Арнайы киімдермен қамтамасыз ету

                                    Арнайы киімдермен қамтамасыз ету.

   Арнайы киім жұмысшылардың өндіріс орталығының колайсыз жағдайларынан сақтау үшін және өндіріс қауіптілігінен қорғау үшін қызмет атқарады, сонымен қатар организмнің нормалды функцияналдауын бұзбай қамтамасыз ету үшін беріледі.

   Көбінесе өндірісте санитарлы киімді пайдаланады, өндірістің санитарлы- гигиеналы шарттарына қажет . Біздің жағдайда жалпы қорғау үшін ақ халаттар пайдаланады.

                              Жеке қорғану құралдармен қамтамасыз ету.

   Жеке қорғау құрылғылары теріге шаңның тиіуінен және шаңның организм ішіне тиуінен сақтау үшін қажет. Құралдарды тексеруге арналған персоналдарга операторлықтан тыс жүргендерге қара халат немесе қара костюм (шалбар және шапан), каска және «жапырақ» типті респиратор беріледі. Аяқтың былғануынан қорғау үшін негізгі арнайы аяқ киім қолданылады.Аяқ киімдер беті жасанды терімен қапталған болуы қажет.

                    Операторлықта өндірістік шуларды төмендету шаралары.

   Бөлімшедегі шудың бағасын анықтау үшін ГОСТ 16325 — 76 талабына сэйкес, шу сипаттамасы шу децибел деңгейінде қолданылады. Компьютер мен микроконтроллермен жұмыс жасау кезінде шу дыбысы деңгейі 75 дб — дан аспауы қажет. Шудың қорек көзі болып тартпалы таспа механизмы, кіріс — шығыс басу құрылғысы табылады, басқару тетігінде шу деңгейі 78 дб құрайды, бұл нормативті мәннен асып кеткен. Шу деңгейін төмендету үшін сценалар мен кабырғалар қолданылады. Қаптама      материалы      есебінде      шу      регион      төмендету      үшін «Мосметаллконструктор» өндірістік бірлестігі, перфараторлы панелдер    қолданылады.    Толықтырушы    есебінде         минералды    плита қолданылады.

                   Операторлықта метеорологиялық талаптарды қамтамасыз ету.

   Метеорологиялық    талаптардың зерттеу    мақсаты:    температураны өлшеу, дымқылдықты, ауа қозғалысының жылдамдығын және жылулық   жарықтануының   қарқындылығын   анықтау.    Метеорологиялық талаптары атқарушы персоналдар мен есептегі техникасына қолайлы болуы қажет. Ауа температурасы термометрмен немесе термографпен өлшенеді. Бұл уақыт өзгеруінде автоматты түрде тіркеледі. Тұрақты температура 20 — 25 градусты құрауы қажет. Салыстырмалы ауа ылғалдылығын термометрмен және психометрмен өлшейді. Салыстырмалы ылғалдылық 40 — 60 % болуы қажет. Бұл үшін ауа желдеткішін колданады, ол ауа тапсырысын тұрақты сипаттамалары температура, ылғалдылық, қозғалыс жылдамдығы және ауа тазалау дәрежесінің көрсетілген параметрлерін автоматты түрде реттейді. Ауа желдеткіш жүйесі уақыт өтуіне байланысты тәулік бойы, бірлік уақытты және мерзімдік құрастыруға бөлінеді. Қысқы мерзімде жылыту жүйесі колданылады. Кәсіпорындардағы әрбір жұмыс орнындағы еңбек жағдайлары, еңбекті қорғау жөніндегі стандарттардың ережелер мен нормалардың талаптарына сай болуға тиіс. Кәсіпорындарда салауатты жэне қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз ету еңбекті қорғау жайына бақылау жасауды үйымдастыру және оның қорытындылары туралы еңбек ұжымдарын дер кезінде хабардар етіп отыру жұмыс берушіге жүктеледі. Кәсіпорындарда қызметкерлердің еңбек қорғау жөніндегі стандарттарды, ережелерді, нормалар мен нұсқауларды сақтауы жөніндегі жұмыс берушінің міндеттемелері ұжымдық шартта көзделеді.

    Кәсіпорын қызметкеріне меншік иесі есебінен еңбек жағдайларына байланысты мемлекеттік басқару органдары белгіленген нормалардан кем түспейтін және ұжымдық шарт негізінде арнаулы киім, арнаулы аяқ киім және басқа да жеке қорғану құралдары, жуу және дезинфекциялау материалдары, сүт, емдеу, алдын-алу тамағы беріледі. Еңбекті қорғау жөніндегі заңдар мен басқа нормативтік актілердің сақталуын қоғамдық бақылауды еңбекті қорғау жөнінде уэкілдік берілген адамдар арқылы еңбек ұжымдары мен кәсіподақ ұйымдары жүзеге асырады. Кәсіподақтардың өкілдері өндірістегі жазатайым жағдайларды тексеруге қатысады, еңбекті қорғау жайын, оны жақсарту жөніндегі кәсіпорындардағы ұжымдық шарттарда көзделген шаралардың орығалуын тексереді және олардың нәтижелері бойынша анықталған тәртіп бұзушылықты жою туралы ұсыныстар енгізеді.

 

                                       Еңбек жагдайын таңдау.

   Еңбекті қорғау мәселелері жөнінде қызметкерлерді, жұмысшыларды оқыту, нұсқау беру және білімін тексеру. Еңбекті қорғау заңының 2-ші бабы бойынша кэсіпорын әкімшілігі тиісті нормативтік актілер мен белгіленген тәртіп пен барлық қызметкерлердің еңбекті қорғау мәселелері жөніндегі оқуын ұйымдастыруға нұсқау беруге және білімін тексеруге қайта аттестациялауға міндетті. Олардың ГОСТ 12.00.04. -79 бойынша төмендегі түрлері бөлгіленген:

1) кіріспе нұсқау беру;

2) алғашқы нұсқау беру;

3) қайталанған нұсқау беру;

4) жоспардан тыс нұсқау беру;

5) күнделікті нұсқау беру;

6) курстық оқу;

7) арнаулы курстық оқу;

   Кіріспе нүсқауы: алғаш рет кәсіпорынға жүмысқа келген, іс сапар мен келген және тэжірибелік сабаққа экскурсияға келген оқушылар мен студенттерге беріледі. Оны еңбекті қорғау инженері жүргізеді

   Алғашқы нүсқау: ең бірінші рет жүмыс орнына келген жүмыс істеушіге жүмыс орнында жүргізіледі. Оны жүмыс беруші цех бастығы, бөлім бастығы жүргізеді.

   Қайталанған нұсқау беру: жүмысшылар расында 6 айда бір рет немесе 1-кварталда бір рет жүргізіледі. Бүл нүсқаудың маңызы жүмысшыларға еңбекті қорғау ережелерін есіне түсіру, үмыттырмау.

   Жоспардан тыс нүсқаулар: еңбек жағдайыннда жаңа техникалық жабдықтар алып, оны жүмысқа қосу, технологиялық процесстерге өзгерістер енгізу немесе жүмыс бабында жарақат алу, не болмаса апатқа үшырау кезінде беріледі.

   Күнделікті нүсқау — жүмыс алдында беріледі, немесе жүмысқа рүқсат алу үшін беріледі.

   Курстық оқу жэне арнаулы курстык оку әрбір жүмысшы өзінің еңбек дэрежесін үлкейту үшін білімін арттыру үшім жэне жаңа технологияны меңгеру үшін    жүргізеді    оны    кадрлар    бөлімі бас ииженердің қатысуымен ұйымдастырады.

  Трансформаторлардың ағымдық жөндеуі келесі мерзімдерде жүргізіледі: орталық бөлетін станциялардың трансформаторларын -жергілікті нүсқаулықтар бойынша, бірақ, жылына кемінде бір рет; қалғандарын — қажет болуына қарай, 3 жылда 1 рет. Подстаниялардың трансформаторларының күрделі жөндеуі пайдалануға берілген соң 6 жылдан соң, жүргізеді, ал қалған жөндеулер трансформаторлардың өлшемдерінің нэтижелері мен жағдайына байланысты қажет болғанда жүргізіді.

     Ағымдық жөндеудің көлеміне келесі жүмыстар кіреді: сырттай тексеру жэне зақымдарды жою, оқшаулар мен бактерді тазалау, кеңейткіштен лайды алып тастау, майды қүю және майды көрсеткішті тексеру, термосифоды сүзгішті тексеру жэне қажет кезде сорбентты ауыстыру, сақтандырғыштың жағдайын, циркуляциялық түтіктердің, дәнекерлегіш жіп, фланцті тығыздаудың жағдайын тексеру, профилактикалық сынақтар жэне өлшеулер жүргізу. Күрделі жөндеудің көлеміне ағымдық жөндеу мен қарастырылғанбарлық жүмыстар кіреді, сонымен қатар, орамды, магнит өткізгішті жөндеу, орамдардыңконтактты қосылыстарының кернеуге қосатын жағдайын тексеру, олардың контакттері мен қайта қосатын механизмдерін жөндеу, трансформатордың багының, кеңейткіш пен түтікті өткізгіштердің де багын тексеру.

     Трансформатор жүмыстан апаттық жағдай болғанда келесі шарттарда істен шы-ғырылады. ішкі_жағы қатты шытынағанда, ол электрлік разрядтан немесе біркелкі емес шудан болуы мүмкін;

— қалыпты жүктеу мен салқындатуда қалыпсыз жэне қатты түрақты қызғанда;

— кеңейткіштен май шашырағанда  немесе түтін шығатын түтіктік диафрагмасы  бүзылғанда, май аққанда жэне оның деңгейі рүқсат шектен төмендегенде; 

—майдың химиялық талдауынан қанағаттанарлықсыз нэтижелер алғанда.            

     Орамдардың оқшауларының ескіруі жэне майдың ылғалдануы, трансформатордың орамдарында корпусқа және фаза аралық ток қашуға алып келеді, бүл трансформатордың қалыпсыз шуда жүмыс жасауы мен білінеді. Трансформатордың біріншілік орамындағы үшбүрыш-жүлдыз, үшбүрыш-үшбүрыш жэне жүлдыз-жүлдыз схемасы бойынша қосылған үзілу екіншілік кернеудің өзгергіш алып келеді.

     Жүргізілетін жөндеу жүмыстарының көлемін анықтау үшін трансформаторлардың ақауларын айқындайды, ол оның бөліктерінің зақымдалуының сипаты мен дәрежесін білу бойынша жүмыстардың кешені болып табылады. Ақауларды анықтаудың нэтижесі негізінде трансформаторды қажетті жөндеу көлемі мен зақымдалу өлшемі мен себептері анықталады. Осымен бір уақытта жөндеу жүргізу үшін қажетті материалдар, қүрал-саймандар анықталады.

     Трансформатордың цалыпсыз гуілдеген кезінде оның жарамсыздыгын білдіретін сипаттамасы. Істен шығудың мүмкін болатын себептері. Істен шығуды анықтау жэне жою.

     Ерекше көңілді орамдардың жағдайына аудару керек. Магнит өткізгіштердің ажырап кетпеуін, оармдардың отырғызу беріктілігі, зақымдану іздерінің болмауын, шығу жерлерін қосылуларының ақауларының болмауына көңіл аудару керек.

     Қүрастыру, тексеру және трансформаторларды сынактан откізу. Дәнекерлеу трансформаторларының ерекшеліктері.

     Қүрастыру — трансформаторларды жөндеу кезіндегі ең соңғы операция келесі операциялардан түрады:

 — ойыс бөлігін бакке орналастыру;

 — отводтарды фарфорлы вывоттарға қосу;

 — трансформаторлардың қақпағын ронына қою жэне тығыздау.

     Қақпағын жаппай түрып, барлық отвоттарды байланыстары мен фарфорлы выводтарға косады. Ойыс бөлігін бакке орнатқан соң қақпағын жауып болт пен қатырады. Жиналған трансформаторға май қүяды. Майдың температурасы да дэл сердечниктің температурасындай болуы тиіс.

     Барлық трансформаторлар жөндеуден өткен соң, бақылаудан, сынақтан өтуі тиіс, олардың соңғы мақсаты жөндеудің сапасын тексеру, дұрыс құрастырылуын, техникалық сипаттамаларының сэйкестілігін, стандарт бойынша талаптарға сай келуін тексеру болып табылады.

     Трансформаторларды күрделі жөндеуден өткеннен кейін химиялық анализ жүргізеді жэне майдың электрлік беріктігін тексереді, жоғарғы кернеулі күйде ауыспалы токқа сынайды, тоқтап түрған кездегі токтың жоғалуын анықтайды, орамдардың омдық кедергілерін анықтайды, қосылу топтарын жэне трансформация коэффициентін тексереді, орамдардың оқшауларының кедергісін өлшейді және орамдардың түрақты тоқтағы кедергісін, тарту болттарының оқшаулығын тексереді, бактердің май жібермейтіндігін анықтайды, қысымның шамасын тексереді, қызып кетуге сынаққа тексереді, аяқастынан болған токқашу кезіндегі динамикалық жэне термиялық шыдамдылыққа сынау, трансформаторларды қүрастырылған күйінде сынақтан өткізеді.

 

      Дәнекерлеу трансформаторының және ток реттегіштердің жөндеу ерекшеліктері.

    Электр монтаждау жүмыстарын жүргізуде дэнекерлеу аппараттары кеңінен қолданылады. Ең бір элсіз жағы дэнекерлеу трансформаторының клеммасы болып табылады.

    Болттың қосылыстағы элсіз байланысы үлкен дәнекерлеу тогы мен бірге қосылыстарды қыздыруға экеліп соғады, одан кейін трансформаторлардың орамдары да қызады. Көп қызудың эсерінен болттың қосылыстары бүзылады, орамдардың оқшаулары бұзылады, соңында трансформатор істен шығады.

    Бұл тіректер катушкалардың оқшаулығын соққылардан сақтайды жэне механикалық зақымданудан сақтайды, қызмет етуін ұзартады, жөндеу аралығының кеззеңін ұзартады.

    Дәнекерлеу трансформаторлардың жэже реттегіштерінің жұмыс жасау кезіндегі пайда болатын негізгі бұзылулары:

а) реттегіш орамдардың орамаларындағы ток қашу (трансформатор артық ток қабылдайды) жөндеу үшін трансформатордың котухын шешеді жэне орамдардағы ток қашуды жояды;

б) алғашқы орамдардың орамалық токқашуы;

в) ішкі қозғалтқыш пен пружинаның тартылысын босату;

г) реттегіштердің зақымдарының арасындағы токқашу;

 д) байланыстардың   нашар   қосылуының   нэтижесінде   қосылыстар қызады. Жөндеу кезінде бұзылған жерлерді жоюды.

    Кешенді бөлетін цондыргылар мен подстанцияларга техникальщ цызмет корсету және жондеу.

    Бөлменің еніне қарай РУ мен КРУ шкафтарының санына байланысты оларды бір жақты жэне екі жақты қызмет көрсету мүмкіндігіне қарай орналастырады, сонымен бірге шкафтарды бір қатар және екі қатарлы етіп орнатады. Шкафтарды бір қатарлы етіп жэне оларға бір жақты қызмет көрсету кезінде КРУ қабырғаға байлап, 1м қашықтықта орнатады, ал дэліздің ені 1,8м кем болмауы тиіс. Шкафтар екі қатарлы орналасқанда бір жақты қызмет көрсету кезінде жалпы дэліздің ені 2,5м кем болмауы керек. Екі жақты қызмет көрсететін кезде дэліздің ені шкафтың арт жағынан 0,8 м-ден кем болмауы керек. РУ бөлмесінде жөнделетін арбаны орнату үшін орын қарастырылады.

    Бүдан басқа келесі жағдайларға назар аударады:

— КСА мен КСУ қозғалтқыштары мен контакттарының

—  КРУ арбасы жағдайындағы сигнализацияның дүрыс жүмыс жасауы;

—  сөндіргіштің пружиналы жэне майлы буферінің;

— механизмдердің қажалатын бөліктеріндегі майланудың болуы тексеру   кезінде,   сонымен   бірге   бөлменің   жағдайын,   есіктердің, құлыптардың, жылу жүйесінің, желдетудің, жарықтанудың, жерсіндіру тізбегінің, қорғаныс қүралдарының болуын тексереді. Барлық байқалған ақаулар мен бүзылуларды ақау журналына жазылады. КРУ корпусында арба жылжығанда: арбаны жүмыс жағдайынан шығару кезінде сөндіргіштің өшірілуіне көз жеткізу қажет; арбаны сүйретіп алып шыққан кезде оны ажыратқыштың толық сөнген жағдайына жеткізу керек жэне сүйреп алып шығу механизмінің фиксация сенімділігін тексеру қажет. КРУ шкафтарының ағымдық жөндеулері қажет болған кезде жүргізіледі. КРУ күрделі жөндеуден эр үш жылда бір рет өткізеді.

 

    Ағымдық жөндеу кезінде арба мен корпустың болттық қатырулары мен контакттың қосылыстарының жағдайын, екіншілік коммутацияның сымдарының контакттық қосылыстарын тексереді.

    Біріншілік жэне екіншілік тізбектегі ажырататын контакттарды реттейді, блоктау, фиксациялау механизмдерін, қозғалтқыш пен сөндіргіштің өзара әсерлесуін, майлы буфердің бүзылмауын тексеріп, реттейді.

   Өтпелі жэне тіректі оқшауларды мүқият тексеріп, тазалайды. Май деңгейін көрсеткіштердің жүмысы тексеріледі. Қажет болса цилиндрлерге май қүйылады. Фарфорлы оқшаулардағы қалдықтарды ацетонға салынған шүберек пен сүртеді. Жарықтар мен жарықшақтар байқалса оларды жөндейді немесе жаңасы мен ауыстырады.

    Ағымдық жөндеу кезінде сөндіргіштің резетка мен байланысы тексеріледі; аз жэне біркелкі байланыс кезінде контактты стерженнің үштары күйеді, оларды қайрақ пен немесе терілі материал мен қорғап, еріткіш пен алады, ол үштары толық күйген болса, цилиндрді толық ашу арқылы күрделі жөндеуге жібереді.

    КРУ шкафтарын күрделі жөндеу кезеңінде келесі жүмыстар жүргізіледі: май төгіліп, сөндіргіш бүзылады, сөндіргіштің контакттері тазартылып, жөнделеді, цилиндрдің ішкі детальдары тексеріледі, оқшаулардың, доға сөндіргіш қондыргылардың, қозғалқыш механизмінің, біріншілік жэне екіншілік тізбектегі ажырататын контакттері жөнделеді.