Зертханалық жұмыс

№1. Зертханалық жұмыс

Ауаның салыстырмалы газ  тұрақтысын анықтау 

 Жұмыс мақсаты: Ауының салыстырмалы газ тұрақтысын анықтаудың экспериментті әдісімен танысу, термиялық пареметрлерді зерттеу және идеал газдың күй теңдеуін қарастыру.

Ауанаң салыстырмалы газ  тұрақтысының салыстырмалы әдісі

Ауаның салыстырмалы газ  тұрақтысын анықтау төмендегі теңдеуге сүйенеді:

(1)

  Ыдыстың ішіндегі ауаның массасы екі түрлі әдіспен анықталады:

1. Тура әдіс. Ол сораптың көмегімен вакуумдеу әдісі.
2. Жанама әдіс. Ол ыдыстағы ауаның артық салмағын жою және анықтау.

 Тәжірибе жүзінде көбінесе  екінші әдіс қолданылады. 

 Мысалы, V көлемді ыдыста, көлемді ауа бар, температурасы бөлме температурасымен бірдей, атмосфералық қысымы , осы кездегі күй теңдеу төмендегідей болады:

(2)

 Сораптың көмегімен  ыдысқа ауаның біраз мөлшерін  жібереміз , осы кезде ыдыстың қысымы мәніне децін өзгереді және оның теңдеуі:

 

 Біраз уақыттан кейін  жылу алмасу нәтижесінде ауаның  температурасы өзгермейді. Осы кездегі  күй температурасы:

 

(3)

 Екінші, үшінші теңдеулерден төмендегі мәндерді аламыз:

 

осындан атмосфералық ауаның массасын табамыз:

  

(4)

 Жұмысты  орындау ережесі.

 №1.Тәжірибе

1. Лаборанттың немесе оқытушының көмегімен кран ашық тұрған кезде ыдысытың массасын өлшейміз.
2. Ыдысты түтікшеге қосамыз. Бесінші кранды атмосфералы жағдайға орналастырып, алтыншы, жетінші желдеткішті ашып, құрылғыны іске қосамыз.
3. Толық вакумделген кезде екінші кранды жауып, ыдысты түтіктен ақырындап ажыратамыз. Толық вакумделген кезде вакумметрдің стекласы 100-де болуы керек, ал қысымы 736 мм снап бағанасы болады. Сораптан ыдысқа майдың өтіп кетпеуін қадағалай отырып сораптың жұмысын тоқтатамыз.
4. Ауасыз ыдыстың массасын есептейміз. өлшейміз.
5. Атмосфералық қысымдығы ауаның массасын есептейміз.
6. Салыстырмалы газ тұрақтысын есептейміз.

атмосфералық  қысым = 1мм рт.ст = 133.322 Па.

,

 

7. Тәжірибе нәтижесінен және есептеу нәтижесінен алынған мәндерді 1-ші кестеге еңгіземіз:

	T,K			мг	мг			Дж/кгК	%	V,
		мм.рт.ст	Па			мг	кг

№2. Тәжірибе

1. Ыдысты 10-шы түтікшеге қосамыз, 5-ші кранды сораптың жағдайына байланысты ақырындап ашамыз, 6,7-ші желдеткішті ашамыз және құрылғыны іске қосамыз.
2. Монометрдің стрелкасы 120-160 аралығын көрсеткен кезде (1,6 am), 7-ші желдеткішті жауып, 5-ші кранды атмосфера жағдайына орналастырамыз, сорапты өшіреміз.
3. 10-15 сек. тұрғаннан кейін монометрдің стрелкасы тоқтаған мәнді жазып аламыз Монометрдің көрсеткішін алдымен атмосфералық қысымға, содан кейін Па айналдырамыз.

=0,98 Н

Екінші кранды жауып, ыдысты ажыратамыз.

4. Өлшеу арқылы ыдыстың массасын табамыз және оның қысымы болады.
5. Тәжірибе нәтижесін өңдей отырып есептейміз:

 

а) ыдыстағы ауаның артық  массасын:

 

б) атмосфералық қысым кезінлегі ауаның массасын:

 

в) ауаның салыстырмалы газ  тұрақтысын:

 

 

6. Ауаның салыстырмалы газ тұрақтысын есептік түрде анықтаған кезде табу керек:

а) ауаның молярлық массасын:

 

б) ауаның салыстырмалы газ  тұрақтысының мәнің есептейміз:

 

в) қалыпты жағдайдағы тұрақты  және қалыпты емес жағдайдағы тығыздықты есептейміз:

 

Есептеу және өлшеу нәтижелерін 2-ші кестеге жазамыз:

					мг	Дж/(кг·К)			ℇ    %	R Дж/(кг·К)
Шама  саны	ат.	Па	мг				кг/