Аграсядзібы Навагрудскага раёна

Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь  
Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт

Гістарычны факультэт

 

 

 

Кафедра этналогіі, музеялогіі і 

гісторыі мастацтваў

 

Кулікова Анастасія Андрэеўна

 

 

Аграсядзібы Навагрудскага раёна

Курсавая праца студэнткі 2 курса дзённага аддзялення 
Спецыяльнасць: 
Музейная справа і ахова гісторыка-культурнай спадчыны

 

 

 

                             Навуковы кіраўнік:

дацэнт, кандыдат гістарычных навук

                                                            Міхайлец М.А.

_{_____________________________________}

^{(подпіс)}

«___»_____________2013 г.

 

 

 

Мінск, 2013

 

Змест

 

Уводзіны…………………………………………………………………………...3   Раздзел 1: Агульная характарыстыка аграсядзіб………………………………..6   Раздзел 2: Аграсядзіба “Чарэшля”………………………………………….........9   Раздзел 3: Аграсядзіба “Ранча-Радэа”………………………………………….17   Заключэнне……………………………………………………………………….24   Спіс выкарыстаных крыніц і літаратуры……………………..……………..27

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Уводзіны

 

Агратурызм – гэта від дзейнасці, які арганізуецца ў сельскай мясцовасці, пры якім фарміруюцца і прадастаўляюцца для гасцей комплексныя паслугі па пражыванні, адпачынку, харчаванні, экскурсійным абслугоўванні, арганізацыі вольнага часу і спартыўных мерапрыемстваў, заняткамі актыўнымі відамі турызму, арганізацыі рыбалкі, палявання, набыццю ведаў і навыкаў. Агратурызм арыентаваны на выкарыстанне сельскагаспадарчых, прыродных, культурна-гістарычных і іншых рэсурсаў сельскай мясцовасці і яе спецыфікі для стварэння комплекснага турыстычнага прадукту.[8, c. 35]

Нягледзячы на тое, што  Беларусь – адзіная краіна ў Еўропе, дзе няма ні мора, ні гор, у яе ёсць значны патэнцыял для развіцця гэтага віду турызму – 20 тысяч рэк, 10 тысяч азёр, 36% тэрыторыі – лясы, 7% – нацыянальныя паркі. Цяжка ўявіць, каму ў беларускім грамадстве можа не спадабацца ідэя сельскага турызму. Для жыхароў вёсак – гэта дадатковы заробак і магчымасць палепшыць сваё жыллё. Для мясцовых уладаў і рэгіёну ў цэлым– прыток дадатковых сродкаў, развіццё інфраструктуры, стварэнне новых працоўных месцаў. Для краіны ў цэлым – магчымасць развіцця турызму за межамі гарадоў, дзе цалкам адсутнічаюць гасцініцы. Ну а для турыстаў – магчымасць недарагога адпачынку ў экалагічна чыстым асяроддзі. У лістападзе 2002 г. было створана Грамадскае аб'яднанне "Агра-і экатурызм". 2 чэрвеня 2006 г. быў падпісаны прэзыдэнцкі Указ № 372 "Аб мерах па развіцці аграэкатурызму ў Рэспубліцы Беларусь".[21]

У Нацыянальнай праграме развіцця турызму ў Рэспубліцы Беларусь на 2006 – 2010 гады аграэкатурызм вылучаны ў якасці аднаго з найважнейшых кірункаў развіцця. Перад спецыялістамі, уладальнікамі аграсядзіб, органамі ўлады пастаўлены шэраг задач: стварэнне турысцкіх вёсак з традыцыйнай народнай архітэктурай на аснове існуючых сельскіх паселішчаў, размешчаных у маляўнічай мясцовасці; актывізацыя выкарыстання рэзерваў сельскага насельніцтва з дапамогай арганізацыі сельскіх тураў з пражываннем і харчаваннем у вясковых хатах, сядзібах; стварэнне агратурыстычных комплексаў на базе сельскагаспадарчых вытворчых кааператываў і г.д. [21]

Агратурызм узнік як вынік  хуткага развіцця гасцінічнай індустрыі  ў буйных курортных зонах. Гэтая форма турызму стала прывабнай для турыстаў, якія аддаюць перавагу супакою, прыроднай натуральнасці, непасрэдным кантактам з мясцовымі традыцыямі. У апошні час сельскія турыстычныя напрамкі становяцца ўсё папулярней, а сельскі турыстычны бізнэс рэгіструе з году ў год усё большы аб'ём продажаў, прыцягваючы ўсё большую колькасць бізнесменаў у гэтую сферу дзейнасці. [8, c. 35]

Навагрудак мае значны турыстычны патэнцыял у сферы  агратурызму. З мэтай развіцця ў  Навагрудскім раёне сучаснага турыстычнага сэрвісу, які забяспечвае задавальненне  патрэбнасцей грамадзян у турыстачных  паслугах, укладу турызму ў развіццё эканомікі.Саветам Міністраў Рэспублікі Беларусь распрацавана комплексная праграма развіцця турызму на 2011 – 2015 гг. ад 24 сакавіка 2011 г. № 373. [21]

Тэма, разгледжаная ў дадзенай курсавой працы, актуальна па шэрагу фактараў, боў Рэспубліцы Беларусь сельскі турызм – дастаткова новая з'ява. У нашай краіне ёсць вялікі патэнцыял для развіцця менавіта гэтага віду турызму, дзякуючы экарэсурсам.

Важную ролю адыгрывае  праблема вызначэння напрамкаў развіцця агратурызму ў Навагрудскім раёне. Асноўная праблема ў тым, як прыцягнуць айчынных і замежных турыстаў у Навагрудак і Навагрудскі раён.  Таму актуальнай становіцца распрацоўка практычных рэкамендацый па развіці турызму на аснове крытычнага аналізу сітуацыі.

Работа складаецца з уводзін, трох глаў: “Агульная характарыстыка аграсядзіб”, “Аграсядзіба Чарэшля” і “Аграсядзіба Ранча-Радэа”заключэння.

Мэта курсавой працы –  прааналізаваць сучасны стан аграсядзіб Навагрудскагараёна.

Для дасягнення пастаўленнай мэты вырашыліся наступныя задачы:

• даць агульную характарыстыку аграсядзіб Навагрудскага раёна;
• прааналізаваць турыстычны патэнцыял аграсядзіб “Чарэшля”, “Ранча-Радэа”.

Для найбольшага азнаямлення  з тэмай мною была выкарыстана  такая літаратура, як Вусько Т., Метелица В. “Роль сельского туризма в возрождении и устойчивом развитии сельских территорий”. Кніга ўтрымлівае неабходную інфармацыю па развіццю аграэкатурызму.Таксама книга Клицуновай В.А.  “Классификация сельских усадеб: стандартная организация” дае поўнае прадстаўленне аб тым, што сабой ўяўляюць аграсядзібы ў Рэспубліцы Беларусь. “Агроэкотуризм в Республики Беларусь: каталог усабед” уяўляе сабой вельмі каштоўны матэрыял, там знаходзіцца інфармація пра ўсе аграсядзібы на тэрыторыі Беларусі. Асаблівую ўвагу ўяляюць сайтыhttp://www.chereshlya.com/ і http://www.rancho-radeo.by/. У іх даецца поўнае апісанне аграсядзіб, іх паслуг, асноўных турыстычных маршрутаў.Таксама я выкарыстоўвала  такіе сайты як, http://dorogiby.info/і http://novogrudok.grodno-region.by/,дзе можна знайсці дакладную інтфармацыю па аграсядзібам Навагрудскага раёна.

Такім чынам, існуе шырокая  фактычная і тэарытычная база для вывучэння і сістэматызацыі турыстычнага патэнцыялу аграсядзіб у Беларусі і таксама ў Навагрудскім раёне.

 

 

 

 

 

 

 

Раздзел 1: Агульная характарыстыка аграсядзіб

 

Навагрудак – адзін  з самых старажытных гарадоў  Беларусі, які валодае значным  гісторыка-культурным патэнцыялам. Горад размяшчаецца на Беларускай градзе і тэрыторыі, занятай Нёманскай нізінай, Навагрудскім узвышшам, Ашмянскім узвышшам. Важным фактарам развіцця Навагрудка і Навагрудскага раёна як турыстычнага цэнтра з’ўляецца выгаднае турыстычна-геаграфічнае становішча горада ў зоне гадзіннай транспартнай даступнасці ад транс’еўрапейскага камунікацыйнага калідора Парыж – Берлін – Варшава – Брэст – Мінск – Масква, у непасрэднай блізасці ад важных турыстычных цэнтраў (Мір, Ліда, Слонім).[23, c. 398]

Прывабнае размяшчэнне Навагрудскага раёна на пагорках ўзвышша надае яму ўнікальны маляўнічы ланшафтна-архітэктурны сілуэт і робіць больш выразным аблічча асноўных аб’ектаў паказу. У наваколлях горада створаны рэспубліканскі ланшафтны заказнік “Навагрудскі”, у зоне паўгадзіннай даступнасці знаходзяцца рэспубліканскія ланшафтныя заказнікі “ Свіцязянскі”, “Налібоцкі”, а таксама найбуйнейшая ў рэгіёне рака Нёман.

Свіцязянскі заказнік уключае  акваторыю возера Свіцязь і прылеглыя да яго лясныя масівы, якія прывабліваюць людзей да адпачынку ў гэтым асяроддзі. У выніку гэтага тут узнікла шмат аграсядзіб.[19, c. 323]

Так вакол возера Свіцязь  знаходзіцца шмат аграсядзіб, якія размешчаны каля самога возера, якое з’яўляецца самым чыстымна тэрыторыі Беларусі.На возеры ёсць месца, дзе была напісана знакамітая паэма Адама Міцкевіча “Свіцязянка” і шмат іншых твораў. Мясцовыя жыхары могуць расказаць мноства легенд і паданняў аб гэтым загадкавым возеры. Амаль з усіх бакоў да сядзібы падступае лес, багаты грыбамі і ягадамі. Недалёка ёсць крыніца, якая не замярзае нават зімой. [19, c. 323]

Вось, напрыклад, у вёсцы  Валеўка, якая размяшчаецца ў 25 км ад Навагрудка, размяшчаецца 2 аграсядзібы: “Вольны  хутар” і “Здаровы дом”.Турыстам прадастаўляецца добраўпарадкаваны дом з усімі выгодамі ці месца для палатачнага мястэчка.На тэрыторыі сядзібы ёсць альтанка, лазня, невялікая спартыўная пляцоўка, мангал, месца для паркоўкі аўтамабіляў. Турыстам прапануюцца экскурсіі ў Навагрудак з наведваннем Дома-музея Адама Міцкевіча, аглядам Навагрудскага замка, а таксама экскурсіі ў Ліду, Мір, Бярозаўку на шклозавод "Нёман". [21]

Таксама ў вёсцы Навасады знаходзіцца 3 аграсядзібы: “Новы сад”, “Вікторыя” і “Залатая падкова”.

На прысядзібным участку аграсядзібы “Новы сад”месціцца вялікі дом з усімі выгодамі, у якім размяшчаюцца госці сядзібы. У добраўпарадкаваным доме знаходзіцца вялікі хол з кухняй, прасторная тэраса, двухмесныя пакоі і туалет з ваннай. Аматары папарыцца змогуць наведаць рускую лазню. Побач з сядзібай “Новы сад” і “Вікторыя” знаходзіцца маляўнічы бярозавы гай, возера Свіцязь, вакол якога раскінуўся стары лес, пераходзячы ў сонечныя лугі, зараснікі маліны, дзікай парэчкі і хмеля. Усю гэтуюпрыгажосць усхвалеўваў яшчэ два стагоддзі таму вядомы паэт Адам Міцкевіч. [21]

У 2006 г. пачала сваю дзейнасць  аграсядзіба “Залатая падкова”, якая размешчана на хутары, на водшыбе з некалькімі хаткамі.Хазяйкай сядзібы з’яўляецца Піразева Елена Міхайлаўна.

Пры ўваходзе ва двор гасцей запрашае ўвайсці кованая брама  сядзібы, дзе стаяць два дамы.У адным доме летам жывуць гаспадары, другі – для гасцей. У двухпавярховым доме – тры спальні, кухня, ванны пакой. Прыбіральня знаходзіцца ў двары.

У двары сядзібы размешчанаальтанка, увітая вінаградам, ёсць месца для вогнішча і мангал, студня з гаючай крамянёвай вадой. Таксама ёсць летні душ, гамак, невялікая спартыўная пляцоўка, сенавал. А калі турыстам захочацца спаць на свежым паветры – знойдзецца месца для палатак. На сядзібе акрамя гаспадароў жывуць яшчэ куры, два каты і сабака Кай.

Асноўнай адметнасцю сядзібы з’яўляецца музей мастацкай вышыўкі роўняддзю, карцін, абразоў, благаслаўленных бацюшкай і асветленых габеленаў. У музеі знаходзяцца карціны з бяросты, батык, кавальскія вырабы: зброя, падсвечнікі і многае іншае. Усё гэта зроблена самімі гаспадарамі, працы якіх пабывалі на многіх выставах Беларусі. [5]

Галоўнай славутасцю сядзібы з’яўляецца кузня. Тут і кавадла, і горан, і розны кузнічны інструмент. Гаспадар паказвае турыстам, як куецца падкова, падсвечнік, розачка, навучыць і выкует падкову на шчасце. [21]

Турыстам прапаноўваецца прагулка ля возера, адпачынак на беразе Свіцязя, збор ягад і грыбоў, рыбная лоўля, пазнавальныя экскурсіі.

 У асноўным аграсядзібу  наведваюць турысты з Беларусі, а таксама з Расіі, Польшчы,  Францыі, Германіі, Бельгіі.

Такім чынам турысты прыязджаюць адпачыць ад гарадской мітусні. І яны выбіраюць аграсядзібы, якія не адрозніваюцца нічым ад сельскіх дамоў. Жаданне быць бліжэй да прыроды, магчымасць дыхаць свежым паветрам, знаёмства ​​з іншай культурай і традыцыямі, адсутнасць сродкаў для адпачынку ў іншых месцах – прычыны па якім турысты выбіраюць адпачынак у аграсядзібах.

Аналіз аграсядзіб Навагрудчыны паказаў, што спектр паслуг у іх не вельмі шырокі, яны вельмі падобны паміж сабой, але сядзібы прывабліваюць турыстаў прыгажосцю навакольнага асяроддзя і спакоем. На мой погляд,існуе дзве аграсядзібы, якія прапаноўваюць шырокі выбар паслуг, якія я разгляжу ў наступных раздзелах.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Раздзел 2: Аграсядзіба  “Чарэшля”

 

Сярод шматлікіх унікальных куткоў Беларусі сваёй прыгажосцю здаўна славіцца Навагрудчына. А ў турыстычны маршрут № 1 Навагрудскага раёна  ўключана вёска Чарэшля, размешчаная  ў асяроддзі лясоў, лугоў і  хваёвага бора, на беразе багатага рыбай  аднайменнага возера, плошча якога  складае 44,4 га. Возера злучана з ракой  Нёман. Для адпачынку ў наваколлі  вёскі маюцца яшчэ тры возера, шматлікія затокі, побач працякае р. Пліса з вадаспадам. Прыродны ландшафт і водная сістэма вакол Чарэшлі – гэта рай для рыбакоў і аматараў актыўнага адпачынку.[7] 

Сядзіба размешчана на вуліцы,з натуральнага камня векавой даўнасці. Мясцовасць непаўторна прыгожая, выдатная прырода радуе вока, супакойвае сэрца і душу.

У красавіку 2008 г. Зуевіч Міхаіл Анатольевіч заснаваў аграсядзібу  “Чарэшля”.

Сядзіба прапаноўвае мноства  паслуг:

1. Пражыванне ў сельскім доме, у гасцявым доміку, на сенавале.

2. Пракат: лодкі драўляныя, лодкі гумовыя, байдаркі, веласіпеды.

3. Лазня, адпачынак у  альтанцы каля каміна.

4. Пракат спортінвентару: мячы валейбольныя, футбольныя, бадмінтон, настольны тэніс, шахматы, шашкі, дартс.

5. Экскурсіі па “зялёных маршрутах”: пешыя, веласіпедныя, байдарачныя.

6. Дастаўка турыстаў аўтамабілем.

7.Арэнда альтанкі для  правядзення сямейных, карпаратыўных  урачыстасцяў.

8. Грыбныя, ягадныя туры з суправаджэннем.

9. Правядзенне майстар-класаў  па пляценню лапцей, вырабу кошыкаў з лазы, вязанню рыбалоўных сетак.

10. Прагляд фільмаў, знятых  у ваколіцах вёсцы Чарэшля. [7]

Знакаміта Чарэшля сваёй старажытнай гісторыяй. У двух кіламетрах на паўночным ўсходзе на пясчанай дзюне знаходзіцца стаянка чалавека, якая адносіцца да позняга палеаліту і пачатку мезаліту. Каля возера Чарэшля знойдзены крэмневыя прылады і фрагменты керамікі IIIст. да н.э. На ўскраіне вёскі выяўлена паселішча ранняга жалезнага веку і эпохі Кіеўскай Русі. [24, c. 399]