Өндірістік және экономикалық үрдісін модельдеу

 «Қазақстандық Қазіргі Заман «Болашақ»Академиясы » Коллдежі

 

 

 

«Бекітемін»:

 Директордың оқу-ғылыми жұмыстары

жөніндегі орынбасары:

_______________________Жұмағали А.К.                                                        

«_______»______________________2013ж.  

 

 

 

 

 

1304000 «Есептеуіш техникасы және бағдарламалық қамтамасыздандыру»

  мамандығына арналған

«Өндірістік және экономикалық үрдісін модельдеу» пәнінен

 

Жұмыс бағдарламасы

 

 

 

                                                                 

                                     

 

 

 

 

 

 

 

 

Құрастырған Қазақтандық  қазіргі заман «Болашақ» академиясы колледжінің Информатика пәнінің оқытушысы Г.Г.Алиева

 

 

 

Бағдарлама «Техникалық  пәндер» циклы  әдістемелік бірлестігінде  қаралып мақұлданды

 

Хаттама №  _____   «____»  _____________ 2013ж

 

Бірлестік жетекшісі: _____________Алтыбаева Н.Б.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 Түсіндірме жазба

 

Бұл жұмыс бағдарлама Қазақстан Республикасның Мемлекеттік жалпыға міндетті білім бері стандартының (ҚР МЖЖБС 4.05.046-2009) 1304000 – «Есептеуіш техникасы және бағдарламалық қамтамасыздандыру» мамандығына сәйкес әзірленген.

Бұл жұмыс бағдарламасы өндірістік экономикалық процесстерді модельдеу есептерінің шешімдерін нақты «математикалық емес» объектілерге зерттеу жүргізуге мүмкіндік бере отырып, жүйелерді, жүйелік жәнебалансты модельдеу. Экономика-математикалық әдістердің көмегімен басқару және жобалаудың түрлі есептері шығарылады: сызықтық емес тапсырмаларды бағдарламалау мінездемесін, ортақ қойылым тапсырмалық сызықтық бағдарламалауды.

Бәсекеге қабілетті мамандарды даярлау мақсатында, үлгілік оқу бағдарламасын іске асыруда дәстүрлі оқу жүйесін, жаңа технологияларды (модульдік, кредиттік және т.б.);

Дидактикалық және көрнекі  құралдар;

Плакаттар, модельдер, оқу  бейнефильмдер, электрондық оқулықтар, оқу және оқу-әдістемелік құралдар қолдануға ұсынылады.

7 семестрде пәнге бөлінген  сағат саны – 38. 8-лекция, 28 –  практика. Пән бойынша курстық жоба және сынақ тапсыру қарастырылған.

«Өндірістегі экономикалық процестерді модельдеу» пәнінің жұмыс бағдарламасын құрастыруда оытуы ұйымдастырудың келесі түрлері: лекциялар, семинарлар, тәжірибелік сабақтар (зерханалық жұмыстар), бақылау жұмыстары және басқалар ұсынылады.

Теориялық білімді бекіту және қажетті тәжірибелік дағдылар мен біліктілікті қалыптастыруда пән бағдарламасында зерханалық жұмыстар өткізу қарастырлған.

Жұмыс оқу бағдарламысы білім алушылардың пәндерден алған білімдеріне, біліктіліктеріне және дағдыларына негізделеді:

• Жоғары математикалық негіздері;
• Математикалық статистика;
• Сандық әдістер;
• Нарықтық экономика негіздері;

Пәнді келесі пәндермен байланыстырып  оқыту ұсынылады:

- Алгоритмдеу және бағдарламалау негіздері;

- Объектілі-бағытты бағдарламалау негіздері;

- Бағдарламамен қасмтамасыздандыруды өңдеу технологиясы;

Пәннің жұмыс оқу бағдарламасы білім бері мекемелері үшін жұмыстық бағдарламасын құрудың негізі болып табылады.

Жұмыс бағдарламасын әзірлеуде техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары циклға бөлінген оқу уақытының көлемін сақтай отырып:

• Жұмыс жоспарында цикл пәндерін зерделеуге бөлінген оқу уақыты көлемін 10-20% шамасындла өзгертуге құқылы (ҚР МЖМБС 4.05-2008 «Орта білім. Техникалық және кәсіптік білім. Негізгі ережелер»);
• бөлімдер мен тақырыптарға берілген жалпы сағат көлемін бөлуге (пәнді оқытуға берілген жалпы бюджеттік көлемдегі уақыт);
• Бағдарламалық материалды бірізділікпен оқытуда делелденген өзгерістерді енгізуге;
• Жеке тәжірибелік және зертханалық сабақтарды басқа мазмұны сәйкес сабақтармен алмастыруға.
• Бөлімдер мен тақырыптардың тізімі аймақтық компоненттердің енгізілуі есебінен, жұмыс берушінің талабы және жергілікті ерекшелерді ескере отырып өзгертілуі мүмкін.

 

 

3 Пәннің тақырыптық  жоспары

Тақырыптар мен  бөлімдердің атауы	Сағат саны
	теория	практика
КІРІСПЕ
1 Бөлім  Жүйелерді модельдеу	8	8
1.1 тақырып  Жүйенің   түснігі	2	4
1.2 тақырып  Модельдер  жане модельдеу  түсініктері	4
1.3 тақырып  Модель  типтері  мен  олардың   түпнұсқасымен  ұқсастық  түрлері	2	4
2 Бөлім Желілік модельдеу	4	8
2.1  тақырып  Желілік   жобалау  мен  басқару   туралы  түсінік	2	4
2.2  тақырып  Желілік   графиктің  тиімділігі	2	4
3 Бөлім Баланстық модель	4	6
3.1  тақырып   Баланстық   басқару  жүйесінің  шешімі	2
3.2  тақырып   Матрицалык  әдістеменің  шешімі	2	6
4 Бөлім Ортақ   қойылым тапсырмалық   сызықтық  бағдарламалау	12	20
4.1 тақырып  Ортақ   қойылым ТСБ (тапсырмалық  бағдарлама). Сызықтық бағдарламалау  моделі	2	4
4.2  тақырып  Симплекс -  әдіс  туралы  түсінік	2	4
4.3  тақырып  Симплекс әдістің алгоритмі мен шешімі	2	4
4.4  тақырып  Симплекстік кесте	2	4
4.5  тақырып  Транспорттық тапсырма	2	4
4.6  тақырып  Динамикалық тапсырмалардың бағдарламасы	2
	28	42
6 семестр  бойынша барлығы	70
5 Бөлім Линиялық емес тапсырмалрды бағдарламау мінездемесі	2	8
5.1 тақырып Барлық тапсырмалар  құрылымы мен линиялық емес  бағдарламалар	1	4
5.2 тақырып Мүмкін емес  модульдің бағдарламасы	1	4
6 Бөлім Матрицалық ойындардың элементті мен негіздері	2	8
6.1 тақырып  Төлем матрицасының  ойын модулімен түсінігі	1	4
6.2 тақырып Ойын шешімімен  аралас стратегиялық,геометриялық  интерпретация	1	4
7 Бөлім Математикалық модульдердің экономикалық жүйесі	4	12
7.1 тақырып Модульдік сұраныс  пен қажеттілік	1	2
7.2 тақырып Модульдің басқару  қорлары	1	2
7.3 тақырып Модульдік жүйенің  қызмет көрсету түрлері	1	4
7.4 тақырып Стратегиялық  модельдің түсінігі мен Монте - Карло әдістері	1	4
	8	28
7 семестр  бойынша барлығы	36
Пән бойынша барлығы	106

 

                                    

 

 

 

 

 

 

3.2 Пәннің үлгілік  оқу бағдарламасының мазмұны

Кіріспе

Пәнің мақсаты мен мазмұны - бағдарламалаушы технигі және ақпараттық қорғау технигі даярлау орны.

 

1. бөлім Жүйелерді модельдеу

 

1. тақырып Жүйенің түсінігі

Жүйені түсіну элементін  білу, жүйенің әдістерін ұғыну.Эуономикалық әдістемелік моделдеу. Объекті мен экономикалық математикалық модель жүйесінің құрлымы.

Тәжірибелік жұмыс № 1

Модель және моделдеудің  түсінігі.

 

2. тақырып Модельдер және моделдеу түсініктері

Экономикалық жүйедегі математикалық  модельдің негізгі түсінігі мен қағидалары.Экономикалық математикалық модель жүйесінің құрылымы.

 

3. тақырып Модель типтері мен олардың түп нұсқасымен ұқсастық түрлері

Экономикалық математикалық  әдістер мен модельдердің классификациясы макроэкономикалық және микроэканомикалық құрылымы теориялық және оптимациялық тепе-теңдік, статистикалық және динамикалық т.б.

 

Тәжірибелік жұмыс № 2

Модель түрлері мен типтері және түпнұсқасы

 

2. бөлім  Желілік модельдеу
1. тақырып Желілік жобалау мен басқару туралы түсінік

Жүйелік модель және оның элементі. Жүйелік модель. Жүйелік графиканың пайдалануы мен құрылуы. Критикалық жолды іздеу, жол туралы ұғымдар жүйелік графигін реттеу, жұмыс орындалу уақытын резервын есептеу.

 

Тәжірибелік жұмыс  № 3

Желілік графикті құру түрлері мен тәртібі

 

2. тақырып Желілік графиктің тиімділігі

Жүйелік графиканы талдау мен оптимизациясы. Жұмыс коэффициенті.Оптимизацияның талдау күнтізбегін есептеу.

Зертханалық жұмыс  № 1

Желілік графикті талдау мен тиімділігі

 

3. бөлім Баланстық модель
1. тақырып Сала аралық баланыстық әдіс

Статистикалық салааралык баланс экономикасын математикалық модельдің балансы. Тапсырмалар мен баланс моделінің көмегімен анықтау.

 

2. тақырып Баланстық басқару жүйесінің шешімі

Матрицалық әдістеме шешімі. Капиталды қордың тікелей және толық  шығыны мен ішкі өндірістің шығыны, еңбек коэффиценті, матрицалықэлементі мен толық қисық сызық сызығы.

 

Тәжірибелік жұмыс№ 4

Баланстық модель. Экономико-математикалық  матрицалық моделі

 

 

 

 

4 Бөлім Ортақ  қойылым тапсырмалықсызықтық бағдарламалау

 

4.1 тақырып   Ортақ  қойылым ТСБ (тапсырмалық   бағдарлама). Сызықтық бағдарламалау   моделі

Математикалық арнаулы әдістер  жолымен үйретілген экономикалық есеп шешімдер әдісі. Графикалық әдіспен  шешу жолдары. Жүйелік тәсілмен сызықтық бағдарламалау есеп шешімінің алгоритмі.

Тәжірибелік жұмыс  № 5

Сызықтық бағдарламалау  моделі

 

Зертханалық жұмыс  № 2

Сызықтық бағдарламалау  моделі

 

4.2  тақырып   Симплекс -  әдіс  туралы  түсінік

Симплекс әдісі. Графикалық әдіспен сызықтық бағдарламалау  есеп шешімінің алгоритмі. Симплекс әдістіңалгоритмі мен шешімі. Симплекс кестесі.

Есеп шешімінде жоспарды жүйелі жақсарту әдісі. Симплекс кесте  жолдары мақсатты функциясының коэффицентінің индексі.

Тәжірибелік жұмыс  № 6

Еспті шығарудың графикалық әдісі

 

Зертханалық жұмыс  № 3

Есепті шығарудың симплекс әдісі

 

 4.3  тақырып Симплекс әдістің алгоритмі мен шешімі

Сызықтық бағдарламалау  есептерінің қосарластығының түсінігі. Қосарлас есеп құру ережесі. Қосарлас есеп тің геометриялық иетрпретациясы. Қосарлас есеп және оның оптималдық жоспары экономикалық мағынасы. Қосарлас бағаның талдану төзімділігі.

Зертханалық жұмыс  № 4

Сызықтық бағдарламаның  қосарластығы

 

4.4  тақырып   Симплекстік кесте

БСБ есебінің геометриялық және экономикалық интерпретациясы. БСБ есептерінің шешімін оптималдық жолдары. Гомори әдісі, оның алгоритмі мен геометриялық интерпретациясы. Тармақтар және шекара әдістері.

Зертханалық жұмыс  № 5

Бүтін санды сызықтық бағдарламалау

 

4.5  тақырып   Транспорттық тапсырма

Есеп шешімінде жоспарды жүйелі жақсарту әдісі. Симплекс кесте жолдары мақсатты функцияның коэфициенттің индексін шығару. Қосарланған линиялық бағдарлама, тұтас бағдарламалау тапсырмасы, көлік құралдары, потенциалды әдістеме, модифицировалық бөліну әдістемесі, оптималдық жоспардың анықталуы, динамикалықбағдарламаның тапсырмасы.

Зертханалық жұмыс  № 6

Көлік есебі

 

4.6  тақырып   Динамикалық тапсырмалардың бағдарламасы

Динамикалық бағдарлама жалпы  мінездемесі. Есеп қойылымы. Геометриялық және экономикалық интерпретациясы. Функцияналдық  қатынастары. Динамикалық бағдарламаның  есеп жолдарын табу.  Динамикалық  бағдарлама. Траетория таңдауы, оборудование алмасуы, оптималды ресурстарды  үлестіруі.

 

5 Бөлім  Лииялық  емес тапсырмалрды бағдарламау  мінездемесі

 

5.1 тақырып Барлық  тапсырмалар құрылымы мен линиялық  емес бағдарламалар

Барлық тапсырмалар құрылымы мен линиялық емес бағдарламалар.

Математикалық арнаулы әдістер  жолымен үйретілген экономикалық есеп шешімдер әдісі. Жүйелік әдіспен шешу жолдары. Жүйелік тәсілмен сызықтық бағдарламалау есеп шешімінің алгоритмі.

 

5.2 тақырып Мүмкін  емес модульдің бағдарламасы

Стохастикалық бағдарламалау  есептерінің ерекшеліктері.

Белгіленбеген жағдайда шешімдерін таңдау. Стохастикалық бағдарламалаудың сызықты және сызықты емес моделі.

Тәжірибелік жұмыс  № 7

 Басқару қорының стохастикалық  әдісі

 

6 Бөлім  Матрицалық  ойындардың элементті мен негіздері

 

6.1 тақырып   Төлем матрицасының ойын модулімен  түсінігі

Ойын  моделінің түсінігі. Төлем матрицасы. Жоғарғы және төмен  ойын құны. Ершекті нүктесіз ойын шешімі.

Тәжірибелік жұмыс  № 8

Ойын теориясының элементтері

 

6.2 тақырып Ойын  шешімімен аралас стратегиялық, геометриялық интерпретация

Негізгі анықтамалары. Ойын теориясының негізі (Нейман теоремасы). Геометриялық интерпретация.

 

 

7 Бөлім  Математикалық  модульдердің экономикалық жүйесі

 

7.1 тақырып Модульдік  сұраныс пен қажеттілік

Экономикалық жүйедегі математикалық  модельдің негізгі түсінігі мен  қағидалары. Экономикалық математикалық  модель жүйесінің құрылымы.

 

7.2 тақырып Модульдің  басқару қорлары

Салааралаық  баланстық  әдіс. Статистикалық салааралық баланс экономикасының математикалық модельдің  балансы. Тапсырмалар мен баланс моделінің көмегімен анықтау.

 

Тәжірибелік жұмыс  № 9

Басқару қорларының әдісі

 

7.3 тақырып Модульдік  жүйенің қызмет көрсету түрлері

Негізгі түсінігі. Жүйенің  көлемді қызмет көрсету классификациясы.

Жүйенің көлемді қызмет көрсету  негізгі құрамдары. Көп ккналды жүйенің көлемді қызмет көрсетудегі кезек және қарсылық.

 

Тәжірибелік жұмыс  № 10

Модульдік жүйенің көлемді қызмет көрсету түрлері

 

7.4 тақырып Стратегиялық  модельдің түсінігі мен Монте - Карло әдістері

Жүйелік модель және оның элементі. Жүйелік модель. Жүйелік графиканың пайдалануы мен құрылуы. Критикалық жолды іздеу, жол туралы ұғымдар  жүйелік графигін зерттеу, жұмыс  орындалу уақытын резервін есептеу.

 

 

 

 

 

 

 

 

Курстық жоба

 

«Өндірістегі энокомикалық процестерді модельдеу» пәнінен курстық жобаны орындауы оқушылардың тәжірибиелік білімің бағдарламалық электрондық есептеуіш техникада ұлғайту мақсатыңда оқып үйренуде, соңғы бекіту кезені болып табылады.