Шпаргалка по "Истории Казахстана"

testent.ru Page  20.05.2012

Алфавитная шпаргалка на казахском языке по истории Казахстана

 

100 м қашықтыққа ұшатын, орақ тәрәздә құрал—бумеранг

100 метр қашықтыққа ұшатын  қару – бумеранг.

1007 жылы наймандар мен  керейлер қабылдады –христиан  дiнiн. yty

1007ж – наймандар мен  керейттер несториандық

1008-атқыштар полкінің туын  Берлин ратушасының төбесіне  тіккендер--Мәденов пен Қараманов

1008-шi атқыштар полкiнiң  туын Берлин ратушасының төбесiне  тiккен Орал өңiрiнiң жас офицерлерi - К.Маденов және Р.Қараманов.

100-қазақ ұллық атқыштар  бригадасының пулеметшісі---- М.Мәметова

101 мың қазақстандықтар  ГУЛАГ азабынан өтгі, олардың  ішінде атылғандары:27 мыңнан астамы.

1041 ж. Хорезмді жаулап алған: Шахмәлік

1041 жылы – соңғы жабғу  Шахмәлiк Хорезмдi бағындырды.

1041ж – Шахмәлік Хорезмді  жаулады

1043ж – Шахмәлік селжұқтардың  қолынан қаза тапты

1065ж – селжұқтар билеушісі  Алып-Арслан қыпшақтарға қарсы 

1069ж – қыпшақтар Хорезмге  қарсы жорыққа шықты

1075 полктағы ротаның саяси  жетекшісі Клочков: «Ресей кең-байтақ, бірақ шегінерге жер жоқ, артымызда Мәскеу».

1089ж – селжұқтар сұлтаны  Мәлік шах Батыс қағанатты 

1102ж – Баласағұн мен  Тараздың билеушісі Қадыр Жебірейіл 

11-12ғ – Ислам қыпшақтар  арасында таралды

1125-1212 жылдар аралығында  Жетісуда билік жүргізген—Қарақытайлар 

1125ж Ляо империясы құлап, 40мың отбасын басқарған

1125ж. Ляо империясы құлағаннан  кейін – Елюй Дашы бастап 40 мың қидан Жетісуға келген .

1127- 1156ж – хорезм шахы  Атсыз

1128-1211ж Қарақытайлар мемлекеті

1128ж - қаңлылар мен қарлұқтарға  қарсы қарахан-қарақытай 

1128ж – қарақытайлар Шығыс хандықты жаулап, Жетісуда

1133ж – Атсыз Дешті  қыпшаққа ілгерілей еніп, қыпщақтарды  жаулады

1137ж - Мәуереннахр билеушісі  Махмудты женді

1137ж. Ходжент жанында Қарахан  әскерлеріне ойсырата соққы берген  мемлекет – Қарақытай 

1141  жылы – Қарахан  мемлекетiнiң  екi хандығының  да билiгi

1141 ж. Қатуан даласында  қарақытайлар кімдерді жеңді: қарахан  мен салжұқтарды

1141ж – Қарақытайлар  Қарахан мемлекетін түгел жаулады

1141ж – қарақытайлар  селжұқ-қарахан әскерін жеңіп,

1143ж – Елұй Дашы қайтыс  болып, билікке әйелі Табуян ие болды

1150ж – Иле горхан(Елұйдың  баласы) тұсында халық санағы  жүргізілді

1155-1227ж – Есугей баласы  Темучин өмір сүрген жылдары

1155ж – Иле қаза болып, билік Елұй Дашының қызы Бұсұғанға  көшті

1169ж – Елұй Чжилугу  тұсында әр аймақ билеушілері тәуелсіз саясат

1172-1200ж – Хорезм шахы  Текеш қыпшақ ақсүйектерімен  жақындасу 

11ғ-1219ж – Қыпшақ мемлекеті

12 жыр қосындысынан тұратын  кітап---- « Қорқыт ата»

12 томдық «Қазақ  совет  энцеклопедиясын»шығару  - 1978 жылы  аяқталды.

1200-1220ж – Хорезм шахы Мұхаммед Сығанақ аймағын қосып алды

1203ж – моңғолдар шапқынщылығынан  Керей мемлекеті құлады

1204 ж. моңғол ханы жеңді: найман Даян ханды

1204ж – Шыңғыс хан 45мың  әскерімен наймандарды бағындырды

1206 жылы Темучин қандай  мәжілісте ең жоғарғы билеуші- Шыңғысхан деп жарияланды?Монғол ақсүйектерінің хуралында.

1206ж – Онон өзені  бойында ақсүйектер құрылтайында 

1207-1208 жж. Енисей қырғыздарын  басып алған Шыңғысхан баласы—Жошы

1207-1211ж – Сібір халықтарын, Енисей қырғыздарын,

1208 ж. Моңғолиядан ығыстырылып Жетiсуға келген –наймандар.

1208ж – Жетісуға келген  найман ханы Күшлік

1208жылы Қарақытайларды  шығыста жеңген – Наймандар.

1210 жылы 1217-1218 жылдары Хорезм  шахы Мұхаммед Текеш теңге  соқтырған қала—Отырар

1210-1211ж – қарлұқтар  билеушісі Арыслан хан Шыңғыс

1210ж – Хорезм Шахының  қарақытайларға қарсы соғысы  басталды

1211 жылы наймандар Күшілік  ханның басшылығымен.Қарақытай билеушісін  құлатты.

1211-1213 ж.ж. Жетісудағы билік  найман билеушісі.Күшілік ханның  қолына өтті

1211-1215ж Шыңғысхан Қытайға жорығында қолға түсірді—соғыс техникасын

1211-1215ж.ж монғол армиясы—Қытай  жеріне баса көктеп кірді

1211ж – Наймандар Жетісудағы  билікті тартып алып,

1216ж – Мұхаммедтің Қадыр  ханға қарсы жорығы кзінде,

1217-1218 жж. Хорезм шахы Мұхамед  Текеш теңге соқтырған қала—Отырар

1217ж – Шыңғыс хан  Алмалықты алды

1218 ж. Шыңғысханға Қазақстаннан  ұрыссыз берілген қала: Баласағұн

1218 жылы Шыңғысхан мен  Мұхаммед Хорезмшах қандай келісім  жасасты? Сауда жөнінде.

1218ж – Баласағұн соғыссыз  берілді

1218ж – Жебе ноян шабуылынан Найман хандығы құлады

1218ж – Отырарға 450 адамдық  сауда керуен жіберді

1219 ж. Шыңғысханның Ертістен  Сырдарияға қарай аттанғандағы  әскер саны: 150 000

1219 жылы қыркүйекте Қазақстан  жеріне жорықтар жасаған кездегі  Шыңғыс ханның әскерлерінің саны:150 мың адам.

1219 жылы Шағатай мен  Үгедей қоршауға алған қала—Отырар 

1219 жылы Шыңғысханның Мауреннахрға  басып кіруін қандай жағдай  тездетті? 1218 жылы Отырардағы Шыңғысхан  жіберген сауда керуенінің өлтірілуі.

1219-1221ж – Орта Азия  түгелдей жаулап алынды(Шаңғыс ханмен)

1219-1224ж – Қазақстан  мен Орта Азия Шыңғыс хан  империясына қосылды 

1219ж – 150 мың моңғол  әскері Ертістен Сырдарияға қарай  қаптады

1219ж – қыркүйек Отырар  қоршауы басталды (5 айға созылды)

1219ж – моңғол шапқыншылығынан  Қыпшақ мемлекеті құлап,

1220ж – ақпан, Отырар  жау қолына көшті№ Қаланы тонап  жермен жексен етті

1221ж – Үгедей әскері  Шыңғыс хан қолымен қосылып  Бұхар мен Самарқанды,

1223ж Калка өзеніндегі  шайқаста моғолдарға кімдердің  біріккен күші қарсы тұрды—орыстар  мен қыпшақтар полевецтер

1224 жылға дейiн Шыңғысхан  бағындырған қалалар мен территория  арасынан артығын табыңыз –  Новгород княздығы.

1226-1280ж – Ақ Орда  негізін салушы Орда Ежен(Жошы  үлкен баласы)

1227 жылы Жошы өлген соң  оның орнына ұлы.Батый 

1227 жылы Шыңғыс хан қайтыс болды және оның империясы бiрнеше тәуелсiз мемлекеттерге ыдырай  бастады.

1227-1255 жылдары Алтын Орданы  билеген: Батый хан

1227-1255ж – Батый хан  тұсында Алтын Орда империясына  тәуелді болды

1227-1255жылдары Алтын Орданы  билеген хан: Батый хан 

1227-1428ж – Ақ Ода хандығы өмір сүрді

1227ж – Жошы қайтыс  болып, орнына ұлы Батый отырды

1227ж – Шыңғыс хан  қайтыс болып, орннына Үгедей  отырды

1235ж – Қарақорымда құрылтай  өткізілді. Мәселе: еуропаға жорық

1236-1342ж – Еуропаға жорық  жасалды. Батыс Дешті қыпшақ, орыс княздықтары, Мордова, Еділ бұлғарлары, Қырым, Солт.Кавказ, Польша, Венгрия, Чехияны жаулады

1237ж – елбөрілі тайпасынан  шыққан Башман бастаған қыпшақтар  көтерілісі

1237-ж. Шығыс Европаны бағындыруды.Батый  басқарды

1238ж – Бұхарда Махмұд  Тараби бастаған көтеріліс

1241-1242ж- қыпшақтардың Жошы  ұлысындағы көтерілісі

1243ж – Еділдің төменгі  бойында Алтын Орда мемлекеті  құрылды

1245-1247ж – Папа 4 Иннокентийдің  Күйік ханға жіберген елшісі  Плано Карпни Оңт. Оңт. Шығыс Қазақстандағы  шапқыншылық зардаптары туралы жазды

1245ж – араб графикасымен  жазылған «Треджуман түркі уа-араби»  кітабында шамамен 2,5 мыңдай сөз  енгізілген 

1250ж – Бейбарыс бастаған  Бағдат әулетінің үстемдігі орнады 

1251ж – Үгедей ұлысы  жойылды

1253 ж.Вильгельм Рубруктың  қалада ирандықтардың сауда орны бар деп атайтын Іле аңғарындағы үлкен қала – Эквиус.

1253-1255ж – Француз королі 9 Людовиктің Мөнке ханға жіберген  елшісі Вильгельм Рубрук егіншілік  күйрегені, Іле алқабындағы қалалардың  қирағаны туралы жазды

1257-1267ж – Берке хан  тұсында тәуелсіздігін жариялады

1260-1306ж – Ноғай - Алтын  Орда әскерінің қолбасшысы, Жошы  ханның немересі 

1260ж – Мөнке қайтыс  болған соң інілері Арыс-Бұға  мен Құбылай өздерін хан етіп  жариялады

1262 ж. Беркемен достық қатынас  орнату үшін елші жіберген: Бейбарыс

1264ж – Құбылай Арығ-Бұғаны талқандап, империя ханы болды

1267-1280ж – Мөнке хан  тұсында өз атынан теңге щығарды

1269ж – ханнан тәуелсіз  Хайду мемлекеті құрылды(1269-1301)

1269ж – Шағатай Әулеті  мемлекетіңің құрылуы

1271ж – Мәуереннахр билеушісі  Масуд-бек ақша реформасын жүргізді

1273 ж. Ноғай кімнің қызына  үйленді –  Византия императорының 

1273ж – Ноғай Византия  императының қызына үйленді 

13 қола жебе табылған  қорған – Шілікті 

1303ж – «Кодекс куманикус» (Қыпшақ кітабы) фольклер үлгілері  сақталған 

1306-1307ж – Щағатайдың шөбересі, Барақ ханның баласыТува билікке келді

1309-1315ж – Ақ орда  алғашқы ханы Сасы Бұға 

1312 ж. Алтын Ордада ислам  мемлекеттiк дiн болып жарияланды  –Өзбек хан тұсында.

1312-1342ж - Өзбек хан тұсында  мем-т күшейді

1312ж - Өзбек хан исламды мем-к дін етіп жариялады

1315-1320ж – Сасы бұға  мұрагері Ерзен хан

1318-1326ж – Кебек хан (Туваның  баласы)

1320-1344ж – Мүбәраққожа  хан Алтын орда ханы болды

1321ж – Кебек ханның  ақша реформасы бойынша, күміс  динар «кебеки» атанды

1326-1334ж – Кебектің мирасқоры, інісі Тармашырын орталықтандыру саясатын жүргізді

1327-1328 ж. өз атынан ақша  шығарған Ақ Орда ханы –  Мүбарак хан 

1327-1328 ж. өз атынан Сығанақ  қаласында теңге соқтырған хан: Мүбәрак

1327-1328 жылдары өз атынан  теңге соқтырған АқОрда ханы:Мүбарак.

1336-1405жылдары өмір сүрген  билеуші - Әмір Темір 

1342-1357ж – Жәнібек хан  тұсында мем-т күшейді 

1353ж – Хорезмидің қыпшақ 

1354-1364ж – билік үшін  тартыста 12 хан қаза тапты

1357-1380ж – Билік үшін  күресте 25 хан ауысты

1359-1379 ж.ж. Алтын Орда тарихында қанай кезең деп аталды? Ұлы дүрбелең" кезеңі.

1359-1379 жылдардағы Алтын  Орданың даму сипаты."Ұлы бүлік"жылы  кезеңі болды.

1361ж – Тоғылық Мәуереннахрды  басып, баласы Илияс Қожаны Билеуші  етті

1364-1375ж – Орыс хан  кезінде Ақ орда Алтын Одадан бөлініп, тәуелсіз хандығ болды

1365ж – Ілияс Қожа  Мәуереннахрға жорыққа аттанып, Сырдария бойында, Ташкент түбінде  Темір әскерін жеңеді

1365ж. «Батпақты» шайқасында  екі жақтан қырылған адам саны  – 10 мың адам 

1370ж – Темір Мәереннахрды  билікке ие болды

1371-1390 ж. дейін Моғолстанға Ақсақ Темірдің жорығы – 10 рет болды

1371-72ж – Темірдің Моғолстанға  алғашқы жорықтары 

1374-1375ж – Орыс хан  Сарай Беркені алды

1377ж – Сауран қаласының  түбінде Орыс ханның 2-ші ұлы  Темірмәлік пен Тоқтамыс арасында  кескілескен ұрыс болып, Тоқтамыс жеңіліс тапты

1379ж – ұрыста Тоқтамыс  Темірмәліктің әскерін талқандап, Сығананқта басып алды

1379ж. Тоқтамыс кімнің әскерін  жеңіп  Ақ Орданың ханы атанды  – Темір Мәліктің 

1379ж. Тоқтамыстың Темір  –Мәлікті жеңіп билікті қолына  алған қаласы- Сығанақ

1380-1390жж.  Әмір Темір  Моғолстанға бірнеше рет жорық  жасаған Жорықтағы әскер саны  – 120 мың 

1380-1395ж – Тоқтамыс Алтын  Орда ханы болды

1380ж – Куликово шайқасында  түменбасы Мамй әскері Дмитрий  Донской әскерінен жеңілді

1382 жылы өз билігін соғыстағы жеңістерімен бекіте түспек болған Тоқтамыс хан—Мәскеуде өртелді

1382ж – Тоқтамыс Мәскеуді  өртеді, Хорезмге шабуыл жасады 

1385-1399ж – Қыдыр-Қожа  хан Темірді жеңе алмай, өзін  оның вассалы деп мойындады

1388ж – Темір Иранға  жасалған жорығынан оралып, бүлік шығарған Хорезм халқын қырғынға ұшыратты

1389,1391,1395ж - Әмір темір жорықтары  Алтын Орданы әлсіретті

1390-1405ж – Барлас тайпасынан  шыққан Тарағай бектің баласы  Әмір Темір билігі

1390ж – Моғолстанды қайтара  шабуылдап, жетісу қаңырап бос  қалды

1391ж – Құндызша деген  жерже тоқтамыс пен Темір әскерлері  ұрысқа қатысты

1395-1419ж – Ноғай Ордасының  негізін салушы әмір Едіге(орталығы  Сарайшық)

1395ж - Әмір Темір Терек  алабында Тоқтамысты талқандағаннан  кейін бірге жүретін Орыс ханның  баласы Қойыршыққа патшалық тон, алтын қылыш және хан сарайын күзететін батыр әскерлері мен Жошы ұлыстығының хандығын тапсырған

1395ж – Кавказдағы Терек  өзенінің аңғарындағы шешуші  шайқаста Әмір Темір Тоқтамысты  жеңіп, Сарай Беркені қиратты

1395ж. Әмір Темірдің көмегімен Ақ Орда ханы болған – Орыс ханның  ұлы Қойыршақ оғлан

1396-1411ж – Едіге Алтын  Орданың билеушісі болды

1397ж – Әмір Темір  Иассыда(Түркістанда) Ахмет Йассауи  кесенесін салғызды

1398ж – Тоқтамыс хан  Едігеден жеңіліп, Батыс сібірге  қашып, қолдау тапты

1404 – 1405 ж. қасында Әмір Темір жер қайысқан әскерін –Қытайға аттандырды

1404ж – Әмір Темір  Қытайға жорыққа дайындалды

1405ж – Темір жолда  ауырып, Отырарда қайтыс болды

1408-1418ж – Мұхаммед хан  Темір ықпалынан құтылып, Шү-Талас  бойын қайтарып алды

1418-1429ж – Уайс хан астананы Ілебалық қаласына көшіріп, ойраттарға батыл қарсылық көрсетті

1423-1428ж – Ақ Ордада  Орыс ханның немересі Барақ  билік етті

1423-1428жж. билік құрған Ақ  Орданың  соңғы ханы – Барақ 

1426-1440ж – Едіге ұлы  Нұраддин тұсында Ноғай ордасы АО-дан бөлінді

1428-1468 жж Шығыс Дешті  Қыпшақ жерінде өмір сүрген  хандық--Әбілқайыр хандығы

1428ж – билікке Шайбан  ұрпағы Әбілхайыр хан келді

1429-1462ж – Уайс баласы  Есен-Бұға өкімет билігін иеленді 

1430ж - Әбілхайыр Тобыл өзені  бойында Махмуд Қожаны женді, Хорезмді басты, Үргенішті талқандады

1430ж - Әбілхайыр хан Махмуд  қожаны өлтіріп, Батыс Сібір Әбілхайыр  қарамағында өтті

1431ж – астанасы Тура  қаласы

1446ж - Әбілхайыр Сырдария  бойындағы Сығынақ, Созақ, Аққорған, Өзгент, Аркөркі жаулады

1446ж – даланың күшті билеушісі Мұстафа Әбілқайырға соғыс ашып, жеңіліс тапты