Бронхит

Бронхит

 Өкпе тканінің инфильтративті және ошақты зақымдануынсыз өтетін бронхтың қабыну ауруы б.т.

     Негізгі бейімдеуші факторлар:

- Физикалық факторлар: құрғақ және салқын ауа, радиациялық әсер ету.

- Химиялық факторлар:  атмосфералық ауадағы иританттар ( амиак, темекі түтіні, азот қышқылы).

- Жүре және туа пайда  болған мукоцилиарлы клиренс  механизімінің бұзылысы.

- Клеткалық және гумморалдық  иммунитеттің патологиясы: екіншілік  және біріншілік

иммуножетіспеушілік: жергілікті қорғаныс механизімінің бұзылысы.

- Мұрын – жұтқыншақта  инфекцияның созылмалы ошақтарының  болуы: тонзилит, синусит;

- Аслирациялық синдром.

                                         Жіктелісі:

І. Жедел бронхит

ІІ. Созылмалы бронхит.

 

Созылмалы бронхит- әр түрлі зиянды агенттердің бронхтарды ұзақ уақыт тітіркендіруіне байланысты бронх бұтасының жайылмалы қабынуы; үдеме дамиды және оған кілегей өндірудің бұзылуы мен бронх бұтасының дренаж функциясының бұзылуы тән.

Жіктелісі:

І. Обструктивті.

 1. а) катаральды

     б) катаральды – іріңді

     в) іріңді.

 

  2. Обструктивсіз.

      а) катаральды

      б) катаральды- іріңді

      в) іріңді.

ІІ. Орнына қарай:

1. Проксимальды ( жоғары бронхит) – ірі бронхтар басым зақымданады.
2. Дистальды ( төменгі бронхит)- ұсақ бронхтар зақымданады.

   ІІІ. Даму барысына қарай:

1. Латентті ( бүркемелі ) СБ.
2. Үздіксіз- қайталамалы СБ.

 Фазасы: қайталау немесе саябыр фазасы.

ІV.Потогенезіне қарай:

1. Бірінші ретті СБ ( жеке, бөлек ауру. Көбіне жайылмалы бронхит түрінде өтеді).
2. Екінші ретті. ( басқа аурулар фонында дамиды).

 

V. Ерекше түрлері:

  1. Геморрагиялық СБ.

  2. Фибриноздық СБ.

І.  Обструктивсіз  бронхит.

СБ- обструктивсіз вариантының  барлық клиникалық түрінде вентиляциялық  өзгерістер негізінен шамалы болып  келеді.

 Обструктивсіз бронхиттің диагностикалық критерилері.

1. Шағымдары:

- жөтел

- қақырық

- ентікпе.

2. Объективті:

- Серпімділігі төмендеген

- Дауыс дірілі өзгеріссіз

- Перкуссияда- тынықталған

- Аускультацияда- ылғалды сырыл

3. Қауіпті факторлар:

- Салқын тию

- Шылым шегу

- Жоғарғы тыныс жолдарының ауруларымен ауру.

ІІ. Обструктивті бронхит.

СБ- обструктивті вариантында  кілегей қабық пен кілегей  асты қабатының қалыңдағаны басым  болады. Сонымен қатар вентиляцияның  тұрақты обструктивті бұзылысы болады.

  Обструктивті бронхиттің диагностикалық критерилері:

1. Шағымдары:

- Тыныш күйдегі ентігу.

-  Жөтел.

- Қиын бөлінетін қақырық.

2. Объективті:

- Акроцианоз.

- Саусақтағы өзгеріс ( дабыл таяқшасы тәрізді).

- Мойын веналарының пульсациясы.

- Эмфизема.

-Серпімділігі төмендеген.

- Перкуссияда- қорап дыбысы.

- Аускультацияда- ысқырықты сырыл.

- Өкпе текті жрек дамуы.

- Қарынша гипертрофиясы.

- ІІ – тон акценті.

- Жүректе ауырғандық.

- Жүректік ентікпе.

 

3.  Қауіпті факторлар:

- Шылым шегу.

- Токсико-аллергиялық фактор.

- Кәсіби зияндылықтар.

- Қант диабеті.

- Тиреотоксикоз.

- ИБС.

 

                Тексеру тәсілдері:

 1. Жалпы қан анализі- ЭТЖ жоғарлауы, лейкоцитоз, эозинофилия.

 2.Жалпы зәр анализі- шамалы протенурия.

 3. Қақырық анализі: Куршман кристалдары, Шарко- Лейден спиральдары.

 4.ЭКГ- Р- пульмональды тісше, сол жақ қарынша гипертрофиясы;

Өкпе артериясының гипертнзия синдромы: төстің сол жағында ІІ-қабырға  аралығында солқыл болу,  өкпе артериясы  үстіндегі ІІ тон акценті.

 5.Рентгенография- Өкпе суреті күшейген, тамырлары кеңейген.

 6.Бронхография-  Өткізгіштігін анықтау үшін, бронхоэктаздардың диагнозын қою үшін қолданады.

 7.Бронхоскопия- Қабыну процесін анықтау, ісікті анықтау, және оның клиникасы ұқсас аурулардан айыра білу негізінде қолданылады.

 8.Пневмотахометрия-  ӨТС, өкпедегі қалдық ауаны анықтаймыз.

 9.Спирография- Тиффно индексі және ауаның қозғалыс жылдамдығының көрсеткішін анықтаймыз.

 

Емі.

І. Өткізгіштікті қалпына келтіру.

      1. β-адреномиметиктер:

       а) Қысқа әсерлі препараттар:

   - Сальбутамол: Ересектерге аэрозоль түрінде 1-2 дозада күніне 3 рет.

  - Биротек:Инголяция түрінде 0,2 мг ( 1-2 дем алу)

       б) Ұзақ әсерлі препараттар:

   - Атовент: ( 2-4 рет × 20 мкг ) немесе 0,4-2 мл  ертіндіні ингаляция түрінд 0,1-0,5 мг × 3-4 рет күніне береміз.

      2. М-ХЛ :

       а) Қысқа әсерлі

    - Ипратропилизм бромид

    - Окситропизм бромид

     3.Метилксантиндер

      а) Ұзақ әсерлі –

     - Теофиллин: Ересектерге тамақтан кейін ішке қабылдауға 0,15-0,3 г. Күніне 3-4 рет.

      б) Қысқа әсерлі

     - Эуфиллин: ішке қабылдауға – 0,15-0,3 гр. 3-4 рет. Венаға (жаймен, 20 минут ішінде) : 10-20 мл NaCl-изотониялық ертіндісінде 0,24-0,48г. (10-20 мл . 2,4% ертінді) ерітіп тамырға жібереміз.

 

3. Ингаляциялық кортикостероидтар қысқа әсерлі:

- Бекламетазон- ингаляциясы  ретінде 0,2 мг. Күніне 2 рет немесе 0,1 мг. 3-4 рет күніне

    Ұзақ әсерлі.

 - Флутеказон – ингаляция түрінде 0,5 мг. 2 рет

 - Фарматерол – ингаляция түрінде 0,01-0,024 мг. (12- 14 мг) күніне 2 рет.

 

       ІІ.Қақырықты түсіру.

     Мукалитиктер.

- Бромгексин: ішке 0,008-0,016 г(1-2 табл.) немесе 2-3 шәй қасықпен 0,08% сироп.

- Амбросан: ішке (тамақтан  соң ) таблетка түрінде 0,03г. (1 табл.) күніне 3 рет немесе 10 мл. 0,3% сироп  түрінде. 

- Термопсис Ланцетного  трава: 

     Порошок түрінде 0,01- 0,05г. Күніне 2-3 рет, тұнба(0,6-1 г на 180-200 мл.)- 1 ас қасықпен күніне 3-4 рет.

- Мукалтин: 1 табл. Күніне 3 рет. 

 

     Ферменттік қақырық түсетін препараттар.

 - Ацетилцистеин: ішке (тамақтан соң) 0,4-0,6г. Тәулігіне 1-2рет

 - Ингаляция түрінде 2-5 мл. 20% ерітінді 3-4 рет күніне.

 - Трипсин

   Бұлшықетке 0,005-0,01 г. (5-10 мг.) күніне 1-2 рет.

 

    Этиотропты ем.

- Амоксицилин 

    ішке 0,5 г. × күніне 3 рет.

- Амоксиклав-  вена  ішіне 

    ішке- 1 табл. Күніне 3 рет

    Суспензия түрінде 2 шәй қасық күніне 3 рет.

- Зинацеф- 

    бұлшықетке және көктамырға 0,5-1,5 г. Күніне 3 рет.