Влиянии экономики на информационных систем

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сурет 6. Ақпараттық инфрақұрылымды ұйымдастырудың сызба нұсқасы.

Ақпараттық ағынның кең көлемiнен арылуына мүмкiндiк беретiн аймақты басқарудың жоғары деңгейлi қызметiнiң жүйелi берiлуiнiң айқындалған процесiн қарастырады; өзiнiң арнайы нарық заңы бойынша дамуы тиiс қамтамасыз ету құралы мен ақпараттық қызмет нарығын анығырақ бөлуге мүмкiндiк бередi; басқарудың әрбiр деңгейiнде ақпараттық маркетинг пен менедженттiң рөлiн және орнын белгiлеп, тұтынушыларға ақпараттың тiкелей жеткiзiлуiн, сапасын, үлкен сенiмдiлiгiн қамтамасыз етедi-деп айтуға болады.

Көбiнесе, ұсынылған, ұйымдастырылған технологиямен келiскендей ақпараттық қызметтегi негiзгi екпiн, құралмен қамтамасыз ету нарығының қалыптастырылуы мен қызмет етуi тиiс  аймақтарда араласқан басқару шешiмiн қабылдауға  қойылады.

Дегенмен, келешекте үлесi үздiксiз төмендемейтiн мемлекеттiк статистиканың аймақтық филиалдары, ведомстволар мен министрлiктердiң аймақтық қызметтегi ақпараттық қамтамасыз етудiң жоғары деңгейлi құрылған технологиясының сызба нұсқасын сақтайтынын көремiз.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4. Ақпараттық-техникалық қызмет (АТҚ)

Бүгiнде Қазақстанда ақпараттық тауар мен қызметтi қолдану мүмкiндiгi мен қажеттiлiгi туғанда, АТҚ нарығын қалыптастыру процесi жүредi.

Берiлген нарықты қалыптастырудың негiзгi объективтi алғы шарттарын  мысалға келтiрейiк:

-шаруашылық iстiң басқа  түрiне өту;

-көбiне берiлген салалардағы  жеке және коммерциялық мекемелердiң  дамуы;

-мемлекеттi басқару бойынша  автоматтандыруды жүзеге асыру  саласында тауарлық-қаржылық қатынастарды  белсендiру;

-қоғамды ақпараттау.

АТҚ-дегенiмiз ғылыми-техникалық шешiм; ақпараттық технология; ақпараттық-коммуникациялық технология; "ноу-хау"; алгоритмдер мен бағдарламалар; мәлiметтер негiзi; коммерциялық сипаттағы ақпараттар; әртүрлi тақырыптағы зерттеулер мен басқа да ақпараттық қызметтер. Мұндай түрдегi тауар мен қызметке қызығушылық, оларды қолдануда материалдық, қаржылық, еңбектiк, уақыт қорларын үнемдеуге мүмкiндiк бередi. Ақпараттық өнiм мен қызметтi (АӨҚ) өндiрумен айналыспайтын мекемелердiң iшiндегi осыған ұқсас бөлiмдерге құрғаннан гөрi, мұндай ақпараттық өнiмдердi арнайы фирмалардан алу бiршама арзан боалтыны түсiнiктi.

Әртүрлi жоспардағы ақпаратты талдау, өңдеу, жинақтау технологиясы техникалық жабдықтау, бағдарламамен қамтамасыз ету кезiндегi өңдеулер, көп мәлiметтердi ұйымдастыру мен құруда жеткiлiктi қаражат талап ететiн қымбат тұратын және күрделi процесс. Сондықтан сапалы ақпараттық өнiм мен қызметтi алуда мамандардың (зерттеушiлер, жүйелi және қолданбалы бағдарламалар техникалық қызметкерлер) деңгейi өте жоғары болуы керек., Респонденттердiң кең көлмедегi желiсiн ұйымдастыруда ақпараттық фирмалар мен басқа да iскерлiк қатынасты реттеуде жалпы ақпараттандыру бағдарламасы аясында мемлекеттiк тәсiл қажет-ақ. Ақпараттық өнiм мен қызметтi өндiретiн, бұдан бұрынғы есептеу орындары iс жүзiнде өз қызметiн тоқтатып, түрлi себептер әсерiнен орнына ақпараттық агенттiлiкпен фирмалар пайда болды.

Ақпараттық өнiм мен қызмет тұтынушылары қоғамдық өндiрiстiң барлық салаларына жинақталған. Оларға мемлекеттiк басқару және билiк органдары (Президент, Үкiмет, Парламент, Мәслихат, Әкiмшiлiк); мемлекеттiк, акционерлiк және коммерциялық банкте; биржалар; мемлекеттiк холдинг компаниялары, жеке фирмалар; радио және теледидар жатад.

Осылайша, ақпараттық тауар мен қызмет (АТҚ) нарығында сұраныс пен ұсынысты қалыптастыру жөнiнде айтуға болады.

Қазақстандағы ақпараттық тауар мен қызмет нарығының нақты жағдайын қарастыратын болса, қазiргi уақытта ақпараттық қызмет көрсететiн коммерциялық ақпаратты жүзеге асырумен айналыатын, талдайтын, өңдейтiн, жинақтайтын бiрнеше фирмалар бар. Олардың iшiнде ең белгiлiсi: "Жетiсу" ақпараттық агенттiгi, "МақсатТелесистем" АҚ, "New Age Technologies" компаниясы, "Ұлттық ақпараттық технология" АҚ (АҚ "ҰАТ"), "Ақпараттық қауiпсiздiк агенттiгi" ЖШС, "Плюсмикро" фирмасы, "Novell", "Sun Мicrosystems AB Kazakhstan anf Central Asia" компаниясын Өкiлдiгi, "Компьютер жүйесi", "Nursat" компаниясы, "1С: Слова", ЖШС корпорациясы, "СЭТ" фирмасы, "Про-Инвест-ИТ" Аймақтық орталығы, "ТиМLTD" компаниясы, "Ирбис" және басқа қаржы нарығының ақпараттық агенттiгi.

Қазақстан нарығында алғашқылар болып "Жетiсу" АА және "МақсатТелесистем" АҚ саналады. Бұл фирмалардың пайда болғанына 11 жылдан астам уақыт болды. Бұл уақыт iшiнде олар жоғары бiлiктi мамандардың шығармашылық ұжымын құрды, АТҚ өндiрiсiнiң әдiсi бойынша  бiршама тәжiрибе жинақтады. Бұл жерде көптеген мәлiметтер негiзi құрылған, бастапқы ақпарат алу механизмi  жұмыс iстейдi, ТМД, Балтық және Алыс Шетелдер респонденттерiмен iскерлiк қатынасқа жол ашылған. Бұл фирмалардың қызметiн ҚР Ұлттық Банкi, Қазақстанның коммерциялық банкiлерi, мемлекеттiк компаниялар, жеке фирмалар, бұқаралық ақпараттар, радио, теледидар қолданады.

"Жетiсу" АА биржа  құны туралы, валюта және қаржы  нарығындағы, өнiмге, шикiзатқа, материалға  деген әлемдiк баға туралы, өнiмнiң  әр түрiн қолданатын және тұтынутын  фирмалар жайында күнделiктi ақпараттарды  жаңартып отырады, мақсаттық тақырыптағы  тапсырыстарды орындайды. Бүгiнде, респонденттер  мен өзiнiң ақпараттар негiзiне  сүйене отырып, бағдарлама мен  жинақталған әдiстердi қолданып, агенттiлiк  мәлiметтердi қолдану мен ұйымдастыруды  қолайлы бiрiктiретiн бағдарламаны  талқылаудағы инвестициялық жобалардың  экономикалық тәуелдiлiгiн бағалаудағы, құралдарды шығарудың тиiмдiлiгiн  талдау саласындағы күрделi тақырыптарды  зерттеуге қабiлеттi.

Бағдарламалармен қамтамасыз етiлетiн фирмалардың көмегiмен өңделген келiп түскен барлық ақпараттар, нақты уақыт көлемiнде кез келген тұлғалардың таңдаулы сұрақтарына сәйкестелiп, мәлiметтер негiзiне күнделiктi сұрыпталып отырады.

 Қазiргi қуатты ақпараттар  шектеусiз аралықтағы ақпаратты iс жүзiнде тез өңдеп, әр түрлi талдауды жүргiзуге мүмкiндiк бередi.

Берiлген фирмада тапсырыс берушiлермен жұмыстың әр алуан түрi қамтылған. Модемдi байланысты қолданып, факс бойынша не шабарман арқылы "Жетiсу"АА және "RELCOM" электронды поштасы ақпаратты жеткiзудi жүзеге асырады.

"МақсатТелесистем" АҚ  төмендегiдей негiзгi салалардың  ұйымдастыруынан құралған: биржалы  ақпарат; валюталық; коммерциялық; үкiметтiк; құнды қағаз нарығы; әлемдiк құн  және басқалар.

Фирмаға келесiдей ақпараттық-жарнамалы жүйелеп енгiзiлген:

-"Мақсат" электрондық  компьютерлiк газетi;

-"Телетекст" ақпараттық-жарнамалық  жүйесi;

-"Мақсат" компьютерлiк  желiсi.

Барлық ақпараттық бизнстiң үш құрамасы бiрыңғай мәлiметтер негiзiне бiрiккен. "Мақсат-Телесистем"  АҚ тапсырыс берушiлермен жұмыс iстеуде бiрашама тәжiрибе жинақтаған. Қазақстанның ақпараттық қызмет және тауар нарығына шығарылған соңғы компаниялардың бiрi болып мыналар саналады:

1."New Age Technologies" компаниясы.

Компанияның қызметiнiң негiзгi мақсаты компьютерлiк технологияға негiзделген ұйымдар мен мекемелердiң бизнес-процесiн басқару жүйесiн құру болып табылады. Бұл үшiн компания өзiнiң тапсырыс берушiлерiне ақпараттық жүйенi құрудағы жобалау, консалтинг, бағдарламамен қамтамасыз етудi өңдеу, оқып-үйрену және серiктес боул сияқты жинақталған шешiмдердi ұсынады.

Жобаның бiртұтастығын қамтамасыз ету үшiн компания серверлiк платформа, сыртқары құрылғыларды қоса есептегенде аппараттық шешiмдердi ұсынады.

Бағдарламалық өнiмдер:

Қазақстан Республикасының салық әкiмшiлiгi саласына енгiзген жаңа ақпараттық технологиясының төңiрегiнде "New Age Technologies" компаниясы салықтық есеп берудiң электронды түрi бойынша ақпараттық жүйенi өңдеушi болып табылады.

"New Age Technologies" компаниясында  тапсырыс берушiге кеңес беретiн  бағыт белсендi дамыған:

-салықтық есеп берудiң  электронды түрдегi ақпараттық жүйесi;

-салық салу көздерiнде  кестеленген физикалық тұлғалардың  табысын есепке алудағы АЖ;

-салық бойынша қосымша  құнды төлеушiлердi тiркеуге алу. ҚҚС бойынша шотпен бағасы  жазылған қағазды тiркеуге енгiзу.

"BanksGate 1,0" Қазақстан  Республикасының төлем жүйесiне  рұқсат беру үшiн бағдарламалық  жинақ.

"BanksGate 1,0" бағдарламалық  жинағы Қазақстан Республикасының  Ұлттық Банкiнiң Банкаралық Есебiнiң  Қазақстандық Орталығының банктiк  хабарлама алмасу жүйесіндегi хабарламаны  жеткiзуге сақтауға кепiлдiк беруге  арналған. "BanksGate 1,0" "Delphi 5"  және деректер қорын басқару  жүйесi "InterBase 4.0" (тапсырыс берушiнiң  талабы бойынша басқа дерек  қорын басқару жүйесiн қолдануға  мүмкiндiгi бар) өңдеу ортасын қолдану  арқылы iске асырылған.

2."Ұлттық ақпараттық  технологиялар" АҚ (ҰАТ) - Қазақстан  Республикасының ақпараттық тәуелсiздiгiн  төмендегi жолдар арқылы қамтамасыз  етуге бағытталған мемлекеттiк  телекоммуникациялық мекеме. Ақпараттық  тәуелсiздiктi қамтамасыз ету жолдары:

-Қазақстан Республикасының  бiрыңғай ақпараттық кеңiстiгiнiң  жұмыс iстеуi үшiн жағдайлар жасау;

-мемлекеттiк органдары  ақпараттандыру туралы бағдарламаны  енгiзу және өңдеу;

-ақпараттық қауiпсiздiк  жүйесiн енгiзу және жобалау;

-ақпараттық-есептеу желiсiн  пайдалану, құру және жобалау;

-жаңа ақпараттық технологияны  енгiзу мен өңдеуде байқауларды  өткiзу және ұйымдастыру;

-ақпараттық және телекоммуникациялық  технологиясы саласында консалтинг және оқыту.

Ұлттық ақпараттық технологиялар Орталық Азия мен Қазақстанның барлық аймақтарында "Вanknet" мәлiметтерiн жеткiзудегi iрi желiлердiң операторы болып табылады.

3.Ақпараттық қауiпсiздiк агенттiгi ЖШС 1998 жылы жеке компания болып қалыптасты. Ақпараттық қауiпсiздiк агенттiгi №009 14.04.1998 мемлекеттiк лицензиясына ие. Ол ақпараттарды сақатуда криптографиялық құралдарды жүзеге асырумен, жөндеумен, өндiрумен шұғылданады:

-бiрлескен желiдегi ақпараттарды сақтау;

-Internet-ке қауiп -қатерсiз ену;

-кезiккен шабуылға төтеп беретiн талдау жүйесi;

-Интернет-банкинг және  электронды коммерциядағы шешiмдер;

-мәлiметтердi жеткiзу және қауiпсiз сақтау.

Ұлтық ақпараттық технологиялар "PrivateWire" бағдарламалық өнiмiн ұсынды. Ол - ақпаратты сақтаудың әртүрлi технологиясын бiрiктiрген көп деңгейлi қауiпсiздiк жүйесi.

"PrivateWire" көпдеңгейлi қауiпсiздiктi қамтамасыз ететiн жинақталған  жүйенi iске асырады: байланыс ретiн  критографиялық қорғау; қолданыс  деңгейiндегi ақпаратты сақтау; желiнi бөлу (желi аралық экран), қорғанудың құрал аспабын қолданудағы қосымша мүмкiндiктер.

4."Плюсмикро" фирмасы  бөлшек сауда дүкендерiндегi кассирлер  мен менеджерлердiң жұмысын автоматтандыру  үшiн арналған "Лука Супермаркет" көпқолданыстағы бағдарламасын ұсынады. Кассирлердiң жұмыс орны POS-терминалмен жабдықталған. Менеджер компьютердi мен  POS-терминал жергiлiктi желiге жалғанған және Банк iсiнiң деректер қоры жұмыстарына қолданылады.  Деректер қоры жеке серверге не болмаса менеджер компьютерiнде орналасқан және тауар туралы қажеттi ақпараттарды құрайды. Жүмыс  жүйесi жекеленген сервер арқылы Windows NT, Novell Net Ware басқаруы мен  Windows 95, 98, 2000 бiррангiлi желiсiнде жасалады.

Берiлген фирмадар "Лука Супермаркеттен"  басқа "Лука Бюджет", "Лука бизнес", "Лука Кiтапхана", "Лука Pro" сияқты өнiмдердi ұсынады.

5."Novell" компаниясы өкiлдiгi. Өнiмдерi:

"Novell Net Ware" - мәлiметтердi сақтайтын орын, One Net ортасындағы жұмыспен қамтамасыз етедi, сақату желiлерiнiң кең көлемдi болуы мен қосылудың жоғары деңгейде болуын жүзеге асырады.

"Novell DirXML"-нақты уақыт  iшiнде ақпаратпен алмасудың үдемелi қызметi.

"Novell Group Wise6"-"One Net" отасында бiрлестiктi ұйымдастырып, хабарламаны жеткiзетiн құрал.

6."Sun Microsystems AB Kazakhstan & Central Asia"-"Sun Microsystems Inc" корпорациясының  аймақтық өкiлеттiгi.

"Sun Microsystems" корпорациясы "Sun ONE" (Sun Open Net Environment) архитектурасының  стандартты желiсiне негiзделген, бизнес үлгiсiн құру үшiн шешiмдермен  технология жоспарындағы жаңа төңкерiстердi ұсынады."Sun ONE" архитектурасының артықшылығы: бизнес-процесiнiң үйлесiмдi "бiрiгуi", инвестицияны сақтау және тиiмдiлiк, жинақталған шешiм.

7."Компьютер жүйесi"   корпорациясы-Касперск зертханасының  авторлығындағы рессерлер, жаңа антивирусты өнiмдердi ұсынады:

-Personal Pro;

-Business Optimal;

-Corporate Suite.

Сондай-ақ компьютер вирустарынан қорғау технологиясында талассыз жетекшiлiк ететiн-"Антивирус Касперский" компаниясының негiзгi өнiмi.

8."Nursat" компаниясы қызметтерi:

-e-commerce жүйесiн өңдеу. Интернеттiң кез-келген қиындықтағы дүкендеiр мен көрiнiстерiн құру;

-Интернеттi өңдеу-дерек қоры және қолдану;

-Web-дизайн және креатив;

-жарнама баннерiн орналастыру және өңдеу;

-статистикалық және iздеу жүйесiн өңдеу;

-Хостинг Web-жүйенi шеткерi әкiмшiлiк  бойынша кең мүмкiндiктердi ұсынады. Интернет жүйесiндегi өңдеу саласындағы кеңес беру қызметтерi.

9.ЖШС "1С: Слова" өнiмдерi:

"1С: Предприятие" бағдарламалары  жүйесi.

10."СЭТ" фирмасы. "1С" фирмасының бухгалтерлiк бағдарламасы.

11."ТиМLTD" компаниясы "ПРО-ИНВЕСТ-ИТ" аймақтық орталығы. Өнiмдерi:

-"Project Expert"-қаржы жоспары  және инвестициялық жобаны өңдеу  жүйесi;

-"Sales Expert"-АТҚ нарығында  жұмыс iстейтiн фирмалардағы сатуды басқару және ұйымдастырудың қазiргi жүйеiс. Бұл жеткiлiктi мәселелердi құрайды:

1.АТҚ-ға ие болу үшiн  қаржы-қаражатының жетiспеушiлiгi. 
2.Техникамен жеткiлiктi жабдықталмау.

3.Нашар дамыған ақпараттық желi мен инфрақұырылым.