Медико-биологиялық ақпарат

SLK-ASIA TRADE » Ақпараттық  технологиялар медицинаның облысында  » Медициналық ақпараттық-талдау  жүйе

PACS - “Picture Archiving and Communication System”. Медициналық кескіндемелрді жіберу және сақтау жүйесі DICOM желісі бойынша қызықтыратын ақпаратқа тез қолжеткізу және қарап шығу мүмкіндігімен DICOM серверлерде арнаулы қашықтатылған мұрағаттарды құруды болжамдайды.

Үлдірлі технологиялардан PACS-қа көшудің артықшылығы

Ұйымның диагностикалық жабдығын бірыңғай ақпараттық жүйеге біріктіру

 

Медициналық кескіндемелерді алатын, сақтайтын және сипаттайтын орындар бөлу

 

Кез келген жұмыс станцияларын зерттеулерді өңдеу

 

Емделушілер ағынын ұйымдастыру, жабдық пен персоналға жүктемені оңтайландыру

 

Суреттердің біраз уақыттан бері ауыстырылмаған үлдірмен салыстырғандағы жақсы сапасы

 

Үлдірге кететін шығынды азайту, химиялық үдерістер, суретті алуға, оны жіберуге және сақтауға кететін уақыт

 

Талдау, сипаттау, толықтыру үшін тәулік бойы, яғни қашықтатылған қолжеткізу

 

Сапалы жаңа деңгейде емдеу-диагностикалық үдерістерді ауыстыру:

 

Кескіндемелерді серпінді түрде өңдеу (ауқымдау, қарама-қарсылау, өлшеу және белгілеу)

 

Диагностиканың сапасы мен жылдамдығын жоғарылатын сараптамалық жүйені қолдану

 

Зерттеулерді сипаттау құралдарының көп мөлшерде болуы (стандартты шаблондар, түсініктемелерге акустикалық жазба, құрал-саймандарды жеке икемдеу мүмкіндігі)

 

 

Медициналық кескіндемелерге қолжеткізу және мұрағаттық сақтау жүйесін енгізу (PACS)

PACS жүйесі дегеніміз не?

PACS (Picture Archiving and Communication System) жүйесі келесі міндеттерді орындауға арналған аппараттық-бағдарламалық құралдар кешенінен (компьютерлік желілер, серверлер, компьютерлер-жұмыс станциялары, бағдарламалық қамсыздандыру) тұрады:

Емдеу-алдын алу мекемелеріндегі (ЕПМ) сандық диагностикалық кескіндемелерді сақтауды және мұрағаттауды ұйымдастыру;

 

ЕПМ ішінде де, түрлі ЕПМ арасында да желі бойынша бейнелерді жіберуді ұйымдастыру. Мысалы, қандай да бір өңірлік ЕПМ жасаған сурет мамандар қатысатын орталық ЕПМ-ға кеңес алу үшін тез арада жіберілуі мүмкін.

 

Атқарымдармен жарақталған, мәртебесіне сай келетін мамандардың компьютерлендірілген жұмыс орындарын құру. (Рентгенолог дәрігерде диагностикалық кескіндемелерді сипаттауға арналған қарама-қарсылығы жоғары мониторлармен жабдықталған жұмыс станциясының болуы тиіс)

PACS жүйесі ЕПМ-ге не үшін қажет?

PACS жүйесімен ЕПМ-ді жарақтандырудың мақсатты оларды жіберу және өңдеу үдерістерін оңтайландыру мен кескіндемелерді орталықтандырылған сақтау мүмкіндігіне әкелетін бірыңғай желіге бүкіл диагностикалық жабдықты біріктіру қажеттілігі.

Сандық мұрағаттарды құру шығыс материалдарына (үлдір мен химиялық реактивтер), сонымен қатар үлкен үлдірлі өрттен сақтайтын мұрағаттарды ұстауға шыққан қаражатты айтарлықтай үнемдеуге әкеледі. PACS жүйесі ЕПМ бөлімшелерінің бірыңғай жұмыс механизміне шоғырлануына мүмкіндік береді. PACS жүйесін қолдану ЕПМ жұмысын емдеу диагностикалық үдерісті ұйымдастыруға заманауи көзқарасына жауап беретін жаңа сапалы деңгейге көтереді.

PACS жүйесімен қатар біздің компания зерттеу кестесі мен хаттамаларын құруға арналған RIS жүйесін ұсына алады. PACS және RIS жүйелері міндетті түрде өзара әрекет етуі тиіс.

 

PACS (Picture Archiving and Communication System) жүйелерін енгізудің негізгі мақсаттары:

Түрлі тұрпатты диагностикалық ақпараттарға арналған тез әрекет ететін сенімді мұрағат құру (кескіндеме, есептер, бейне және басқалары);

 

Жұмыс үдерісін ұйымдастыру, әлемдік стандарттарға сәйкес емделуші картасын жүргізуережесін сақтау;

 

Сіздің мекеменің мамандары үшін диагностикалық ақпаратты өңдеудің бірыңғай құрал-сайманын ұйымдастыру.

 

 

 

ЕПМ сәуле беру диагностикасының заманауи бөлімшесі медициналық диагностикалық жабдықтардың кең спектріне ие: Рентгенодиагностикалық кешендер, РКТ, МРТ, УЗД аппараттары, Ангиографиялық аппараттар және т.б.

Барлық жабдықтар сандық жабдықтар және диагностикалық кескіндемелердің ағынын бірыңғай ақпарЕПМ сәуле беру диагностикасының заманауи бөлімшесі медициналық диагностикалық жабдықтардың кең спектріне ие: Рентгенодиагностикалық кешендер, РКТ, МРТ, УЗД аппараттары, Ангиографиялық аппараттар және т.б.

Барлық жабдықтар сандық жабдықтар және диагностикалық кескіндемелердің ағынын бірыңғай ақпараттық жүйеге біріктіретін компьютерлік желіні құру мәселесі өзекті болып келеді.

Шетелде кескіндемелерді жіберу мен сақтауға арналған осындай жүйе PACS деген атқа ие болды. Шетелде PACS жүйесі ЕПМ-да соңғы 15 жыл ішінде кеңінен енгізілуде.

PACS сатып алу кезінде рентгенді жалпы жүйеге біріктіру үшін компьютерлік рентгенография (CR) жүйесі сатып алынуда. PACS жүйесі рентгенограммалардың ағынысыз толымды болмайтыны анық (статистика бойынша рентгендік зерттеулер көлемі сәуле беру диагностикасы бөлімшесінде зерттеулердің жалпы санының 70%-ын құрайды).

PACS жүйелерін ЕПМ-да қолданудың шетелдік тәжірибесі

Қазір әлемнің барлық емдеу мекемелері екі санатқа бөлінеді: PACS жүйесін сатып алғандар мен оны сатып алуды жоспарлағандар. Бұдан басқа да кейбір елдерде (Ұлыбритания, Франция, Финляндия) ЕПМ-ды PACS жүйесімен жарақтандыру туралы шешім ірі мекеме желілерінде қолданылатын мемлекеттік деңгейде қабылданады. Швецияда, мысалы, барлық емдеу мекемелері PACS жүйелерімен жарақталған.

 

PACS-ЖҮЙЕЛЕРІ: АРТЫҚШЫЛЫҚТАРЫ АЙҚЫН

Толымды PACS-жүйелері құндылықтардың толық қатарына ие, олардың арасында кескіндемелердің жоғары сапасын қамтамасыз ететін мамандандырылған мониторлардың болуы, кескіндемелерді өңдейтін мықты құрал-саймандар, деректерді ұзақ уақыт сақтаулар бар.

Диагностикалық кескіндемелерді сақтау мен өңдеуді басқару үшін Қазақстанның көптеген емдеу мекемелерінде толымды PACS-жүйелерінің орнына әлі күнге дейін жұмыс станциялары деңгейіндегі жүйелер қолданылуда. Осындай жүйелер диагностикалық кескіндемелерді өңдеуге арналған кең функционалға ие болуы мүмкін, алайда оларда бірнеше жүз бірліктен аса емделушілер деректерінің базасын және бірнеше жүз гигабайт (жай қатты диск) мұрағатты басқару құрал-саймандары жоқ. Бір ғана емделушінің деректері оларды сәйкестендіруді қиындата отырып, бірнеше жазбалар бойынша бөлінген.

Көптеген пайдаланушылар жүйесімен бір уақытта жұмыс істеуге мүмкіндік беретін веб-интерфейс жоқ. Деректерді іздеу және қалпына келтіруді қиындататын, олардың жоғалуына әкелетін қол режимінде оптикалық таратуларда (CD немесе DVD-дискілер) деректерді тұрақты автоматтандырылмаған резервтік көшірмелеу және мұрағаттау қажеттігі туындайды. Бұдан басқа, оларды өңдеудің базалық құрал-саймандары да жоқ диагностикалық кескіндемелерді қарап шығатын шағын бағдарламалары жиі қолданылады. Осындай бағдарламаларда қолданылатын кескіндемелерді өзгертетін алгоритмдер көп жағдайларда суреттердің диагностикалық құндылықтарын сақтауға кепілдік бермейді.

Толымды PACS шуыл деңгейін азайта отырып, кескіндемелердің ашықтығын жақсартуға мүмкіндік беретін мамандандырылған алгоритмдер қолданылады.

PACS толымды жүйелері қарапайым алгоритмдердің бастапқы сапасын сақтай отырып, коэффициенттердің 4:1 астамына рұқсат етпейтін жағдайда кескіндеменің (non-lossy) сапасын жоғалтпай, жоғары коэффициенттерімен (30 ретке дейін) қысуды жүзеге асыратын вейвлет-өзгерту негізінде кескіндемені қысатын алгоритмдермен жарақталған. Шуыл деңгейін азайта отырып, кескіндеменің ашықтығын жақсартуға мүмкіндік беретін мамандандырылған алгоритмдер қолданылады. Жоғарғы рұқсатты (2-ден 5 млн. нүктеге дейін және одан жоғары) диагностикалық мониторлармен жарақталған диагнозшы дәрігерлердің мамандандырылған жұмыс станциялары PACS жобасының маңызды бөлігі болып табылады. Осындай мониторлар монохромды да (жалпы рентгенология және маммография үшін), түрлі түсті де (ядролық медицина мен үш өлшемді қалпына келтіру үшін) болуы мүмкін. Осындай мониторлардың басқалардан негізгі айырмашылығы жоғарғы рұқсаттылығында деп саналады. Алайда, жай мониторлардың өзі бірнеше мегапикселдерде рұқсат беруге қабілетті. Соған қарамастан, оларды диагностикала үшін қолдану ұсынылмаған.

Диагностикалық мониторлар тондар арасында жұмсақ ауысу кезінде сұр түстерді көбірек көрсетеді.

Мамандандырылған мониторлардың жарықтығы мен қарама-қарсылығы қажетті деңгейлерінде болатыны, DICOM 3.0 хаттамасының 14-бөлімінің нормаларына сәйкес калибрлеу атқарымдарына ие болатыны, тондар арасында жұмсақ ауысу кезінде сұр түстерді көбірек көрсететіні, ұзақ уақыт бойы монитор сипаттамасының жоғарғы тұрақтылығын қамтамасыз ететіні және медициналық диагностика саласында пайдалану үшін қажетті басқа параметрлерге ие болатыны маңыздырақ.

Диагнозшы дәрігердің кәсіби жұмыс станциясы суреттерге арналған екі мамандандырылған монитор мен мәтіндік ақпаратқа арналған бір жай монитордан тұрады.

Кейбір мониторлардың үлгілері экранда бейнеленген суреттің тұрпатына: монохромды немесе түрлі түстілігіне байланысты экранның жеке учаскесінде автоматты калибрлеуді шығаруға қабілетті. Мамандандырылған мониторларды қолдану диагностикада маңызды рөл атқаратын түрлі мониторлар мен түрлі уақытта оның қайта қалпына келтірілуін және барынша сапалы бейнеленуін қамтамасыз етеді. Диагнозшы дәрігердің кәсіби жұмыс станциясы суретке арналған екі мамандандырылған монитордан және бір жай мәтіндік ақпаратқа арналған монитордан тұрады. Бұл кескіндеменің түрлі уақытта және түрлі аппараттардан алынған түрлі проекциялардағы кескіндемелерін салыстыруға мүмкіндік береді.

ҮДЕРІСТІ ОҢТАЙЛАНДЫРУ

Диагностикада суреттерді өңдеуге арналған құрал-саймандар ғана емес (мысалы, аңдатпалар, экранды лупа, жарықтығы мен қарама-қарсылығын түзету және т.б.), уақытша шығындарды оңтайландыруға мүмкіндік беретін дәрігердің жұмыс үдерісін ұйымдастыру және автоматтандыру да зор маңызға ие. Бұған әсіресе салыстыру үшін алдыңғы суреттерді мұрағаттан автоматты түрде алдырту, зерттеу, сонымен қатар бір клавишті басу арқылы арасында ауысу жүзеге асырылатын кескіндемелермен жұмыс қадамдарының бірізділігі тұрпатына байланысты монитор экранында кескіндемелерді стандартты таратуды пайдаланушы икемдеулерін анықтайтын оқу хаттамалары деп аталатындардың есебінен қол жеткізіледі.

Диагностиканың толық кезеңі емделушіні тіркеу, тексеруге жіберу, сандық кескіндемені және оның талдамасын алу, сонымен қатар қорытынды жазудан тұратынын ұмытуға болмайды. Бұл PACS-жүйе сияқты радиологиялық ақпараттық жүйені де бір уақытта енгізуді білдіреді.

Бүгінде әрбір КТ, МРТ және ПЭТ аппараты, кейбір жағдайларда УДЗ аппараты 3D-қайта қалпына келтіру мүмкіндіктері бар жұмыс станцияларымен жарақталған. Алайда осындай атқарымдар нақты бір аппараттағы жеке жұмыс орындарында ғана емес басқа жерлерде де сұраныста. Түрлі аппараттардан алынған деректерді салыстыру мүмкіндігімен кешенді диагностикалау қажеттілігі туындайды. 3D-диагностикалау нәтижелерін хирургтар операцияға дайындық және жоспарлау барысында, сонымен қатар онкологтар мен неврологтар диагнозды қою үшін пайдаланады.

Дәрігерлердің өз жұмыс орындарында 3D-үлгілеуді шығару мүмкіндігіне ие болуы үшін жүйелер бірыңғай PACS-мұрағатпен бірігу арқылы барлық диагностикалық аппараттарды қосу мүмкіндігімен «клиент-сервер» архитектурасына ие болуы тиіс. Бірнеше маманның бір уақытта жүйемен жұмыс істеуіне мүмкіндік беретін және жеке жұмыс станцияларына талапты азайтатын серверде барлық есептеулер жүргізілетін осындай өңдеу сызбасы қолайлы болып табылады.

3D-диагностикалау нәтижелерін операцияға дайындау және жоспарлау барысында хирургтер пайдаланады.

Үш өлшемді жүйені қалыпқа келтіру КТ, МРТ, ПЭТ, гамма-камер, ОФЭКТ, деректері негізінде үш өлшемді үлгіні жасауға ғана емес, сандық параметрлерін анықтау арқылы сараптамалық өңдеу жүргізуге мүмкіндік береді. Әсіресе, қан тамырлары жолағының ені мен тарылу деңгейін анықтау, кальций индексі мен майлы тканьді есептеу, толығырақ талдау мақсатында түрлі тұрпаттағы деректерді қосу, жеке органдар мен тканьдерді бөлу, виртуальды скальпелді қолдану, сонымен қатар диагностикалаудың көптеген басқа да түрлері мүмкін болады. Үш өлшемді үлгілер көрнекіліктің жоғарғы  

дәрежесіне ие, алайда олардың бағдарламалық қамсыздандыруды шығарушылардың бірегей технологиялары мен зерттемелері болып табылатын күрделі математикалық алгоритмдерін қолдану нәтижесінде пайда болатынын ұмытуға болмайды. 3D-үлгілендіруді пайдалану кезінде аталған жүйенің сертификатталғанына және жетекші әлемдік орталықтарда сыннан өткеніне, соның негізінде алынған нәтижелердің дұрыс және жаңғыртылғанына сенімді болу қажет.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ЕПМ-ДЕГІ PACS

Қазақстанда денсаулық сақтауды ақпараттандыру белсенді даму кезеңінде, бұл үдеріс Еуропа, АҚШ, Канада, Жапония елдерінде молықтыру деңгейіне шықты. Клиенттердің көбі біраз жылдардан бері медициналық ақпараттық жүйелерді пайдаланады (әсіресе, PACS-жүйелерін), үлкен тәжірибеге және өздерінің сұраныстарын толық тұжырымдау мүмкіндігіне ие болды. Осыған байланысты 3-5 жылда бір рет қолда бар жүйелерді жаңғырту, не болмаса оларды жаңаға ауыстыру жүргізіледі, бұл жеткізуші мен тапсырыс беруші арасындағы өзара іс-қимылдың тиімділігі деңгейін көтереді.

Қазақстандық ЕПМ-де PACS-жүйелеріне нақты талаптар ЕПМ деңгейінде де, мемлекеттік денсаулық жүйесінің бөлек алғандағы әкімшілік аумақтық бірлігінде де (аудан, қала, облыс) жасақталған жоқ. Әрбір клиентке регламенттелген талаптың жоқтығы оларды өз тәжірибесі негізінде жасақтауға тура келеді. Нәтижесінде, елеулі факторлар еленбеуі мүмкін. Мысалы, HL7 және DICOM тұрпатты стандартты интерфейстер көмегімен сандық жабдықтармен немесе басқа жүйелермен бірігу мүмкіндігі. Алға міндеттер қою үдерісінде БҚ мен жабдықтардың, деректерді қорғаудың өнімділігі, сенімділігі және тұрақтылықтан бас тарту критерийлері жеткізушіде сүйемелдеу қызметінің болуын сирек ескереді. Алайда, соңғы уақытта жүйе өндірушілері мен жеткізушілерінің күш салуымен және тәжірибесімен жағдайдың өзгеруіне беталыс байқалады.