқ, олар беймәлім елдің болашағын көксеп келген жоқ, қайта жанын бағуға, жан қалтасын байытуға келгендер еді. Қазу құралдары тым қарабайыр, аймақты зерттеуге келгенде енжар, тек табыс табуға мүдделі топ, басталған істі ақырына дейін жеткізуге дәрменсіз болып шықты.

Мұнан әрі тарих жақсы  белгілі, байлыққа кенелген келімсектер, табан астында қазына барын ұғынған қазақтар мұнайды тері меске құйып, түйеге теңдеп, теңізбен тасып қызу еңбекке араласып кетті. Мал баққан қазақ, мұнай баққан қазаққа айнала бастады.

Ойы зерек, санасы зерделі  жергілікті жұрт жаһанның жаңалығын жатырқамады, қайта түрі де, тілі де өзіне тартпаған өзге жандармен жақын келіп, қара жерден қайнап шығып жатқан қара майдың құпиясына үңілді. Қазақ мұнайының тарихы осылай басталды, содан бері аңызға айналған бергісіз сандаған жылдар өтті. Сол жол арқылы Қазақстанның бүгінгі мұнай өндірісі қалыптасты. Сол жол арқылы ерлікке толы еңбектің үлгісі жасалды, ол елге аңыз болып тарады.

Сол  аға буын  салған жол бүгінге жетті. Сол жолдан қарапайым мұнайшы да, мұнайшы  династиялары да қалыптасты. Солар салған сол сара жол қазақ мұнайын әлем саудасына шығарды. Бір қарағанда бір сәттік дүние болып көрінгенімен әрбір жыл мен әрбір күннің қызығынан гөрі өзіндік қаталдығы мен қиындығы көп кездесті.

Аптапты жаз бен қаталдау қыстың ызғарын елемей, әлсіз техника мен жарытымсыз технологияны жамап жасқап, қайткен күнде де кен алаңын игереміз дейтін жастықтың жігері, намысы мен күші ұлы мұраттар жолындағы бастаманы баянды етті. Бүгінгі ұрпақ сол ағалар мен апалар шеккен бейнетті өз жүрегінен өткізіп, солардың асқақ рухын жандарына жалау етуі тиіс. Бүгінгі таңда экономикамыздың жетекші саласы – мұнай өндірісін жаңа технологиясыз көзге елестету мүмкін емес. Өндірісті жаңа техникамен жарақтандыру, мұнай өндіру жүйесіне озық технологияны енгізуде отандық мұнай өндірісіндегі қолданылып жүрген қондырғылар мен мұнай өндіру, жинау және дайындап, айдау процесіндегі технологиялардың барлығы дерлік басқарманың цех, учаскелерінде іс жүзінде пайдаланылуда десек артық айтқанымыз емес.

Мұнай өнімділігін тұрақтандыру бағытында өткен жылы соңғы кездері өзін-өзі ақтаған кен қабаттарына электр қуатымен және акустикалық әсер ету әдістері жүзеге асырылды. Мысалы, 2007 жылы басқарма бойынша жоспарға сай бірнеше ондаған ұңғымаларға электрмен және акустикалық әсер ету жүзеге асырылып, тек соның нәтижесінде жоспардан тыс қосымша бірнеше мыңдаған тонна өнім өндірілді. Бұл бағыттағы жұмыс үстіміздегі жылы да жалғасын табуда.

ДЖ. 0809000.000013.ЕТЖ

бет

7

өзг

бет

№ құжат

қолы

күні

Тиімділікке қол жеткізудің тағы бір сыры – озат технологиямен қатар, жаңа техниканы өндіріске батыл енгізуде. Бүгінде қордағы мұнай өндіру ұңғымаларының негізгі бөлігі тереңдік сораптармен жұмыс істейді. Сондай-ақ, бүгінгі таңда кен алаңдарын электр бұрандалы сораптарға көшіру мақсаты ұсталынып келеді. Бұрандалы сораптардың басты тиімділігі – олардың жөндеу аралық мерзімі бұрынғы қолданыстағы сораптарға қарағанда 1,5-2 есеге дейін ұзартылып отыр.

Сонымен қатар заман  талабына сай, жыл сайын басқармада қоршаған ортаны қорғау, ілеспе газдарды өндірістік қажеттілікке пайдалану арқылы ауаға бөлінетін зиянды заттарды азайту, мұнаймен ластанған жерлерді қалпына келтіру, ашық мұнай амбарларын жою, тағы басқа экологиялық шаралар  жоспарлы жүзеге асырылуда.

ДЖ. 0809000.000013.ЕТЖ

бет

8

өзг

бет

№ құжат

қолы

күні

1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

1.1 Кенорын туралы жалпы мәлімет

Тәжіғали мұнай кенорыны Қаратон-Теңіз мұнайгазды аймақтың, Атырау қаласынан  250 км  Оңтүстік-Шығыс  бөлігінің Оңтүстік-Ембі мұнайлылық ауданында орналасқан.

Әкімшілік бөлігіне қарай Атырау облысының Жылыой ауданына қарайды. Жақын елді мекен Қаратон 30км, Солтүстік бөлікте Қара-Арна кенорыны орналасқан. Аудан орталығы Құлсары қаласы 80 км Солтүстік-Шығыс бөлігінде қашықтықта.

Тәжіғали кенорыны 1956 жылы «Ембімұнай»  мекемесі жүргізген сейсмикалық зерттеулер нәтижесінде анықталды.

Тәжіғали құрылымы Оңтүстік Батыс  қиылысының Солтүстік Шығыс Оңтүстік Ембі көтерілімінде және бұл кен  орыны бірден-бір шектелген құрылымның бірі болып саналады, мезо-кайнозей көтерілімінде орналасқан. Көтерілімдегі II-ші горизонт бойынша амплитудасы 1925 м, ось ұзындығы бойынша қыртысының қимасы 8,5км, осьтің қысқалығы 5,5км.

Аудан шөлейтті зоналардың біріне жатады. Жазы ыстық, құрғақ. Қысы аязды, қар  аз түседі. Қима гипспен, ангидриттен, ақ кристалды тұздармен, құм қабаттарының алмасуымен, мергельмен, бормен сипатталады.

Мұнай-газ кені келловей шөгінділерімен жоғарғы юра, бат  шөгінділерімен орта юра және триас  шөгінділерінде орналасқан. Қабат шөгінділерінің атаулар жүйесі юра VIII₁, VIII₂, VIII₃,VIII₄  келловейлі IX₁, IX₂ -бат қабаты.

VIII₁, VIII₄ және ,  IX₁ қабат кендері- газды,  VIII₂, VIII₃- мұнайгазды,  IX₂- газмұнайлы.

Триас қимасында 5 қабат  атаулар жүйесі анықталған: I, II, III, IV және VI триастық. 3 триастық қабатта  – II, III және VI өнімділік бары дәлелденген. VI триастық қабаттың жиынтық бөлігінде газдық шапкі орналасқан.

Бұрғыланған ұңғымаларда  өнімді қабаттардан структуралық карталар, геологиялық профильдер тұрғызылған.

Тәжіғали кен орнының  геологиялық құрылымында палеоген шөгінділерімен кунгур ярусынан төменгі пермь кен орнының тектоникалық орналасуы Оңтүстік Ембі көтерілімінің Оңтүстік Шығыс жақ бетінде Каспий теңізінің тұсында орналасқан. Кенорны сейсмикалық әдіспен зерттелудің нәтижесінде және терең барлама бұрғылау нәтижесінде анықталған.

Ең бірінші өндірістен мұнай атқылау 1957 жылы №5 ұңғымадан  жоғары юра шөгіндісінің 2260-2286 интервалында байқалған. Сол кезде 25,8 т/тәу. фонтанды мұнай алынған.

Келловей шөгіндісінің жоғары юра, бат шөгіндісінің орта юра  және пермотриастық шөгіндісінде мұнай газдылық байқалған. Өнімді қимада 5 өнеркәсіптік өнімді горизонт табылған:

VIII₁ жоғарғы келловейлі газды горизонт;

VIII₂ орта келловейлі газдық шапкілі мұнай горизонты;

VIII₃ төмен келловейлі мұнай газды горизонт;

VIII₄ төмен келловейлі газды горизонт;

IX₄  бат газды горизонты.

Тәжіғали кенорыны 1956 жылы ашылды. Бірақ су  басып қалуынан, қазіргі жағдайда тоқтап тұр. 1960 жылы қайта-қайта судың көптігінен, жабылуға дайын тұрды.

Сөйтіп, 1989 жылы Тәжіғали кенорыны тоқтап қалды. Жер қыртысының абсолюттік белгісі минус 27 метрде жатыр.

Ең бірінші өндірістен мұнай атқылау 1957 жылы №5 ұңғымадан  жоғары юра шөгіндісінің 2260-2286 интервалында байқалған. Сол кезде 25,8 т/тәу. фонтанды мұнай алынған.

Келловей шөгіндісінің жоғары юра, бат шөгіндісінің орта юра және пермотриастық

ДЖ. 0809000.000013.ЕТЖ

бет

9

өзг

бет

№ құжат

қолы

күні

шөгіндісінде мұнай  газдылық байқалған. Өнімді қимада 5 өнеркәсіптік өнімді горизонт табылған:

• VIII₁ жоғарғы келловейлі газды горизонт;
• VIII₂ орта келловейлі газдық шапкілі мұнай горизонты;
• VIII₃ төмен келловейлі мұнай газды горизонт;
• VIII₄ төмен келловейлі газды горизонт;
• IX₄  бат газды горизонты.

Тәжіғали кенорыны 1956 жылы ашылды. Бірақ су  басып қалуынан, қазіргі жағдайда тоқтап тұр. 1960 жылы қайта-қайта судың көптігінен, жабылуға дайын тұрды.

Сөйтіп, 1989 жылы Тәжіғали кенорыны тоқтап қалды. Жер қыртысының абсолюттік белгісі минус 27 метрде жатыр.

Өнімді қабаттар бойынша  структуралық карталар, тиімді және өнімді мұнай газға қаныққан геологиялық  профильдері тұрғызылған. Өнім өндірілгеннен алынатын мұнай және еріген газ қорлары ІІІ триастық  қабатында байқалған.VІІІ₂- жоғарғы келловейлік қабат. Қабатқа газдық кен шоғырланған. 6 ұңғымадан ( №22, 24, 25, 30, 41, 47 ) сынау кезінде газдылық байқалған, 3, 4, 5, 7, 9 мм тесікшеден газдық және конденсат фонтаны алынған. Газдың өнімі 17,2-ден 77,5 мың м³/с дейінгі шамада, ал конденсат 3,0-тен 8,6 м³/с шамасында.

Газды-сулы байланысы  көлбеу бұрғыланған терңдігі Солтүстік  Шығыста – 2247 м, Оңтүстікте – 2255 метрге дейін өзгереді. Кен ұзындығы – 61 метр. Газды алаңы – 15000 мың м², VІІІ₂-мұнай газды орта келловейлі қабат.

Қабатқа мұнай кені газдық шапкі орналасқан. 1926 жылы №27 ұңғымадан  алғашқы қабат сыналған. 2258-2264 м  интервалда газдалған мұнай өнімі 66, 5 т/с газдық факторы 565 м³/т 5мм тесікшеден фонтан алынған. Қабатты бұрғылау кезінде 41 ұңғыма сыналған. 4 ұңғымадан газды өнім фонтаны 90,6 мың м²/с, 222,0 мың м²/с-қа дейін алынған. 27 ұңғымадан 1,44 т/с-153,9 т/с 5мм-7мм тесікшеден фонтанды мұнай өнімінің саласы алынған.

Газдық факторы 120 м³/т №45, 61 ұңғымалардан сулы мұнай алынды.

Мұнайлы су байланысы  көлбеу орналасқан солтүстік шығысқа  қарай – 3174 метрден 3185 метрге дейін  өндірістік геофизикалық зерттеу жүргізіліп №61 ұңғыма сыналған. Қабаттың абсолюттік тереңдігі - 3193 метр.

ІІІ-триастық қабат. Қабатта  мұнай кені шоғырланған.Қабаттан 21 ұңғыма байқалған. 11 ұңғымадан сулы мұнай өнімі 53,6т/с 7мм тесікшеден 581,1 т/с алынды. Газдық факторы 120 м³/т. Екі ұңғымадан сулы мұнай өнімі алынды. Барлық бұрғыланған №311, 313, 319, 315, 321, 322, 324, 336 ұңғымалар қорларының талдануы пайдалану қабаттарының таза мұнайды фонтандық әдіспен алуы көзделген.

1.2 Кенорынның  геологиялық құрылымы

Кенорнының қимасында  төрттік және пермотриастық шөгінділер ашылған. Литологиялық және өндірістік геофизикалық сипаттамаларынан шөгінділері Қаратон және Терең-Өзек кен орнының қимасымен ұқсас келеді. Бұл қимада терригендік шөгінділермен, құммен, сазбен, алевролиттің, конгломераттың, бор мен мергельдің алмасуымен сипатталады.

Шөгінділердің ашылуы:

- пермотриас 520 метрден  526 метрге,

- төменгі юра 61 метрден  65 метрге,

- орта юра 430 метрден  500 метрге,                                   

- жоғарғы юра 394 метрден  450 метрге,

- төменгі бор 1050 метрден  1129 метрге,

- жоғарғы бор 459метрден 510метрге,

- палеоген 297 метрден  355 метрге,

ДЖ. 0809000.000013.ЕТЖ

бет

10

өзг

бет

№ құжат

қолы

күні

- төрттік 27,5 метрден  49 метрге дейін.

Басқа шөгінділер алаңда ашылмаған.

Тәжіғали кен алаңы  локальдық құрылымнан тұратын, брахиантиклинальды құрылымы барлық жаққа бағытталған. Тәжіғали құрылымы Оңтүстік Ембі көтерілімінің солтүстік- батыс иірімінде орналасқан. Басқа қабатқа қарағанда ең үлкен абсолюттік көрсеткіш минус 1925 метр.

Тәжіғали құрылымының  терең барлама бұрғылауы және геофизикалық жұмыстарының жүргізілуі нәтижесінде Тәжіғали құрылымы брхиантиклинальды иірімдерден тұрады. Көтерілім минус 25 метр изогипспен қоршалған, амплитудасы 25 метр. Қима өлшемі келловейлік қабат бойынша ұзын осі 8,5 км, қысқалығы 5,5 км.

 Қабаттың шайылуы: апт, неоком, жоғары юра, төменгі юра, сеноман, пермотриаста байқалған.

Кесте 1. Қабаттағы сұйықтың, газдың құрамы және физика-химиялық қасиеті

1.3 Мұнай, газ және қабат суының физикалық қасиеттері

1985 жылы Батыс мұнай   лабораториялық зерттеу институтында  Тәжіғали кен орнының №319 ұңғымадан қабаттың және  мұнай, газ бетінің сынамасына зерттеу жүргізілді. Қабат мұнайының тығыздығы 0,7888 г/см³, бұрынғы алынған сынама тығыздығы (0,6947-0,7246г/см³). Қанығу қысымы 15,59 МПа, қабат қысымы 31,92МПа.

Физикалық қасиетіне  және газдың құрамына қарай мұнай қабаты әртүрлі.

Мұнай қабатының тығыздығы 0,706 г/см³ құрайды. VІІІ₂ қабатында 0,638 г/см³, VІІІ₃ қабатында 0,649 г/см³, ІХ₂ қабатында 0,689 г/см³ және ІІІ-Т қабатында 0,7360 г/см³. Мұнай қабатының тұтқырлығы 1,03-тен 1,65спз-ға тең, көлемдік коэффициенті 1,299-дан 1,492. Барлық мұнай қабаттары газға қанықпаған, юра горизонтында мұнай қабатының қанығу қысымы 15,8-19,6 МПа-ға тең, триастық горизонтта 17,8-21,4 МПа, юра горизонтында қабат қысымы 18-23,3 МПа, триастық горизонтта 26-32,2 МПа.

Қабат жағдайындағы мұнай горизонттарының физика-химиялық қасиеттерінің орташа көрсеткіштері 1 кестеде берілген.

ДЖ. 0809000.000013.ЕТЖ

бет

11

өзг

бет

№ құжат

қолы

күні

Мұнай кен орындары қасиеттеріне қарай  бір-біріне жақын орналасқан және парафиндік, шайырлы болып келеді. Келловей горизонтындағы мұнайдың тығыздығы 0,8314 г/см³-0,9114 г/см³. Парафин құрамы 0,9-6,77 пайыз, күкірт құрамы 0,15-1,5 пайыз, асфальтен 0,95-10,5 пайыз.

Мұнай тұтқырлығы 20⁰С-да 5,02-ден 200,9 спз. Триас горизонтында мұнай тығыздығы 0,8222-0,8995 г/см³.Мұнай тұтқырлығы 20⁰С-да 3,8-16,985 спз. Күкірт құрамы 0,76-8,6 пайыз,  шайыр 10,1-31,7 пайыз және парафин 3,25-1,94 пайыз.

Газдандырылған мұнайдың физика-химиялық қасиетінің орташа көрсеткіші 2 кестеде  көрсетілген.

Еріген газ VІІІ₂, VІІІ₃, ІІІ-Т, VІ-Т қабаттарында кездеседі. Газдың бастапқы компоненті метан болғандықтан, қабаттың орташа көрсеткіші 98,96 пайыз. ІІІ-Т қабатында (еріген газ) 90,44 пайыз, VІІІ₄ қабатында (газдық горизонт) этан құрамы 2,75-6,54 пайыз, пропан 1,09-2,63 пайыз, бутан 0,13-1,23 пайыз.

Күкіртсутегі көп құрамда кездеспейді 0,003 пайыз, көмірқышқыл газы 0,26-дан 3,35 пайыз, гелий 0,027 пайыз.

Қабат суының физико-химиялық қасиеті 23 сынамадан өткен. Барлық суы жоғары минерализацияланған. Суы тұзды. Суында микроқышқылдардың  түрлері бар: брон 149,56 мг/л, йод 4,28-108,1 мг/л, бор 20,59-117,6 мг/л және алюминий 5-90 мг/л, қабат суының үлес салмағы 1,1256-1,1889 г/см³, тұтқырлығы 0,584-0,630 МПа*с.

Судың физика-химиялық құрамы 2 кестеде берілген.   

Кесте 2. Еріген мұнай  құрамы және физико-химиялық қасиеті

ДЖ. 0809000.000013.ЕТЖ

бет

12

өзг

бет

№ құжат

қолы

күні

1.4 Кенорынның мұнай, газ және су қорлары

 Тәжіғали кен орнының  мұнай, газ, конденсат қорларының 01.11.72 жылғы №6792 хаттамасын зерттеу есептеуі бойынша 6 юра қабаттарынан алынған.

Баланстық қордың бекітілген С₁ категориясы: мұнай - 8166 мың тонна, ерітілген газ- 1493 мың.м², бос газ- 16278мың.м³ және конденсат- 1367мың тонна құрайды.

Өткізілген іздеу-барлау жұмыстары бойынша өнімді қабаттардың  шөгінді триас қабаттары ашылған (ІІ,УІ- триас қабаттары). 71 ұңғыманы бұрғылауда мұнай және газдың көлемдік әдістерін В+С₁ категориясын 1.01.1986 жылы №1014 хаттамасы бойынша қаралған. Бекітілген В+С₁ категориясының қорында: мұнай- 23565,2 млн. тонна баланстық, 8139,6 млн.тонна алынған қор,  еріген газдың теңгерімі—4989,9 млн.м², 1692,7 млн.м³ алынған қоры, газдық- 17155,7 млн.м³, оның ішінде бос газы 1327,1 млн.м³, газдық шапкісі- 3728,6 млн.м³ құрайды.

ІІІ-Т қабатында, алынған  қордың көлемдік коэффициентінің мұнай  бергіштігі 0,606, берілген коэффициенті.

Мұнайдың орташа тәуліктік  өнімі 11,10 т/тәу. 1985 жылдың 1-ші қаңтарында қабаттан 5 ұңғыманы пайдалануда 17,83 т/тәу. сұйықты, оның ішінде 60,0 т/тәу. 25 пайызы орташа сулы 3 ұңғыма фонтандауда.

1987 жылы жоспар бойынша  58,27 мың тонна мұнай өндірілді.  Ұңғыманы қайта бұрғылау нәтижесінде  қабаттың геологиялық құрылымын  есепке алуда изогипс конфигурациясы  өзгеріп, аймағы кішірейтілген. 

ІІІ-Т қабатындағы қор өнімінде, мұнайлылық алаңы өлшенген және орташа өлшемді қабат қалыңдығы есептелген. Мұнайлылық алаңы 5376 мың м²-ге, орташа өлшемді қабат қалыңдығы 0,6 м, мұнай-су аймағы 0,2 м өскен. Мұнай және еріген газ ІІІ-Т қабатындағы қорларды қайта есептеуде, есептеу коэффициенті, мұнай шығару коэффициенті, мұнай тығыздығы және мұнай қабатының газдық құрамы 1986 жылғы алдын-ала бекітіліп зерттелген.

Алдын-ала зерттелген қорытындысы 4 кестесінде көрсетілген.

ДЖ. 0809000.000013.ЕТЖ

бет

13

өзг

бет

№ құжат

қолы

күні

Кесте 3. Тәжіғали кен  орынындағы есептеу параметрі, мұнай  және еріген газ қорлары

ДЖ. 0809000.000013.ЕТЖ

бет

14

өзг

бет

№ құжат

қолы

күні

      Тәжіғали  кенорынындағы есептеу параметрі,  мұнай және еріген газ қорлары  

(3-кестенің жалғасы)

ДЖ. 0809000.000013.ЕТЖ

бет

15

өзг

бет

№ құжат

қолы

күні

Кесте 4. Тәжіғали кен  орындағы ІІІ- триас горизонты және мұнайдың алдын-ала есептелген қоры, параметрі

Тәжіғали кен орындағы ІІІ- триас горизонты және мұнайдың алдын-ала есептелген қоры, параметрі (4-кестенің жалғасы)

ДЖ. 0809000.000013.ЕТЖ

бет

16

өзг

бет

№ құжат

қолы

күні

Кесте 5. Табиғи газ қоры

ДЖ. 0809000.000013.ЕТЖ

бет

17

өзг

бет

№ құжат

қолы

күні

Кесте 6. Қабат қалыңдығының сипаттамасы 

ДЖ. 0809000.000013.ЕТЖ

бет

18

өзг

бет

№ құжат

қолы

күні

2 ТЕХНИКА – ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

2.1  Кенорнынды  игерудің ағымдағы жағдайын талдау

Пайдалану қорының техникалық жағдайын талдауды жүргізу және терең сораптарға әртүрлі фактордың әсер етуінен, барлық терең сорапты ұңғымаға геолого-техникалық өндірістік материалдар жиналған. Жобада терең сорапты жабдыққа тербелмелі қондырғы түрі НСВ-1-38, НСВ-1-43,  НСНГ-56, НСНГ-68 ұсынылған.

Кен алаңында 6 түрлі тербелмелі қондырғы жабдықталған: 11 ұңғыма СК-6 тербелмелі қондырғымен, 5 ұңғыма СКД-8, 7 ұңғыма ПШГН, 3 ұңғыма СК-8.

Жоба бойынша жасап  тұрған ұңғымаларға өнімі 5-10 т/тәу  сорап түрі НСВ-1-38, өнімі 10-20т/тәу  НСВ-1-43, өнімі 20-30 т/тәу НСНГ-56, өнімі 30-50 т/тәу НСНГ-68 ГОСТ (МЕСТ) 6444-78 түрлері сияқты сораптар қолданылады.

Жоба бойынша сорап  диаметріне байланысты терең сорапты 1000-1200 метр тереңдікте түсірген. Нақты  терең түсірілген сорап көрсеткіші 440-3161 метр.

Терең штангілі сорапты жіберу оның диаметріне байланысты 1 кестеде көрсетілгендей сорапты пайдалану жоғары диаметрде (70-95мм) шек қойылған, ал жоғарғы тереңдікте және төмен ұзындық жүрісінде, тіпті төмен диаметрдеде сораппен жұмыс жасау мүмкін емес.

Жүріс санының өсуінен, плунжер өлшемі де өсуі мүмкін. Терең сораптың диаметрін және жіберу коэффициетін ұңғыма өніміне байланысты анықтайтын терең сорап жұмысын талдайтын 1 кестеде көрсетілген. Осы кестеге байланысты 15 ұңғыма 0,1-0,4 жіберу коэффициентімен жұмыс жасайды, 11 ұңғыма қалыпты жіберу коэффициентімен 0,4-0,8, ал жоғары жіберу коэффициентімен 3 ұңғыма жұмыс жасап тұр. 7 кестеде пайдаланылған коэффициент және ұңғыманы пайдалану қорлары көрсетілген. Кестеде көрсетілгендей 1983-1988 ж.ж. коэффициент көрсеткіштері төмен, себебі әрекетсіз қорлар санының көптігінен.

 Кесте 7. Ұңғыма  қорларының пайдалану және пайдаланылған  коэффициенті

2.2 Кенорнынды игеру жүйесін талдау

Механикалық ұңғыма қорын  талдауда көрсетілгендей: ұңғыманы 20-70 пайыз жетістіктермен фонтандау тоқтатылған, 1981 жылдан бастап 1989 жылға дейін. Фонтандау тоқтамастан бұрын №94  ұңғымадағы  мұнай өнімі 4 т/тәу-35 т/тәулікке дейін, сұйық өнімі 4,5-50 м³/тәу дейін жеткен.

Өндіруді механикалық  әдіске көшіргенде, өнімнің сулануы 100 пайызға өскен.

Талдауға 14 ұңғыма (№57, 69, 84, 90, 91, 96, 60, 89, 87, 92, 73, 61, 311, 322) берілген.Өндірудің  механикалық әдісінде ұңғыманың  орташа өнімі мұнай бойынша 7,42 т/тәу  және сұйық өнімі 29,0 т/тәу құрайды.

Тәжіғали кен алаңындағы штангілі терең сорапты ұңғыма өнімділігін арттыру тиімділігін қолдану, ұңғыманың механикалық әдіс жұмысымен талданады:

• бөтен суларды айыруда пакерді қолдану;
• кен алаңының геолого-физикалық шарты бойынша зиянды әсер етуші газдармен күресуде газдық якорьді қолдану;
• терең сорапты қондырғыларды қолданудағы жүйені бақылау;

ДЖ. 0809000.000013.ЕТЖ

бет

19

өзг

бет

№ құжат

қолы

күні

• штангілі терең сорапты оңтайлы қолдануды гидродинамикалық зерттеу;
• штангалық, сыртқы тепкіш және бұрандалы сорап қондырғыларын таңдау және режимдеріне жаңа жүйелер енгізу;
• ұңғыма сипаттамасын,өнімін, керекті қысымын және пайдалану бағанының диаметрін батырмалы ортадан тепкіш электрлі сораптармен қолдану;
• қабат өнімділігін және мұнайлылығын арттыруды өңдеу және қабатқа ықпал жасау технологияларын енгізу.

Кесте 8 . Тәжіғали кен орындағы 1983-1989 жылдардағы геолого-техникалық шаралардың орындалуы

ДЖ. 0809000.000013.ЕТЖ

бет

20

өзг

бет

№ құжат

қолы

күні