Нуклеопротеидтер алмасуының бұзылуы: подагра, несеп қышқылдық ауру,несепқышқылдық инфаркт

Карағынды мемлекеттік медицина  университеті

Сот медицина және патологиялық  анатомия кафедрасы

 

СӨЖ

Тақырыбы:Нуклеопротеидтер алмасуының  бұзылуы: подагра, несеп қышқылдық  ауру,несепқышқылдық инфаркт. Фосфор  алмасуының бұзылуы:мешел, нефрогендік  остеопатия,ренальдік нанизм,гипервитаминоз  Д. Мыс алмасуының бұзылуы: бауыр-милық  дистрофия (Вильсон-Канавалов ауруы).

 

Орындаған: 215топ ЖМФ студенті 

Зейнуллина Г.

Тексерген: Стабаева Л.М.

 

Қарағанды, 2013ж

Жоспар:

• Кіріспе.
• Негізгі бөлім.
• Нуклеопротеидтер алмасуының бұзылуы.
• Фосфор алмасуының бұзылуы.
• Мыс алмасуының бұзылуы.
• Қорытынды.
• Пайдаланылған әдебиеттер.

Кіріспе

 

Минералдық заттар жасушалар, ұлпалар, белоктар, ферменттер, витаминдер , пигменттер  құрамына кіреді. Минералды заттар  зат алмасу процестерінде маңызды  рөль атқарады. Олар организмдегі  барлық тіршілік процестерін  қамтамасыз етеді.

          Минералды  зат алмасудың  бұзылуынан  туындайтын патологиялық процестер, минералдардың көбеюімен не азаюымен  және олардың тән емес жерге  шөгуімен, ұлпалардың әктенуімен, тастардың  пайда болуымен сипатталады.

          Сүйек  ұлпасында кальций тұздарының  азаюы остеомаляцияға, фиброзды  остеодистрофияға және рахитқа  әкеледі.                

         Остеомаляция -  малдың сүйегінде кальций  тұздары азаяюынан сүйектің жұмсарады.

        Фиброзды остеодистрофия- сүйек ұлпасының орнында фиброзды  ұлпаның пайда болуы.

        Мешел (рахит) – кальций алмасуының бұзылуынан  кальций тұздары азайып, осыдан  сүйек қанқасының өсіп-жетілуінде  ауытқулар туады.

 

Нуклеопротеидтердің алмасуының  бұзылыстары

 

 Нуклеопротеидтер — нуклеин қышкылдарының белоктармен қосылуынан пайда болатын күрделі құрамалар. Құрамына кіретін нуклеин қышқылының түріне байланысты нуклеопротеидтер дезоксирибонуклеопротеидтер (ДНП) және рибонуклеопротеидтер (РНП) болып бөлінеді. ДНП барлық торшалар ядроларының, митохондрийларының құрамына кіреді,сперматозоидтардың басынан табылады. РНП рибосомалардың, информасомалардың және вирустардың кұрамына кіреді. ДНП белоктары гистондар мен протаминдерден тұрады да, ДНҚ қос оралымы арасындағы саңылауларға орналасып, құрылымды бекіндіреді және негіздік қасиетін бақылайды. РНП құрамында бір немесе бірнеше молекула РНП және бірнеше кейде ондаган белок болады. Белоктар әрі кұрлыс заттарының ролін атқарады, әрі РНП құруға катынасады Нуклеопротеидтердің алмасуының бұзылысы кезінде несеп қышқылы және оның тұздары тіндерге түсіп, подагра, несеп қышқылдық ауру,несепқышқылдық инфаркт тудырады.

Подагра

 

Подагра-(гр. Podos- аяқ және agra- аңшылық) буындарға несеп қышқылы натриінің түсуі. Тұздар қан мен несепке түсіп аяқ қол буындарын зақымдайды. Тіндерге кристалл немесе аморфты дене ретінде түскен тұздар тінді некрозға ұшыратады. Дәнекер тіндерінің арасында түйіндер пайда болады. Тұздар бүйректе жинағанда кальций каналдарын бекиді. Тұздар қол мен аяқтың, ұсақ буындардың синовийлік тініне, шеміршегіне, тізе,сирақ топай буындарына,сіңір мен құлақ қалқандарының шеміршегіне шөгеді.

      Тұз шөгінділері мен өлі тін гранулемалы қабынып, алып жасушалар шоғырланады, подагралық түйнектер мүшенінің сиқын бұзады.

 

Несеп қышқылдық ауру

 

       Бұл ауруда пурин алмасуының бұзылысы яғни,несеп қышқылдық диатездің пайда болуы. Бүйректе және зәр шығару жолдарында урат пайда болады. Тас түзуші себептерді екі топқа бөліп қарау керек. Бірінші, жалпы себептерге белгілі бір минералдар алмасуының бұзылуы., А витаминінің жетіспеуі, Д витаминінің мөлшерден тыс көбейіп кетуі., кермек су ішу, ауаның ыссы жәнен құрғақ болуы және т.б. кіреді. Ал жергілікті себептерге: несеп жолдарының қабынуы, несеп ағардың туа пайда болған кемістікиері, несеп шығарылуының қиындауы, несептің қышқылдылығының немесе сілтілігіні ңарып кетуі және басқаларды кіргізуге болады. Қалыпты жағдайда несеп құрамында еріген кристалоидлты және ерімегне коллоидты бөлшектер бар. Коллоид заттр осы жердегі кристалдардыы бір –біріне жабысуына мүмкіндік бермей ергіен халде сақтайды. Ураттық тастардың пайда болуындағы тағы бір маңызды фактор зәрдің қышқылдылығының жоғарлауы (рН 5,5 төмен). Оксалатты тастардың пайда болуы ағзаға оксалаттардың артық мөлшерде түсуі немесе олардың организмде көп мөлшерде түзілуі.

 

Несеп қышқылдық инфаркт

 

Екі тәуліктен ұзақ өмір сүрген  нәрестелерде кездеседі, бүйрек  каналдары мен түтікшелерінде  несеп қышқылында амониимен натриидің  болуы. Бүйрек кесіндісінің көрінісінде  қызыл-сары жолақтар көрінеді.

Фосфор алмасуының бұзылысы

 

Фосфор метаболизмі кальции  алмасуымен байланысты. Сүйекте  көптеп кездеседі 85%. Егер ағзада  көп болса фосфор бүйректің  жұмысы бұзылады. Тінде азайса  қан мен жасуша аралық денелерге  таралады, себебі: тін ишемиясы, травмалар, және т.б. Қаңқаның мықтылығы құрамындағы  фосфор мен кальцийдің мөлшеріне  тығыз байланысты. Фосфордың мөлшері  кальцийден бір жарым есе көп  болуы керек. Ондай болмаған жағдайда  тепе-теңдік мөлшерін белгілі  бір деңгейде ұстап тұру үшін  жеткіліксіз мөлшерін сүйектегі  қордан алады. Бірақ D витамині оның  арақатынасын реттеп отырады. Фосфор  жүйке жасушаларының қызметі  үшін де ке­рек. Сондықтан оның  мөлшері барлық уақытта біркелкі  болуы керек.

Нефрогенді остеопатия

 

Гипофосфатемияда сүйектің минерализациялануы  тоқталады, рахит ауруы, сүйек жұмсаруы, сүйек сынғыштығы дамиды.

      Нефрогенді остеопатия (греч. osteon кость + pathos страдание, болезнь; греч. nephros почка + gennaō порождать, производить; синоним ренальная остеодистрофия). Бүйрек зақымдалуының нәтижесінде фосфор- кальции алмасуының бұзылысы. Жұмсақ тіндердің миопатиясы мен кальцификациясына әкеледі

Мешел

 

        Мешел -балалық шақта ауыратын ауру болып табылады. Мешел ауруы  кезінде: бас қаңқасы, көкірек  аралық  алға иіліп, түтікшелі сүйектер  мен қол  және  аяқ  сүйектері  пішіні өзгерісіне  алып  келеді. Мешелдің  алдын  алу шарасы  болып  дұрыс  тамақтану  жатады.

 

ГипервитаминозД-өкпеде,бүйректе,жүректе қантамыр қабырғаларында кальции тұздарының жиналуы болады және остеопороз бен жиі сүйектердің сынуымен жүреді. Ақуыз алмасуының бұзылыстарынан дамиды: азоттық оң баланс бұзылысы, ацидоз, гиперхолестинемия.  

Мыс алмасуының бұзылысы

 

Бауырлық милық диатрофияда, яғни  Вильсон-Коновалов ауруында айқын  көрінеді. Мыс бұл тұқым қуалайтын  аурумен сырқаттанғандардың бауырында, миында, бүйрегінде, көздің нұрлы  қабықшасында, ұйқы безде және  де басқа жерде қордаланады. Мыс  қан плазмасында азайып зәрде  көбейеді.

Вильсон-Коновалов ауруы 

 

 Вильсон-Коновалов ауруы - орталық жүйке жүйесі және ішкі мүшелер ауруларына әкеліп соғатын мыс алмасуының туа біткен ақауы. Бүйрек пен жүйке жүйесінің циррозы мен неврологиялық симптоммен жүреді. Мыс кейбір тіндік белоктармен ерекше қосылғыштық байқалтады.

Қорытынды 

 

        Минералдар жасушалар мен тіндерді құратын элементтерді түзуге қатынасып,ферменттердің,гормандардың,витаминдердің,пигмпенттердің, белокты кешендердің құрамына кіреді. Олар сондықтан  зат алмасу   үдерісінің  біразына  қатынасып  қышқыл – негіздік ортаны  қажетті  деңгейде  ұстауды маңызды  рөл атқарып, организмнің  қалыпты тіршілігін  қамтамасыз етуде  де  айтарлықтай орын алады.

Пайдаланылған әдебиеттер 

 

• “Патологиялық  анатомия” А.И. Струков. В.В.Серов
• “Биохимия” Е.С.Северин
• “Патологиялық  анатомия” Ж.Б. Ахметов