Банктің активтері мен пассивтерін кешенді басқару стратегиясы

Тұрар Рысқұлов атындағы

Қазақ экономикалық университеті

 

 

Реферат

Тақырыбы: Банктің активтері мен пассивтерін кешенді басқару стратегиясы

 

 

 

 

 

     Орындаған:

     Тексерген:  

 

 

 

Атырау

2015ж.

 

Мазмұны

Кіріспе

1. Қаржы менеджментінің  прициптерін

2. Банктік менеджмент.

3. Қаржылық менеджменттің  құрылымы

Қорытынды

Әдебиеттер тізімі

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

 

Банк активтері мен пассивтерін басқару бұл банктің қаржылық менеджментінің жүйесіндегі маңызды бағыттардың біріне жатады. Банктік қаржылық менеджменті бұл банктегі ақшалай ресурстарды қалыптастыру және орналастыру және ондағы кез болатын тәуекелдерді басқарумен байланысты шараларды білдіреді.

 

 

1.  Қаржы менеджментінің прициптері.

 

 Қаржы менеджментінің  прициптерін ғылыми негіздеуде  банктің тұрақтылық теориясының  маңызы ерекше. Ол теорияның көмегімен банктің тұрақтылығын бағалау және басқару әдістері негізделеді.

Жалпы банктегі қаржы менеджменті мынадай бағыттарды қамтиды:

 − стратегиялық және  ағымдағы жоспарлау;

− банктің саясатын қалыптастыру;

− банк активін басқару;

 − пассивтерді басқару;

− өтімділікті басқару;

 − табыстылықты басқару;

− активтер мен пассивтерді басқару;

− меншікті капиталды басқару;

 − несиелік портфелді  басқару;

− инвестициялық портфелді басқару;

 − тәуекелдерді басқару.

 

Банктер нарықтық экономикада ең маңызды қаржы институттары болып табылады. Банктің жүйе уақытша бос ақша құралдарын жұмылдыра отырып, оларды еліміздің байлығын арттыратын, табы алып келетін капиталдың жұмыс жасауына айналдырады. Сондықтан банк капиталының жұмыс жасау тиімділігі экономикалық өсу мен өмір сүру деңгейінде шешуші фактор болып табылады. Қазіргі кездегі қазақстандық банк капиталы өзінің даму сатысына көтерілді.

Ақша-несие саясатынының қатаңдығы, тұрғындардың нақты табыстараның даму деңгейі қарқындарының түсуі коммерциялық банктердің жұмыс жасауына жаңа орта құрды, бірақ көптеген банктер оған дайын емес еді. Сондықтан қазіргі менеджменттің сапасы – фирманың, еліміздің, саланың бәсекеге қабілеттелігін анықтайтын басты фактор. Қаржы менеджменті өзінің жүз жылдық тарихында зерттейтін мәселелерінің көлемін барынша кеңейтті. Егер ол жаңадан пайда болған кезде негізінен жаңа фирмалар мен компаниялар құрудағы қаржылық сұрақтарды қарастырған болса, кейін келе банкроттық және қаржылық инвестицияларды басқару мәселелерін де қамти бастады. Ал қазіргі кезде ол кәсіпорын қаржысын басқарудың барлық бағыттарын қарастырады. Соңғы жылдары дербес білім салаларына қатысты, яғни қаржылық талдау, инвестициялық менеджмент, тәуекел менеджменті, банкроттық қауіптілігі жағдайында кәсіпорынды дағадарысқа қарсы басқаруда қаржы менеджментінің бірқатар проблемалары етек ала бастады. Елімізде тиімді қаржылық менеджмент тәжірибесі нарықтық экономикаға өту жағдайында көптеген обьективті экономикалық қиыншылықтармен бетпе- бет келе отырып, нормативті қаржылық базаның кемелденбеуінен, экономикалық дағдарыс шарттарында мамандар дайындығының жеткіліксіз деңгейде болуы себебінен әлі де тек құрылу, қалыптасу сатысында ғана. Қаржы менеджменті өз алдына кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржы ресурстарын қалыптастыру, бөлу және пайдалану, сонымен қатар олардың ақша құралдарының айналымымен байланысты басқару шешімдерін жетілдіру және тарату әдістері мен қағидаларының біртұтас жүйесін білдіреді. Кәсіпорынның қаржылық іскерлігін тиімді басқаруды бірқатар қағидалар қамтамасыз етеді.

Олардың ішіндегі негізгілері келесілер:

1) Кәсіпорынды басқарудың  жалпы жүйесімен интеграциялануы (бірігуі). Кәсіпорын қызметінің қандай сферасында болмасын қабылданған басқару шешімі тікелей немесе жанама түрде ақша ағымының қалыптасуына және қаржы қызметінің нәтижесіне әсер етеді;

2) Басқару шешімдерінің  қалыптасуының кешенді сипаты. Бұл қағида бірінші қағидамен сабақтас. Мысалы: жоғары табысты қаржы инвестицияларын құру өндірістік іскерлікті қаржыландыруда тапшылық тудыруы және соның салдары ретінде өндірістік табыс көлемін, яғни меншікті қаржы ресурстарын қалыптастыру әлеуетін төмендетуі мүмкін. Сондықтан да қаржы менеджменті әрқайсысы кәсіпорынның қаржылық іскерлігінің жалпы нәтижелілігіне өз үлесін қосатын, бір-біріне тәуелді басқару шешімдерінің зерттемесін қамтамасыз ететін кешенді басқару жүйесі ретінде қарастырылуы тиіс;

3) Басқарудың жоғары серпінділігі. Әрқашанда алдыңғы кезеңде құрастырылған  және таратылған қаржы ресурстарын  қалыптастыру, пайдалану және ақша айналымын оңтайландыру саласында құралған тиімді басқару шешімдері әрқашанда кәсіпорын қызметінің келесі сатыларында қайта қолданыла бермеуі мүмкін. Бұл өндірістің ішкі, әсіресе сыртқы факторларының өзгеруімен байланысты;

4) Жеке басқару шешімдерін  өңдеуге көп нұсқалық әдістеме. Әрбір басқару шешімдеріне қаржы  ресурстарын қалыптастыру және  қолдану аумағында дайындау және  ақша айналымы оңтайлануы әрқашанда  әрекеттің баламалы мүмкіндігін  ескеруі керек;

5) Кәсіпорынның даму мақсаттарын  стратегиялық бағдарлау. Ағымдағы мерзімде қаржы қызметі аясында басқару шешімдерінің жобалары қандай да бір тиімді болмасын, егер олар кәсіпорынның негізгі мақсатымен, яғни кәсіпорынның алдағы кезеңдегі дамуының стратегиялық бағыттарымен қарсы келіп, ішкі қаржы көздері есебінде меншікті қаржы ресурстарының үлкен көлемінің қалыптасуының экономикалық базасын бұзып, қарама-қайшылыққа түссе, ондай жобалардың қабылданбауы қажет.

Менеджмент мәнінің келесідей принциптері мен элементтері ұсынылады.

 

 

1-кесте – Менеджменттің  қағидалары мен мәні

 

 

 

 

 

2. Банктік менеджмент.

 

 Банктік менеджмент  – жалпы стратегиялық және  тактикалық жоспарлаумен, реттеумен, банктік іс-әрекетті қадағалаумен, қызметкерлерді басқарумен байланысты  қарым-қатынастарды басқару. Басқарудың тиімділігі экономиканың кез-келген субъектісі үшін фундаменталды маңызға ие, әсіресе оның ролі коммерциялық банктердің жұмыс жасау механизмінде ерекше.

 Банк бизнесінің маңызды  ерекшелігі мынада, бұл жерде  тәуекелдің дәрежесі өте жоғары, сондықтан кез-келген басқарушылық  қате өтімділіктің жоғалуына, төлем  қабілеттілікке және банкротқа  ұшырауға алып келеді. Коммерциялық банктегі қаржылық менеджмент – бұл ақша ресурсын пайдалану мен құрылымдық үрдістерді басқару. Ол ұйымдастырушы – технологиялық менеджмент банк бөлімшелерін басқарумен және банк қызметін әртүрлі үрдістердегі олардың өзара қатынастары. Қаржылық несиелермен қатар, коммерциялық банктің ұйымдастырушы – технологиялық сипатында маңызды мәселелер болып, коммерциялық банктің менеджментін сәйкес – аналитикалық қамтамасыз ету.

 

1-сурет – Қаржылық  менеджменттің құрылымы 

 

 

 

 

3. Қаржылық менеджменттің  құрылымы

 

 

Қаржы менеджменті өзінің басты мақсаттары мен негізгі міндеттерін анықталған функциялар арқылы жүзеге асырды. Бұл функциялар қаржы менеджментінің кешенді мазмұнымен белгіленген негізгі 2 топқа бөлінеді.

1) Қаржы менеджментінің  функциялары басқару жүйесі ретінде. Бұл функциялардың құрамы оның  ерекшелігін ескере отырып, менеджменттің кезкелген түріне қатысты сипаттама.

2) Қаржы менеджментінің  функциялары кәсіпорынды басқарудың  арнайы нысаны ретінде. Бұл функцияның құрамы қаржы менеджментінің нақты обьектісімен анықталады.

Қаржылық менеджменттің міндеті – басымды мақсаттарды анықтау мен инвестициялық жобалауды қабылдауда және оларды қаржыландырудың көздерін таңдауда әртүрлі шаруашылық бөлімдер мүдделерінің оңтайлы қиылысуына арналған ымыраны іздеу болып табылады, яғни қаржылық менеджментте ең бастысы – фирма және оны қаржыландыру көздері сыртқы, сондай-ақ ішкі фирмалары арасында қаржы ресурстар қозғалысын қамтамасыз етуінде тиімді шешімдер қабылдау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

 

Қорыта келе, экономиканы тұрақтандыруға және оның өркендеуіне банк жүйесінің дамуының маңызы ерекше. Ал өз кезегінде, банктегі қаржылық Қаржылық менеджмент Активтерді басқару Бухгалтерлік баланс Пассивтерді басқару Актив Пассив Ұзақ мерзімді Капитал активтер Ағымдағы Ұзақ активтер мерзімді міндеттемелер Ағымдағы міндеттемелер Негізгі құралдарды басқару (инвестициялық) Айналым қаражаттары Меншікті капиталды басқару Ұзақ мерзімді қарыз капиталы Қысқа мерзімді қарыз капиталды басқару Қаржылық талдау және жоспарлау Инвестициялық шешімдер қабылдау Қаржылық шешімдер Қаржыландыру шешімдерін қабылдау 5 менеджментті жетілдіру банк қызметін жандандыруда айрықша маңызды мәселе болып табылады. Банктік білім және жұмыс – терең ізденісті талап ететін сала. Себебі, бұрынғы банктік жүйеге қарағанда қазіргі банктер ел экономикасының аяқ алысымен қатарлас салыстырмалы түрде жылдам дамып келеді. Сол себепті және сол жағдайларды өрбітетін елдегі экономикалық өзгерістерге орай банктік жұмыс, оның ішінде ең бастысы қаржылық менеджменттің әрі қарай дамуы, жетілуі заңмен реттелуі қажет. Банк алға қойған мақсаттарға жетуді қамтамасыз етуге келесілер есебінен ұмтылады: қаржы тұрақтылығын арттыру мен рейтингті жақсарту; өнімділік қатары мен қызметтердің бәсекелестік артықшылықтарын кеңейту; тартылған клиенттердің санын арттыру; сату арналары мен бөлімше торларын прогрессивті түрде дамыту; үрдістердің ішкі бизнесін жақсарту; ресурстар мен материалды емес активтердің дамуы. Кез-келген елдің экономикасының дамуы несие нарығының тиімді дамуымен тығыз байланысты. Осыған байланысты, нарыққа өту жағдайында коммерциялық банктердің қаржылық менеджментін жетілдіру мәселесі өте маңызды болып табылады.

 

 

 

 

 

 

 

 

Әдебиеттер тізімі

 

1Банковское дело: Учебник / Под ред. О. И. Лаврушина. _ М .: Финансы  и статистика, 1999 г.

2 «Банковское дело»/Под  ред. д.э.н. Г.С.Сейткасимова. – Алматы: Қаржы- Қаражат, 1998.

3 Питер С. Роуз Банковский  менеджмент. Пер. с анг. М: Издательство  Дело, 1997, 768с. 4С.Б.Мақыш. Банк ісі. Алматы: Жеті-Жарғы, 2009.