Қайрат Рысқұлбеков

Қазақстан Республикасының  Білім және Ғылым Министрлігі

Қайрат Рысқұлбеков

Орындаған: Жансерік Балым

Сыныбы: III «Ә»

Қабылдаған: Абрахманова  Жазира

Тараз 2013

Қайрат Ноғайбайұлы  Рысқұлбеков (13 наурыз 1966, Мойынқұм ауданы Бірлік ауылы – 21 мамыр 1988, Семей қаласы) – 1986 жылғы Желтоқсан көтерілісінің қаһарманы.

Өмірбаяны

1973 – 81 жылы Шу ауданы Төле би ауылындағы орналасқан Сәду Шәкіров атындағы мектеп-интернатта оқып, 8 жылдық білім алды. 1981 – 83 жылы Бірлік ауылындағы бұрынғы Киров атындағы орта мектепте оқып, он жылдықты бітірген соң, әскер қатарына шақырылғанға дейін әкесі Ноғайбайға жәрдемші-малшы болып, Көктерек тауарлы-сүт фермасында жұмыс істеді.

1984 – 86 жылы Амур өлкесі Белогор  қаласында әскери міндетін абыроймен  өтеді. Әскери-саяси қызметтердің  үздігі ретінде бірнеше мақтау  қағазымен марапатталып, әскери  бөлімше командирлері ата-анасына  алғыс айтқан құрмет қағаздарын  жіберді. 1986 жылы мамырда әскери  борышын өтеп ауылға оралды. Тамыз  айында әскери бөлімшенің жолдамасымен  Алматыдағы Сәулет-құрылыс институтына  келіп сынақтан сүрінбей өтіп, оқуға түсті.

Осы жылы16 – 18 желтоқсанда болған қазақ жастарының отаршылдық және әміршілдік жүйеге қарсы көтерілісіне белсене  қатысты. Бірақ көтеріліс қатыгездікпен  жаншылғаннан кейін 1987 жылдың қаңтарында ішкі істер органының қызметкерлері  «Алматыда бір төбелеске қатысты» деген желеумен Рысқұлбековті Мойынқұм ауданының орталығында тұратын нағашысы – М.Асанбаевтың үйінде демалып жатқан жерінен ұстап әкетеді. Кейіннен, көпшілікке мәлім болғанындай, тергеушілер зымиян әрекеттерімен Рысқұлбековке неше түрлі айла-шарғылар қолдана отырып, оны С.Савицкийдің өліміне кінәлі етеді.

Қазақ КСР-і Жоғарғы Сотының  қылмыстық істер жөніндегі коллегиясының  төрағасы Е.Грабарниктің 1987 жылы 16 маусымдағы Үкімімен Рысқұлбеков – ең жоғары жаза – өлім жазасы – атуға бұйырылды. Зиялы қауым өкілдері СОКП Бас  хатшысы Горбачев пен КСРО Жоғарғы Кеңесі Президумының төрағасы Громыконың атына Рысқұлбековтің жазасын жеңілдету туралы өтініштерін жолдады. Кейіннен Рысқұлбековтың ату жазасы амалсыздан 20 жылға бас бостандығынан айыру жазасымен ауыстырылды. Бірақ Шу, Қарағанды темір жол бекеттері арқылы Рысқұлбеков белгісіз себептермен Семей түрмесіне жеткізіліп, құпия жағдайда оның өміріне қастандық жасалды.

Жетістіктері

Желтоқсан көтерілісінің бас құрбаны  болған Рысқұлбеков еліміз егемендік  алғаннан кейін Қазақстан Жоғарғы  Соты Пленумының 1992 жылы 21 ақпандағы  шешімімен толықтай ақталды. Оған «Халық Қаһарманы» атағы берілді. Тараз қаласында Рысқұлбеков есімімен аталатын демалыс паркі бар. Сондай-ақ онда Рысқұлбековке ескерткіш қойылған.