Азия және Африка елдерін отарлау

Бағдарламаны  құрастырушы: Әбдіжалелов Ә.Н.   №220 орта мектебі    Арал қаласы

 

Таңдау  курс: «Қолданбалы механика» 11 сынып

 

Бағдарламаның  түсінік хаты:

 

Теориялық механика - бұл  механикалық қозғалыстың жалпы  заңдары мен материалдық денелердің әсерлесуі туралы ғылым. Бұл пәнді білу - механика заңдары мен әдістерін қолданылатын әртүрлі техникалық ғылымдарда кеңінен пайдаланып, көптеген нақтылы инженерлік есептеулерде қолдану. Сонымен, оқушылардың курсты оқып игерудің мақсаты оқушылардың материалдық денелердің тепе-теңдігімен механикалық қозғалыстарының фундаменталдық (негізгі) заңдардың меңгеруінде болып табылады.

 

Курстың мақсаты:

- теориялық механиканың  (кинематика, динамика, статика бөлімдерінің) заңдары мен қағидаларын терең игеру;

- техникалық және инженерлік есептерді шешкенде теориялық механиканың заңдарын қолдана білу.

 

Курстың негізгі  міндеттері : есептерді шығару кезінде механиканың негізгі ұғымдарын, аксиомалары мен теорияларын қолданып, күштер жүйесін түрлендіру тәсілдерін, абсолютты қатты денелердің, түйіскен күштердің, параллель күштердің, жазықтықта және кеңістікте кез-келген түрде түсірілген күштердің әсерімен тепе-теңдікте табылу шарттарын, қос күшті, қос күш моментін анықтай білу, нүктенің қозғалысын беру әдістерін, оның жылдамдығы мен үдеуін есептеу, нүкте мен дененің қозғалыс түрлерін білу.

 

Оқушының дайындығына қойылатын талаптар:

 

Оқушы нені білу қажет:

- Қозғалыс түрлерін  ажырата білу.

- Негізгі физикалық  заңдардың формулаларын түрлендіре  білу,есеп шығаруға қолдана білу.

- Есепте келтірілген процестер қайсысы бастылары екенін және қайсыларын ескермеуге болатынын білу.

- Ғылым мен техника  жаңалықтарын білу.  

Оқушы нені жасай алады:

- Оқушылардың алған білімдеріне сүйене отырып, өндісте, техникада қолданылатын құрылғыларды тани білу.                                          

- Шағын практикалық жұмыстарды орындау

- Физикалық есептер шығару.

- Өз ойын ашық әрі шешен тілмен жеткізу.

 

Пәнаралық біріктіру: математика, алгебра, геометрия, химия, сызу, информатика, әдебиет.

 

Кәсіптік бағдарлау: инженер, кеншілер, лаборант, мұнайшылар, механик, құрылысшы, ауыл шаруашылығы.

 

Уақыт - 34 сағат, аптасына 1 сағат

 

Тақырып жоспарының мазмұны  (бағдарламасы)

 

Кіріспе: Қолданбалы механика. Пәннің негізгі мәселелері. (1-сағат) 

 

                               І-бөлім.  Кинематика бөлімі. 12-сағат

 

Материялық  нүкте кинематикасы. (8-сағат)

Кинематика. Нүкте қозғалысының берілу әдістері. Нүкте қозғаласының теңдеуі және графигі. Қисық сызықты қозғалыстағы жылдамдық пен үдеу. Айналу заңы. Бұрыштық жылдамдық және бұрыштық үдеу. Нүктенің күрделі қозғалысы. Жазық фигураның нүктелерінің жылдамдығы мен үдеуі. Жылдамдықтың лездік центрі және үдеуі. Тақырыптық есептер шығару.

 

Қатты денелердің кинематикасы.  (4-сағат)

Қатты дененің ілгерілемелі қозғалысы. Қатты дененің тұрақты осьті айнала қозғалысы. Тақырыптық есептер шығару.

Есептер:

  -  Бір қалыпты  қозғалыстағы жылдамдық және  орын ауыстыруды есептеу.

  -  Қисық сызықты қозғалыстағы жылдамдық және үдеуді есептеу.

  -  Бұрыштық жылдамдық және бұрыштық үдеуді есептеу.

  -  Векторлық және  координаталық әдістер.

 

                                   ІІ- бөлім.    Динамика.   13-сағат

 

Материялық  нүкте динамикасы. (8-сағат)

Динамиканың негізгі  заңдары. Нүкте қозғалысының дифференциалдық  теңдеулері. Горизонтқа көлбей тасталған нүкте қозғалысы. Нүкте динамикасының жалпы теоремалары. Материялық нүктенің центрлік күштер әсерінен қозғалуы. Материялық нүктенің салыстырмалы қозғалысы. Тақырыптық есептер шығару.

 

Жүйенің динамикасы. (5-сағат)

Жүйе динамикасының жалпы теоремалары. Инерция моменттері. Қатты дененің динамикасы. Тақырыптық есептер шығару.

Есептер:

  -   Динамиканың негізгі заңдарын қолдану.

  -   Қозғалыстын дифференциалдық теңдеулерін есептеу.

  -   Инерция моменттерін есептеу.

 

                               ІІІ-бөлім      Геометриялық статика.   7–сағат

Статиканың негізгі ұғымдары мен аксиомалары. Күштің центрге қатысты моменті. Жинақталатын күштер жүйесі. Әртүрлі күштер жүйесі үшін тепе-теңдік шарттары. Ауырлық центрі. Ауырлық центрінің координатын табу әдістері.

Тақырыптық есептер  шығару.

    Есептер:

  -   Күштің нүктеге және оське қатысты моменті 

  -   Жинақталатын күштер жүйесінің тепе-теңдік шарттары.

  -   Ауырлық центрін анықтауға  есептер.

 

Қорытынды. (1-сағат)

                                                                                                                               

Күнтізбелік жоспар

 

р/с	Сабақ   №	Тақырыптың мазмұны	Сағат саны	Мерзімі	Әдебиеттер әдістемелік құралдар	Сарамандық  жұмыстар, көрнекілігі орындалатын тапсырмалар
1	1	Қолданбалы механика. Пәннің негізгі мәселелері	1		Теориялық механика
І-бөлім.    Кинематика.   12 сағат
Материялық  нүкте кинематикасы.  8 сағат.
1	2	Кинематика. Нүкте қозғалысының берілу әдістері	1		Теориялық механика	Векторлық және координаталық әдістер
2	3	Нүкте қозғаласының теңдеуі  және графигі	1		Курс теоретической  механики	Теңдеулер мен графиктер  кестесі
3	4	Қисық сызықты қозғалыстағы жылдамдық пен үдеу	1		Курс теоретической  механики	Дөңгелектің қозғалысы
4	5	Айналу заңы. Бұрыштық жылдамдық және бұрыштық үдеу	1		Жалпы физика курсы	Дөңгелек қозғалысының траекториясы
5	6	Тақырыптық есептер  шығару	1		Теориялық механика есептерін  шешу
6	7	Нүктенің күрделі қозғалысы	1		Теориялық механика	Декарттық координаталар жүйесі
7	8	Жазық фигураның нүктелерінің жылдамдығы мен үдеуі. Жылдамдықтың лездік центрі және үдеуі	1		Курс теоретической  механики	Жазық фигураның нүктелерінің қозғалысы
8	9	Тақырыптық есептер шығару	1		Теориялық механика есептерін  шешу
Қатты денелердің кинематикасы.  4 сағат.
1	10	Қатты дененің ілгерілемелі қозғалысы	1		Теориялық механика
2	11	Қатты дененің тұрақты  осьті айнала қозғалысы	1		Теориялық механика	Техникалардың айналу осьтері
3	12	Тақырыптық есептер  шығару	1		Теориялық механика есептерін шешу
4	13	Қайталау. Тест жұмысы	1		Тест тапсырмалар жинағы
ІІ- бөлім.    Динамика.   13 сағат
Материялық  нүкте динамикасы.  8 сағат
1	14	Динамиканың негізгі  заңдары	1		Теориялық механика	Ньютон заңдары
2	15	Нүкте қозғалысының дифференциалдық теңдеулері	1		Теориялық механика	Теңдеулер
3	16	Тақырыптық есептер  шығару	1		Теориялық механика есептерін  шешу
4	17	Горизонтқа көлбей тасталған  нүкте қозғалысы	1		Теориялық механика	Электронды оқулық
5	18	Нүкте динамикасының жалпы теоремалары	1		Теориялық механика	Материялық нүктенің қозғалысы
6	19	Материялық нүктенің центрлік күштер әсерінен қозғалуы	1		Теориялық механика	Планеталар қозғалысы
7	20	Материялық нүктенің салыстырмалы қозғалысы	1		Теориялық механика	Санақ жүйелеріндегі  қозғалыс
8	21	Тақырыптық есептер шығару	1		Теориялық механика есептерін  шешу
Жүйенің динамикасы.  5 сағат.
1	22	Жүйе динамикасының  жалпы теоремалары	1		Курс теоретической  механики	Арбашалардың қозғалысы
2	23	Инерция моменттері	1		Курс теоретической  механики	Төртбұрыш, дөңгелек, цилиндр, шеңбер
3	24	Қатты дененің динамикасы	1		Курс теоретической  механики	Осьті айнала қозғалатын денелер
4	25	Тақырыптық есептер  шығару	1		Теориялық механика есептерін  шешу
5	26	Қайталау. Тест жұмысы	1		Тест тапсырмалар жинағы
ІІІ-бөлім      Геометриялық статика.    7 сағат
1	27	Статиканың негізгі ұғымдары мен аксиомалары	1		Теориялық механика	Аксиомалар
2	28	Күштің центрге қатысты  моменті	1		Теориялық механика	Қатты дененің центрге  қатысты айналуы
3	29	Жинақталатын күштер жүйесі	1		Теориялық механика	Қатты денеге түсірілген күштер жүйесі
4	30	Әртүрлі күштер жүйесі үшін тепе-теңдік шарттары	1		Теориялық механика	Тепе-теңдік шарттары
5	31	Ауырлық центрі. Ауырлық  центрінің координатын табу әдістері	1		Теориялық механика	Жер бетіне жақын тұрған денелердің ауырлық центрі
6	32	Тақырыптық есептер  шығару	1		Теориялық механика есептерін  шешу
7	33	Қайталау. Тест жұмысы	1		Тест тапсырмалар жинағы
1	34	Қорытынды. Сынақ	1

 

Курсты ұйымдастыру формасын анықтау.

• Лекция
• Практикалық жұмыс
• Топтық, жұптық оқыту, тест әдістері.

 

Курсты оқытуды  аяқтау формасы.

• Реферат даярлау
• Жоба қорғау
• Сынақ

 

Оқушыларды  оқу жетістіктерін бағалау жүйесі. («5» балдық жүйе)

     -   Тест тапсырмалары

 

Рефераттар  тақырыбы:       1. Дөңгелек нүктелерінің қозғалысы

                                                   2. Зеңбірек оқтарының қозғалысы

                                                   3. Мәңгі қозғалтқыштар

                                                   4. Айналмалы қозғалыс қызықтары

 

Жоба қорғау:   1. Материялық нүктенің қозғалысы

                            2. Техника құрылғыларындағы статиканың рөлі        

Пайдаланатын  әдебиеттер:

 

   Оқушылар үшін

 

1. Жолдасбеков Ө.А. Сағитов М.Н. Мұстахишев К. Теориялық механика. І т. Алматы, 1982
2. Арызханов Б. Физика курсы. Алматы, 1988
3. Бухгольц Н.Н. Основной курс теоретической механики. Ч.1. Москва, 1972
4. Жапаров Ж.Ж. Құлтасов К.А. Тәтенов А.М. Теориялық механика есептерін шешу. Алматы, 1993
5. Рымкевич А.П. Физика есептерінің жинағы. Алматы, 1998
6. Трофимова Т.И. Сборник задач по курсу физики. Москва, 1977
7. Кронгарт Б. Кем В. Қойшыбаев Н. Физика 10. Алматы, 2006
8. Тест оқулықтары (әдістемелік құралдар)

 

     Мұғалімдер  үшін 

 

1. Жолдасбеков Ө.А. Сағитов М.Н. Мұстахишев К. Теориялық механика. І т. Алматы, 1982
2. Арызханов Б. Физика курсы. Алматы, 1988
3. Бухгольц Н.Н. Основной курс теоретической механики. Ч.1. Москва, 1972
4. Воронков И.М. Курс теоретической механики. Москва, 1959
5. Тарг С.М. Курс теоретической механики. Москва, 1966
6. Жапаров Ж.Ж. Құлтасов К.А. Тәтенов А.М. Теориялық механика есептерін шешу. Алматы, 1993
7. Балаш. В.А. Задачи по физике. Москва, 1964
8. Ракишев Б.Р. Теоретическая механика в горно-технических задачах. Алматы, 1994
9. Демкович В.П. Сборник вопросов и задач по физике. Москва, 1969
10. Гладкова Р.А. Сборник задач и вопросов по физике. Москва, 1977
11. Рымкевич А.П. Физика есептерінің жинағы. Алматы, 1998
12. Кронгарт Б. Кем В. Қойшыбаев Н. Физика 10. Алматы, 2006
13. Перельман Я.И. Занимательная физика. Ч. 1, 2. Москва, 1982
14. Тобаяков Дж.О. Борисов Н.Н. Усток Х.З. Лекционный эксперимент по физике. Алматы, 1986