Аурухана ішілік инфекция

Жедел респираторлық вирустық инфекция (ЖРВИ) (ОСТРЫЕ РЕСПИРАТОРНЫЕ  ВИРУСНЫЕ ИНФЕКЦИИ (ОРВИ)- бізше Тума - дегеніміз вируспен туындайтын ( ауру барысында бакрериялық инфекцияда болу мүмкін ) тыныс алу жолдарының қабынуы жане ауа тамшы жолымен берілетін жедел вирустық инфекция. Вирустардың белсенділігі арта түсеуіне байланысты қыста адамдар жиі ауырады Белгілері: мазасыздық, дене қызуының жоғарылауы, тамақтың ауруы немесе жыбырлауы, мұрынның бітелуі, түшкіру жөтел, бас ауруы. ЖРВИ- ға грипп, парагипп, аденовирус, реновирус, реовирустар жане басқадайда вирустар жатады. Жане 300 жоғары подтипті вирусты қоздырғыштары осы ЖРВИ- ға жатады. Бәріде ауа тамшы жолымен жуғады. Аурудың негізгі көзі ауру адам болып табылады.

Ауа тамшы жолымен жуққан вирус бірінші мурын кенірдек шырышты қабаттарын закымдайды (жоғарғы тыныс жолдарын) бул кезде мурынның бітелуі, түшкірү, тамақытың ауыруы, жыбырлауы , қурғақ жөтел сияқты клиникалық симптомдар білінеді . Дене қызыуы қалыпты жағыдайда болуда мүмкін. Кейде көздің шырыштықабатының зақымдалуына байланысты көзден жас ағады. Сонсын вирус қанға тусіу нәтижесінде қызба жане жалпы улану симптом белгілері байқалады ( дене температурасның жоғарлауы, буын-булшық еттернің ауыруы, бастың ауыруы, әлсіздік). Организмде иммундық процесс белсенделігі артылып жанағы қандағы вируска қарсы антитела түзіледі де қан тазара түсіп жалпы улану белгілері азаяды. Яғни осы ауруға қарсы адам ағзасында иммунитет пайда болды деген сөз. Вирусты жуқтырғаннан бастап бірінші клиникалық белгі берілгенге деиінгі уақытты инкубационный период дейді, бірнеше сағаттан үш төрт күнге созылу мүмкін. Бул кезенде ауыру басқа адамға жуғатындығымен ерекшеленеді.

ЖРВИ-ді емдеу үшін , әр түрлі асқынулардын алдын алу үшін негізгі себеін, қандай қоздырғыш екенін білу керек. Көп кезігетін қоздырғыштардың бірі ол ГРИПП. Грипп А; В ; С типтеге бөлінеді. Грипп вирустары сыртқы ортаға турақты емес. С- типті грипп турақты, бір рет аурысаныз сіздің организіміңізде сол вирусқа қарсы өмір бойы иммунитет пайда болады деген сөз . В-типті грипп баяу өзгеріп турады, спецификалық иммуниетің узақтылығы 3-6 жыл . А- типті грипп өте катерлі, турақсыз , эпидемия шақыратын вирус яғни бул вирус тез өзгеріп туратындықтан адам организмінде турақты, қарсы туратын иммунитет жоқ деген сөз, сондықтанда ауруды тез жуқтырып, ауырамыз.Адам ағзасында осы вируске қарсы иммунитет болу үшін біз жылында бір рет тумауға қарсы вакцинды аламыз. Грипптын симптомдары басқа ЖРВИ уқсас болғанымен қатар жедел басталып , жалпы улану белгілерінің айқындығы жане жоғарғы тыныс жолдарының шырышты қабатының жиі зақымдалуымен ерекшеленеді. Әдетте грипп кезінде жедел басталып, тонғыштық (озноб), бастың ауыруы пайда болады. Бірнеше сағаттан кейін дене температурасы 38-40 градуска деиін жоғарлайды, әлсіздік, булшық ет- сүйек- буындардың ауырсыну сезімі, тамаққа тәбетінің болмауы, бас ауыруы күшеиіп, көз алмаларының ауру сезімі пайда болып, жарыққа сезімталдығы жоғарлайды. Яғни айқын интоксикация белгілерін байқаймыз.Аурудың бірінші тәулігінде науқас мурын жутқыншақтағы қурғауына, аурыу сезіміне, мурынның бітелуіне шағымдалады . 2-3ші күндері қурғақ жөтел, кеуденің ауыру сезімі кейінен жөтелге қақырық қосылады. Асқынбаған жағыдайда қызба узақтығы А- гриппте 1-6 күн , В гриппте одан көбірек болады. Кей кезде науқасты қарап тексерген кезде 2-3 күні Herpes labiflis( ерінге ушық ) байқаймыз. Ауырудың ағымы ауыр болса тері жабындыларында бозғылт цианоз байқалады. Мурынның шырышты қабаты, жумсақ тандайды қарағанда қызаруы жане түйіршіктер( зернистость) байқаймыз. Өкпесін тындаған кезде везикулярлы тыныс немесе қысқа уақыт арасында қурғақ сырылдар естиміз. Пульс температураға байланысты тахикардия немесе брадикардия болады. Ауыр жағыдайда ас қорту жуиесі де зақымдалыды- тәбетінің жоғалыу, қарағанда тілі қурғақ, ақ жабындымен жабылғанын байқаймыз. Электрокардиограммада интоксикацияға тән өзгерістер болады, яғни Т- тістерінің төмендеуі , QT интервалының узаруын көреміз. Өкпенің R- граммасында тамырлар сүретінің күшеюі жане өкпе тамырларының күшеюін көруге болады. Перифериялық қанда лейкопения, нейтропения,эзинопения, моноцитоц СОЭ қалпында болуы мумкін. Негізі грипптің клиникалық белгілері оның женіл, орташа, ауыр деген ағым түрлеріне байланысты. Дене температурасы узаққа созылыуы асқынуларға байланысты. Мысалы: пневмония, лор мүшесінің зақымдалуы( ринит, фарингит, ларингит,синуситтер, отит и.т), нерв жүйесінің зақымдалуы ( менингоэнцефалит, арахноидит, полиневрит и.т) сияқты. Грипп деген диагноз қою үшін мынандай зерттеулер жасау керек: мурын жутқыншақтан мазок алу,қан вирусологиялық зерттеуге алыну. Серологиялық әдістемелердің маңызы да зор.Флюоресценциялаушы антиденелер әдісін қолдану.

 

Тақырыбы: Ауа-тамшы инфекциялары қызылша, қызамық, желшешек, жәншау.Аурудын  этиологиясы,

 

диагностикасы,

себептері,

белгілері,

эпидемиологиясы,

емі ,  күтімі  ,

арнайы  санитарлыќ  алдын  алуы

 

 

ҚЫЗЫЛША

 

            Қызылша – аурудың жалпы жағдайынан  бұзылуымен, жоғарғы тыныс жолдарының  қабынуымен және денеге теңбіл, терінің үстіне көтеріліп бөртпе шығуымен сипатталатын жедел жұқпалы ауру.

 

Қоздырғышы: фильтрленуші вирус. Бұл вирус қоршаған ортада төзімсіз, бірақ өте ұшпа, яғни вирус ауамен тез және алысқа тарайды.

 

Эпидемиология:

 

Ауру көзі-ауру адам, қызылша әсіресе бастапқы және бөртіп шыққан алғашқы күндерінде мейлінше жұққыш болып келеді. Бөртіп шыққаннан 4 күн өткен соң науқас қауыпты емес.

таралу жолы –ауа –сілекей жолы. Қызылшамен ауырған кезде пайда болатын жөтел мен түшкіру инфекцияның таралуына себеп болады. қызылшамен ауырған адаммен бір бөлмеде және қасындағы бөлмелерде болу балаларға жұғу қаупін төндіреді.

Сезімталдық балаллар жас  шамасына қарамастан қызылшамен ауырғыш  келеді, әсіресе 1-8 жас аралығындағы балалар.

Маусымдылық – қыс, көктем айлары.

Иммунитет –тұрақты.

Клиникалық белгілері: Қызылшаның 4 кезеңі бар

 

Жасырын кезең

Катаральды кезең

Бөртпе шығу кезеңі

Реконвалесценттік кезең

Жасырын кезең 9-10 күнге созылады, ал егілген балада 21 күнге дейін  болады.

 

Катаральды бастапқы кезең 3-5 күнге созылады. Баланың дене қызуы 38-390С-ға дейін көтеріледі, катаральдық белгілер пайда болады: мұрнынан су ағады, жөтел, түшкіру, коньюктивит, көз қарығу болады.

 

Осы кезде қызылшаға ғана тән Бельский-Филатов-Коплик белгісі  пайда болады: ауыздың сілекейлі  қабығында, азу тістерінің тұсында  ұнтақ жарма тәріздес ұсақ ақ дақтар пайда болады, олар 2-3 күнге дейін сақталады. Мұнымен қатар жұмсақ таңдайдың сілекейлі қабығында қызғылт дақтар –энантэма пайда болады. ауырған баланың беті қабырынқы, көзі қызарып, жасаураған, қабақтары ісіңкі, көзі қарығулы, мұрнынан су ағып тұрады.

 

Бөртпе шығу кезеңі. Аурудың  дене қызуы 39-400С дейін көтеріліп, көңіл күйі бұзылып, бас ауырғаны ұлғайып, тәбеті төмендейді, ұйқысы бұзылады, ен жар көңілді. Аурудың денесіне этаппен бөртпе шығады.

 

Бірінші күні ауырған баланың бетіне, құлақтың сыртына, мойнына, терінің үстіне көтеріліп теңбіл бөртпе шығады.

 

Екінші күні денесіне шығып, кейбір бөртпелер қосылып ұлғайяды.

 

Үшінші күні бөртпе қолдарына, аяқтарына тарайды. Бөртпе шығып болғаннан кейін аурудың дене қызуы төмендеп жалпы жағдайы жақсара бастайды.

 

Реконвалесценттік кезең  – бөртпе шыққандағы кезекпен жоғалады да орнында қоңыр дақ қалады. Аурудың  клиникалық көріністерінін жойылуы баланың толық айығып кеткендігін білдірмейді, оның организмі әр алуан микробтарға қарсы тұра  алмайды.

 

Қызылшаның 3 түрі бар: жеңіл, орташа, ауыр түрі.

 

Асқынуы: пневмония, ларингит, бронхит, энцефалит

 

Емдеу:

 

1.                              Баланы оңашалау, ауырған балалар  көбіне үйінде емделеді. Ауруханада  қызылшаның тек қана ауыр түрі және ауруды оңашалауға мүмкіншілік болмаған жағдайда ғана жатқызылады.

 

2.                              Ауырған баланың жатқан жерін  таза ұстап, желдетіп тұру керек. Балаға гигиеналық күтім өткізу: беті-қолын уақытылы жуу, көзін, мұрнын тазалау, еріндерін майлау, аузын шайдыру.

 

3.                              Тамақ баланың жасына сай болып,  витаминдерге бай болуы керек.

 

4.                              Витаминдер комплексі

 

5.                              Симптоматикалық ем

 

Профилактикасы: Арнайы профилактика –бала 12 айға толған кезде қызылша вакцинасы 0,5 мл. бұлшық етке еңгізеді. Ревакцинациясы 6-7 жасында.

 

Ауру ошағында эпидемиологияға қарсы жүргізілетін шаралар:

 

Ауырған баланы 5 күнге оңашалау

СЭС-ке № 58 формамен хабар беру

Ауру баламен қарым-қатынаста болған балаларға 21 күн карантин тағайындалады: күнделікті бақылау, балаларды басқа топқа аударуға, бұл топқа жаңа бала қабылдауға болмайды. Есіктердің саңлауларын екі жағынан қос қабаттап желімдеу.

 

 

Қызамық

 

Қызамық- балалардағы жұқпалы  аурулардың ең жеңіл түрі..

 

Қоздырғышы- фильтрленуші вирус.  сыртқы артада тұрақсыз.

 

Эпидемиологиясы:

 

Ауру көзі-ауру адам.

Аурудың таралу жолдары- ауа-сілекей жолы.

Төзімділік (сезімталдық- 5-8 жасқа дейінгі балалар жиі ауырады.

Иммунитет-тұрақты,

Маусымдылық- қыс-көктем.

Клиникалық белгілері:  жасырын кезең-11-24 күн, бастапқы кезең  бірнеше сағаттан 1-2 күнге созылады, кейде байқалмай өтеді, катар  белгілері шамалы. Бөртпе бір мезгілде баланың барлық денесіне шығады. Бельский-Филатов-Коплик белгілері болмайды. Бөртпеден кейін дақ қалмайды.  Дене қызуы 37-38 С көтеріледі .  2-3 күннен кейін дене қызуы төмендейді.  Қызамық болып ауырған баланың желке бездері үлкейіп ісінеді, 7-10 күннен кейін бұрынғы қалпына келеді.     Емі:  симптоматикалық.

 

Профилактикасы- Ауырған бала 5 күнге оңашаланады. Қарым-қатынаста болған балаларға карантин тағайындалмайды. Қызамыққа егу- 12 айында 0,5 бұлшық етке.

 

Қыздарға 15 жасында егіледі

 

Қызамық балаларда жеңіл  өткенімен жүкті әйелге өте қауіпті, жатырдағы балаға әсер етіп, ақаулар пайда болуы мүмкін.

 

Желшешек

 

Желшешек – баланың  терісіне, шырышты қабаттарында көпіршік тәріздес лимфаға толы бөртпе шығып, кейіннен бұл бөртпелер кеуіп, орнына ққабықшалардың қалуымен сипатталатын инфекциялық ауру.

 

Қоздырғышы- фильтрленуші вирус.  сыртқы артада тұрақсыз.

 

Эпидемиологиясы:

 

Ауру көзі-ауру адам.

Аурудың таралу жолдары- ауа-сілекей жолы.

Төзімділік (сезімталдық-6 ай-12 жасқа дейінгі балалар жиі ауырады.

Иммунитет-тұрақты,

Маусымдылық- қыс-көктем.

Клиникалық белгілері:

 

Жасырын кезеңі орта есеппен 14 күн, бірақ кейде 21 күнге созылуы  мүмкін. Бастапқы кезеңі көбінесе байқалмайөтеді.

 

Бөртпе шығу кезеңі:  Баланың дене қызуының көтерілуімен қатар, бетінде, денесінде, басында, аяқ-қолында, шырышты қабықтарында желшешектің бөртпелері пайда болады: бастапқыда бөртпе терінің үстінде көтерілген қызыл дақ болып шығады, біраздан кейін дақтардың ішінде лимфа жиналып көпіршік пайда болады, 1-2 күннен кейін көпіршік қүрғап қабыршақтанып қалады.. Бөртпенің шығуына байланысты денесі қышып ауру мазасызданады.

 

Аурудың өрістеу кезеңі:  Желшешектің бөртпесі полиморфизммен сипатталады.: терінің бір жерінде қызыл дақтарды, көпіршіктерді және қабыршшықтарды көруге болады.. Өрістеу кезеңі 5 күнге дейін созылады, содан кейін бөртпенің шығуы тоқталып, 1-2 аптаның ішінде денесі қабыршықтан тазаланады.

 

Асқынулары:  стоматит, ларингит, менингит, энцефалит, пневмония, терінің  іріңді жарасы.

 

Емделуі және күтімі:

 

1 Бала үйде емделеді, жалпы  жағдайына байланысты төсек режимін  сақтағаны жөн.

 

2. Диета- жасына сай, жылы, жұмсақ.

 

3. Жеке бас гигиенасы-тырнақтарын  алып тастау керек.

 

4.Көпіршіктерді әбден құрғағанша 1-2 процентті бриллиант жасылымен немесе 2 процентті перманганаттың ерітіндісімен өңдеу.

 

5. Симптомдық ем.

 

6. Ауру асқынып қабыну  процесстері дамыса-антибактериальды  ем.

 

Профилактикасы: әдеіленген алдын-алуы жоқ.

 

Ошақтағы шаралар:

 

1.Ауруды оңашалау-5 күн,  бөртпе шығуы тоқталғанша.

 

2.СЭС-ке №58 форма бойынша  хабар беру.

 

3. Ауру баламен қарым-қатынаста болған балаларға 21 күнге карантин тағайындау., бөлмесінің тесіктерін екі жақтан желімдеп жабу.

 

4. Бөлмені жиі желдетіп, сүртіп тұру.

 

5.Санитарлық-ағарту жұмысын жүргізу.

Туберкулезді алдын алу

PostDateIcon17.02.2012 11:51 | PostAuthorIconАвтор: Administrator | PDF | Печать | E-mail

Туберкулез – бұл микробактериялармен  жұғатын ауру. Ереже бойынша, туберкулез өкпені зақымдайды, бірақ сирек жағдайларда  дененің басқа бөліктерін миды, сүйек  жүйесін және лимфалық түйіндерді зақымдайды.

 

Туберкулез бір адамнан  екінші адамға ауа - тамшы жолдары  арқылы жөтелгенде, түшкіргенде, туберкулезбен  ауырған адамммен тығыз қарым- қатынаста  жұғады.

 

Туберкулез қалай жұғады?

 

Адам туберкулезді екінші адамнан жұқтыратынын білу маңызды, ереже бойынша ауруы белсенді формада жүрген адаммен ұзақ уақыт  қарым-қатынаста болғанда туберкулез жұғады. Теоретикалық тұрғыда, сіз туберкулезді жұқтыруыңыз үшін туберкулезбен  ауырған адаммен жарты жыл  ішінде күніне сегіз сағат уақыт  өткізіңіз, екі ай ішінде 24 сағат  ол адаммен бірге тұрыңыз.

 

Ал егер туберкулезбен  ауыратын адам екі апта ішінде қажетті  емдеулерден өтсе, одан ауру жұғу екіталай. Туберкулез науқас адам ұстаған заттар арқылы жұқпайды.

 

Туберкулез ауруын жұқтыруға  қабілетті адамдар категориясы  бар;

 

- Балалар;

 

- Қарттар;

 

- Қант диабетімен ауыратын  кісілер;

 

- Стериодты қабылдайтын  адамдар;

 

- Иммундық жүйені әлсіздендіретін  дәрі-дәрмектерді қолданатын адамдар;

 

- Иммунодефицит вирусын  таситын адамдар;

 

- Жағымсыз жағдайларда  (адамдардың пәтерде көп жиналуы,  үйде гигиеналық нормалардың  сақталмауы) тұратын адамдарҒ;

 

- Алкогол және нашақорлыққа  салынған адамдар;

 

- Денсаулығы әлсіз адамдар.

 

Егер сіз осы категриялардың біріне жататын болсаңыз, егер жақындарыңыздың  біреуі туберкулезбен ауырса міндетті түрде дәрігерге қаралыңыз.

 

Туберкулезді қалай жұқтырмауға  болады?

Егер адамда туберкулездің  белсенді түрі болатын болса, ол кісімен  ауасы тар бөлмеде ұзақ уақыт  болмаңыз. Ол кісімен қарым-қатынасқа  түспес бұрын, ол кісінің тым болмаса  екі апта ем қабылдағанын анықтаңыз.

Туберкулезбен ауыратын адаммен  бір бөлмеде жұмыс істейтін болсаңыз, қорғаныс бет перделерін қолданыңыз.

Егер сіздің жаныңыздағы  адамдардын біреуі туберкулезбен ауырады  деп күдіктенсеңіз ол кісіні дәрігерге  баруға немесе емделуге көндіріңіз.

Туберкулездің таралмауының маңызды жағдайларының бірі әрдайым  бөлменің ауасын тазартып тұру.

 

Қазіргі кезде туберкулез жылына 4 миллионнан астам қаза табатын  әлемде кең таралған аурулардың бірі. Туберкулез өкпенің қабынуына алып келетін қоздырушы микробактериялардан  туындайды. Сіздің туберкулезбен ауыратыныңызды анықтау үшін не істеу керек?

«Тұмау мен жіті респираторлық  вирустық жұқпаның алдын алу»

 

Тұмау - жұқпалы ауру, ол дене қызуының көтерілуімен, қысқа мерзімді қалтырауымен, ағзаның уыттануымен  және жоғарғы тыныс алу жолдарының сілемей қабығының кабынуымен сипатталады.

 

Қазақстан халқының жалпы  аурушаңдығы ішінде жіті респираторлық  жұқпалар мен тұмау аурушаңдығы  бірінші орында тұр. Аурушаңдық кеңінен  таралады, лап беру және індет түрінде  байқалып, тұрғындардың аурушаңдыққа бейімді бірқатар тобын қамтиды, ол елеулі әлеуметтік және медициналық  проблемалар тудыруы мүмкін. Тұмау  мен жіті респираторлық вирустық жұқпалардың үлесі барлық жұқпалы  аурушаңдықтың 90-95% құрайды. Тұмаудың тез  таралуына, оның жасырын кезеңінің  қысқалығы, ауа-тамшы арқылы жұғуы, қабылдау қасиетінің жоғары болуы, сондай-ак, халықтың әлеуметтік жағдайы да ықпал  етеді.

 

Науқас адам жұқпаның көзі мен сақталу қоры болып табылады. Вирус қоршаған ортаға сөйлегенде, жылағанда, жөтелгенде және түшкіргенде  сілекей, қақырык арқылы таралады. Сондай-ақ, тұрмыстық жолмен, яғни вирус жұққан күнделікті пайдаланатын заттар арқылы да жұғу мүмкіндігі жоққа шығарылмайды.