Компания капиталының құрылымы мен құнын анықтау

Қаржылық тұтқа мен капитал құрылымы түсініктерінің, тағы бір айырмашылығы компания қаржыландырудың баланстан тыс көздерін пайдалану кезінде көрініс табады. Мысалы, ұзақмерзімді, бірақ капиталдандырылмаған және активтерді жалға алу балансында көрсетілмеген активтер Мұндай жалға алу келісім-шарты тікелей ұзақмерзімді несие субституты ретінде де қатысады, сәйкесінше, ол қарыз капиталына теңестірілуі тиіс Яғни, қарыз капиталының(Wd) жэне кредиторлар талап ететін табыстылыКЈык (Kd) үлесі осы қаржыландыру көзін ескеру арқылы қарастырылады Басқаша айтқанда, жалға алу келісім-шарты капиталдандырылады, яғни жалға алынған ресурстар толығымен несиеге сатып алынған активтер ретінде қарастырылады. Пайда ағымын (капиталдан-дыруды) есептеу үшін келісім-шарт мерзімі. жалға алу төлемдерін төлеу, ал капиталдандыру мөлшерлемесін талдау үшін - ұзақмерзімді несиелер бойынша ағымдағы рыноктық пайыздық мөлшерлеме негіз болады. Капиталдандыру сомасы - бұл қарыз капиталының құрамдас бөлігі және несие бойынша күтілетін мөлшерлеме.      

Баланстан тыс баптар үшінші тұлғаларға берілген несиелік кепілдермен байланысты болатын жағдайда бар. Кепіл бергєн компания міндеттемелерінің сапасы үшінші компанияның алынған несиелер бойынша міндеттемелер орындау сапасына тікелей байланысты Қаржылық тұтқаның бухгалтерлік тәсілінде мұндай байланыстар ескерілмейді. Қаржылық тәсілде олар тірек талдауды қажет етеді және қаржылық талдаушы белгілі бір жағдайларда үшінші тұлғаларға берілген кепілдер бойынша төлемдер төлеудің пайда болу ықдималдығы жоғары деп есептеуі мүмкін болғандықтан, «жазбаша міндеттемеге» айналуы мүмкін. Сонымен, капитал құрылымының сандық сипаттамасында екі тәсілдің - бухгалтерлік және қаржылық - арасындағы айырмашылық қаржыландыру үшін облигациялар немесе артықшылығы бар акциялардың конвертациялық шығарылымын қол дану кезінде пайда болуы мүмкін Конвертацияланатын шығарылымның екі түрі де - «жарты қарыздың" бір түрі, оларды меншікті капиталға айырбастау ыктималдылығы төмен болған кезде қарыз капиталы категориясына жатқызады Егер конвертацияланатын қаржылық құралдарды шығаратын компанияның жай акцияларының рыноктық бағамы мен конвертация келісім-шартының орындалу бағамының (конверсиялық бағам) арақатынасы оң болса және рыноктық бағам конверсиялық бағамнан жоғары болса, онда конвертацияланатын кағаздарды жай акцияларға айырбастау мүмкін болады. Бұл жағдайда қарыз капиталының конвертацияланатын бөлігі жойылады, ал меншікті капитал өседі.     

Осылайша, қаржылық тұтқа компанияның қазіргі қаржылық талдауында капитал құрылымы түсінігін барлық жағдайда дұрыс қолдана бермейді. Капитал құрылымын талдауда қарыз және меншікті капитал (D/Е.) арақатынасының қаржылық тәсілінің ережелері келесідей:

• Баламалы шығындар ережесі;
• Қаржыландыру мерзімдерінің капитал пайдалану  
  мақсаттарына сәйкес келу ережесі,
• Күрделі капитал құрылымын өзгерту ережесі;
• Рыноктық бағалау ережесі

Қаржыландыру саясатын дұрыс қалыптастыру үшін нақты компанияның капитал құрылымының оңтайлы мәндерінің аймағын анықтау қажет. Мұндай аймақты іздеу оңтайлы капитал құрылымының сандық жане сапалық талдау тәсілдерімен байланысты Нақты компанияның капитал құрылымын сандық бағалау қаржы саясатын жасау кезінде ескерлуі тиіс макро және микро факторларды анықтауды қажет етеді. Талдаудың бұл түрін сандық бағалаумен ■- компания үшін қарыз және меншікті капиталдың оңтайлы арақатынасын белгілеуге мүмкіндік беретін қаржылық улгілермен толықтыру керек.

Сонымен, капитал құрылымын біртұтас сандық және сапалық бағалау нәтижесінде компания құнын арттырудың дұрыс қаржылық саясаты жасалады.  
  
 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 

 

      Қорыта  келгенде, компанияны қаржыландыру саясатын дұрыс қалыптастыру үшін нақты компанияның капитал құрылымының оңтайлы мәндерінің аймағын анықтау қажет. Мұндай аймақты іздеу оңтайлы капитал құрылымының сандық жане сапалық талдау тәсілдерімен байланысты Нақты компанияның капитал құрылымын сандық бағалау қаржы саясатын жасау кезінде ескерлуі тиіс макро және микро факторларды анықтауды қажет етеді. Талдаудың бұл түрін сандық бағалаумен ■- компания үшін қарыз және меншікті капиталдың оңтайлы арақатынасын белгілеуге мүмкіндік беретін қаржылық улгілермен толықтыру керек.      

Компания  қызметінің нәтижелілігі пайдаланылатын капитал құрылымына айтарлықтай дәрежеде тәуелді. Капитал құрылымы дегеннің өзі өз қызметінде пайдаланатын меншікті және қарыз құралдарының арақатынасы компанияның нарықтық құнын барынша арттыруға мүмкіндік беретін басты факторлардың бірі болып табылады.      

Компания  капиталының құрылымын оңтайландыру бойынша курстық жұмыстың ұсыныстары мынадай:

1)Капитал тартуда оңтайлысын  қабылдау  үшін сауатты қаржы менеджерлерін тарту;

2)Инвесторларды қызықтыру  үшін жобаларды жасау кезінде  қайталанбаған және әлемдік стандартқа  сай етіп жасау;

3)Бағалы қағаздар эмиссиялағанда  эмитент өз репутациясын тәуекел  деңгейін төмендету үшін қолдану;

4)Тапқан пайдасын айналымға  көп салудың орнына, кпаитал құрылымын  күрделендіруге жұмсау, себебі кпаитал  құны инвестицияларды көптеп  тарту үшін маңызды

5)Әр кәсіпорын капитал  құру барысында модификацияланған  теорияға сүйенгендері абзал.      

Осылайша, компания капаиталын құру барысында  ең оңтайлы нұсқасын таңдау, оның әрі  қарайғы өмір сүруінің алғы шарты  болып табылады. Яғни кәсіпорынның құны оның болашақтағы табысымен  анықталады, демек капитал құрылымынан тәуелсіз.  
  
  
  
  
  
  
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  
 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.  

1. «Қазақстан  өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау  қарсаңында. Қазақсатанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің  қатарына кіру стратегиясы» ҚР-ның  Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы // Егемен Қазақстан 2006жыл,2 наурыз.
2. Қазақстан Республикасының 2003-2015 жылдарға арналған индустриялды-инновациялық даму стратегиясы // 2003жыл,17 мамыр
3. Сергеев .Экономика педпиятия.:Учеб – М,2003
4. Кәсіпорын экономикасы. Под. ред.  В.М. Семенова, - М., 1998 ж.
5. Құрылыс экономикасы. Под. ред. И.С. Степанова, - М., 1998 ж.

 

    6.  «Жамбылгипс» АҚ-ның мәліметтері  бойынша.

6. Экономика предприятия. В.Я. Горфинкеля В.А. Швандара. Москва 2000
7. Экономика учебная.А.П. Казанов.Москва 1999 г.
8. Экономика предприятия С.Т. Купешова
9. Снитко Х.Ф. Өнеркәсіптік кәсіпорында негізгі қорлар есебі, конспект шолуы. – Минск: Экаунт, 1993 ж.
10. Ашимбаев Т. Қазақстанның нарық жолындағы экономикасы, Қазақстан, 1994 ж.
11. Шмолен Г. Кәсіпорын экономикасының негіздері және проблемалары – М., 1996 ж.
12. Окаев О., Дюкова Е.М. Нарық жағдайындағы өнеркәсіптік кәсіпорын экономикасы. Алматы, 1994 ж.
13. Хамзин С.К. Құрылыс өндірісінің экономикасы. Алматы:«Баспа», 2002 ж.
14. Бухгалтерлік есептің Қазақстандық үлгілері және оларға методикаалық ұсыныстар. Бөлім 1. Журнал. Алматы: «Бико», 2002 ж.