Жалақы есебін автоматтандыру

 

 

Table Lookup – бұл  бөлім берілген кестенің өрісін басқа көрсетіліп отырған кестенің өрісімен байланысын көрсетеді. Table Lookup–ті таңдағаннан кейін Define – анықтау батырмасы шығады. Бұл батырманы басқанда көру диалогтық терезесі ашылады. Бұл терезеде драйверлер мен псевдонимдерді қолдана аламыз.

Біздің кесте  бойынша, жол бағыттары байланысқан. Оны келесі суреттен көре аласыз:

 

Secondary Index – бұл  бөлім ары қарай жұмыс барысына  керекті екінші индекс құруға  мүмкіндік береді.

Жаңа индекс құру үшін Define – анықтау батырмасын басу керек. Бұл батырманы басқанда көру диалогтық терезесі ашылады. Оның cол жақ терезесінде Fields қатынау өрістерінің тізімі көрсетілген, ал оң жақ терезесінде Indexed fields екінші индекс болатын өрістер көрсетіледі.

 

 

Index Options радиобатырма  панелі келесідей қасиеттерді  құруға мүмкіндік береді:

Unique	Бұл опция екінші индекс болатын өрісті болдырмайды, егер кестеде бір – біріне ұқсас өрістер болса.
Descending	Бұл опция кестені  кему бойынша реттейді.
Case Sensitive	Бұл опция енгізілген символдардың регистріне назар аударады.
Maintained	Егер бұл  опция тұрса, онда кестеде өзгерістерден кейін индекс ауысып тұрады.

 

Referential Integrity –  бұл бөлім әртүрлі кестелердің  арасында бүтін сілтеме байланыстарды  қамтамасыз ету үшін қолданылады.  Егер екі кестенің арасында  сілтеме байланыс көрсетілсе, оның  біреуі – бас, ал басқасы – қосымша кестелер, онда қосымша кестеде бас кестеден алатын мәннің өрісі көрсетіледі.

 

Сонымен қатар, бас кестедегі кілттік өрістің  өзгерістеріне қосымша кестенің өзгеруін қамтамасыз ететін операция көрсетуге болады. Бұндай  бүтін  сілтеме деңгейі барлық кестелерге тән емес, бірақ Paradox 7 – де барлығы қарастырылған.

Update rule – радиобатырмалар  тобы егер бас кестеде кілттік  өрісті өшіргенде қосымша кестеде  болатын өзгерістерді анықтайды.  Егер Prohibit – ті таңдасақ, онда Database Desktop бұндай операцияны болдыртпайды. Егер де Cascade опциясы тұрса, онда кілттік өрісі бар бас кестеде өзгеріс болса, онда қосымша кестеде де өзгеріс болады. Ал егер сіз бас кестеден кілт өрісі бар жазбаны өшірсеңіз, онда қосымша кестеде сол кілттік өрісі бар жазба автоматты түрде өшеді.

Strict Referential индекаторын  орнатқанда Paradox – тың алғашқы  версияларына (соның ішінде Paradox for DOS) кестелердің ашылуын және бұзылуына  жол бермейді.

Барлық операциялар  біткеннен кейін құрылған сілтеме  атын беру керек.

Password Security бөлімі Paradox – та құрылған кестелерге және оның әр өріс жазбасына пароль қоюға мүмкіндік береді. Бұл үшін Define батырмасын басу керек, сонда диалогтық терезе шығады. Диалогтық терезеде басты парольді (Master password терезесі) қоюға және сол парольді мақұлдауға (Verify master password) мүмкіндік аламыз. Егер Auxiliary Password (қосымша парольдар) батырмасын бассақ қосымша парольдарды тағайындауға және өрістерге қатынаудың ережесін көрсетуге болады.

Current Password (ағымдағы  пароль) терезесінде сіз парольді көрсетесіз (ол сіз кірген парольге ұқсас болуға тиісті емес), бұл пароль арқылы сіз қатынау ережесін құрасыз. Table Rights (кестеге қатынау құқығы) радиобатырмалар тобында кестеге жалпы қатынау құқығын анықтауға болады.

All	Барлық операциялар қабылданады, кестені өшіру, құрылымын өзгерту, парольдерді өзгерту және өшіру.
Insert & Delete	Кестедегі жазбаларға барлық операциялар қолданылады (редактірлеу, қою, өшіру), бірақ кестенің құрамын  өзгертуге және жоюға тиім салынады.
Data Entry	Мәліметтерді  редактерлеуге және жазбаларды қоюға  болады, бірақ оларды өшіруге және кестенің құрылымын өзгертуге, өшіруге  тиім салынады.
Update	Кестені көруге және кілті жоқ өрістерді өзгертуге  береді.
Read Only	Тек кестені  көруге болады.

 

Table Language – бұл бөлім BDE Administrator арқылы кестенің тілін көрсетуге (егер көрсетілмесе) немесе анықтауға (Modify батырмасы) мүмкіндік береді.

Dependent Tables –  бұл бөлім Referential Integrity сілтемелі  деңгейіндегі кестелерді көруге  мүмкіндік береді.

Барлық керекті құрылымдық мәліметтер кестеге енгізілгеннен кейін Save As батырмасын басу керек, сол кезде Windows – тағы стандартты сақтау терезе шығады. Кәдімгі терезеден айырмашылығы Alias тізімнің болуында. Бұл тізімде әр түрлі мәліметтер базасының псевдонимдері бар. Сіз тізімнен керекті псевдонимді таңдап, кестені сақтайсыз.

 

 

 

 

 

 

Paradox форматының кестелері

 

Delphi – дің  өзіндік кестелік форматы жоқ,  бірақ ол  Paradox кестелерімен жұмыс  істей береді. Осы кестелердің  әрқайсысының өзіндік ерекшеліктері  бар.

Paradox кестесі деректер базасын құруға және онымен жұмыс істегенде ыңғайлы болып табылады .

Оның  негізгі  артықшылықтарын атап өтейік :

• деректердің  тұтастығын
• әртүрлі типті деректерді ұсынуға арналған өрістік типті
• енгізілген деректерді тексеруді
• кестенің парольдық қорғанысын қамтамасыз етеді .

 

рaradox 7 кестесінің өрістік типі тізімі берілген .

 

 

Ескерту !Database Desktop программалық ортасында жұмыс істегенде Graphic, Binary, Memo және OLE өрістік типінің мәні көрсетілмейді.

Paradox кестесінде  өріс аты әріптен басталып, әріптер мен сандар құрылуы тиіс. Өріс атының максимал ұзындығы 25 символдан аспау керек. Өрістің атын бергенде пробел ," # " ," $ " символдарын қолдануға болады. Бірақ , "." , " ! " , " | "  символдарын қолдануға болмайды. Себебі, бұл символдар DELPHI – де басқа мақсаттарда қолданылады .

Paradox кестесінің  кемшілігі болып, кестелік деректерді  сақтайтын типтік файлдардың  көптігі болып саналады. Бір каталогтан  келесі каталогқа қандай да  бір кестенің орнын ауыстырғанда  немесе көшіргенде, осы кестені қамтитын барлық файлдарды көшіру немесе орнын ауыстыру керек.

Paradox кестесінің  файлдарының келесі кеңейтінділері  бар :

• DB – деректі кесте
• MB – BLOB-деректер
• PX – негізгі индекс
• XG* және YG* – екінші индекстер
• VAL – деректердің және сілтемелік тұтастықты тексеретін параметрлер
• TV және FAM – Database Desktop программасында кестені шығару форматы

Delphi-дің өзіндік  деректер базасының кестелік  форматы болмаса да, әртүрлі МББЖ  қамтамасыз етеді. Деректер базасымен  жұмыс істеуге арналған Delphi құралын  екіге бөлуге болады :

• аспаптық құрал
• компоненттер

Аспаптық құралдарға арнайы программалар мен пакеттер жатады. Олар деректер базасына қызмет етуді  қамтамасыз етеді.

Компоненттер, деректер базасымен операция жасайтын қолданбаларды құруға арналған. Біз  солардың компоненттерін қарастырайық.

 

 

Компоненттер парағы

 

Деректер базасының қолданбасын құруда қолданылатын компоненттер.

Деректер базасының жобасын құрғанда мен Data Access, Data Controls, BDE компоненттерін пайдаландым.

 

Data Access парағында  деректерге қатынауды ұйымдастыратын визуалды емес компоненттер орналасады:

• Data Source – деректердің басы
• Table – ДБ кестесіне негізделген деректер жинағы
• Query – SQL – сұранысқа негізделген деректер жинағы
• StoredProc – серверде сақталатын процедураны шақыру
• DataBase – ДБ қосылу
• Session – ДБ жұмысының ағымды сеансы
• BatchMove – топ жазбалармен операцияларды орындау
• Update – деректер жиынтығын модификациялау
• NestedTable - қойылған кесте

 

 

Data Controls парағында  деректерді басқаратын визуалды  компоненттер орналасады:

• DBGrid – кесте
• DBNavigator – навигациялық интерфейс
• DBText – жазба
• DBEdit – бірқатарлы редактор
• DBMemo – көпқатарлы редактор
• DBImage – графиктік көрініс
• DBListBox – қарапайым тізім
• DBComboBox – комбинацияланған тізім
• DBCheckBox – тәуелсіз ауыстырғыш
• DBRadioGroup – тәуелді ауыстырғыш топтары
• DBLookupListBox – басқа өріс деректерінің қарапайым тізімі
• DBLookupComboBox – басқа өріс деректерінің комбинацияланған тізімі
• DBRichEdit – толық функционалды тестілік редактор
• DBCtrlGrid – модификацияланған кесте
• DBChart – диаграммма

 

    BDE Borland Database Engine механизмі көмегімен мәліметтерге кіруді қамтамасыз ететін компанент.

Ал енді Delphi-дегі жобаның құрылуына тоқтала кетейік.Ол үшін ашылған формаға қажетті  компаненттерді қоямыз.Олар:

                         Table (DB Tables)

      DB Grid (DB Grids)

      DB Navigator (DB Ctrls)

 

                            Data Source (DB)

Содан кейін  қойылған компоненттерге сәйкес қасиеттерін береміз.

Алғашқы жобаның  мәндерін орындау үшін бірнеше қосымшалар енгіземіз. Объектілер инспекторы бетіне форманың On Create оқиғасына мынадай мән береміз:

procedure TForm2.FormCreate(Sender: TObject);

begin

Table1.Active:=true;

end;

Тура осындай формасының OnDestory оқиғасына мынандай өңдеуші енгіземіз:

procedure TForm2.FormDestroy(Sender: TObject);

begin

Table1.Active:=false;

end;

Бұл өзгерістер программаны жүктегенде кете мен  мәліметтер қоры арасындағы байланыс орнап, программа тоқтаған кезде  байланыс ажырап отырады. Бұл егерде сіз желіде жұмыс жасап отырсаңыз, мәліметтер қорының жобалау кезінде бос болуын қамтамасыз етеді.

Барлық орналастырған формамызды бір –бірімен байлаыстырамыз. Ол қасиетер бөлімінде орындалады.

Бұл курстық  жұмыс бойынша жалпы төрт форма аштық.Олардың біріншісі   ( Form1) бастапқы, ал қалған үшеуі, яғни Form2,  Form3, Form4 бағынышты формалар болды. Олардың байланысын қасиеттер бөлімінде орындаймыз. Ол жөнінде жалпы түсініктеме келесі суреттерде көрсетілген:

 

 

Осы стандарт бөлімінде  алынған формаларды байланыстырамыз.Бұл  бөлімді орындау міндетті.Суреттен байқасаңыздар, бірінші форманың бастапқы екендігі көрінеді:

Енді байланыстырып  болғаннан кейін әрбір форманың өзіндік қасиеттерін береміз. Бірінші  форма басты меню рөлін атқарады. Яғни сол форма арқылы келесі кестелер орналасқан форманы аша аламыз. Ол келесі суретте көрсетілген:

Өзіміз байқағандай  бұл формада екі кампанент  орналасқан, яғни олар: MainMenu және Image. MainMenu берілген формаға меню құру үшін, ал Image- формамыз көрнекі болу үшін сурет  қоюға арналған.

Жалпы  меню құрылғанын келесі суретте байқаймыз:

 

 

Қалған барлық формаларға бірдей коппаненттерді орналастырамыз.Олар: Table, DataSourse, DBGrid, DBNavigator.

 

Барлық компаненттерді бір-бірімен жоғарыдағы көрсетілген  сурет бойынша байланыстырамыз.Сол  кезде өзімізге қажет кестеміз шығады.

 

Ол кестелердің  атауларын Table компанентін екі рет  шерту арқылы мына терезе шығады:

Осы терезеге кесте  атауларын шығару тышқанның оң жағын  басу арқылы басылып, одан ашылған терезеден Add ol Files жолын таңдап, кесте атауларын  қасиеттер бөліміндегі Display Label жолынан өзгертеміз:

 

Бұл айтылған және көрсетілген мағлұматтар барлық формалар үшін бірдей орындалады.

Енді берілген меню арқылы керек мәліметтерді қалай  шығарып алу жайында сөз етеміз.

1. “ Общие сведения о работниках ” менюін бассақ,  одан төмен “Олардың жеке тізімі ” деген жолды көреміз, яғни сіз сол менюді таңдау арқылы жұмысшылардың жеке мағлұматын ала аласыз. Сізге сол жайында дайын