Respublikamizda amalda bo'lgan soliqlar va soliqlar to'lovlariga tafsifnoma

Respublikamizda amalda bo'lgan soliqlar va soliqlar to'lovlariga tafsifnoma

 

Guruh: 18-10Lau

Talabalar: Anvarov S.

va Dadajonov J.

Qabul qildi: Xaydarov E.

Режа:

 

• Солиқларнинг ўзига хос белгилари.

 

• Ўзбекистонда солиқлар  тизими таркиби.

 

• Юридик шахсларнинг солиқли ва солиқсиз тўловлари тавсифи.

СОЛИҚЛАРНИНГ ЎЗИГА ХОС БЕЛГИЛАРИ

 

Республикамиз солиққа тортиш тизимида амалда бўлган солиқли ва солиқсиз тўловлар ҳамда уларни амал қилиш доираси.

Солиқлар  мажбурий тўловни ифода этувчи пул муносабатларини билдириб, бу муносабатлар солиқ тўловчилар (ҳуқуқий ва жисмоний шахслар) билан солиқни ўз мулкига айлантирувчи давлат ўртасида бўлади. Корхона ва ташкилотлар аҳолига хизмат кўрсатганида, ишлар бажарганида ёки бозорларда олди-сотди килганда ҳам пул тўловлари мавжуд. Лекин улар солиқ була олмайди.

Солиқ муносабати булиш учун давлат мамлакатда яратилган ижтимоий махсулот (тўгрироғи, ялпи миллий махсулот) кийматини таксимлаш йўли билан мажбуран давлат бюджетига маблаг туплаш жараёнини амалга оширади.

 

СОЛИҚЛАРНИНГ ЎЗИГА ХОС БЕЛГИЛАРИ

 

Солиқлар нинг ўзига хос белгилари мавжуд бўлади, уларга: мажбурийлик, хазинага тушишлик, катъийлик ва доимийлик, аник солиқ тўловчи учун эквивалентсизлик белгилари мавжуддир

 

Мажбурийлик

Хазинага тушишлик

Катъийлик ва доимийлик

Аник солиқ тўловчи учун эквивалентсизлик

 

Солиқ

белгилари

Биринчи белги-мажбурийлик. Солиқ ва йиғимлар мажбурий бўлади, бунда давлат солиқ тўловчининг бир кисм даромадларини мажбурий бадал сифатида бюджетга олиб куяди.

 

СОЛИҚЛАРНИНГ ЎЗИГА ХОС БЕЛГИЛАРИ

 

Мажбурийлик

 

Бу мажбурийлик Олий Мажлис тасдиклаб берган Солиқ Кодексиинг тамойили асосида амалга оширилади. Мажбурийлик белгиси ҳуқуқий томондан давлат учун кафолатланган

СОЛИҚЛАРНИНГ ЎЗИГА ХОС БЕЛГИЛАРИ

 

Иккинчи белги солиқлар нинг давлат мулкига айланишидир. Солиқлар  албатта хазинага-давлат бюджетига ва бошқа давлат пул фондларига тушади.

 

Хазинага тушишлик

 

Борди-ю, тўлов бошқа ихтиёрий фондлар - «Истеъдод», «Экосан», «Камолот», «Нуроний» жамёармаларига тушса, унда солиқ муносабати бўлмайди. Чунки мажбурийлик тамойили йук, у тўлов давлат мулкига тушмайди.

СОЛИҚЛАРНИНГ ЎЗИГА ХОС БЕЛГИЛАРИ

 

Солиқлар  катъий белгиланган ва доимий ҳаракатда бўлади. Тарихда 50 ва 100 йиллаб ўзгармасдан ҳаракатда бўлган солиқлар  мавжуд.

 

Катъийлик ва доимийлик

 

Илмий асоси канча чуқур бўлади, солиқлар  шунча катъий ва ўзок йиллар ўзгармасдан ҳаракат килади ёки жуда кам ўзгаради.

СОЛИҚЛАРНИНГ ЎЗИГА ХОС БЕЛГИЛАРИ

 

Аник солиқ тўловчи учун эквивалентсизлик

 

Туланган солиқлар  мамлакат микёсида ҳаммага бир хил микдорда кайтиб келади. Лекин, давлатга туланган солиқ суммаси тўловчининг шахсан ўзига тўлиқ кайтиб келмайди, яъни у эквивалентсиз пул тўловидир. Масалан, солиқ тўловчи бу йили давлатнинг соёликни сақлаш ва маориф хизматларидан хеч фойдаланмаган бўлиши мумкин. Лекин бозор иқтисодиёти шароитида ҳамма солиқ тўловчиларнинг тулаган солиқ ва йиғимлари давлатнинг уларга кўрсатган хилма-хил хизматлари оркали ўзларига кайтиб келади.

 

Солиқ қилиб олиш учун Олий мажлиснинг карори зарур, яъни қонун билан олинган тўлов бюдзжетга утади. Эркин иқтисодиёт шароитида солиқлар  ҳам эркин, очик, аник бўлади, демократик тўловга айланади

ЎЗБЕКИСТОНДА СОЛИҚЛАР  ТИЗИМИ ТАРКИБИ

 

Солиқлар  солиққа тортиш объектига караб турт гуруҳга булинади

 

Оборотдан

олинадиган

Даромаддан олинадиган

Мол-мулк  кийматидан олинадиган

Ер  майдонига

караб олинадиган

ЎЗБЕКИСТОНДА СОЛИҚЛАР  ТИЗИМИ ТАРКИБИ

 

Оборотдан

олинадиган

солиқлар  га кушилган киймат солиғи, акциз солиғи, божхона ва ер ости бойликлари кийматидан олинадиган солиқлар  киради. Лекин оборот (айланма) тушунчаси бизнинг қонунчилигимиз бўйича илгаридек махсулот реализацияси оборотидан эмас, балки махсулотларни юклаб юборган киймат билан улчанади (ККСда). Ялпи тушумдан олинадиган ягона солиқ ҳам оборотдан олинадиган солиқлар га киради

Даромаддан олинадиган

солиқлар  га ҳуқуқий шахсларнинг даромадига (фойдасига), жисмоний шахсларнинг даромадига солинадиган солиқ, савдо ташкилотларининг ялпи даромадидан солиқлар и киради. Бу гуруҳ солиқлар га инфраструктурани ривожлантириш солиғи ҳам киради

Мол-мулк  кийматидан олинадиган

солиқлар  га мол-мулк солиғи, экология, автомобил машитналарини кайта сотиш солиғи ва бошқалар киради

Ер  майдонига караб олинадиган

солиқлар  га кишлок хужалик товар ишлаб чикарувчиларнинг ягона ер солиғи ва юридик (нокишлок хужалик) ва жисмоний шаахсларнинг ер солиқлар и киради. ҳаражатлардан олинадиган солиқлар га эса экология солиғи киради

Юридик шахсларнинг солиқли ва

солиқсиз тўловлари тавсифи.

 

Юридик шахслар солиқ тўловчи бўлиши учун юридик шахс макомини олганидан ташкари, албатта бирор рухсат этилган фаолиятдан даромад олган булишлари зарур ёки товарлар сотишдан оборотга эга булишлари ҳамда статистика идораларида, хокимиятлардан руйхатдан утган булишлари шарт ҳар бир юридик шахсга иденфикацион ракам берилади.

Юридик шахс бўлади мулкка эга булишлик, бордию солиқдан ёки бошқа субъектлардан карздор бўлади колса, бошқа чоралар курилганда етарли бўлмаса, ана шу мулкларини сотиб солиқдан кутилиш имконияти яратилади. Юридик шахслар солиқлар ини бюджет даромадларини шакллантириш ва пул муомаласини мустахкамлашдаги аҳамияти.

Илгари айтганимиздек, юридик шахсларнинг бюджетларга тулайдиган солиқлар и тўгри ва эгри солиқлар га булинади. Тўғри солиқлар  даромад солиқлар и ва ресурслар солиқлар идан ташкил топади. Эгри солиқлар  эса кушилган киймат солиғи, акциз солиғи, божхона божидан иборатдир. Юридик шахсларнинг бу солиқлар и бюджет даромадларини асосий қисмини ташкил этиши куйидаги жадвал маълумотларида куринади

Эътиборингиз  
 
учун рахмат

 

Таййорлаганлар