Бухгалтерлік есепті автоматтандыру бойынша программалық өнімдерді анықтау

Операциялар журналын алу үшін бас мәзірдегі “Операции” арқылы ”Операция журналы” бөлімін тањдау шарт. Осы жағдайдан соњ экранға терезе шығады, бұл терезеде операциялар туралы негізгі мәліметтерден тұрады, ал журналдағы әр бір қатар белгілі бір операцияға сәйкес болады.

Операциялар журналы терезесініњ тұр сипаты , конфигурациялау кезењінде беріледі. Операциялар журналы терезесіндегі тақырыпшасында интервал көрсетіледі. Ол бойынша журналдағы операциялар қарастырылады. Егер кез-келген бір тањдау шарты бойынша тапсырма берілсе , онда ол журнал операцияныњ тақырыпшасында шығарылды. Операциялар журналы кесте сипатында көрініс алады, ал оныњ ішіндегі бағаналар  операция туралы негізгі мәліметтерді көрсетеді. өйткені әр бір операция құжатқа жататын болғандықтан, барлық операция мәліметтері (мысалы: уақыты, нөмірі) құжаттыњ мәліметі болып табылады.  Сонымен бірге операцияға тиісті, журналға басқа да мәліметтер шығады.

Операциялар журналы бағаналарыныњ аталуы мен мазмұны:

Уақыт мерзімі - Операцияныњ уақыт мерзімі. (құжаттыњ)

Сағат уақыты – Операцияныњ сағат уақыты (құжаттыњ)

Іұжат – Операцияға тиісті, құжат тұрініњ аталуы. Егер операция      қолымен енгізілетін болса, онда ол “Операция” – деген тұрдегі арнайы құжатқа жатады.

Нөмірі -  операцияныњ нөмірі (құжаттыњ) операцияға тиісті, операция нөмірі құжаттыњ нөмірі болып табылады.

Мазмұны - Операцияныњ мазмұны. Операция мәліметтердіњ мазмұны қысқаша тұрде бір қатарда көрініс табады.

Суммасы – Операция суммасы – операция суммасыныњ жалпы немесе негізгісін көрсететін сандық мағына.

Аталған бағаналардан басқа, журнал операциясында басқа да бағаналар болуы мүмкін. Ал бұл бағаналар конфигурация мен анықталынады. Операцияға тиісті олар құжаттар немесе операцияныњ  қосымша реквизитін көрсетеді.

Журнал операцияны көріп шығу үшін жалпы жағдай жұмыстары қолданылады. Журналдыњ басына немесе аяғына тез арада өту үшін Home және End клавишасы қолданылады.

Одан басқа журнал операцияға курсорды орналастыру үшін келесі клавишалары қолданылады:

CtrІ +) –  операцияға келесі уақыт мерзімін орналастыру үшін

CtrІ+ ( - операцияға өткен уақыт мерзімін орналастыру үшін

Журналда операциялар әр қашан хронологиялық тізбекте шығарылады. Операциядағы уақыт мерзімдері өз кезегімен реттелген. Журналда шығарылғандарды қарап шығу үшін, операциялардыњ көлемін екі әдіспен көріге болады:

• интервал көрінісі;

• тањдалу шарты;

Интервалды көрініс . ағымдағы интервалды көрінісі , журнал терезесініњ тақырыпшасындағы , журнал аталуынан соњ жақшаға алынып шығарылады. Интервалды көрініс екі әдіспен көрінеді: олар - автоматтандырылған және қолдан.

Журнал операция терезесін экранға шығару үшін, интервал көрінісі журнал параметрлермен қҰрылған  автоматты тұрде бекітіледі.(бас мәзірдегі “Журнал” қойылымдағы ”Сервис” мәзірінен, ”Параметрлер” бөлімшесі ) . Журналдағы интервал көрінісі өзгерту үшін, программаныњ бас мәзіріндегі ”Әрекет” мәзірінен, “Интервал” бөлімшесін тањдау қажет. Экранға ”журналдыњ параметрлері” сұрауы жіберіледі. Бұл сұрауға сәйкес, операцияныњ интервал көрінісіне  бастапқы және соњғы уақыт мерзімін, бекіту қажет. Интервалды бекіту үшін уақыт мерзімін енгізгеннен соњ “ОК” тетігін басу қажет.

Интервал көрінісінен кейін журнал терезесініњ тақырыпшасында тањдалған ағымдағы шарттар шығарылады.

Операциялар тањдалулары, тањдалу тұрімен тањдалу мағынасымен сипатталады. Тањдалу тұрі, конфигурация кезењіндегі анықталатын критериялар  деп атайды. Іолданушы , тањдауды орындау барысында , конфигурация кезењінде анықталатын тањдалу тұрін қолдануға болады. Тањдалу тұрі болып, мысалы: “Операциялар суммасы”, құжаттардыњ реквизиттері және т.б.  Іандай жағдайда болмасын, тањдалу тапсырмасы кезінде, тањдау тұрініњ өз аты  болады.

Мысалы, нақтылай операция сомасы немесе нақты мекеме. Тањдалу тұрімен тањдалу мәні, шартты тањдалуды қҰрайды.

Журнал операция үшін тањдалу шарты нақтылай уақыт кезењі  тек қана біреу ғана болады.

Журнал операцияны іздеу үшін мына әдістер қолданылады:

1. Тездетілген іздеу;

2. Іұжаттар нөмірі бойынша іздеу;

3. өз еркімен іздеу.

Тездетілген іздеуді орындау үшін, клавиатурадан керекті мәнді теріп , клавишамен немесе тышқанмен журналдағы бағанаға курсорды орналастыру керек.

Уақыт мерзіміне қарай құжаттардыњ (операциялар) тездетілген іздеу, журнал операция санына қарамай, өте жоғары жылдамдықта іздеуі қамтамасыз етілген. Уақыт мерзімі бойынша іздеу барысын ењ басты жыл, одан соњ, айы, және ењ соњғы күнін белгілеу қажет, мысалы: 01.03.24 (24 наурыз 2001ж)

Егер журналдан табылған мән сәйкес келмесе, онда тездетілген іздеуді жалғастыруға болады. Ол үшін төмен деген стрелкасын клавишасымен басып, келесі қатарға өтіп, қайтадан керекті символды клавиатурамен теру қажет. Іұжаттарды нөмірі бойынша іздеу үшін, программаныњ бас мәзірдегі  ”Әрекет” мәзірінен ”Нөмір бойынша іздеу” бөлімшесін тањдап немесе CtrІ+F5  клавишасымен басу қажет.  Экранға сұрау шығады.

Сұрау терезесініњ жоғарғы бөлігінде операциялар журналында болатын, құжат тұрлерініњ тізімі шығады. “Іұжаттыњ нөмірі” терезесіне керекті мәнді табу үшін номер енгізу қажет.

Іздеу шартын орындау үшін “Іздеу” тетігін басу қажет.

Іздеу шарты орындалып болған соњ, ”ізделетін құжаттар”    тізім тұріндегі табылған құжаттар шығады. Бұл тізімде қажетті құжатты тышқанмен белгіленеді. Бұл тізімде тек бір ғана қатарды тањдауға болады. өз еркімен іздеу режимі жан-жақты мүмкіндік жағдайы бар. Бұл іздеудіњ ерекшелігі кез-келген мәндер бойынша, тек екі жақты бағыттада іздеу жұмысын жұргізеді.

Барлық тізім үшін өз еркімен іздеу стандартты орындалады.

Журнал операцияға, операцияны енгізу үшін бірнеше әдістер қолданылады.

• операцияларды көшіру;

• типтік операцияларды көшіру;

• құжаттарды енгізу;

• құжаттар негізінде операцияларды енгізу;

Операцияны  тікелей енгізу үшін џns клавишасын басып, немесе программаныњ бас мәзіріндегі  ”Әрекет” мәзірін ашып,  ”Жања/Жања” бөлімін мәзірден тањдау қажет.

Бір типті операцияны қолымен енгізу үшін, операцияны көшіру мүмкіндігі қарастырылған. Журнал операцияныњ мазмұны, журнал операциядағы, операцияныњ біреуіне сәйкес келетін болса ғана, бұл режимді соған лайықты деп қолдануға болады.

Операцияны көшіруді орындау үшін, журнал операциясындағы көшірілетін операцияға курсорды орналастырып, және де мына жағдайдыњ бірін орындауы шарт:

F9 клавишасын  басып, немесе программаныњ бас  мәзіріндегі ”Әрекет” мәзірін ашып, бұл мәзірден ”Көшіру” бөлімін тањдау шарт.

Егер көшірілетін операция құжатпен қалыптасса (жасалса) онда көшіру режимін шақыру кезінде операцияны қалыптастырған, құжатты көшіреді.

Стандартты немесе көп қолданылатын операцияны автоматты тұрде енгізу үшін типтік операция режимі қарастырған. Типтік операцияны енгізу үшін, CtrІ+ клавишасын басып немесе программаныњ бас мәзіріндегі  ”Әрекет” мәзірін ашып , “ Типтік операцияны енгізу” бөлімін тањдауы қажет.

Типтік операцияныњ тұп нұсқалық жазуды шығару үшін , ”Типтік операциялар” тақырыбынан алуға болады. бухгалтерлік операцияны енгізудіњ ењ кұшті әдісі болып , автоматты тұрде құжаттарды Ұйымдастыру. Бұл тәсіл арқылы қолданушы тек қана құжаттардыњ мәліметтерін толтырылады. Ал барлық керекті бухгалтерлік жазулардыњ құжаттарын Ұйымдастыруы бойынша, жағдайларды  жүргізу барысында автоматты тұрде енгізіп отырады.

Құжаттардыњ жиынтығы, операцияны Ұйымдастыру құрамы мен алгоритімі , толығымен конфигурация кезењінде көрсетіледі.

Журнал операцияға құжатты енгізу үшін, Shіft+f 9 клавишасын басып немесе программаны бас мәзіріндегі “Әрекет” мәзірінен  “құжатты енгізу” бөлімін тањдау қажет.  Іұжатты енгізу режимін шақырған соњ,бухгалтерлік құжаттар тұрлерініњ тізім терезесі шығады. Бұл тізімнен керекті құжат тұрлерін тањдау керек.

1С: бухгалтерия  жүйесіндегі операциялар құжаттарға  жататын болғандықтан, журнал операциясындағы  алып тастау және алып тастау  белгісі құжат үшін орындалады. ІҰжат тікелей алып тастауға  белгіленуі мүмкін. Құжаттарды алып  тастау , конфигуратор кезењіне тапсырылуы мүмкін . Егер мұндай мүмкіндік болатын болса , онда қолданушыныњ жұмысы барысында , алып тастау режимін бекітуге болады. Немесе құжатты алып тастау, немесе оны алып тастауға белгілеу қажет ”Сервис” мәзіріндегі ”Параметры” бөлімін, ”Жалпы” қойылымға, “Обьектілерді алып тастау режимі” параметры.

Алып тастау белгі режим жүйесі ақпарат базасыныњ бұтіндей аударылғанын қолдайды. Яғни берілген режимде тікелей құжаттарды алып тастау жұргізілмейді. Тек алып тастау белгісі белгіленеді. Алып тастауға белгіленген, алып тасталынатын құжаттар, ”Операция” мәзіріндегі ”Белгіленгенді алып тастау” бөлімін тањдау арқылы жүргізіледі.

Қолымен енгізілген операцияны белгілеуі кезінде, оныњ бухгалтерлік жазулары алып тасталынбайды, тек бухгалтерлік нәтижелерден босатылады.

1С: Бухгалтериясы  журнал операциясындағы бухгалтерлік  жазуларды тексеруде, “Корректные  проводки” деген арнайы режимі  болады. Ол бойынша синтетикалық  есеп дењгейіндегі өткізілген  бухгалтерлік жазулардыњ тізімін  анықтауға мүмкіндік беріп және содан барып операциядағы бухгалтерлік жазуларды тізімге енгізуіне сәйкес тексереді. Журнал операциядағы бухгалтерлік жазуларды тексеру үшін ”Әрекет” мәзіріндегі “Проводокаларды тексеру” бөлімін қолданып шақыруға болады.

Типтік операциялар

1. Негізгі мүмкіндіктері. Типтік операциялардыњ тізімі, топтары.

2. Операциялар тізіміндегі іздеу.

3. Типтік операцияларды редакциялау.

4. Типтік операциялардыњ реквизиттерін толтыру ережелері.

5. Типтік операциялардыњ формулалары.

 

1. Негізгі мүмкіндіктері. Типтік операциялардыњ тізімдері, топтары.

Кәсіпорында орын алып отыратын көптеген операциялар бухгалтерлік есеп тұрғысынан бір типті сипатқа ие болып, бірдей бухгалтерлік жазулардыњ көмегімен көрсетіледі.

Есепте стандартты жағдайларды көрсету үшін “1С:Бухгалтерияда” типтік операциялар қолданылады. Олардыњ көмегімен стандартты немесе жиі қайталанатын операцияларды автоматтандыруға болады. “1С:Бухгалтерия” бухгалтерге өздігінше типтік операцияларды құруға, жүйені өзініњ талабына икемдеуге  мүмкіндік береді.

“1С:Бухгалтерияға” орын алған шаруашылық операциялар туралы ақпаратты енгізу үшін екі негізгі режим қарастырылған: операцияларды қолмен енгізу және операциялардыњ құжаттардыњ негізінде автоматты тұрде енгізілуі.

Операцияларды қолымен енгізген жағдайда қолданушы енгізілетін операцияныњ барлық реквизиттерін толтыру қажет: операцияныњ сомасы, операцияныњ мазмұны және басқа да реквизиттер. Сонымен қатар бухгалтерлік қорытындыларда  шаруашылық актілерді көрсету үшін бухгалтерлік жазуларды да қолымен енгізу қажет.

Операцияларды қолымен енгізу режимі иілгіштігімен ерекшеленеді – кез-келген операцияныњ реквизитін жазып, қажетті бухгалтерлік жазуларды енгізуге болады. Сонымен қатар оны игеру барысы қарапайым болып келеді.

Бухгалтерлік құжаттарды пайдаланған кезде (1С:бухгалтерия жүйесіндегі электронды құжаттар), қолданушы тек қана құжатпен жұмыс істейді, ал операция атоматты тұрде қалыптасады. Операцияны қалыптастыру алгоритмі Конфигуратормен анықталынады, ал толтырылған құжат операциялардыњ реквизиттерін толтырудыњ және бухгалтерлік жазу беруді бастапқы ақпарат базасы болып табылады. Операцияларды қолымен енгізуге қарағанда бұл режим операцияны қалыптастыруды толығымен   автоматтандырады: қолданушы осы операцияныњ реквизиттерін және құрастырылған бухгалтерлік жазуларды тұзете алмайды.

Типтік операцияларды екі режим арасындағы байланыс ретінде қарастыруға болады. Бір жағынан, типтік операциялар қолдануда қарапайым болып келеді және арнайы тілді игеруді талап етпейді. Сонымен қатар, күрделі бухгалтерлік жазулар  типтік операцияларды енгізген кезде автоматты тұрде енгізіліп отырады.  Екінші жағынан, типтік операциялар, нақты алғанда, операцияларды енгізуді тек ұлгі болып табылады. Операциялар реквизиттерініњ мазмұны және бухгалтерлік жазулардыњ құрамы операцияны енгізген кезде немесе кейінірек, операцияны редакциялау режимінде тұзетілуі мүмкін. Осы жағдайда типтік операцияларды қолдану иілгіштігі операцияларды қолымен енгізу режимімен салыстыруға келеді.

Типтік операциялар – программаныњ соњғы қолданушысына арналған режим. Ол жиі кездесетін шаруашылық операцияларды енгізуді автоматтандыруға мүмкіндік береді. Типтік операцияларды қолдану есептеулерде және корреспонделінетін шоттарды көрсетуде қателесуге жол бермейді.

1С:Бухгалтерия жүйесінде типтік операцияларды пайдалану үшін алдын-ала типтік операцияныњ шаблонын құру қажет. Типтік операцияны енгізген кезде қолданушыға толтыру үшін толығымен немесе жартылай толтырылған реквизиттерді қамтитын операцияныњ нұсқасы беріледі. Корреспонделінетін шоттар, сома, талдамалы есеп объектілері (субконто) және т.б. реквизиттер толтырылып шығарылады. Іолданушы тек автоматты тұрде енгізілген мәліметтерді тұзетіп немесе жетіспейтін ақпаратты енгізіп, операцияны” Операциялар журналына”: жазады.