Медицинадағы халықаралық құқық

Әркім де өзінің сұранысы бойынша  жекешелік(бейресмилік) қағидаларын сақтай отырып, кезектегілердің  тізімімен таныса алады.

Медициналық қызметтер белгіленген максимальды мерзім шегінде қызмет көрсете алмаған жағдайда, пациентке сапасы ұқсас альтернативтік қызметтер алу мүмкіндігіне кепілдік беруі қажет, ал осыған байланысты пациентке келтірілген  шығындар қисынды мерзімде өтелуі керек.

Дәрігерлер ақпарат берумен қоса алғанда, пациенттерге уақытты жеткілікті  мөлшерде бөлуі қажет.

8. Сапа стандарттарының  сақталуына құқығы.

Әркім де спецификация негізінде және стандарттарға  нақты сай  сапалы медициналық қызметке қол жеткізуге құқылы.

Сапалы медициналық қызмет алу құқығы медициналық  мекемелер мен мамандардан техникалық квалификация, жайлылық  және  пациенттермен жеке  өзара әрекеттерде  қанағаттандырарлықтай деңгейде қызмет көрсетуді талап етеді.

9. Қауіпсіздік құқығы.

Әркім де денсаулық  сақтау жүйесінің  үйлесімсіз  жұмыс істеуінен, медқызметкерлердің қателіктері мен салғырттықтарынан болатын зияндылықтардан еркін болуға, сондай–ақ  қауіпсіздіктің жоғары стандарттарына  сай келетін медициналық  қызметтер мен емдеу процедураларына  қол жеткізуге құқылы.

Бұл құқықтың  жүзеге  асырылуына кепілдік беру үшін дәрігерлер мен медициналық  қызметтер қауіп-қатер факторларының үздіксіз мониторингін жүргізіп отыруы қажет  және электронды медициналық аппаратуралармен адекватты қызмет көрсетуді  және де  операторларын  соған сәйкес  оқытуды қамтамасыз етуі  керек.

Дәрігерлер  преценденттерді (орын алған жағдайларды) бақылау және тұрақты түрде өзінің квалификациясын жоғарлатып отыру  арқылы  дәрігерлік қателіктер қаупінің  алдын алуға қабілетті болуы  керек.

10. Инновациялық құқығы.

Әркім де халықаралық стандарттарға сәйкес  және экономикалық  не қаржылық  ой-пікірлерден тәуелсіз диагностикалық процедураларды қоса алғанда, медициналық инновацияларға(жаңартпаларға)  қол жеткізуге құқылы.

Медициналық қызметтер сирек кездесетін ауруларға  ерекше көңіл бөле отырып, биомедицина саласындағы ғылыми зерттеулерді  бастамалауға және қолдауға міндетті.

Зерттеу  нәтижелері  тиісті  үлгіде таратылып отыруы  керек.

11. Мүмкіндігінше  азап шегу(қиналыс) және ауырсынуларды болдырмауға  құқығы.

Әркім де өзінің сырқатының әр кезеңіндегі  қиналыстардан және ауырсынулардан мүмкіндігінше құтылуға құқығы бар.

Медициналық қызметтер  өздеріне паллиативті емдеу және осы емдеу түріне пациенттер қолжетімділігін жеңілдету сияқты бағыттарда барлық  ұтымды шараларды қабылдау жауапкершілігін  жүктеуге міндетті.

12. Емдеуге индивидуалды  жол жасау.

Әркім  де жеке қажеттіліктеріне максимальды бейімделген(икемделген) диагностикалық  не емдеу бағдарламаларына құқылы.

Ол үшін медициналық қызметтер  экономикалық өз шығынын өзі өтеушілік критерийлері  медициналық қызмет көрсету құқығынан басым болмайтындай шаралар қабылдай отырып, пациент қажеттіліктеріне бағытталған икемді бағдарламаларға  кепілдік беруге міндетті.

13. Шағымдану құқығы.

Әркім де оған зиян келтірілген жағдайда шағымдануға  және жауап немесе басқа кері байланыс  алуға құқылы.

Медициналық  қызметтер пациенттерді олардың құқығы туралы ақпаратпен қамтамасыздандырып(үшінші жақ көмегімен), сондай-ақ құқықтарының бұзылуын  танып-білуге  және өз шағымдарын рәсімдеуге көмектесе отырып, бұл құқықтың  жүзеге асырылуына кепілдік беруі қажет.

Шағымға белгіленген мерзім ішінде сол сәйкес медициналық қызмет басшылығынан қаралып біткен(талқыланған)  жазбаша жауап жеткізілуі қажет.

Шағымдар тәуелсіз органдар және/немесе азаматтық ұйымдар көмегімен белгіленген тәртіпке сай берілуі керек.

14. Өтемақы өндіру құқығы.

Әркім де медициналық  мекеменің іс-әрекетінен оған  физикалық немесе моральдық  және психологиялық  түрде  зиян  келтірілген  жағдайда  қисынды қысқа уақыт  ішінде жеткілікті  өтемақы  алуға құқылы.

Медициналық қызметтер келтірілген зиянның  ауырлық  дәрежесіне және себебіне қарамастан (кезегін шектен тыс ұзақ күтуден бастап дәрігерлік  қателіктер немесе салғырттыққа дейін), тіпті жауаптыларды дәл  табуға мүмкіндік болмаса да өтемақыға кепілдік беруге  міндетті.

Пациенттер құқығы Еуропалық  хартиясының  ΙΙΙ бөлімінде қолдау көрсету және адамдарға өзінің  құқықтарын қорғауда  көмек көрсету  қызметін орындайтын  азаматтардың ұйымдасқан топтарының(пацинттер, тұтынушылар, өзара көмек көрсету топтары, т.б.) құқықтары  көрсетілген.

Пациенттер құқығы Еуропалық  хартиясының   ΙV бөлімі жалпыеуропалық, ұлттық және жергілікті деңгейлерде оның  жағдайларының қолданылуы мен таратылуы бойынша нұсқаулар тізімін көрсетеді. 

Адам құқығын және негізгі бостандықтарын қорғау туралы Еуропалық конвенция Еуропа Кеңесінің маңызды құжаттарының бірі болып табылады. Бұл  халықаралық келісімшартқа Римде (Италия) 04.11.1950 жылы қол қойылған. 1953 жылы өз күшіне енді.

Конвенция  әркімге де қатысты ажырамас құқықтар мен бостандықтарды бекітеді және  мемлекетті олардың юрисдикциясында орналасқан әрбір адамға осы құқықтарды кепілдік етуін  міндеттейді.

Бұл құжаттың адам құқығы саласындағы басқа да халықаралық келісімшарттардан ерекшелігі – конвенцияның бұзылуына байланысты жекеленген шағымдарды қарастырушы, адам құқықтары Еуропалық соты сияқты, ресми мәлімделген құқықтарды шынайы қорғау механизмдерінің бар болуы.

Конвенция мүшелеріне Еуропа Кеңесінің барлық елдері кіреді.

Жаңа-мемлекет мүшелер  Еуропа Кеңесіне кірер бұрын осы құжатқа  қол қоюға және кемінде бір жыл ішінде бекітуге міндетті.

Конвенция мазмұнын 2 бөлімге бөлуге болады: қорғалатын құқықтар тізімі және Еуропалық соттың қызметтер реті.

Ескере кететін жайт, Конвенция жағдайлары өздігінен емес,

 

Страсбургтегі(Франция) адам құқықтары Еуропалық сотының түсінетін  және қолданатын күйінде ғана өмір сүреді.

Адам құқығы  туралы  Халықаралық билль - үлкен беделге ие, адам құқығы халықаралық стандарттары  жиынтығының ресми емес аталуы.

Ол бір-бірімен едәуір тығыз байланысқан  адам құқығының Жалпығаортақ декларациясынан, азаматтық және саяси құқықтар  туралы Халықаралық пакт және экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы Халықаралық пакттан тұрады.

Адам құқығы  Жалпығаортақ  декларациясы  10.12.1948 жылы  Париждегі Шайо сарайында  БҰҰ  Генералды Ассемблеясының үшінші  сессиясында  217 А(ΙΙΙ) («Адам құқықтары туралы халықаралық пакт») резолюциясымен қабылданған,  БҰҰ-на  мүше  елдерге ұсынылатын  құжат болып табылады.

Бұл құжат әлемнің көптеген тілдеріне аударылған болатын және әлемдегі ең жиі аударылатын құжат болып саналады.

Элеонора Рузвельт Декларацияны  адамзат үшін «Еріктіліктің Ұлы хартиясы» деп атады.(Сондықтан кейде Декларацияны адам құқығының Хартиясы деп атайды.)

Бұл құжатта адам құқықтары келесі баптарда көрініс табады:

3 бап. Әрбір адам өмірге, бостандыққа және жеке қолсұғылмаушылыққа  құқылы.

5 бап. Ешкім де  адами  құндылықтарын таптайтын қарым-қатынасқа және қатыгез немесе айуандық жазалануға ұшырауға тиісті емес.

7 бап. Заң алдында барлық  адамдар тең және тең дәрежеде  заңмен қорғалуға құқылы. Осы Декларацияны бұзатын қандай да бір дискриминациясыз барлық адамдар тең қорғалуға құқығы бар.

23 бап.

1. Әрбір адам еңбек етуге, жұмыс түрін еркін таңдауға, еңбектің әділ және қолайлы жағдайларына және жұмыссыздықтан қорғалуға құқылы.

25 бап.

1. Әрбір адам өзінің және оның жанұясының денсаулығы мен амандығы үшін қажетті тамақ, киім, тұрғылықты жерге, медициналық күтімді және қажетті әлеуметтік қызмет көрсетуді қоса алғандағы өмірлік деңгейге құқылы, сондай-ақ жұмыссыздық, сырқаттылық, мүгедектік, жесірлік, кәрілік жеткенде не басқа да өмір сүру қабілеттіліктерін жоғалтқанда болған жағдайларынан тәуелсіз қамтамасыздандырылуға құқылы.

Азаматтық және саяси құқықтар  туралы Халықаралық пакт – бұл адам құқығының Жалпығаортақ Декларациясына негізделген БҰҰ-ның пакті. 1966 жылы 16 желтоқсанда қабылданды, 1976 жылы  23 наурызда  күшіне енді. Пакттің орындалуын БҰҰ-ның адам құқығы Комитеті бақылайды.