Космостық сәулелерде зерттеуде қолданылатын қоңдырғылар

 

Кесте №2

Код	Реакция
	pC	pFe	pPb	HeC	HeFe	HePb
FRITIOF VENUS QGSJET	0.199 0.183 0.194	0.208 0.189 0.208	0.217 0.198 0.219	0.105 0.092 0.091	0.134 0.117 0.114	0.164 0.138 0.145

 

Мұндағы f(k) – шамасының үлестірілу тығыздығы, γ 1 – ші спектордың көрсеткіші, J(E) ~ E-(γ+1). Бұл тұжырым 1962 жылы жасалған. 2 – ші көңіл бөлетін мәселе <k> мәні әр түрлі модельдер үшін әр түрлі болады.

FRITIOF моделімен салыстырып, Коллаборация  RUNJOB моделіне қолданғанда VENUS моделі <k> коэффициенті  жеке  рА-, НеА- соқтығысуларында ~10% кем мән  береді.

Бастапқы Е0~10% түзету соңғы ағынның қарқындылығының 30% өзгерісіне пара – пар, яғни VENUS теңіз деңгейіндегі мюондардың максимал мәнінің анықтайды. Бірақта оны пайдалану протондар мен гелий ағындарының өлшенген шамасының артуына әкеледі. Ал өлшеулер нәтижесі өзгертуге күрделі себептер керек. Біріншіден толық энергиянын шамасын анықтау, ағын әр бір бөлшектің емес нөсердің жалпы әсерін ескеру. Екіншіден ағын аймағының өте үлкен болуына байланысты нөсер энергиясын анықтау мүмкін емес, яғни <k> шамасынан сапалық өзгерістер туралы да айту мүмкін емес. Қарастырылған жағдай қиындығы әр модельдің арқасында өңделген тәжірибелік нәтижелер тіркеу ұтымдылығына және ЭФК толық энергиясын анықтауда әр түрлі әсер береді. Бұл екі шаманы есептеуде ядролық процестердің дамуын модельдеу үшін жеке эксперименталдық шарттар қарастырылуы керек. Жоғарыда аталған барлық есептеулер ядролық әсерлесу серпімділік коэффициентінің толық және парциялды мәндеріне, гамма кванттарының сатылап көбейуіне және олардың кеңістікте үлестірілуіне тәуелді. Олардың қай – қайсысы да әлі толық зерттелген жоқ.микроскопиялық модельдер космостық сәулелердің спектрін атмосфера деңгейінен теңіз деңгейіне дейінгі аралықта дамуын сипаттау үшін де қажет. Бұл есептеулер мәндері мен тәжірибе мәндерінің сәйкес келуі осы модельдер дұрыстығын дәлелдер еді.

Жақында Коллаборация KASCADE [21] бірінші реттік протондардың спектрі жарияланды. 4 – ші суретте көрсетілгендей ол тікелей өлшеу нәтижелерімен жақсы сәйкестік көрсетеді.

 

 

18 – ші сурет. Коллаборация KASCADE бірінші реттік протондардың спектрі.

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды:

 

Жоғарыда қарастырған ғылыми материалдардан шығатын  тұжырымды жалпылайтың болсақ келесі бейнені аламыз.

Ал екінші ағын  бастапқы жоғары атмосфера қабаттарында  a-бөлшек, протонан және p-мезоннан тұрады. Олар изотропты таралған болады. Ал теңіз деңгейінде негізінен m- мезондардан тұрады. Олардаң энергетикалық спектірін зерттеу  оның пайда болу процесін зерттеу космостық ағынның екінші реттік құрамын анықтауға мүмкіндік береді.

Бірінші галактикадан келетін космостық сәуленің Е01017,8-17,9 эВ энергия екі құраушылардан тұрады. Зарядталған бөлшектер ағыны нейтраль бөлшектер ағынынан үш есе интенсивті. Олар галактиканың магнит өрісімен араласқан. AGASA тобының анықтауы бойынша φ1=280-300 аралығында 1-ші гормониканың анизатропиясы бақыланады. [1,6] бойынша бұл ағын галактика центрінен протондардың диффузиясы деп түсінеді. Онда негізгі рольді галактика атқарады (7-сурет). Якутияда QGSJET модельдері үшін АКА-ның әр түрлі характеристика жағдайында [9,14] бойынша Якутия бақылау тобы БКС-ның протондық құрамын қолдайды. 2-ш компонентіміз α<3 денелік бұрышы үшін кластерлер аймағында орналасқан көз өндіретің нейтраль бөлшектер құрайды.

 Бүгінгі таңда оның  қандай бөлшек екені, қандай көз  екені анықталған жоқ.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланған әдебиеттер

1. Я. Зельдович, УФН 95, 209 (1968)
2. А. В. Глушков, Письма в ЖЭТФ 48, 5В (1988)
3. А. В. Глушков, М. И. Правдин, ИЭТФ 119, 1029 (2001)
4. А. В. Глушков, М. И. Правдин, Письма в «Астрон. журн.» 27, 577 (2001)
5. А. В. Глушков, М. И. Правдин, И. Е. Слепцов и др., ЯФ 63, 1557 (2000)
6. А. В. Глушков, И. Т. Макаров, М. И. Правдин, И. Е. Слепцов, Изв. РАН.ар. физ. 63, 538 (1999)
7. А. Д. Сахаров, Письма в ИЭТФ 5, 32 (1967)
8. В. В. Пляскин «Исследование космических лучей на международной космической станции с помощью детектора АМС»., ЯФ, 2005, том 68, № 1, с. 61 – 69
9. S. Heinz and R. A. Sunyaev, astro – ph/0204183
10. Г. В. Куликов, Г. Б. Христиансен, ЖЭТФ 35, 635 (1958)
11. В. И. Вишневская, Н. Н. Калмыков, Г. В. Куликов и др., ЯФ. 62. 300 (1999)
12. А. В. Глушков, Природа, №5,111 (1989)
13. А. В. Глушков, М. И. Правдин, ЯФ 66,886 (2003)
14. А. В. Глушков, Письма в ЖЭТФ 73, 355 (2001)
15. А. В. Глушков, И. Т. Макаров, М. И. Правдин и др., Письма в ЖЭТФ 71, 145 (2000)
16. А. В. Глушков, М. И. Правдин, И. Е. Слепцов и др., ЯФ 63, 1557 (2000)
17. А. А. Лагутин, А. В. Юшков, Изв. АГУ, №5, 23 (2004)
18. А. А. Лагутин, А. Г. Тюменцев А. В. Юшков ЯФ, 2006, том 69, №2, с. 293 – 302.
19. С. С. Остапченко, частное сообщение (2004)
20. А. А. Лагутин, А. Г. Тюменцев, Изв. РАН. Сер.физ. 67, 439 (2003)
21. А. В. Апанасенко,З. Ватанабе, В. И. Галкин и др., Изв. РАН. Сер.физ. 65, 433 (2001)