Автор работы: Пользователь скрыл имя, 25 Февраля 2013 в 15:30, реферат
Түйсік арқылы заттардың түсін, исін, дәмін, қатты, жұмсақтығын, кедір-бұдырлығын т.б. осы секілдіқасиеттері ажыратылады. Сондай-ақ түйсік денеде болып жататын түрлі өзгерістер жөнінде де, яғни дененің қозғалысымен оның кеңістікте орналасуын, жеке бөліктерінің жұмысы жайлы хабарлайды.
Қабылдау – ми қабығының күрделі анализдік және синтездік қызметінің нәтижесі. Қабылдаудың физиологиялық негізіне бірнеше тітікендіргіштердің жиынтығы мен олардың қарым-қатынасында пайд болатын уақытша байланыстар жатады. Мұны И.П.Павлов қатынас рефлексі деп атаған.
I. Кіріспе.
II. Негізгі бөлім
а) Түйсік.
1. Түйсік туралы түсінік.
2. Түйсіктің топтары мен ерекшеліктері.
3. Түйсіктердің дамуы мен қалыптасуы.
4. Түйсіктің түрлері.
б) Қабылдау.
1. Қабылдау туралы түсінік.
2. Қабылдаудың физиологиялық негізі.
3. Қабылдаудың түрлері және ерекшеліктері.
4. Кеңістікті және уақытты қабылдау.
в) Ес.
1. Ес туралы түсінік.
2. Ес теориялары.
3. Естің түрлері.
4. Ес процесстері.
III. Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер.
4.Есте қалдыру мен қайта жаңғыртуды алмастырып отыру.
5.Бейнелі байланыстарға сүйену.
6.Есте қалдыруда өзін-өзі бақылау.
7.Мағыналы байланысты орнату.
7.Механикалық есте
қалдыруда заттар мен
2) Қайта жаңғырту – бұрын қабылдаған заттармен құбылыстарды өзімізге керек болған кезде есімізге түсіруді айтамыз. Мұндағы негізгі процесс – елес. Елес – бұл бұрынғы қабылдауларды қайта өңдеу. Қайта жаңғыртудың бір көрінісі – тану. Тану – бұрын қабылдаған нәрсеге, құбылысқа қайта кездескенде ғана болатын процесс. Тану 2-ге бөлінеді: 1)Толық. 2)Толықсыз.
Қайта жаңғыртудың біртүрі – еске түсіру. Еске түсіру – белгілі қиындықтарды жеңумен байланысты ерік күшін жұмсауды талап ететін санасы қайта жаңғыртуды айтады. Қайта жаңғырту 2-ге бөлінеді:1)Ырықты. 2)Ырықсыз.
3) Есте сақтау – бұл алынған нәрселерді есте ұстауға бағытталған есте ұстаудың алғы шарты болатын процесс. Ол 2-ге бөлінеді: 1)Ырықты. 2)Ырықсыз.
4) Ұмыту – бұрын қабылдаған нәрселерді керек кезінде еске түсіре алмау және қайта жаңғырта алмау процессі. Ұмытудың себептері:
1)Жағымсыз индукцияның әсері.
2)Проактивтік тежелу.
3)Ременисцения – кешіктіріліп еске түсіру.
4)Шектен тыс тежелу.
Ұмытудың тағы бір ерекшелігі – амнезия.
5.Естің өзіндік ерекшеліктері бар:
Адам ерекшелігіне
байланысты. Олар есте қалдырудың
жылдамдығымен, дәлдігімен, біріктілігімен
және қайта жаңғыртуға
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Жарықбаев Қ. Психология (оқу құралы), Алматы, 1970 ж.
2. В.Богословский, А.Г.Ковалев, А.А.Степонов, С.Н.Шабалин. Жалпы психология, Алматы “Мектеп” , 1980 ж.
3. Төлеген Тәжібаев. Жалпы психология, Алматы “Қазақ университеті” 1993 ж.
4. Сәбет Бап- Баба. Жалпы психология (оқулық), Алматы “Дарын ” 2003 ж.
5. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Философия/жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын – Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ, 2006.
Қорытынды.
Түйсік – организмнің сыртқы және ішкі тітіркендіргіштерге жауап ретінде пайда болатын туа біткен реакцияларының (мінез-құлық актілерінің) жиынтығы; күрделі шартсыз рефлекстер. Инстинкт жануарлардың тіршілік жағдайларына бейімделу формасы болып саналады; мысалы, үйрек балапанының жұмыртқадан шыға салысымен суда жүзуі. Құстар мен сүтқоректілерде инстинкттің экстраполяция деп аталатын ерекше түрі де кездеседі. Бұл жануарларға ортаның құбылмалы жағдайын дұрыс бағдарлауға мүмкіндік береді. Кейде олар келе жатқан апатты (мысалы, жерсілкінуді) алдын-ала сезеді. Адам инстинкті тәрбие процесі кезінде қалыптасып, көбінесе, оның саналы іс-әрекетіне бағынышты болады. Сәбилерде инстинкт ми қызметінің толық қалыптасуымен байланысты дамиды. Инстинкт туралы алғашқы ұғымдар оны саналы әрекетке, туа пайда болатын мінез-құлықтың жүре қалыптасатынына қарсы қоюға себепші болды. Этология мен мінез-құлық генетикасының табыстары бұл қарама-қарсы қою принципін жойып, мінез-құлық әрекетінің генетикалық негізі болатыны жайлы тұжырымдаманы қалыптастырды. Осыған байланысты қазіргі кезде «инстинкт» деген термин әлеуметтік ғылымдарда сирек қолданылады.
Қабылдау - сыртқы дүниенің сезім мүшелеріне әсерінен туған заттың тұтас бейнесі.