Санитарлы-қорғаныс аймақты анықтау және зиянды қоспалардың атмосферада сейілуін есептеу

 

АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ

Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау кафедрасы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ЕСЕПТЕУ-ГРАФИКАЛЫҚ ЖҰМЫС №1 
Тақырыбы: «Санитарлы-қорғаныс аймақты анықтау және зиянды қоспалардың атмосферада сейілуін есептеу»

6 - нұсқа

 

 

 

 

             Орындаған: Қайыржан  Г.Е.                       

             Тобы: РЭТк-13-3

Тексерген: Айнабекова Т.Б.

 

 

 

 

 

Алматы 2015

Мазмұны

1. Кіріспе…………………………………………………………………..…..3-бет
2. Тапсырмалар…………………………………………………………….....4-бет
3. Жұмыстың орындалуы…………………………………………………….5-бет
4. Берілгені……………………………………………………………………5-бет
5. Атмосферадағы максималды қоспа концентрациясын және заттардың суммация эффектісімен анықтау…………………………………………6-бет

 

6. Максималды концентрацияның таралу аралығын анықтау…………….8-бет

 

7. Әр түрлі аралықтағы жердік концентрацияны анықтап және L0-ді табу керек………………………………………………………………………...9-бет

 

8. Станцияның санитарлы қорғаныс зонасын анықтау…………………...12-бет

 

9. «Роза желдері» және санитарлы-қорғаныс зонасын тұрғызу керек…..13-бет

 

10. Қорытынды………………………………………………………………..14-бет
11. Қолданылған әдебиеттер…………………………………………………15-бет

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

Қазақстанның ірі қалалары мен аймақтары үшін атмосферада химиялық зиянды қоспалардың ішінен ең көп тарағаны - күкірт қос тотығы. Зерттеулердің көрсетулері қалалардағы атмосфераның ластануы өкпе ауруының таралуымен байланыстылығын айтады.

Ауадағы ластаушы заттардың концентрациясын жақсартуына қоршаған ортаның жалпы жағдайын да қарастыру қиындық туғызады. Ауаның температурасы да маңызды рөл атқарады. Ыстық климатты аймақтарда ауадағы химиялық қоспалар адамға үлкен зиян келтіреді.

Алматы, Қарағанды, Өскемен және т.б. қатты ластанған Қазақстанның қалаларында ауа ластануының сипаты мен сатысына үлкен көңіл бөлуі керек. Қатты ластанған аймақтарда үнемі құрамында көміртек оксиді, күкірттісутек, шаң көп мөлшерде болатыны анықталған. Ол химиялық қоспалар белгілі мөлшерінен асып түссе адам денсаулығына айтарлықтай зиян тигізеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тапсырма:

1. Оқытушы берген тапсырма бойынша нұсқаның нөмерін алу.
2. Атмосферадағы максималды қоспа концентрациясын және заттардың суммация эффектісімен анықтау.
3. Максималды концентрацияның таралу аралығын анықтау.
4. Әр түрлі аралықтағы жердік концентрацияны анықтап және L0-ді табу керек.
5. Станцияның санитарлы қорғаныс зонасын анықтау.
6. «Роза желдері» және санитарлы-қорғаныс зонасын тұрғызу керек.
7. Жұмысқа қорытынды және талдау жасау керек.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жұмыстың орындалуы.

1. Берілгені

Биіктігі, H=80м

Саға диаметрі,D=4,5м

Газдың шығу жылдамдығы, W0=25м/с

Tr =200°С

Tв=23°С

Шыққан күл,Мз=400г/с 

Шыққан күкірт қос тотығы,МSO2=680г/с

Шыққан азот тотығы,МNO2=38г/с

Ауа тазалаудың деңгейі, 89%

Ауданның орналасуы – Петропавловск

С	СШ	Ш	ОШ	О	ОБ	Б	СБ
17	16	11	8	6	13	12	17

1-кесте. Жел бағытының орташа қайталанулық Р мәні, %

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. Атмосферадағы максималды қоспа концентрациясын және заттардың суммация эффектісімен анықтау.

Зиянды заттардың жердегі концентрациясының максималды мәні мына формуламен анықталады:

 

         А дегеніміз - стратификациялық температураның коэфициенті, жалпы Қазақстан үшін А=200-ге болады;

М- уақыт бірлігінде шығарылатын зиянды заттардың массасы, г/с;

Ғ – заттарға сіңудің жылдамдығын анықтайтын коэфициент.

Ғ=1 газ үшін, ал Ғ=3 күл үшін.

η- аймақтық рельеф коэфициенті, η=1 – түзу жазықтық үшін.

Н- көздің биіктігі,м.

V1 - газды ауа қоспаның шығыны, м³/с. Сондa

ΔΤ=Tг-Τв.

f мәнін  келесі формула арқылы анықтаймыз:

                  ;

 

Қыздырылған көздерге арналған газды ауа қоспасының жылдамдығы:

 

               м3/с;

              ;

              м/с;

              .

m - коэфициенті f тәуелділік формуласымен анықталады (m – трубадан шыққан газды ауа қоспасының ескеру коэфициенті.) .                                   f <100 болғандықтан

.

 

f - жылу көзінің температурасын анықтайды, f<100 болса, бұл көз қыздырылған көз деп саналады.

f<100 болса, n коэфициенті Vm тәуелділігі арқылы  формуласымен анықталады.

Сөйтіп осы есептеулер арқылы келесі мәндерді аламыз:

Күл үшін

мг/м3

Күкірт қос тотығы үшін

 

Азот тотығы үшін

Газ үшін

,

          мұндағы  Мå= МSO2+5.88∙МNox=680 + 5,88∙38 = 903,44г/с,

 

 мг/м3.

 

3. Максималды концентрацияның таралу аралығын анықтау.

Көздерден шығарылған заттардың аралығы Xm жердегі концентрациясы С жағымсыз жағдай кезеңінде метрологиялық шарттағы мәні Сm, формуламен анықталады:

Мұнда өлшемсіз коэфициент d, егер f<100 және болғанда, келесі формула анықталады:

 

    Газ үшін: (м);

    Күл үшін: (м);

 

 

4. Әр түрлі аралықтағы жердік концентрацияны анықтап және L0-ді табу керек.

Флюгер деңгейінде қауіпті жылдамдық мәні Um (м/с) (жер деңгейінен 10м биіктікте) болғанда Cm зиянды заттардың жердегі концентрациясына жеткенде және f<100 болса:

м/с.

Желдің қауіпті жылдамдығында Um зиянды қоспаларының жердегі концентрациясы C(мг/м³), атмосферада факел осі бойынша шығарылым көздерінен әр түрлі аралықтағы қоспасы мына формулалар арқылы анықтайды:

Мұндағы Si-өлшемсіз коэфициент. Ол x/Xm қатынасы және F коэфициенті бойынша анықталады.

ГАЗДАР үшін:

м     

м     

м      

м    

м    

Графигім келесі түрде шықты:

Газ
X	x/xm	si	c	ПДК
0	0	0	0	0,5
200	0,14	0,0868	0,08	0,5
250	0,17	0,14	0,1316	0,5
300	0,21	0,1964	0,2	0,5
400	0,3	0,35	0,33	0,5
600	0,42	0,5584	0,5	0,5

 

Енді келесі графикке көшемін. Алғашқыда газ үшін график тұрғыздым, ендігі келесі КҮЛ үшін график тұрғызамын.

м     

м     

м      

 

Күл
X	x/xm	si	c	ПДК
0	0	0	0	0,5
100	0,14	0,09	0,11	0,5
200	0,28	0,31	0,41	0,5
300	0,41	0,502	0,501	0,5

 

Кәсіпорындағы санитарлы қорғаныс зона (СҚЗ) шекарасын мына формуламен анықталады:

Мұндағы L(м) – СҚЗ есептік өлшемі.

L0(м) – белгілі жердегі жергілікті аймақты есептейтін өлшем, мұнда заттардың концентрациясы (басқа көздердің фонды концентрациясының есептегенде) ШРК-дан асады.

P(%) - бұл  қарастырылған румбтағы орташа  жылдағы жел бағытының қайталануы;

P0(%) –  Роза желдерінің шеңберіндегі  бір румбтағы жел бағытының  қайталануы, яғни 

P0=100/8=12,5%.

 

Станцияның санитарлы қорғаныс зонасын анықтау.

Газдар үшін:

 

(м);

(м);

(м);

(м); 

         (м);

(м);

(м);

(м).

 

 

 

 

 

5. «Роза желдері» және санитарлы-қорғаныс зонасын тұрғызу керек.

 

2-сурет. Желдер розасы

 

3-сурет. Санитарлы-қорғаныс  зонасы

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

Есептеу графикалық жұмыста атмосфераға максималды қоспа концентрациясын және заттарды суммация эффектісімен анықтауды үйрендік. Сонымен қатар санитарлы қорғаныс зонасын анықтап, «Роза желдер» және санитарлы-қорғаныс зонасын тұрғызуды үйрендік.

Қорытындылап айтсақ, Петропавлск қаласының санитарлы таза аймағы – оңтүстік-шығыс, яғни осы аймаққа тұрғындық үйлер салуға болады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер.

1. Экология. Электр энергетика мамандығы бойынша барлық түрду оқитын студенттер үшін есептік-сызба жұмыстарға әдістемелік нұсқаулар. Абдимуратов Ж.С., Санатова Т.С.  Aлматы, 2007 .
2. Белов С.В., Барбинов Ф.А., Козьяков А.Ф. Охрана окружающей среды. Учебник для технических спец.ВУЗов, Москва,1991.
3. Санатова Т.С.,Экология: Әдістемелік нұсқаулар мен  есептер ЕГЖға арналған. Алматы,2002.
4. Ливчак И.Ф. Инженерная защита и управление развитии окружающей среды. Москва, 2001.
5. ОНД-86. Методика расчета концентрации в атмосферном воздухе вредных веществ, содержащихся в выбросах предприятии. Москва,1987.
6. Сулеев Д.К., Сагитов С.И., Сагитов П.И., Жумагулов К.К. Экология и природопользование. Учебник. Алматы, 2004.