Тест по "Экологии"

Экологияның негізгі ұғымдары мен заңдары

№

Сұрақтары

жауап

Қиындық дәрежесі

1

Төменде аталған ғалымдардың  қайсысы ғылымға “экология” ұғымын енгізген:

A) Ч. Дарвин.

B) Н. Вавилов.

С) Ю. Либих.

D) Э. Геккель.

Е) В. Сукачев.

A

1

2

Аталған ғылымдардың қайсысы минимум занын тұжырымдаған:

A) А. Тенсли.

B) Ю. Либих.

С) В. Вернадский.

D) Г. Гаузе.

Е) Ч. Дарвин.

B

2

3

Аталған ғалымдардың  қайсысы толеранттылық занын  тұжырымдаған:

A) В. Сукачев.

B) Б. Коммонер.

С) В. Шелфорд.

D) В. Вавилов

Е) Г. Гаузе.

C

2

4

Ағзаның қоршаған орта жағдайларына төзе алу қабілетін қалай атайды:

A) Толеранттылық.

B) Мамандану.

С) Вируленттілік.

D) Тұрақтылық.

Е) Сезімталдық.

A

3

5

“Ғаламдық экология”  терминін ғылымға енгізген кім:

A) Н. Реймерс.

B) Н. Вавилов.

С) М. Будыко.

D) В. Вернадский.

Е) Б. Коммонер.

A

2

6

Қоршаған ортаның жағдайын бақылау, байқау, бағылау мен болжаудың  комплексті жүйесін қалай атайды:

A) Кадастр.

B) Мониторинг.

С) Домпинг.

D) Экологиялық картографиялау.

Е) зерттеу

B

2

7

Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау туралы заңы қай жылы қабылданды:

A) 1991.

B) 1992.

С) 1993.

D) 1994.

Е) 1995.

E

2

8

Қорық дегеніміз не:

A) Жеке табиғи объектілер (сарқырамалар, үңгірлер және т.б.).

B) Жартылай қорғау  режимімен сипатталатын территория.

С) Шаруашылық қызметінен мүлдем алынған территориялар немесе акваториялардың бөліктері.

D) Табиғатты сауықтыру  және эстетикалық мақсатта қорғау  үшін бөлінген территориялар.

Е) Шаруашылық қызметін жүргізу  териториялары

D

3

9

Қазақстанның “Қызыл кітабының” соңғы басылымы қашан жарық көрді:

A) 1992.

B) 1993.

С) 1994.

D) 1995.

Е) 1996.

D

3

10

Қай ғалым мына төрт заңды  тұжырымдаған: барлығы барлығымен, бәрі үшін төлеу қажет, барлығын бір  жаққа жіберу керек, табиғат өзі  барлығын жақсы біледі:

A) В. Вернадский.

B) Ю. Либих.

С) В. Шелфорд.

D) Ю. Одум.

Е) Б. Коммонер.

E

1

11

Дербес ғылым ретінде экология шамамен каншасыншы жылы

қалыптасты?

A)1854 ж.

B)1954 ж.

   C) 1860ж.

   D)1900 ж.

   E )1904 ж.

D

2

12

Экология ғылымының зерттеу нысаны:

A) биологиялык жэне географиялык микро жэне макрожуйелер мен оның  ууақыт пен кеңестікке  катысты тipшілік ырғағы

B) биоценоздагы езгерютер

C) табиғи ресурстарды пайдалану

D) организмдердің бip-бipiмeн жэне коршаған ортамен карым-катынасы

E) адамның, коршаган ортамен байланысы

D

2

13

Өзі ушін қолайлы экологиялық  факторлар шамасының ауыткуына  агзаньң төзу қабілеті қалай аталады?

A) Толеранттық заңы

B) Максимум заңы

C) Гаузе теоремасы

D) Экологиялық корреляция заңы

E) Минимум заңы

A

3

14

. Экологияның қазіргі зерттеу объектісі:

А) Тірі ағзалар.

B) Тірі және өлі  табиғат объектісі.

C) Биосфера.

D) Адамдардың шаруашылық  қызметінің нәтижесі.

Е) Табиғат пен қоғамның кешенді және жан-жақты өзара  байланысының жағдайы.

E

2

15

Максимум немесе толеранттылық  заңын В.Шелфорд қай жылы ашты:

А) 1910.

В) 1936.

С) 1923.

D) 1913.

Е) 1928.

D

2

16

. Экологиялық қуыс  дегеніміз:

А) Организмнің кеңістіктегі орны, қызметтік орны және орта факторларына төзімділігі сияқты тіршілік шарттарына барлық талаптарының жиынтығы.

В) Екі түрдің мұқтаждықтары неғұрлым жақын болса, олардың арасындағы бәсекелестік соғұрлым күшті болады.

С) Әр түр үшін оптималды  топ мөлшері және оптималды популяция  тығыздығы бар.

D) Экологиялық факторлар  жиынтығында қай фактор төзімділік  шегіне жақын тұрса, сол фактордың ықпалы күштірек болады.

Е) Минималды популяция  тығыздығы.

17

Эколгоия ғылымы жалпы  алғанда:

А) Қоршаған орта ластанудың әсерін

В) Адам денсаулығына ластанудың әсерін

С) Қоршаған ортаға адам іс-әрекетінің әсерін

D) Организмдермен оларды қоршаған орта арасындағы байланысты зертттейді

Е) Топырақтың ластануы

D

1

18

Эколгиялық оптимум  заңы:

А) Организмедердің тіршілікке қолайлы жағдай туғызатын  факторлар 

В)Ешбір түрн шектеусіз  көбею қабілеттілігін реттей алмайды

 С)  Организм тіршілігі үшін қалыпты жағдайдан көбірек ауытқитын факторлар

D) Тіршіліктің негізгі  қасиеттерін өзіндік көбею

Е) Тірі заттар арасында ерекше дара жоқ

A

3

19

“Экологиялық факторлар  жиынтығында неғұрлым төзу шегіне жақын  факторлар соғұрлым күштірек әсер етеді”. Бұл заң қалай аталады:

А) Либихтің минимум заңы

В) Максимум заңы;

С) Төзімділік заңы

D) Оптимум заңы

Е) Б.Коммоннердің экологиялық  заңдары

C

3

20

“Дамудың  тежеушi” факторы болып экологиялық факторлардың минимум мен максимумы бола алады, ал олардың аралыгы - диапазоны факторға организмнің төзімділігі:

А) Оптимум

В) Минимум

С) Толеранттық

D) Максимум заңы деп аталады

Е) Шектеуші фактордар  заңы

С

1

21

Демэкология нені зерттейді:

A) Түр

B) Популяция

С) Нәсіл

D) Тип

Е) Класс

B

1

22

Инженерлік экологияның зерттеу объектісі:

А) Табиғи-территориялық  кешен

В) Геожүйе

С) Экожүйе

D) Табиғи-өндірістік кешен

Е) Экологиялық дарақ

D

1

23

Экологиялық паспортта не көрініс табады:

А) Талдау кешені

B) Анықтама - хабарлар каталогы

C) Территорияның экологиялық картасы

D) Табиғи комплекстің  жиынтық сипаттамасы, территориядағы  шаруашылықтар мен әлеуметтік-демографиялық  құрлымдар

E) Объектінінің электрондық  картасы

D

2

24

Геоэкология Нені Зертейді

А) Жер Геосфераларының ластануын

Б) Атмосфералық Ауаны

В)Топырақтың Ластануын

D)Табиғи Және Антропогендік  Жүйелер 

Е)Радиациалық ластанын

A

1

25

Трансшекаралық ластану  түсінігінің нақтылы мазмұнын көрсет:

А) Екі табиғи ортаның арасындағы ластану

В) Бір аймақ шекарасында  туындап ,оның салдары өзге аймақтарда көрініс табатын ластану түрі

С) Аяқ асты көлемді  түрде жергілікті жерге таралатын  ластану көздерінің пайда болуы 

D) Түрдің тіршілік  ету мумкіндігінің  шегі және  оның қайта құру қызметі

Е) Белгілі бір аймақтық ластануы

D

2

26

Трофикалық құрылысы графикалық түрде бейнелейтін экологиялық пирамиданың авторы:

А) Ч. Элтон

В) Р. Линдерман

С) Ч.Дарвин

D) К.Линней

     Е) Ю.Одум

Е

2

27

Экология термині бірінші  рет қай жылы енгізілген

A)1700ж

B)1929ж

C)1952ж

D)1805ж

E)1866ж

A

3

28

Қоршаған ортаны қоғау  объектілері бұл –

А) Қоршаған ортаның құрамымен  қасйетінің сипаттамасы

В) Қоршаған ортаның заңдарымен қорғалатын құрамдас бөліктері.

С) Табиғат ресурстарын  теру кезінде оның қоршаған ортаға пайдалы әсеріне көңіл бөлу.

D) Адамды қоршаған  орта, жай – күйін бақылау.

E) Мақсаты мен байлығын  тиімді пайдалану

B

2

29

Экологиялық мониторинг неше сатыдан тұрады?

     А) 4

     В) 6

     С) 5

     D) 3

     Е) 2

D

2

30

«Мониторинг» термині  – 

А) бағалау, бақылау

В) ақпарат жүйесі

С) басқару

D) санау

Е) есептеу

А

2

31

Бірінші рет «Биосфера» түсінігін ұсынған ғалым:

А) В.И. Вернадский

В) Э. Зюсс

С) Ж.Б. Ламарк

D) Э. Геккель

Е) Г. Торо

С

1

32

1912ж «табиғи ескерткіштерді  қорғау» шығармасын кім жазды?

A) В.Ф. Зуев

B) В.Н. Тапишев

C) Д.Н. Анучин

D) Л.П. Сабанеев

E) И.В. Мичурин

C

1

33

Экологиялық мониторингтің  негізгі міндеті

     А) табиғи  ортаның физикалық жағдайын бақылау

     В) құрғақ  жерлердің беткі суларын бақылау

     С) тұрғындар  денсаулығын бақылау

     D) гидросфераны  бақылау

     Е) атмосфералық жауын-шашынды бақылау

A

2

34

Табиғатты қорғау туралы ақпарат жүйесі қандай деңгейлерді  қамтиды?

А) жергілікті, аймақтық және әлемдік

В) локальды және аумақтық

С) жергілікті және стационарлы

D) аймақтық және әлемдік

Е) глобальды, жергілікті және стационарлы

A

1

35

Дүниежүзінің 140 елі қатысатын  қоршаған орта мониторингінің ғаламдық жүйесі қашан құрылды?

     А) 1972ж

     В) 1990ж

     С) 1975ж

     D) 1980ж

     Е) 1970ж

E

3

36

Қазіргі кезде атмосфералық ауаны ластайтын негізгі көздердің бірі:

А) Автокөліктер

В) өндіріс қалдықтары

С) Радиациялық қалдықтар

Д) АЭС

Е) Дұрыс жауабы жоқ

B

1

37

Табиғат - .........

A) Адамзат қоғамы тіршілік  ететін материалды – энергетиканың  және бүкіл әлемдік информациялық  дүниелер жиыны.

B) Миллиондаған жылдар бойы қалыптасқан теңдестікті бұзып, қоршаған ортаны аздыру.

C) Кесілген ағаш орнына  бірнеше жылдан соң, басқа ағаш  өсіру.

D) Елдің экономикалық  және әлеуметтік өркендеуі. 

E) Экологиялық заңдардың  орындалуын үнемі қадағалау керек.

A

3

38

Негізгі парникті газға қандай газ жатады?

А) Күкірт диоксиді

В) Көміртегі (II) тотығы

С) Көмірқышқыл газы

Д) Метан

Е) Озон

C

2

39

«Озон қабатының» жұқаруы  қай заттардың әсерінен пайда  болады?

А)  Көміртегі диоксиді

В) фреондар

С) Күкірт ангидриді

Д) Метан

Е) Озон

B

2

40

Қалпына келмейтін байлыққа не жатады?

A)Су байлыктар

B)Энергетикалық байлыктар

C)Ауыл шаруашылық байлыктар 

D)Биологиялық байлықтар

E)Минералды байлықтардың барлық түpi

E

2