Автор работы: Пользователь скрыл имя, 26 Ноября 2013 в 17:05, реферат
Молекуласында көмірсутек радикалымен байланысқан бәр немесе бірнеше функционалдық топ гидроксил топтары (-ОН) болатын көмірсутек туындыларын спирттер деп атайды.
Молекуласындағы бір немесе бірнеше көмірсутектің сутек атомы амин тобына алмасқан көмірсутек туындыларын аминдер деп атайды.
Егер де құрамында амин тобы да және спирттің гидроксил тобы да бар көмірсутектер туындыларын аминспирттер деп атаймыз.
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
А) Аминспирттер және алыну әдістері
В) Химиялық қасиеті
С) Жеке өкілдері
Е) Биологиялық рөлі
III.Қорытынды
Жоспар
А) Аминспирттер және алыну әдістері
В) Химиялық қасиеті
С) Жеке өкілдері
Е) Биологиялық рөлі
Кіріспе
Молекуласында көмірсутек радикалымен байланысқан бәр немесе бірнеше функционалдық топ гидроксил топтары (-ОН) болатын көмірсутек туындыларын спирттер деп атайды.
Молекуласындағы бір немесе бірнеше көмірсутектің сутек атомы амин тобына алмасқан көмірсутек туындыларын аминдер деп атайды.
Егер де құрамында амин тобы да және спирттің гидроксил тобы да бар көмірсутектер туындыларын аминспирттер деп атаймыз.
Аминспирттер
Аминспирттер деп, аминтобы (N-алкил немесе N, N-диалкиламинтобы) және спирттік гидроксилі бар, көмірсутектердің туындыларын айтады.
Амин тобы мен спирттік гидроксил көміртектің әртүрлі атомдарында орналасқан, аминспирттер тұрақты болып келеді. Аминспирттердің атаулары үшін орныбасарлық атауларды бәрінен жиірек қолданады, бұған орай оларды, орынбасар ретінде аминтобы болатын, спирттердің туындысы сияқты атайды. Аминтоптарының орналасқан жағдайын (орнын) цифрмен немесе грек алфавитінің әріпімен нұсқайды:
2-аминэтанол; 2-аминпропанол-1;
β -аминэтилді спирт β-аминпропилді спирт
2-N-метиламинэтанол 2-N,N-диэтиламинэтанол
Егер аминспирттің молекуласы өзінің құрамында, азот атомы арқылы байланысатын екі не үш гидроксиалкилді тобы болатын болса, онда негіз ретінде аминнің атауы алынады:
Ди(β-оксиэтил) амин;
Ди(2-гидроксиэтил) амин
Три (β-оксиэтил) амин;
Три (2-гидроксиэтил) амин
Аминспирттердің изомериясы да сол себеп салдарынан туындайды, ол сол көмірсутектердің екі орынбасқандарындағыдай.
Аминспирттер ассоцияцияланған қосылыс түрінде болады, ондағы молекулааралық сутектік байланыстар амин топтарымен және спирттік гидроксилдердің қатынасуымен пайда болады:
Алыну әдістері
Амиактың немесе аминдердің α-окситтерге қосылуы.
Спирттерд алудың бірден бір кең таралған әдістерінің біреуі α-окисті (тотықты) циклдің-сақинаның аммиак не амин арқылы ашылу реакциясы болады.
Оксиран,
эпоксиэтан
Аминспирттердің тотықсыздануы. Сәйкесті нитроспирттерді тотықсыздандырған кезде аминспирттер түзіледі:
Галогенді спирттердің аммиакпен не аминдермен әрекеттесуі:
2-хлорэтанол диметиламин 2-N,N-диметиламинэтанол
Химиялық қасиеттері
Аминспирттер спирттермен аминдердің қасиетін көрсететін, бифункционалды қосылыстарға жатады.
Аминспирттер негізретінде минералды қышқылдармен тұз түзеді:
2-аминэтанол
Электронакцепторлық қасиет көрсететін, гидроксилді топтардың болуы, аминспирттердің негізділігін біршама төмендетеді. Бұл әсер спирттік гидроксилмен және аминтобының арасындағы метилендік топтар санының өсуімен әлсірейді.
Көршілес көміртек атомдарында амин тобы мен спирттік гидроксилі болатын аминспирттер, күкірт қышқылымен қыздырған кезде судың молекуласын бөліп, гетероциклдік құрылым түзеді:
Нуклеофильдік қасиеті болатын аминспирттер, эпоксилермен әрекеттесіп сәйкесті ди-және үшорынбасқан туындылар түзеді.
Үш (2-гидроксиэтил) амин,
Аминспирттерді тионилхлоридпен SOCI2 өңдегенде галогені бар аминдер түзіледі.
Ди(2-гидроксиэтил) амин
Ди(2-хлорэтил) амин
SOCI2 әрекеттескен кезде үш (2-гидроксиэтил) аминнен N(CH2CH2CI)3-үш (2-хлорэтил) амин –азотты иприт, теріні іріңдететін, әскери улы зат алынады.
Жеке өкілдері
Коламин (2-аминоэтанол) H2N-CH2-CH2-OH-тұтқыр, ылғал тартқыш, 1710С температурада қайнайтын, суда жақсы еритін сұйықтық. Оның сулы ерітіндісі күшті сілтілік реакцияны байқатады. Коламин күрделі липидтердің құрамына енеді, фосфатидтер ыдыраған кезде түзіледі.
Холин [2-(гидроксиэтил) -триметиламмоний хлориді]
[HO-CH2-CH2-N(СН3)3]ОН¯-
Синтетикалық холинді судың қатысында оксиранға үшметил аминмен әсер ету арқылы алуға болады
Холин адамдар мен жануарлардың өмір тіршілігі үшін қажет. Холиннің кемшілігі бауырды майлы ете отырып, оны циррозға душар етуі мүмкін. Ол В тобындағы витаминдерге жатады, белок пен көмірсулардың метаболизмінде және майларды тасмалдауға қатынасады. Холин етте, балықта, жұмыртқаның сары уызында және т.б. кездеседі.
Холин шіру процесінде немесе бариттік сумен қайнатқанда сусыздануға душар болып, нейринді түзеді:
Нейрин улы заттарға жатады.
Организмдегі аминспирттері, пирокатехин/1,
Катехолиндер – биогенді аминдердің өкілі, яғни организмде метаболизм процесі нәтижесінде түзілетін аминдер.
Алмастыруға болмайтын α-аминқышқылының фенилаланинін негізге ала отырып, катехоламиндерді мүдделі биосинтездеу жолы келесі жүйеде келтірілген. Олардың арасындағы дофамин, норадреналин және адреналин сияқты катехоламиннің мәні ерекше.
Адреналин бүйрек безіндегі ми қабатының гормоны, ал норадреналин мен дофамин, оның алдыңғылары. Дофамин, норадреналин және адреналин ацетилхолин сияқты нейромедиатор рөлін атқарады.
Адреналин жүрек жұмысын реттеуге, көмірсулардың
алмасуына қатынасады. Ол әр
түрлі физиологиялық үрку-қорқу,
шошыну кезінде қанға бөлінеді/
қорқу гормоны/. Адреналиннің белсенділігі
хиралды орталықтан пошым-түрімен/
Катехоламиндер 1,2-дигидрокибензол сияқты темір хлоридінің ерітіндісімен әрекеттесіп, жасыл түске боялады, ал оған аммиак ерітіндісін қосқанда, ол ашық қызыл түске боялады. Бұл осы қосылыстар үшін сапалық реакция бола алады.
Катехоламиндердегі құрылымы жағынандәрі ретінде қолданылып жүрген кейбір табиғи және синтетикалық препарат мезатон, мысал. Бұл екі затта гидрохлорид түрінде қолданылады.
Қорытынды
Қорыта келгенде, электронакцепторлық қасиет көрсететін, гидроксилді топтардың болуы, аминспирттердің негізділігін біршама төментедетеді. Бұл әсер спирттік гидроксилмен және аминтобының арасындағы метилендік топтар санының өсуімен әлсірейді.
Катехоламиндер 1,2-дигидроксибензол сияқты темір хлоридінің ерітіндісімен әрекеттесіп, жасыл түске боялады, ал оған аммиак ерітіндісін қосқанда, ол ашық қызыл түске боялады. бұл осы қосылыстар үшін сапалық реакция бола алады.
Холин адамдар мен жануарлардың өмір тіршілігі үшін қажет. холиннің кемшілігі бауырды майлы ете отырып, оны циррозға душар етуі мүмкін. Ол В тобындағы витаминдерге жатады, белок пен көмірсулардың метаболизмінде және майларды тасымалдауға қатынасады. Холин етте, балықта, жұмыртқаның сары уызында және т.б. кездеседі.
Алмастыруға болмайтын -аминқышқылының фенилаланинін негізге ала отырып, катехоламин мүдделі биосинтездеу жолы келесі жүйеде келтірілген. Олардың арасындағы дофамин, норадреналин және адреналин сияқты катехоламиннің мәні ерекше.
Адреналин бүйрек безіндегі ми қабатының гормоны, ал норадреналин мен дофамин, оның алдыңғылары. Дофамин, норадреналин және адреналин ацетилхолин сияқты нейромедиатор рөлін атқарады.
Адреналин жүрек жұмысын реттеуге, көмірсулардың алмасуына қатынасады. ол әр түрлі физиологиялық үрку-қорқу, шошыну кезінде қанға бөлінеді (қорқу гормоны). Адреналиннің белсенділігі хиралды орталықтан пошым-түрімен (конфигурациясымен) байланысты және ол рецептордың әрекеттесуімен анықталады.
Пайдалынылған әдебиеттер: