Ғимараттағы газберу жүйесінің құрылысы

 

                          Ғимараттағы газберу жүйесінің құрылысы

Газбен жабдықтау жүйесі-тұтынушыларға газберу көзінен үзіліс газ беру арналған.(көше газқұбырлары немесе газбаллонды қондырғылар).Тұрғын үйлер көбінесе төмен,қысымды газқұбырларына тіркеледі.Ол болмаған жағдайда және қуат аз болған кезде орташа газқұбырларына немесе жоғары қысымды,міндетті түрде газреттегіш пункті бар,тіркеледі.

Газберу жүйесі:тармақтардан,таратқыш газқұбырларынан,үйге кіргізу бөлігінен ішкі газқұбырларынан және арматурадан тұрады.Газдың берілу,газ есептегішпен белгіленеді.

Сыртқы желіге газ бергіш тармақ,көшедегі желі нүктесіне біріктіріледі,ол газдалынған үйге немесе топталған үйлерге жақын болуы керек.Тармақтың соңында ілмекті арматура орналастырылады(қозғалтқыш немесе тығынды құбыршүлек).

Төмен қысымды жүйелерде ілмекті арматура орнына гидробекітпелерді қолданады,оның корпусы түтік арқылы суға толтырылады,құбырларды бүркіт тұрады.Түтіктің жоғарғы тоғымен жабылып,кілемге орналасқан.

Таратқыш газқұбырлары-газды  тармақтар арқылы бөлек үйлер мен кіргізу орындарына тарату үшін қолданады.Сұйықты жинау үшін (конденсат)дымқыл газдан шыққан салқындату кезінде,конденцат құрастырғыштарды цилиндірлі корпус секілді жинайды,ол құбырөткішгіштің төменінде пісіріледі. Тоқтағыш құбыр арқылы жиналған конденсат сорғымен шайқалады. Конденсат жинағыштарды газқұбырларынан төмен.гі бөліктерінен орналастырады,тоңазитын шұнқырдан төмен.Құбыр өткізгішті конденсат жинағышқа енкейтіп төсейді.

Енгізулер газдың ішкі газқұбырлармен берілуімен арналған,онда таратқыш газөткізгішке біріктіріледі.Енгі құбырөткізгіші қабырға арқылы гильзаға өтеді,ол электрөткізгіш электризолациясымен толтырылған.Кейде,орталықта немесе шетінде орналасқан енгізуден,енгізу газөткізгіште өткізеді.Олар бірнеше газөткізгіштермен біріктірілген.

Ішкі газөткізгіштер,үй ішгіндегі тұтынушыларға газ тартушы,ажыратушы-құбырөткізгішпен тіркеушіктерден,қабат келтірулерінен тұрады.

Газ аспаптарында,тамақ дайындауға арналған,су жылытуға,үй жылытуға арналған аспаптарға-инжекциялы немесе дифузонды шілтелер пайцдаланылады.

Инжекциялы шілтелер-газды ауадан сору арқылы жұмыс істейді.Тұтқаны бұру кезінде тығын шүмегі ашылып газ түтік арқылы шілтелерге беріледі.Шілтелер фасонкасы арқылы газ қозғалған кезде ауа сорылады,реттегіш тесігіарқылы ауаның берілуі және газбен қоспасы.Ауа араласқан газ айырғышқа түседі,ол төлемімен өлшемін алуын анықтайды,Ауамен арласа отырып,жанады.

Жанғыш (алулағыш) инжексиялы шіркеулерден басқа жалынсыз(қысқалаулы)шілтелер қолданылады,оларда ауа қоспасы жанады,жанғыш плиталарда соның салдарынан сенімді жанғыш және табанды жану процесі жүреді.

Дифузонды шілтелер-коллектор мен таратқыш түтіктерден тұрады,газ тесіктен шығып,ауамен араласып жанады.Ол шілтелер құрылғысына қарай қарапайым бірақ төмен температураны береді(кем дегенде 1100 С)және ұзын алауы бар,сондықтан оны үлкен жанғыш камерасы бар аспаптарды қолданады,әсіресе қазандармен су жылытқыштарда.

         Монтаж  желсімен газбен жабдықтар аспаптарының  жүйесі 

Жалпы мағлұмат.Газбен жабдықтау жүйесінің жобасына бөлім генпланы кіреді.Онда газдыалынатын ғимарат кіреді.Таратқыш және қалалық желілері газбен жабдықтардың инжекторлы желілер,ғиарат қабаттарының құлағы,оксонометрия жобалау схемасы,оларда газқұбырларының гиаметрия көрсетіледі,енкейтілуі,армауралар,газаспаптары,көрсетілген,құралдар српт тізімімен қондырғылары,монтаж сызбалары берілген.

Газқұбырларын монтаждауды арнайы оқытылған монтаждау бригадасы орындайды,олар қауіпісздік тәсіліне джаярланған және білікті комессия мүшелеріне емтихан тапсырған.Олардың білімі жыл сайын тексеріледі.Пласмассадандайындалған құбырларды арнайы оқытылған жұмысшылар пісіруі қажет,оларды емтиханнан өтілуі болуы керек.

Материалдардың (құбырлар фасон біліктері,арматура пісіру сымдары)монтаждауға арналған газбен жабдықтауға,завот берген арнайы сертификатты болуы керек,онда ГОСТ талаптарына сай екендігі жазылуы керек.Құралдарға сонымен қатар паспорт-онда тәсілнама монтаж,бойынша пайдалану қағазы болады.Арматураны қондырар алдында тығыздылықпен беріктікке сынайды.

Газ желісінің монтажы:Олар-бөліну желісінің монтажымен тармақталуына,енгізілуі және ішкі газ құбырөткізгішерінің монтажы.

Газ желісінің монтажын-құрылыс алаңына дайындау кезінде орындайды.

Трассаны бұұзып, трансмессияны бұзады,сыртқы конализацияны желісіне ұқсамаалы төсемді астына салады.Топырақөтан соңғы қабатын тазалауды,бастамасын дайындауды,шұнқырды орнықтылуды құбырды траниссияға салмас бұрын және құралды қондырмас бұрын орындайды.

Желіні болат,жіксіз,пісірілетін тіке жікті құбырдан-корозионсыз иззалициясы  мен хатталған жинақтайды.

Құбырдың ішкі қабатын монтаждамас бұрын ішкі бетімен қылаудан тазалайды және құбырды секцияда пісіреді,оларда трамессия инвенторлы жұмсақ орамамен түсіреді немесе басқа заттармен,олар құбырларды сыртқы бүлінулермен қорғайды.Құбырларды,арматураларды,құралдарды,трамессияға лақтыруға болмайды.Трамия құбырды түгелімен трамияға тиіп жататындай етіп салады,оныңарсындағы және қиылыстыру құралдары мен коммуникациялар проектіге сәйкес келеуі керек.Құбырлармен біріктіру бөліктері пісру арқылы беріледі,осы арқылы пісіруді сапасы бақыланады.Бұрандалы және ернемекті біріктулерді арматура қондырғыларында,газды және бақылау газөткізгіш құрылғыларын орналастырғанда керек.Арматураны орналастырған соң газды және бақылау-өлшегіштерді орнатқан соң.

Аматура орнаған соң газ құбырын 200-250 мм бұрышты қамти отырып көмеді,сынақ өткізілген соң беріктікпен тығыздыққа тағы көмеді.Ен соңынан траншеяны түгел көмеді.

Енгізулер.Тұрғын емес ғимараттарда орналастырылады,қарап тексеруге мүмкін жерлерге (сатылы торларға,асүйлерге,дәліздерге).Газдың жарылғыш қауіптілігіне байланысты енгіулерде төменгі қабаттарға қондыруға болмайды машина бөлімдерінде,лифті бар жерлерде,желдеткіш камералармен шахталарда,қоқыс жинайтын бөлмеде және электр тартушы құрылғы бар жерлерде,қоймалардада болмайды.енгіздің монтажына дейін және газбен қамтамасыз ету жүйесінде ғимарат толық құрылыс бойынша дайын болу керек,енгізу толық төменгі қабатқа гермезацияланған болуы керек,барлық инжекторлық комуникация бойынша,өйткені газ төменгі қабатқа енбеу керек,жарылғыш қоспалар пайда болмауы керек.

Газқұбырларында,үйдін сыртына салынған,іргетастан жоғары қабырғаға арқылы ішке кіреді.Газқұбырындағы дымқыл немесе жанған газдан конденсат мұз тығындар пайда болады.Сондықтан енгізу диаметрі 1-2 көлемге өседі және құбырөткізгішті жылытқыш қабатымен көмкеледі.Қол жетімді жарық жерге құбыр шүмекті немесе қозғалытқышты орналастырылады,ол ішкі желіні енгізуден азайтуы керек.

Құбырдағы енгіздің ағымында құбырдың футілері қарастырылған үлкен диаметрлі,ол құрылғысының шығып тұру керек,кем дегенде 50 мм әрбір жаққа қарайды.Футілер мен құбыр арасындағы футілерді смалалы жіппен құралды және битілуімен.Футілердан қашықтықта құбыр сырланған болуы керек және бұрыштық біріктірулер болмауы керек.футілермен құрылыс арасындағы саңылауды цемент ерітіндісімен тығыздап бітейді.Енгізуді механикалық бүлінуден қорғау үшін бороздаларға төсем салады және қақпақпен жауып немесе болат шкфпен жауып қояды.

Енгізу құрылғыларын төсеп салуда үйдің сыртқы қабырғаларыгна көше жақ орналасуда құбыр мен қабырға арасының арақашықтьығы құбыр радиусынан кем болмау керек,бірақ 100 мм кем емес.Су тұратын құбырлар газ құбырларын орнату керек.Жанған газқұбырларына сыртқы қабырғаға салуға болмайды.

Ішкі газ құбырлары-төменгі,орта қысымды,су өткізгіш құбырлардан салады,жоғары қысысмды 0,6 МПа-газ құбырларын-тоқ пісіру құбырдан саладыжоғарғы қысымы 1,2 МПа дейін-тоқпен пісіру тіке жікті құбырдан және жіксізыспаландырғыш құрбырлардан салады.Ішкі газқұбырларын жігінен сақтау үшін беріктілікпен тығыздылық сынағынан соң сыртқы бөлігін майлы сырмен екі қайтара сырлайды.

Ішкі газқұбырларын жылыту құбырларына суқұбырларына ұқсамалы өңдейді,бірақ жоғарғы қауіптілігімен монтажғақатаң міндеттемелер қойылады:Құбыр өткіштерді пісіру арқылы  біріктіреді бұрандамалы және ернемекті пісірулерді арматура орналасқан жерде жүргізеді,газ аспаптарын біріктіру,сонымен қатар пісіруге болмайтын жерлерде газды пісіргіш,тіреушіктерде,айдағыштарда қондыруға болмайды,бірінші қабатындағыдан басқа.Өйіткені газқұбырларын біріктіру кезінде үйде отырғанда газ жіберу орын алуы мүмкін,тығыздығынаматериалдардың кебуі ретіре қабырғаларды біріктіруге болмайды ,футілярға,гизльзаға орналастыруға болмайды.

Біріктірілетін құбырлар қатаң түрде құбырдың үлкен диаметрі кішкентай диаметріне қисайусыз түсіріледі.Тегіс пісрілмеген жіктері барқұбырларды біріктіруге болмайды,күйігіме,өте қалыңдықпен,жарықпен және кескіндемен де біріктіруге болмайды,сонымен қатар жарылған жіктермен қосымша темірді ұзындық бойына тазалау және жіктегі өзекті ақауды тазалау.Берілген бұруларды майыстырмау керек,бүктесіне болуы керек.Бұрандалы бірітірулерде тығыздағыш ретінде зығыр жігін пайдаланады,қорғасын бояумен дымқылданған,таза олифада болуы керек.Біріктірілетін тетік пен құбырдың өсі сәйкес келуі керек.Сәйкес келмейтін өсті дұрыстауға болмайды,бұл құбырды екігші құбырға тарта отырып өсін келтіреді.Құбырдағы бұранда түгел болуы керек,жібі үзілмеген болуы керек.Контур гайкамен муфтоларды бір жағынан берілуі керек,өйіткені зығыр жігі дұрыс тығыздалу керек.

Стандартта емес контур гайкалерде (муфтыны кесілген)қолдануға болмайды.Фасон бөліктерімен арматурадан бұранда бойынша оралған болуы керек.

Газ өткізгіштерді құрылыс құрылғыларынан өтетін,гильзаға салады.Футлярдың бір шетінен жікке дейінгі арақашықтықты 100 мм кем болмауы керек.Гильзада құбыр өткізгіш сырланған болуы керек,орталандырылған,саңылау жіппен құралған және битон құйылған болуы керек.Гимзаның шеттері жыртылмаған,төбеден шығып кетпеген және алаң қайда 50 мм шығыңқы болу керек.

Газқұбырларын кронштейнмен қатты бекітеді,ырғақпен иілгіштермен:Бекітеді тікелей газқұбырларында,арақашықтығы-арматура орналаспаған,бұрылыстар тармақтар,бағандар айналымы болмау керек.

Құбырлар саңылаусыз тректерде тығыз жатуы керек.

        Газқұбырларының  бекітпелерінің арасындағы көбірек  арақашықтық

Құбыр диаметрі мм	15	20	25	32	40	50	70	80
Бекіту арасындағы үлкенірек арақашықтық	5,2	6,1	7,2	8,0	9,5	11,5	13,0	13,6

Тігінен орналасқан құбырөткізгіштер 2 мм енкеюі мүмкін 1 м құбырға.

Газқұбырларын тегіссызықты емес қылып орнатуға болмайды,қабырғаға сағымдауға немесе үлкен қашықтыққа (60...100 мм)орнатуға болмайды.Құбыр мен қабырға арасындағы арақашықтықтың проектіде көрсетілмеген болса құбыр радиусынан кем болмауы керек.

Желінің көлденең бөліктері,дымқыл немесе күйдірілген газ беретін еңкейту арқылы 0,003 мм орналастырылады.Оларға қаптарды еместікті,сынуды жіберуге болмайды,түзусызықты бөліктің қисықтығы 1 мм-1 м қабырға аспауы керек.Газқұбырлар,кептірілген газ тасымалданатын үйдің ішіне қисайтусыз салуға болады.

Керек жағдайда,таратқыш газқөұбырларында,өндіріс цехтарында төселенген,конденсатжинағыштарды немесе штуцерлерді конденсат жіберетін өңдейді.

Құбырларды ашық орналастырады,өйіткені газ жіберіп тұрған тез тауып,өңдеуге оңай болуы үшін жасырын төсемдерді ең соңғы жағдайда тәртіптерді қолдана отырып орналастырады.Құбырлар пісіру арқылы біріктірілу керек,пісірілетін  біріктірулер саны аз каналдан бөлек және бороздадан бөлек болу керек.Санитарлық техникалық шахтада құбырларды қарастыру оңайға түсуі керек. Шахта желдетіліп тұруы қажет.Газқұбырын бүлдірмес үшіноны 2,2 м биіктікке төсеу керек,адамдар өтетін жерлерде және қақпалардан,есік жаңтауларын жоғары,транспорт өтетін жерлерде орналастыру керек.Газқұбырлары терезе аралықтарын қиып өтпеуі керек.Газқұбырларын терезе жақтауларына терезе қораптарына,фралуфка салуға болмайды.Газқұбырының өзара орналасуы мен электроөткізгіш немесе үй ішіндегі кабелдің орнрналасуы кезекті мына шарттарға сай болуы керке.Паралельл төселген уақытта,ашық орналасқан электрөткзгіш немесе кабель газқұбырына қабырғасын.а дейінгі аралық250 мм аспауы керек.Жасырын төселген уақытта электр желісі немесе құбырдағы төсем бұл аралықта 50 мм азайту керек,боррзда басынан немесе құбырқабырғасынан бастап.Газқұбырларының қиылысқан жерінде электрөткізгішпен немесе кабельмен, аралық қашықтық 100 мм кем болмауы керек.Тұрғын және қоғамдық үйлерде газөткіштердің саңылаудың түрі рұқсат етіледі қиылысуға мыналармен-электрөткізгішін резинкамен жабылуы немесе обонитті құбырға,100мм әрбір газөткізгіш жағына орналасумен.Бөлме ішінде тоқ беруші бөліктермен газ құбыры арасындағы арақашықтықтың ашық тоқ таратқыштарда тоқ кернеуі 1000 В кем дегенде 1 м болуы керек.

Газқұбырымен таратқыш шкаф аралығы кем дегенде 300 мм болуы керек.

Газқұбырымен су құбырының,қиылысуы,конализациямен басқа құбырлар аралығы 20 мм болуы керек.Желдеткіш каналдармен газөткізгіштер қиылысуы шахта,түтік каналы,сонымен қатар газөткізгіштер төсемі тұрған бөлмелерге рұқсат етілмейді.

Ілмекті арматураны тіреуіш басына және әрбір газ аспаптарына орнатады.Ілмекті арматура ретінде жез таратқыш тығынды құбыр шүмектерді пайдаланады,плитаға еденнен 1,5 м биіктікте түсуін қамсыздандырады.Құбырлар осі қабырғаға паралель орналасуы керек. Құбыр шүмек алдында гараспаптарының айдағыш мумкіндіктері орналасады.Ішкі газқұбырларының монтаж ретімен былай орындалады :гелизаның,бекітпелерді орналастырады,газөткізгіштерді жинастырады.

Газөткізгіштерді жинастыруды газтіреуішінен бастайды,Оларды өңдеп,тәртіп бойынша астынан істіне қарай,тігінен орналасуын қатаң қадағалап және түйісуін сонымен қатар қабырғадан басталатына арақашықтықтың өңделетін түзілімдермен құбыр өтикізгіштер алдымен пісрумен қысады,осының салдарынан құбыр соңы жақсылап тазалануы керек.Тіреуіштерді орналастырған соң таратушы құбырларды өңдейді Гиль заңы өңдеп газөткішгіштің орындары да құрылыс құрылыстары арқылы,бұрыштарда пісірі,сапалық белгісін тексерген соң газөткіштіктерді жұмырлайды.