Қоршаған ортаның ластануы

Каспий теңізінің көтерілуі  оның маңындағы мемлекеттерде көптеген проблема туғызып отыр. Оның бастысы – экологиялық жағдайлар.

1. су деңгейінің көтерілуі  теңіз жағалауындағы табиғи жайылымдардың  көлемін тарылтып, құстар мен  жануарлардың мекенін басып қалды. 

2. теңіз деңгейінің  көтерілуі судың, ауа мен топырақтың  ластануна, одан әрі экологиялық  апатқа апарды. Судың мұнай өнімдерімен ластануы 1980 жылдан бастап күшейе түсті. Су құрамында пестицид және ауыр металдардың көбеюі бекіре сияқты бағалы балықтар, теңіз мысығы мен құстарды жаппай ауруға ұшыратып, қырылып қалу фактілерін жиілетті.

3. су деңгейінің көтерілуінен теңіз жағалауларындағы мұнай ұңғымаларын, мұнай қоймаларын, мұнай өңдейтін өнеркәсіп орындарын, балық комбинаттарын, елді мекендерді су басып, орасан зор шығын, келтіре бастады.

4. мұнай игеруге шетелдік  инвесторларды тарту Каспий теңізінің экологиясын одан әрі шиеленістіре түсуде. Мұнай өндірумен бірге ауаға шығатын ілеспе газдардың көтерілуі аймақтың ауа ағынында зиянды газдар үлесін көбейтіп отыр.

Каспий мәселесі бүгінгі  таңда күрделі аймақтық экологиялық  проблемаға айналды. Каспий мұнайын игеру жоғары қарқынмен жүргізіліп, ұзақ жылдарға жоспарлануда. Бұл проблема тек Қазақстан ғана емес, Ресей, Әзірбайжан, Түрікменстан және Иран Республикалаларына да ортақ. Ең бастысы – каспий теңізінің фаунасы мен флорасының әртүрлілігін сақтап қалу. Каспий проблемасы БҰҰ деңгейінде көтерілуде. 

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

Қорытынды.        

 Біздегі қалыптасқан жалпы экологиялық жағдайдың қазіргі кездегі әбден шегіне жетіп тұрғанын ғалымдар мойындайды. Сол себепті де Қазақстанның экологиялық апатқа ұшырамаған жері жоқ екенін байқауға болады. Қазақстан жерінің 80 пайызынан астам жері экологиялық апат жағдайында.       

 Ащы да болса айту керек: бұл бетімен кете берсе Қазақстан жерінің болашағы жоқ. Арал теңізі – Қазақстан жерінде жасалған  ең алғашқы экологиялық қылмыс. Оны табиғат өз орнына келтірмесе Арал жуық  маңда адам қолының көмегімен орнына келетін шаруа емес. Ендігі жерде Каспийімізді қорғап қалудың шараларын жасау керек. Каспий маңының экологиясы дабыл қағарлық деңгейде.  Одан басқа да  біздің тамаша орман көлдеріміз, табиғи қорықтарымызды болашақ ұрпақтың еңшісіне аман- есен жеткізу бүгінгі біздің басты парызымыз. Ауыз су экологиясы өсімдіктер т.б. жеке бөліп қарап шара қолдану кезек күттірмес мәселе. Осы мәселелердің қай- қайсына да  болашақта толығырақ толықтырамыз деген ойдамын. Бұл тақырыпта айтатын, көтеретін мәселер жетерлік, әсіресе аты белгілі Семей полигоны көз алдымызда, ғайып болған Арал теңізі бұкіл қазақтың ортақ мұңы. Енді бұларға қоса 100 жылдан аса тарихы бар Атырау өлкесінің де табиғаты жалпы қоршаған ортасы бір-бірімізге көп ұзамай «көңіл айтарлық» деңгейде 40 жылдан астам орыс зымырандары келіп құлаған «Азғыр» полигоны орналасқан Нарын, Бүйрек, Тайсойған құмдарынан енді өзінің сорына қай жерін түртсеңде, «қара алтын» өнуде. Қаржамбас, Қарашығанақ , Теңіз т.б. Кен орындарының айналасындағы елді мекендердегі тұратын халық бұрын соңды естіп білмеген аурулардан көз ашпайды. Ауруды бұлай қойғанда, түнде сап-сау төсегіне жатқан адамдардың таңертеңгісін ұйқысынан оянбай қалғаны қаншама? Осы аймақтардағы өзіне -өзі қол салған жандардың обал сауабын кімнен сұрарсың? Осының бәрі экология зардабы емес деуге ауз бармас.

Азайды белдер, құсы шулаған,

Жоғалды көлдер, балығы тулаған.

Ағашы сынып, айнала жұтап,

Орманның орны жатыр қураған.

Ұрпаққа не қалар  сол қайғы,

Түзету керек  бұл жайды.

Табиғатқа бұлайша  енді,

Қарауға болмайды, болмайды!!! 

 

 

  

 

 

  

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

1.   Г.Т.Оспанова , Ф.Т.Бозжатаева

 

       «Экология  оқу әдістемелік құралы»

2. «Атамекен» газеті 2000-2005ж
3. Бродский А.К. «Жалпы экологиялық тарихи курсы»
4. Жадахметова А.С. «Экология негіздері»
5. Қызықты экология.
6. Қ. Карпеков, Ә. Бейсенова, М. Қалиев, Н. Молдағұлов. Қазақстанның

физикалық географиясы.  – Алматы: «Рауан», 1998. 

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

 

 

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

 

  

 

Ж . Досмұхамедов атындағы педогогикалық колледж

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Орындаған : Қалмақан Гүлжанар

1с МК топ  студенті

Тексерген:Сапиев Біржан Кәрімұлы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Орал -2014ж