ҚазМұнайГаз жанармай бекетіндегі бензиннің сапасы

      Автомобиль  бензиндері 2084-77 ГОСТ бойынша А-72, А-76, АИ-98 маркалы  болып бөлінеді. А-76, АИ-93 және АИ-98 бензиндері мемлекеттік сапа белгісімен және ондай белгісіз шығарылады. Бензиннің маркалану белгіс бойынша «А» әрпі автомобильге арналғанын көрсетеді. «И» әрпі бензиндегі октандық санның зерттеу әдісімен анықталғанын көрсетеді.Мұнымен қатар арнайы техникалық қажеттерге «Экстра» бензині шығарылады.А-72 мен «Экстра»және мемлекеттік сапа белгісімен шығатын бензиндерден басқасы этилденеді де ,оны көрсету үшін арнайы бояйды.

     Двигательдердің  пайдалану жағдайына байланысты түрі,автомобил бензиндері ,АИ-98 маркасынан баскасы жазғы және қысқы түрлерге бөлінеді.Бензиннің жазғы түрлері солтүстік және солтүстік шығыс аудандарында   сәуір мен қазан айлары аралығында ,ал оңтүстік аудандарда жыл бойы қолданылады.Ал қысқы түрлері керісінше солтүстік және солтүстік шығыс аудандарда жыл бойы,қалған аймақтарда қазаннан сәуірге дейінгі аралықта қолданылады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                       12

«ҚазМұнайГаз  Өнімдері» АҚ компаниясы Қазақстан нарығындағы өз қызметін 2009 жылдың сәуір айында бастап, «ҚазМұнайГаз» жанар-жағар май станцияларының жүйесі мен мұнай өнімдері мен газдың көтерме-бөлшек саудасы үстінен толық қаржы және жедел бақылуын жүзеге асыра бастады.

«ҚазМұнайГаз» АҚ — «ҚазМұнайГаз — өңдеу және маркетинг» АҚ-ының 100% еншілес компаниясы. Компания «ҚМГ-Жайық» ЖШС, «ҚМГ-Астана» ЖШС және «ҚМГ-Алатау» ЖШС сияқты «ҚазМұнайГаз — өңдеу және маркетинг» АҚ еншілес ұйымдарының құрылымдарын оңтайландыру нәтижесінде құрылған болатын. Бұл орайда «Shell Global Solutions» сараптамалық ұсыныстарын қоса алғанда, көтерме-бөлшек сауда жүйесін басқаратын вертикальды-біріктірілген халықаралық мұнай газ компанияларының озық тәжірибесі ескерілген еді.

Мұнай өнімдерінің  көтерме-бөлшек саудасымен айналысатын бірыңғай компанияны құру туралы шешімі «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ-ының Ұзақмерзімді стратегиясына сәйкес қабылданған болатын. Қайта құрылымдаудың мақсаты — нарық өзгерістері мен тұтынушылардың тілек-мұқтаждарына ілтипатпен және жедел жауап беруге қабілетті компанияны құру. Жаңа құрылым бизнес-процесстерді едәуір жақсарту, шешімдерді қабылдау жолындағы мөлдірлікті арттыру, операциялық шығындарды қысқарту және қайталанатын басқарма қызметтерін жою мүмкіндігін берді.

Бүгінгі күні «ҚазМұнайГаз»  бөлшек сауда жүйесі 305 жанар-жағар май станциясын (ЖМС саны үнемі өзгеріп отырады. «ЖМС жүйесін кеңейтіміз» қараңыз), 6 АКҚС, 1 АГТКС және 6 мұнай базасын қмтиды. Дамудың стратегиялық жоспарында 2015 жылға қарай мұнай өнімдерінің қазақстандық бөлшек сауда нарығындағы өз үлесін 20%-ға дейін арттыру мақсаты тұр. «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ бөлшек сауда жүйесінің тарихы 1999 жылы басталған болатын. Осы кезде алғашқы жанар-жағар май станциясы ашылған еді.

2003 жылы құрылған  «ҚазМұнайГаз — өңдеу және маркетинг» АҚ бөлшек сауда жүйесі 19 ЖМС пен 6 АКҚС қамтыған-ды. Инвестициялық жобаларды жүзеге асыру арқасында объекттердің бұл санын 186 бірлікке дейін арттыру мүмкіндігі пайда болды. «ҚазМұнайГаздың» жаңа жанар-жағар май станцияларының құрылысы бекітілген ортақ фирмалық стильге сәйкес жүргізіледі. Аталмыш тұжырымдама аясында салынған Астана қаласының жанар-жағар май станциясын 2007 жылдың қыркүйек айында «Современная АЗС» журналы сәулет, техникалық және технологиялық шешім үшін ТМД аймағындағы «Айдың үздік ЖМС» деп тапты.

«ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ дамыту Стратегиясына сәйкес, «ҚазМұнайГаз — өңдеу және маркетинг» Акционерлік қоғамы «2003–2005жж. арналған мұнай 

                                               13

өнімдері мен  газдың бөлшек сауда жүйесін Дамыту» инвестициялық жобасын жүзеге асыруға кірісті. «ҚазМұнайГаз Өнімдері» АҚ-ымен біріккен жұмыс «2006–2010жж. арналған мұнай өнімдері мен газдың бөлшек сауда жүйесін Дамыту» жобасында жалғасты. Аталмыш жобаларды жүзеге асыру нәтижесінде, 2012 жылға дейін қазақстандық нарықта «ҚазМұнайГаз» сауда маркасымен 321 ЖМС пайда болуы жоспарланып отыр.

Компания  қызметінің негізгі бағыттары:

• Мұнай өнімдері мен газдың көтерме және бөлшек саудасы.
• Сұйытылған газды сату.
• Жанар-жағар май станцияларын, мұнай базаларын, газбен толтыру станцияларын, автомобильдік газбен толтыру компрессорлық станцияларды пайдалану және жөндеу.
• Мұнай өнімдерін сақтау бойынша қызметтерді ұсыну.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                

                                                       14

 

 

                     ҚазМұнайГаз жанармай бекетіндегі бензиннің құрамы:

                                                        15

 

                                                       16

 

 

 

 

                                                       17

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                      18

 

 

 

 

                                                       19

 

 

 

 

                                                         20

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                        21

 

 

 

                                                22

Қорытынды және ұсыныстар

 

      Сапасыз жанармайлардың көлік қозғалтқышына зияны өте зор. Ол көліктің қызмет ету мерзімін де қысқартады. Сапасыз жанармай ауамен қоса жерасты суларын да ластауда. Жанармайдың сапасы халықаралық стандарттар түгілі, өз еліміздің стандартына да сай келмейтінін байқап отырмыз. Сондықтан тез арада жанармай сапасын жоғарылату шаралары қолға алынуы керек. Сапасыз жанармай түгілі сапасы талапқа сай жанармайдың өзінің адам денсаулығына кері әсері зор. Мәселен, дамыған шетелдерде жанармай бекеттерінің барлығы қаланың сыртына шығарылған. Ал бізде қаланың қақ ортасында орналасқан жанармай бекеттері адам денсаулығына қауіп төндіріп отыр.

        Осындайда еріксіз «Еуро-3» стандартына көшеміз деген ой келеді.

Өйткені мұндай сапасыз жанармаймен «Еуро-3» түгілі, «Еуро-2»-нің де ауылы алыс болатыны айтпаса да түсінікті. Рас, жаңа технологиялар енгізу арқылы жанармай сапасын көтеру жөнінде әрекеттер жасалып жатыр. Мәселен, «Еуро-4» стандартына сәйкес жанармай шығару үшін Атырау қаласындағы мұнай өңдеу зауыты жаңартылды. Әйтсе де керек нәтижеге қол жетер емес. «Еуро-4» жанармайы болады» деп уәде етілгенімен іс жүзінде зауыт шығарған жанармай тіпті «Еуро-2» стандарты талаптарына да сәйкес келмей отыр. Яғни «Еуро-2», «Еуро-3» тұрмақ, қаладағы жанармайлардың сапасы зауыт стандартының өзіне сай келмейді. Кез келген адам елімізде ауаның таза болғанын қалайды. Еуро стандарттары нормасының басты талабы – автокөлік құралдары мен отыннан бөлінетін улы газдарды шектеу болып табылады. Бүгінде еліміздегі автомобиль құралдары ауаға жылына бір миллион тонна зиянды қалдықтар бөліп шығарады. Республиканың ірі қалаларында ауаны ластаудың 60 пайызы автокөлік құралдарының үлесіне тиесілі. 
    Атмосфералық ауаның ластануы мен күресі мәселесі күрделі ,және үлкен

материалдық шығындар мен  күшті ғылыми –техникалық прогрестің қазіргі заманғы даму деңгейі мен қоршаған ортаға зиянды әсерін азайтып,ластанудың алдын-алудың іс-шараларын жасауға мүмкіндік береді.

   Атмосфералық ауаның ластануының алдын алатын және 
қалдықтарының мөлшерін азайтуға мүмкіндік беретін іс-шараларды төмендегідей 3 топқа бөлуге болады:

Зиянды қосылыстар түзілетін  технологиялық процестерді жақсарту 
және мүмкіндігінше зиянды заттар аз бөлінетінөндіріске енгізу.  
   Отынның құрамын, аппараттар мен карбюрацияны жақсарту 
тазартқыш қондырғылар арқылы ауаға зиянды заттардың 
немесемүлдеболдырмау 
   Зиянды қосылыстарды бөлетін обьектілерді тиімді орналастыру 
жасыл өсімдіктерді көптеп отырғызу, егу.

 

 

 

 

                             Пайдаланған әдебиеттер:

 

1.  Химия: Жалпы білім беретін мектептің сыныбына арналған оқулық. Усманова М.Б., Сақариянова Қ.Н. –Алматы: Атамұра, 2009. - 216 бет. ISBN9965-34-887
2. Бродский А.К. жалпы экологияның қысқаша курсы. Алматы: Ғлым, 1998.
3. Жумадалиева С., Баешов А., ЖарменовА. Қоршаған орта химиясы. Алматы,1998.
4. Баимбетов Н.С. Правовые основы экологической экспертизы в РК. Алматы: Қазақ университеті, 2001.
5. Сағынбаев Г.К. Экология негіздері. Алматы, 1995.
6. Руководства по оценке воздействия промышленности на окружающую среду и природаохранные критерии при размещении предприятий:Программа ООН по окружающей среде. Новосибирск:ГПГБ СО АН СССР, 1989.
7. Ә.Бейсенбаева, А.Самақова, Т.Есболов, Ж.Шілдебаев «Экология және табиғатты тиімді пайдалану».
8. Ғ.Сағымбаев. «Экология негіздері».
9. Г.С. Оспанова, Г.Т. Бозматаева «Экология».
10. Денсаулық журналы.
11. Арустамов Э.А. и др. Экологические основы природопользования. Москва,2001.
12. Федоров А.И, Никольская А.Н. Практикум по экологи. Москва: Гумм.изд. центр Владос,2001.
13. Одум Ю.М. Экология 2^х томах М.Мир, 1986г.
14. Петров В.В Экологическое право Россия// Москва Изд. ВЕК 1996г
15. Баешов Ә., Айтбаев Н., Қышқыл