Экономикалық саясат

Автор работы: Пользователь скрыл имя, 27 Февраля 2014 в 06:32, реферат

Краткое описание

Экономикалық саясат субъектілері бірнешеу. Оларға мемлекеттің өзі (оның құрамындағы аймақтық және жергілікті институционалдық құрылымдарын қосқанда) және мемлекеттік емес қоғамдық одақтар мен бірлестіктер жатады. Осы саяси-экономикалық субъектілердің іс-әрекеттік сипаттары әртүрлі. Мемлекеттің саяси және экономикалық бірлігі бар. Қоғамдық одақтар мен бірлестіктер тек өздерінің экономикалық мүмкіншілігіне ғана сүйене алады, олардың заң қабылдау билігі жоқ. Ол, басқа да ғылымдармен қатар, қоғамдағы адамдар арасындағы іс-әрекеттердің өзара байланыстарын және қарым-қатынастарын зерттейді. Сонымен қатар, әлеуметтану және философия пәндерінен айырмашылығы, қоғамды бүтіндей қарастырмайды, тек қана оның экономикалық саласын, яғни шаруашылық байланыстар мен адамдардың экономикалық іс-әрекетін қарастырады.

Содержание

Кіріспе .........................................................................................................................................3
1.Экономикалық саясаттың пәні және функциялары..............................................................4
2.Экономика саясаты анықтамасының негізгі түсініктемелері..............................................7
3.Экономикалық ой-пікірлердің қалыптасуы..........................................................................9
Қортынды...................................................................................................................................10
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі............................................................................................11

Вложенные файлы: 1 файл

реф1.docx

— 33.70 Кб (Скачать файл)

Мазмұны

Кіріспе .........................................................................................................................................3

1.Экономикалық саясаттың пәні және функциялары..............................................................4

2.Экономика саясаты анықтамасының негізгі түсініктемелері..............................................7

3.Экономикалық ой-пікірлердің қалыптасуы..........................................................................9

Қортынды...................................................................................................................................10

     Пайдаланылған  әдебиеттер тізімі............................................................................................11

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

Экономикалық саясаттың жағдайы қалыптасып болған соң оның келесі 3 қағидалық анықтамалармен сипаттауга болады.

1. Қоғамның дамуымен бірге  экономикалық сана мен сенім  де өзгереді, экономикалық құндылық  ұғымының мазмұны ауысады. Осыған  байланысты, тіпті дәстүрлі міндеттемелердің  өзі де жаңаша көзқарасқа сәйкес  шешіледі.

2. Дамыған елдерде қалыптасқан  практика көрсеткендей экономикалық  саясаттың тиімділігі, сол елдің  нақты жағдайына қаншама жақын  жасалған болса, сонша жоғары  болады екен. Экономикалық саясат  елдегі саяси күштердің арақатынастарын, өндірістік-техникалық мүмкіншіліктерін, әлеуметтік құрылымының жағдайларын, мемлекеттік мекемелердің жалпы-экономикалық  және жергілікті тәртіптерін  есепке алып, ескеруі қажет болйды  екен.

3. Экономикалық саясат  елдің саяси бағытын қолдан  нығайтатын маңызды құрал болады.

2. Экономикалық саясаттың  субъектілері.

Экономикалық саясат субъектілері бірнешеу. Оларға мемлекеттің өзі (оның құрамындағы аймақтық және жергілікті институционалдық құрылымдарын қосқанда) және мемлекеттік емес қоғамдық одақтар мен бірлестіктер жатады. Осы саяси-экономикалық субъектілердің іс-әрекеттік сипаттары әртүрлі. Мемлекеттің саяси және экономикалық бірлігі бар. Қоғамдық одақтар мен бірлестіктер тек өздерінің экономикалық мүмкіншілігіне ғана сүйене алады, олардың заң қабылдау билігі жоқ.

Ол, басқа да ғылымдармен қатар, қоғамдағы адамдар арасындағы іс-әрекеттердің өзара байланыстарын және қарым-қатынастарын зерттейді. Сонымен қатар, әлеуметтану және философия пәндерінен айырмашылығы, қоғамды бүтіндей қарастырмайды, тек қана оның экономикалық саласын, яғни шаруашылық байланыстар мен адамдардың экономикалық іс-әрекетін қарастырады. Нақтылай айтсақ, экономикалық теория, экономиканы ұйымдастыру және реттеу, баға белгілеу және ақша табыстары, өндіріс үрдісіндегі  өндіру, бөлу, айырбастау және тұтыну қарым-қатынастарын реттеу мәселелерін шешумен айналысады. Осы сұрақтардың барлығы, яғни экономикалық мәселелердің басты көрсеткіші болып табылатын - өндіріс шығындарын аз жұмсау арқылы, игіліктердің санын жеткілікті өндіру мәселесінің негізі болып табылады.

Адамдардың қажеттілігі қай игіліктерге болсын  шексіз, ал осы игіліктерді жасауға қажетті РЕСУРСТАР шектеулі. Осыдан шығатын қорытынды – материалдық игіліктер өндірісіндегі шектеулі ресурстарды тиімді қолдану арқылы адамдардың қажеттілігін толық қанағаттандыруға бағытталған нақты жолын іздестіру болмақ. Бұл экономикалық теория пәнінің негізін құрайды.

 

 

 

1. Экономикалық саясаттың  қалыптасуы.

Алғашқы экономикалық саясаттың ерекше сипаттық белгісі оның жеке-жеке қалыптасқан жағдайды түзетуге бағытталған стратегиясы. Мұндай экономикалық саясат теорияда нүктелік стратегия деп аталады. Мысалы; кедендік, аграрлық, өндірістік, әлеуметтік.

Экономикалық саясаттың жағдайы қалыптасып болған соң оның келесі 3 қағидалық анықтамалармен сипаттауга болады.

1. Қоғамның дамуымен бірге  экономикалық сана мен сенім  де өзгереді, экономикалық құндылық  ұғымының мазмұны ауысады. Осыған  байланысты, тіпті дәстүрлі міндеттемелердің  өзі де жаңаша көзқарасқа сәйкес  шешіледі.

2. Дамыған елдерде қалыптасқан  практика көрсеткендей экономикалық  саясаттың тиімділігі, сол елдің  нақты жағдайына қаншама жақын  жасалған болса, сонша жоғары  болады екен. Экономикалық саясат  елдегі саяси күштердің арақатынастарын, өндірістік-техникалық мүмкіншіліктерін, әлеуметтік құрылымының жағдайларын, мемлекеттік мекемелердің жалпы-экономикалық  және жергілікті тәртіптерін  есепке алып, ескеруі қажет болйды  екен.

3. Экономикалық саясат  елдің саяси бағытын қолдан  нығайтатын маңызды құрал болады.

2. Экономикалық саясаттың  субъектілері.

Экономикалық саясат субъектілері бірнешеу. Оларға мемлекеттің өзі (оның құрамындағы аймақтық және жергілікті институционалдық құрылымдарын қосқанда) және мемлекеттік емес қоғамдық одақтар мен бірлестіктер жатады. Осы саяси-экономикалық субъектілердің іс-әрекеттік сипаттары әртүрлі. Мемлекеттің саяси және экономикалық бірлігі бар. Қоғамдық одақтар мен бірлестіктер тек өздерінің экономикалық мүмкіншілігіне ғана сүйене алады, олардың заң қабылдау билігі жоқ.

Ол, басқа да ғылымдармен қатар, қоғамдағы адамдар арасындағы іс-әрекеттердің өзара байланыстарын және қарым-қатынастарын зерттейді. Сонымен қатар, әлеуметтану және философия пәндерінен айырмашылығы, қоғамды бүтіндей қарастырмайды, тек қана оның экономикалық саласын, яғни шаруашылық байланыстар мен адамдардың экономикалық іс-әрекетін қарастырады. Нақтылай айтсақ, экономикалық теория, экономиканы ұйымдастыру және реттеу, баға белгілеу және ақша табыстары, өндіріс үрдісіндегі  өндіру, бөлу, айырбастау және тұтыну қарым-қатынастарын реттеу мәселелерін шешумен айналысады. Осы сұрақтардың барлығы, яғни экономикалық мәселелердің басты көрсеткіші болып табылатын - өндіріс шығындарын аз жұмсау арқылы, игіліктердің санын жеткілікті өндіру мәселесінің негізі болып табылады.

Адамдардың қажеттілігі қай игіліктерге болсын  шексіз, ал осы игіліктерді жасауға қажетті РЕСУРСТАР шектеулі. Осыдан шығатын қорытынды – материалдық игіліктер өндірісіндегі шектеулі ресурстарды тиімді қолдану арқылы адамдардың қажеттілігін толық қанағаттандыруға бағытталған нақты жолын іздестіру болмақ. Бұл экономикалық теория пәнінің негізін құрайды.

Қазіргі кезде адамдар әр түрлі қажеттіліктерді  қажет етеді. Осы қажеттіліктерді қамтамасыз етумен, адамдардың күнделікті қажеттілігін қанағаттандыру мәселелерімен экономика айналысады.

Экономика дегеніміз не?

Экономика сөзін грек тілінен аударғанда, oikonomia - үй шаруашылығын басқару дегенді білдіреді. Бірақ та, қазіргі кезде ол көп мағыналы болғандықтан мына үш негізгі анықтамаларды атаған жөн (1.1-сурет):

- ең біріншіден, экономика бұл- өндіріспен байланысты барлық адамзат шаруашылығының қызметін анықтайтын қоғамдық қатынастар жиынтығы ретінде қарастырылады;

- екіншіден, экономика бұл - жеке аймақтың, мемлекеттердің, мемлекеттік топтың және барлық дүниежүзінің шаруашылық іс-әрекеті болып табылады;

- үшіншіден, экономика бұл - қоғамдық өмірдің шаруашылық саласын қарастыратын, зерттейтін ғылыми пән деп айтуға болады.

Экономиканы ғылым ретінде зерттеп-тану кезінде экономика жайындағы кешенді, жалпы теориялық ғылым – экономика теориясы екендігін есте ұстаған жөн.

 

Экономика бұл адамның шаруашылық қызметімен байланысты қалыптасатын қоғамдық қарым-қатынас.бұл әр түрлі аймақтардың, елдердің шаруашылық жүйесі болып табылады.

1.1сурет - Экономика  анықтамасының негізгі түсініктемелері

Нақты экономикалық ғылымдар

Салалық экономикалық ғылымдар

Функциональдық экономикалық ғылымдар

Экономикалық ғылымның басқа ғылымдармен байланысы

- өнеркәсіп экономикасы

- құрылыс экономикасы

- ауылшаруаш ылық

- экономикасы және т.б.

- бухгалтерлік есеп

- статистика

- қаржы-қаражат

- географиямен

- тарихпен

- демографиямен және т.б.

 Осы үш негізгі мағыналарға байланысты экономиканың ортақ анықтамасын толықтыруға болады. Экономика – бұл адамдардың материалдық қажеттілігін қанағаттандырумен байланысты, олардың  кез- келген қызметі,іс-әрекетінің негізі.

     Экономикалық теория – қоғамдық ғылым. Ол, басқа да ғылымдармен қатар, қоғамдағы адамдар арасындағы іс-әрекеттердің өзара байланыстарын және қарым-қатынастарын зерттейді. Сонымен қатар, әлеуметтану және философия пәндерінен айырмашылығы, қоғамды бүтіндей қарастырмайды, тек қана оның экономикалық саласын, яғни шаруашылық байланыстар мен адамдардың экономикалық іс-әрекетін қарастырады. Нақтылай айтсақ, экономикалық теория, экономиканы ұйымдастыру және реттеу, баға белгілеу және ақша табыстары, өндіріс үрдісіндегі  өндіру, бөлу, айырбастау және тұтыну қарым-қатынастарын реттеу мәселелерін шешумен айналысады. Осы сұрақтардың барлығы, яғни экономикалық мәселелердің басты көрсеткіші болып табылатын - өндіріс шығындарын аз жұмсау арқылы, игіліктердің санын жеткілікті өндіру мәселесінің негізі болып табылады.

Адамдардың қажеттілігі қай игіліктерге болсын  шексіз, ал осы игіліктерді жасауға қажетті РЕСУРСТАР шектеулі. Осыдан шығатын қорытынды – материалдық игіліктер өндірісіндегі шектеулі ресурстарды тиімді қолдану арқылы адамдардың қажеттілігін толық қанағаттандыруға бағытталған нақты жолын іздестіру болмақ. Бұл экономикалық теория пәнінің негізін құрайды.

 Экономикалық теорияның негізгі 4 қызметтерін бөлуге болады .Мұның ішіндегі ең біріншісі – танымдылық қызметі: бұл қоғамдағы экономиканы зерттеу мен мәнісін түсіне білу және алған білімін ТЕОРЕТИКАЛЫҚ түрде, яғни жалпы және жүйелі түрде көрсете білу. Екінші қызметі – әдістемелік. Бұл барлық экономикалық ғылым жүйесіне арналған теориялық және әдістемелік базаларында қызмет істейді.

Білімділік қызмет арқылы экономикалық теорияда, әр түрлі маманды адамдардың көбі экономикалық мәдениетпен таныса алады. Қазіргі кездегі адамның өмірі экономикамен тығыз байланысты, сондықтан да жоғарғы оқу орындарының бағдарламалары - оның заңдары мен үрдістерін зерттеуге бағытталған.

Тәжірибелік қызметі, ұтымды шаруашылықтандырудың тәсілдерін және үрдістерін қалыптастыруға, ал ғылыми ұстанымда мемлекеттің тиімді саясат жүргізуіне бағытталған.

 Ғылым мен оқу пәні арасында айырмашылық бар. Оқу пәнінде ғылымғға тікелей қатысы жоқ нақтылы өмірлік мысалдар, түрлі түсіндірулер қолданылады. Бірақ ғылымға да, оқу пәніне де методология бірдей қажет. Методология дегеніміз – ғылыми танудың нысаны (формасы), әдісі, ұйымдастыру принциптері туралы ілім.

          Экономикалық процестерді танып-білу әдістерінің жаратылыстану ғылымдарындағы зерттеу әдісінен айырмасы бар. Бірақ барлық жағдайда да зерттеу мен білім беруде диалектикалық тәсілді қолданады. Бұл әдістің негізін ежелгі гректер қаласа, ал оны ғылыми жүйеге салуда неміс философы Гегельдің еңбегі зор. Шын мәнісіндегі ғалым адам барлық процестерді даму үстінде ойлап қарайды, яғни диалектикалық тұрғыдан ойлайды деген сөз. Олай болса ғылыми тану процестер мен құбылыстардың мәніне, олардың арасындағы өзара байланысты, дамудың себебін және қозғаушы күшін зерттеуге тиіс. Ғылыми танудың нысаналары мен әдістері көп. Олар объективті жағынан есептелген (статистикалық), жинақталған материалдарды анализ және синтез, индукция, жүйе (система) түрінде қарау, болжамдар жасау және оны тексеру, эксперименттер жүргізу, логикалық және математикалық модельдер жасау.

Әрбір экономикалық жүйенің логикалық байланысы бар. Біріншіден, олар бір-бірімен динамикалық өзара әсер ететін қатынаста болады. Бүгін аргументті (дәлел) болған зат, ертеңінде қызмет рөлін атқаруы мүмкін. Екіншіден, жүйенің әрбір элементі тарихи даму процесінде болады. Сондықтан тарихи және логикалық бірлікті сақтау проблемасының маңызы зор. Мұның өзі жүйенің және оның элементтерінің пайда болуын білу үшін ғана емес, әсіресе оның үрдісін (тенденциясын), сатыларын анықтауға қажет.

Ғылымда экономикалық үдерістер мен жүйелерді зерттеу үшін математикалық әдістерді қолдануға ерекше көңіл бөлген бағыттың негізін қалаушылар – М. Вальрас, В. Парето, У. Джевонс. Оның қазіргі көрнекті өкілдері – В. Леонтьев, Л. Конторовин, С. Шаталин, В. Макаров, А. Аганбегян, К. Вальтух, А. Анчишкин. Онымен бірге ерекше атап айтылатын есім – математик, физик және кибернетик – Дж. Нейман. Ол Пристон университетінін экономисі 0. Маргенштермен бірлесіп көпшілікке белгілі "Жаттығу теориясы" және "Экономикалық мінез-құлық" деген еңбек жазды. Бұл еңбекте экономикалық дамудың көптеген проблемалары "Жаттығу теориясы" тұрғысынан зерттелген.

 Экономикалық зерттеулердің маңызды әдісі – ғылыми абстракция. Ол басқа да гуманитарлық, жаратылыстану, техникалық ғылымдарда қолданылады. Ғылыми абстракция дегеніміз зерттеу пәнін жеке, кездейсоқ, қысқа мерзімді, дара құбылыстардан біздің түсінігімізді оқшаулап, оның тұрақты, әрдайым қайталанатын мәнін, маңызын ашу. Осылай болған жағдайда ғана объектіні мүмкіндігінше жан-жақты қамтуға, оның таңдарын белгілеуге, оларға материалдық нысан беруге болады. Мысалы, баға қозғалысын алсақ, бір қарағанда ол түсініксіз, шегі жоқ, шым-шытырық процесс тәрізді, бірақта баға динамикасын (өрісі) нақтылы факторлар: сұраныс пен ұсыныс, сондай-ақ өндіріс және тасымал шығындары, т. б. белгілейді.

Абстракция әдісінің де шегі бар. Оны зерттеушінің дарындылығы белгілейді. Абстракциялау процесінде категориялар, ұғымдар тұжырымдалады, олар құбылыстар мен процестердің жеке-дара жинақталған жағын білдіреді. Тану процесіндегі қозғалыс белгілі заңдылықтар тұжырымдалғанда жалпыдан жекеге, абстракциядан нақтылыққа қарай жүреді.

Ғылыми абстракция дегеніміз зерттейтін құбылыстың тұрақты, әрдайым қайталанатын мәнін, маңызын ашу. Абстракциялау үрдісінде категориялар,ұғымдар тұжырымдалады, олар құбылыстар мен үрдістердің жеке-дара жинақталғанын білдіреді.Мысалы, баға қозғалысын алсақ,бір қарағанда ол түсініксіз, шегі жоқ үрдіс тәрізді, бірақ та баға динамикасын нақтылы факторлар: сұраныс пен ұсыныс, өндіріс және тасымал шығындары т.б. белгілейді.

 Анализ және синтез әдістері әлеуметтік – экономикалық құбылыстарды жеке бөліктер бойынша немесе біртұтас зерттейді. Мысалы, өндірістің бір күндегі табыс  мөлшерін анықтайтын  бұл – анализ, ал ай сайынғы табыс мөлшерінің жиынтығын анықтайтын  бұл –  синтез

Қортынды

Алғашқы экономикалық саясаттың ерекше сипаттық белгісі оның жеке-жеке қалыптасқан жағдайды түзетуге бағытталған стратегиясы. Мұндай экономикалық саясат теорияда нүктелік стратегия деп аталады. Мысалы; кедендік, аграрлық, өндірістік, әлеуметтік.

Информация о работе Экономикалық саясат