Дене тәрбиесінің маңызы мен міндеттері

Тыныс қызметтерінің бастапқы бұзылыстарын қалыптастыру мақсатында кеуде клеткасына массаж және тыныс алу жаттығуларын аурудың ерте кезеңдерінде емдеу комплекстеріне енгізу керек. Жоғарғы тыныс жолдарындағы іріңді ошақтарды санациялау және жедел респираторлы ауруларды жеткілікті емдеу профилактикалық шаралардың арасында маңызды орынды алады.

Клиникалық синдромдар мен процестің  фазалары шаңды бронхит кезінде жүргізілетін комплексті емдерді анықтайды. Комплексті емдеу шараларына бронхтардың дренаждық қызметін және бронхтардың өтімділігін қалыптастыратын, бронхоспазмды қайтаратын, бронх инфекцияларымен күрес, газды бұзылыстарының коррекциясы, миокард қызметін жақсарту жатады.

Шаңды бронхиттермен науқастанған адамдарда антибактериялды ем жүргізудің маңызы зор. Осы емнің нәтижелігі препараттың дұрыс таңдалуларына байланысты. Инфекцияның өршу кезінде кең спектрлі антибактериялды препараттарды тағайындаған дұрыс. Сульфаниламидтерді тағайындаумен антибиотикалық ем нәтижелі болып табылады.  Ал ең нәтижелі емдерге нитрафуран қатарындағы препараттарды (фурагин, фурациллин) тағайындаумен және сульфаниламид ертінділерімен эндобронхиалды санация жүргізудің маңызы зор.

Шаңды бронхит кезіндегі емдеу комплексіне физиотерапиялық әдістер және емдік тыныс жаттығулары енгізіледі. Тыныс жетіспеушілігі және гипоксиямен жүретін шаңды бронхит кезінде оксигенотерапия қолданылады. Оттегімен ингаляцияны арнайы палаткаларда танау катетрларымен маскалармен жүргізуге болады. Соңғы жылдар гипербариялық оксигенацияның нәтижесі жоғары болып саналады. Қан айналымының жетіспеушіліг мен өкпелік жүректің дамуы кардиалды және зәр айдағыш заттарды тағайындауды талап етеді.

Дер кезінде белсенді түрде  және жеткілікті емді жүргізу арқылы аурудың мүгедектік түрінің дамуын алдын алуға болады.

Шаңды бронхитпен ауыратын науқастарға көрсетілетін емдік шаралардың біріне науқастарды диспансерлік топқа алып, жылына екі рет денсаулығының жағдайын тексеріп отыру керек (көктем және күз мезгілдерінде).

 

 

Ауруды түзетуге бағытталған жаттығулар кешені:

1. Баяу жүргенде тыныс жаттығулары : 1- қадамда тыныс алу  2- қадамда тыныс шығару, кейіннен екі қадам тыныс алу  сосын 4 қадам тыныс шығару.
2. Негізгі тұрыс –аяқ екі жақта , қол белде. Бір қолды көтеріп , кеудені оңға бұру , алақанды жоғары қаратып  тыныс алу . осы жаттығуларды сол жаққа бағыттап қайталау.
3. Негізгі тұрыс –аяқ екі жақта ,қол екі жақтан жоғарыға.. аяқтың ұшы мен тұрып , дем алу алдыға еңкею , қолды түсіріп дем шығару.
4. Негізгі тұрыс - орындықта аяқты  алдыға созып отыру, қолдың шынтаққа бүгілуі. Еңкейіп дем алу , кейін ақырын ғана толық  дем шығарғанға дейін қолды аяқ ұшына жеткізу.
5. Негізгі тұрыс –аяқ екі жақта , қол белде. Оңға және солға еңкею, бір қолды көтере отырып  және оны еңкейген  жаққа бағыттау.
6. Негізгі тұрыс –аяқтың ұшы мен тұрып , қолды жоғары көтеріп дем алу, отырып тұрып , созылыңқы дем шығару.
7. Негізгі тұрыс , орындықта отырып , аяқтарды алдыға созып , қолды түсіру , арқаны бүгу басты түсіріп , дем шығару.
8. Негізгі тұрыс жатып қолды еденге тіреу. Осы тұрыстан белсенді дем шығару мен тірелуге ауысып отыру.
9. Жаттығұ серіктес пен бірге орындалады: терең дем алып кейін , терең дем шығару. Дем шығару уақытында  серіктес алақанның көмегімен кеуденің қабырға және арқаны серпіп өту.
10. Бастапқы қалып-ол да . серіктес тізесін ұстайды, қолменн жүру «қолтырауын» . 4-5 қадамнан бастап көбейту.
11. Бастапқы қалып негізгі тұрыс, қолды жоғару көтеру, бірте сол аяқты артқа қалдырып , ұшына көтеріп терең дем алу.
12. Бастапқы қалып. Труца мен жүгіру. 2 минут ішінде.  Демалуды бақылау. Жүгірістің жалғасын бірте бірте қосу керек.
13. Еркін жүру. Демдік жаттығулар.
14. Бастапқы қалып – жуан тұрыс  қолдар төменде . қолды жанына жіберіп дем алып , дем шығарып өзін құшақтау.

 

 

        14                                6

 

2                    11

 

3

                                                      5

 

                             ҚОРЫТЫНДЫ   

 

 

  Емдеу гимнастикасы. Емдік гимнастикасы дене тәрбиесінің негізгі құралдарының бірі болып табылады және денсаулық пен жұмыс істеу қабілетін қалпына келтіруге бағытталған. Кез келген аурумен сырқаттанган кезде қолданылатын, емдеу ісінің құралы болып табылады. Ол, мысалы, жарақат алганнан және аурудан тәуір болганнан кейін қимыл-қозғалыс аппаратының қызметін қалпына келтіру үшін, дене бітімінің кемшіліктерін түзету үшін (дене бітімінің әр түрлі өзгерістерінен) пайдаланылады. Емдеу гимнастикасы жүйке жүйелерінің жағдайын жөне ауру адамның өзін-өзі сергек сезінуіне, олардың өмірлік көңіл-күйін көтеруге және жағымсыз әсерлерді жоюға бағытталған.

 

 

                                  

 

 

                          Пайдаланылған әдебиеттер

1. Вернер, Дэвид. Халыққа медициналық жәрдем көрсету жөніндегі (Анықтамалық). Қазақ тіліне аударғандар: Айымбетов М, Бермаханов А.—Алматы: "Демалыс", "Қазақстан",

2. Л.А.Зорина, М.И. Даулетбакова – Профессиональные болезни, Алматы, 1989г.

3. Н.Н.Шаталова, В.Г.Артамонова – Профессиональные болезни, М., Медицина,1996 г.
4. Джамалов Д.Д. Ажибаева С.Д. - емдік дене тәрбиесінің негіздері.