Операциялық жүйе

Орындаған: Женали Н.

Тобы: ИП-14-6к2

Қабылдаған: Жұматаев Н.

 

Операциялық жүйесі

 

Орындаған: Женали Н.

Тобы: ИП-14-6к2

Қабылдаған: Жұматаев Н.

Операциялық жүйеге сипаттама

 

   Операциялық жүйе — компьютерді қосқан кезде ең бірінші жүктелетін және басқа бағдарламаларды қамтамасыз ететін жүйе. Жүйелік бағдарламаларды байланыстыратын жиыны, оның мағынасы- компьютерді қолданушымен байланысын ұйымдастырады және барлық басқа бағдарламаларды қамтамасыз етеді.

   Операциялық жүйе көбінесе компьютердің сыртқы жадында- дискіде сақталады. Компьютерді қосқан кезде, ол дисктік жадтан тексеріледі де, ОЕС -да (ОЗУ) орналасады. Осы процесті операциялық жүйенің жіктелуі деп атайды.

 

       Операциялық жүйенің функциясына кіреді:

•    Қолданушымен сұқбатты жүзеге асыру;
•    Еңгізу-шығару және деректермен басқару;
•    Бағдарламалардың өндеу процесін жоспарлау және ұйымдастыру;
•    Ресурстарды орналастыру (оперативтік жадпен кэш жадты, процессорді, сыртқы құрылымды);
•    Бағдарламаларды орындалуға еңгізу;
•    Бірнеше көмекші операцияларды қамтамасыз ету;
•    Әр түрлі сыртқы құрылымдар арасында ақпараттарды беру;
•   Перифериялық құрылымдарды бағдарламалық қолдау жұмыстары (дисплей, пернетақта, диск жинақтауыш, принтержәне т.б.).

 

1.    Бір пайдаланушылық бір есептік, олар бір пернетақтаны қолдайды және тек бір есеппен жұмыс істей алады;
2.    Бір пайдаланушылық бір есептік фондық мөрімен, негізгі есеппен бірге қосымша есепті еңгізе алады және ақпаратты мөрге бағыттайды. Бұл көп көлемді ақпараттарды мөрге жіберу жұмысын тездетеді.;
3.    Бір пайдаланушылық көп есептік ,бір қолданушыға көп есептермен жұмыс жасап,өндей алады. Мысалы, бір компьютерге бірнеше принтерлер қосуға болады және әр қайсысы өз жұмысын атқарады;
4.   Көп пайдаланушылық көп есептік, бір компьютерде бірнеше қолданушылармен бірнеше есептер еңгізе алады.Осы ОЖ өте күрделі және бірталай машиналық ресурстарды керек етеді.

 

 

ОЖ төрт негізгі түрі бар:

 

       Компьютердің әр түрлі моделінде әр түрлі архитектуралық және мүмкіншілдік операциялық жүйелерді қолданады.Олармен жұмыс істеу үшін әртүрлі ресурстар қажет. Олар әр түрлі бағдарламалау сервис дәрежесін және дайын жұмыс бағдарламасын береді. Дербес компьютерлер үшін операциялық жүйе, профессионалдық қолдану іске асыру үшін келесі негізгі компоненттердең түру керек:

• Еңгізу/ шығару бағдарламаларын басқару;
• Файлдық жүйемен және компьютер үшін жоспарланған тапсырмалармен басқаратың бағдарламалар;
• Командалық тіл процессоры, ол ОЖ бағытталған камандаларды қабылдайды, талдау жасайды және орындайды.

      Әр бір ОЖ өз командалық тілі болады, пайдаланушы ол арқылы бірнеше әрекеттер орындай алады:

• Каталогтарды қарау;
• Сыртқы жетек таңбаларды орындау;
• Бағдарламаларды еңгізу;
• басқа әрекеттер.

 

ОЖ –гі файлдық жүйе дегеніміз не?

 

  Файл (file – бума, десте) белгілі бір атпен магниттік дискіде жазылған біртектес ақпараттар жиыны. ОЖ жұмысы үшін керекті мәліметтер рөлін әртүрлі типтегі файлдар атқарады. Файл бағдарламадан, не оларға қажеті берілген сандар тобынан, мәтінен тұруы мүмкін. Әрбір файлдың файлдар каталогында тіркелген өзіндік аты болуы керек. Файлдың толық атауы екі бөліктен тұрады: аты және типі. Файлдың аты – 8 таңбаға дейінгі әріптен басталатын сандар мен әріптер жиыны, ал оның 3 таңбадан аспайтын екінші бөлігі оның типі не атының кеңейтілуі деп те айтылады. Бір каталогта аттары бірдей файлдар болмауы тиіс. Файлдың типі кейде болмауы мүмкін. Файлдың аты мен типі нүктемен бөлінеді. Файлдың толық аты латынның бас не кіші әріптерімен беріледі (сандар да кіреді). Мысалы:

• COMMAND.COM
• NORTON. EXE
• GAME.BAS
• AIGUL.TXT.
• MARAT. DOC

MS DOS ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

 

 

      MS DOS (Microsoft Disk Operating System) операциялық жүйесі —16-разрядты персональдық компьютерлерде өте кең таралған ОЖ. Ол келесі негізгі модульдерден тұрады :

 

•   Енгізу/шығару базалық жүйе (BIOS);
• Алғашқы қосылу блогі (Boot Record);
•   Енгізу/шығару базалық жүйенің кенейту модулі (IO.SYS);
•   өндеуді тоқтату модулі (MSDOS.SYS);
• командалық процессор (COMMAND.COM);
•   MS DOS утилиттары.

 

    Осы келтірілген әр бір модуль арнайы функция бөлігін орындайды.Осы модульдардың орналасу жерлері әр түрлі. Мысалы,енгізу/шығару базалық жүйе ардайым сақталатын құрылғада (ПЗУ-постоянная запоминающая устройство) орналасқан. MS DOS