Бірлескен мәдениет және оның әсер етуі

14 ТАҚЫРЫП. Бірлескен мәдениет және оның әсер етуі

 

1. Ұйымдастыру мәдениетінің ұғымы мен мазмұны. 
2. Ұйымдастыру мәдениетінің функциялары мен факторлары.
3. Бірлескен мәдениеттер құрастыру үлгісі.

 

 Осы тақырыпта ұйымдастыру  мәдениет қалыптастыратын ұйыммен,  олардың жаттығу әсерлерімен  мүшелермен арасында қатынастардың жүйесі сияқты қаралады, ал ортақ оларға үшін құндылықтар нақтылы мәдени бірлестіктер мүшелерді содан соңы қолдап жатыр.

Заттық орта қолданатын технологияларды, техникалық жабдықтауды, дизайнды, архитектураны, қолданған кеңістікті, бақыланатын  жүрiстұрысты, сыртқы түрді қосып  жатыр т.б., қабылдауға болады. Ұйымдастыру  мәдениеттінің бірінші деңгейін бұл құрайды.

Ұйымдастыру мәдениеттерге  екінші деңгейде адамдар негізге  алған нормалар, ережелер болады. Егер ұзақ уақыт ұйымда жұмыс істегенде , арнайы зерттеуді өткізу арқылы түсінуге болады. Бұл деңгей ұйымдастыру мәдениетін түсіну кілті.

Ұйымдастыру мәдениетінің үшінші деңгейіне кәсіпкерліктің жасаушылардың құндылықтары және негіздері жатады. Бұл деңгей зерттеу үшін аз түсінікті болып келеді.

Ұйымдастыру мәдениетінің мінездемелері.

(Ф. Харрис және Р. Моран бойынша)

 

1. Құндылықтар. Ұйымда әртүрлі құндылық бағыттармен адамдар келіп жатыр. Біреуі жұмыс істегісі келеді, басқасы – мамандықты алу және кету, үшінші – жалғыздықтан және қорқыныштан арылу керек , төртінші – өзіне өзі көз жеткізу. Сондықтан бірлескен мәдениетте жұмыстан маңызды бағыттары – құндылықтардың біртұтас жүйелерін әзірлеу.

 

2.  Нұсқаулықтар нормалар, қосатын ережелер, заңдар.Нұсқаулықтарға толығымен бағынуы мүмкін және керісінше мүлде орындамауы мумкін. Сұрақтарға маңызды жауаптар ұйым үшін : « Бұзушылықтар қандай шекке дейін болуы мүмкін?», « Барлық бұзушылықтарға санкциялар қолданылып жатыр ма?», « қаншалықты әділ санкциялар».

3. Ұйымда өзін және  өз орнын ұғынуы . Бір мәдениетте ұйым үйлер жалғасыны сияқты қаралып жатыр : балалардың жанұялар, дербес өмірлер, тәрбиелері мәселелері талқыланып жатыр. Басқа мәдениеттерде үстірт тұрғы басым болып жатыр : адамдар қаралып жатыр тек қана жұмыс бойынша әріптестің сияқты.

4. Коммуникациялық жүйе және тіл қарым-қатынастар. Ұйымдар болып жатыр маңызды сұрақтар ауызша, жазбаша, телефон, компьютер коммуникацияларда қолдануыда ұйғарылып жатыр. Ал сонымен қатар басқа ұйымдарда мәселелер ұйғарылған коридор, кафе т.б. жерлерде шешіледі. Сонымен әрбір ұйымда өз сленг бар.

5. Жұмысшылардың сыртқы  түрі. Кейбір серіктестіктерде униформа  бірлескен мәдениеттер элементпен  әдейі жасалып  келіп жатыр.  Униформада жасауда ұқыпты түрге  оның келтіруде іскер стиль,  жабдықталғандық, оңайлық сақтау  керек болып жатыр.

6. Жұмысшылардың ұйымдық  қоректенулері, әдеттері, дәстүрлері. Ұйымдастыру мәдениеттер маңызды  сәті : әртүрлі деңгейлердің жұмысшылар бірге немесе жұмыста қоректену ұйымдастырылған жеке немесе қабылданған тағамды әкелу өзі, түскі ас үзілістердің уақыт болып жатыр ма, жұмыс орнында кофе ішуге болады ма?

7. Жұмыс уақытқа қолдануы. Маңызды дәлдік немесе әртүрлі  ұйымдарда жұмыстар уақытша параметрлердің  салыстырмалық әр түрлі. Бес  минуттік кешігуге бір ұйымда  жазбаша түсіндірулер талап етіп  жатыр, басқалары бйқамай да  қалады.

8.  Адамдар арасындағы  қатынастар. Барлық ұйымдар иерархиялық  құрылымды алып жатыр, біресе  иерархиялар қатынастары адамдармен  арасында қатынастарда айқындалып  жатыр. Тәжірибе, білімдер, жынысы, жасы  ол да ұйымдық қатынастарға  ықпал ете алады. Адамдардың  кейде жасы және біліктілігі  дәл келмейді. Жаңадан көрінген  адамдар арнайы білімдердің үлкен  көлеммен ие болып жатыр, улкен  жастағы адамдары сияқты емес. Бұл айғақ адамдармен арасында  қатынастарда білініп жатыр.

9.  Жұмысшылардың үйрену  процессі. Біліктілікті жоғарылату міндеті ұйымдарда жататын еді. Кәсіпкерлікке ұйымдастырушыларға қазір: олар ұйым дамыту  үшін « қорды »сияқты қызыметші қарап жатыр немесе « шығынның » сияқты. Жағдайда біріншісіде ұйым жұмысшыларға үйренуге құралдар салып жатыр, не бірлескен мәдениеттер маңызды элементті сияқты қарала алады.

10.   Еңбектік әдеп және себеп. Тұрақты мәдениеттерде еңбектік қатынастардың әдеп мәселелердің шақырмайды. Ресейлік үнемдеулерде қатынастардың әдебі қалыптасу тек қана бастап жатыр, сондықтан еңбектің артына сыйлық берулердің жұмыстардың, формалардың және жүйелердің нәтижелердің және сапаның артына жұмысшыларға, жауапкершілікке еңбекке, топтық және жеке моральға қатынастар сұрақтары бірлескен мәдениеттер сұрақтармен әлі тек қана бола түсіп жатыр.

11.  Бірдемеге сенім. Адам құндылықтардан жүйемен дүниеге келмейді, ал мәдениетінен, идеологиясынан олардың алып пайдаланып жатыр. Сондықтан өмірлері, әділдіктері, моральдары, дін сенімдері ұйымдардың да мәселелеріне айналып жатыр.

Ұйымдастыру мәдениеттері функциялары

•Кез келген басқа оның айырмашылығы болатын имидж ұйымдар  нақтылы    қалыптастырып жатыр;

• ұйымдардың шаруасына  адалдығына күшейіп жатыр;

• Ұйымды басқару формалары  ұйымдық көзқарас брйынша қарастырылып жатыр;

• Ұйымдардың  барлығын мүшелерінің  ортақтықтар сезімін  тәрбиелеп жатыр.

Ұйымдар шаруашылық қызметтері нәтижелер тауарларға, қызметтерге  өндіріске және айырбасқа процессте  адамдармен арасында ашылмалы-жабылмалы  қатынастардан тәуелді болып  жатыр. Маңызды ықпал оларда бөлімшелердің  қалыптайтын бірлескен мәдениеті, жұмыс басқарушылары және меншік иелері. Ол өнімділікке, енгізуге жоғарылатуға жаңа себепші болатын атмосфераны  құру көмектескендіктен, өндірістен дамытумен  менеджерлер өндірістер бірлескен  мәдениеттері мән түсіну және қадірлеп, тиімді коммуникациялардың стратегияға, құрастыруға өндіруге және іске асыруға  және ұйымдар тапсырмалары табысқа.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

сур. 25. Ұйымда бірлескен мәдениеттер құрастырулар үлгісі

Ұйымдар Өсуі бірнешесі  басқа дербес мәдениетпен ие болатын  жаңа мүшелердің тартулардың есептің  артына болып жатыр. Ұйымда жүрiстұрысқа оның ықпал жұмысшылардан және нақтылы  басымдылықтардан саннан көптеген тәуелді  болып жатыр.

Адамгершілік әсерлер  әр түрлі форма жүрiс тұрысты  келеді. Оның әсер етулерге жұмысшыға  сайманға мерзімді мәдениетке, орынға және жағдайларға нақтылы.

Құрастырған және ұйымда нысананы көздейтін дамытатын бірлескен  мәдениет шаруашылық қызмет тұрақтандырып  жатыр, оның болжанатын істеп жатыр, орнықты уақыттың және әлеуметтік нәтижелі.

Жаттығу сабақтарда өзін-өзі  бақылау және талқылау үшін сұрақтар.

1. Күшті мәдениетпен  ресейлік ұйымдардың мысалдар  Келтіріңіз. Сіздің пікіріңді дәлелде.

2. Ұйымдастыру мәдениеттер  негізгі мінездемелер  Санап шығасыз.

3. Ұйымдастыру мәдениеттер  Қандай функциялар?

4.   Қандай факторлар ұйымдастыру мәдениеттерге сүйемелдеуде анықтайтын рөл ойнап жатыр?

5.   Не сондай социализация? Еңбек сіңіру жұмысшыға өнімділікке және тілекке қандай оның ықпал ұйымда?

Бірлескен мәдениеттер  құрастырулар үлгілері мінездемені 6.   Беріңіз.

7.   Не ұйымдастыру мәдениетті тану жұмысшыға көмектесіп жатыр?

8.   Не сондай имидж фирманы? Кәсіби имиджа ұйымда жасауда шешуші шарттар атаңыз.