Дизайн тарихы

                                         Дизайнның тарихы

  

         Дизайн – көркем сурет және сәулет өнерінің өнеркәсіп бұйымдарының ең үздік үлгілерін жасау және заттық ортаны үйлестіру шараларын қамтитын бағытының атауы. Дизайн қызметінің ерекшелігі – әсем әрі көркем жасалған тұтыну заттары мен бұйымдардың қоршаған ортаға лайық үйлесімін жүзеге асырып, ұдайы олардың жаңа үлгілерін ойлап табу.1928 ж. АҚШ-та пайда болды. Терминдік атауы жаңа болғанымен, оның негізі ерте замандарда-ақ қалыптасқан. Мысалы, қазақ халқының қолөнер бұйымдарының (қобыз, домбыра, сандық, ожау, торсық, қару-жарақтар, сәндік әшекейлі бұйымдар, т.б.) қайталанбас түрлері этнодизайндық үлгіде жасалған. Безендіру өнерінде де дизайнның әдіс-тәсілдері мен тәжірибесі кең қолданылады. Дизайн өнері заман талабына орай үнемі өзгеріп, дамып отырады. ТМД елдерінде, соның ішінде Қазақстанда дизайн өнері 1960 жылдан бастап жүйелі түрде қалыптасып, дами бастады. 1987 ж. Қазақстан Дизайнерлер одағы құрылды. Дизайн өнері қазіргі өскелең тұрмыстық жағдайлар мен талап-сұраныстарға байланысты жаңа сипаттарға ие болуда. Жарнама, плакаттар, кітап безендіру, өндіріс бұйымдарын жасау, жиhаз бұйымдарының жаңа үлгілерін өмірге әкелу, т.б. қазіргі заманғы кәсіптердің дамып-жетілуі дизайн өнерімен тығыз байланысты. Ұлттық этнодизайн да өзіндік қолтаңбасы бар өнер ретінде заман талабына сай даму үстінде.

 

Жоспар 

Кіріспе..............................................................................................................

I - тарау. Интерьер дизайнының  даму тарихы.............................................

а) Дизайн кеше және бүгін..............................................................................

ә) Интерьер дизайны.......................................................................................

б) Интерьердің заттық-кеңістіктік  ортасы....................................................

II - тарау. Көріп сезінудің  психо-педагогикалық негізде............................

а) Интерьердегі түс, жарық  және олардың өзара үйлесімі..........................

ә) Материалдардың өзара  қатынасындағы және кеңістіктегі құрылымы.

III - тарау. Оқу ғимараты 512 кабинетінің көркем

а) Өнер-эстетика негізі....................................................................................

ә) Эскиздерді талдау........................................................................................

б) Мектеп интерьері........................................................................................

в) Үйірме жұмыстарына тақырыптық жоспар.............................................. Қорытынды....................................................................................................

Пайдаланылған әдебиеттер............................................................................

Қосымша материалдар....................................................................................

Кіріспе

Дизайн талғамды керемет  дамытып, композиция негіздерін үйретеді.

I Интерьер дизайнының  даму тарихы.

1.1 Дизайн кеше және  бүгін. 

Үлкен өзгеріске, жаңа технология мен идеяға толы қазіргі уақытта

     Дизайн талғамды керемет дамытып, композиция негіздерін үйретеді.

     «Дизайн» сөзінің астарында не жатыр? Бұл туралы әйгілі көркемдік

Мұнда өңделген эскиздер мен  жалпы жұмыстың жобасының жекелеген  элементтер.

     Шет елдерде дизайнның басты мақсаты - жеңіл сапа саласын

Дизайн саласын анықтау  оңай емес. Дизайнды архитектурадан (интерьерді проектілеу,

Әрбір заттан көркемдік шығармадан айырмашылығы - ол әлдебір арнаулы

Осыдан кейін инженер  және суретші - деген мамандықтар  пайда

Дәл осы кезеңді көркемдік  құрылымдардың қол жұмысынан  машиналық өндіріске

XIX ғасырда көркем өнерде  қолөнерлік дәстүрлі сипатта  өз қолтаңбаларын

Алғаш 30-40-шы жылдары АҚШ-та көркемдік құрылым коммерциялық дизайн түріндегі

50-60-шы жылдарыЕвропа мен  АҚШ-тан жоғарғы оқу орындары  дизайн саласындағы

Соғыстан кейінгі жылдары  арнайы көркем ұйымдар құрыла бастады. 1962ж.

1964- жылдан бастап көркемдік  құрылым мен дизайнның теория, практика

Дизайн бізді қоршаған орта мен еңбек заттарына, тұрмыстық  бұйымдарды

Жобалаудың басты екі  шарты бар. Оның ең кең тараған

Батыста мұны стайлинг (стилизация) деп атайды.

Ал екіншісі қалыпты жағдайға байланысты. Керек жарақтарды ыңғайластырып  орналастыру.

Бұған қолдан жасау немесе ойдан құрастыру сияқты қарапайым  талаптар

Жобалау жұмысының барысы дайындық жұмыстарынан бастап оны аяқтағанға дейінгі

Бірінші саты - ол дизайнердің  заттың құрылымына оның техникалық

Екінші сатысы - эскиздік жобалаулар. Мұнда жалпы көріністер жобаланып

Үшінші саты - Көркем-құрылымдық жоба, яғни эскиздік жоба қабылданған

Осы көркем-құрылымдық жоба бекітілген соң өндірістік дайындық бұйымдары бойынша

Яғни қоршаған орта мен  интерьер арасында үйлесімді байланыс болуы

Мысалы сәулетші ғимараттың негізін ғана қалайды. Ол - қабырғалар,

Дизайн біздің қоғамымызға, үй тұрмысымызға орасан зор әсер етіп,

Дизайн мамандығында оқитын студенттердің кеңістік туралы ойлары, қиялдау фантазиялары

Олар қарындашпен, акварельмен, тушьпен, сазбалшықпен (пластилин) жұмыс  істегендіктен олардың

Дизайн сабағының басым  бөлігі практикалық қағидаларға  негізделген. Демек мұнда

Студенттерге де дәл солай  шығармашылық міндет жүктеледі. Яғни теориялық

Бірақ жұмысты орындау  барысында көптеген міндеттер мен  талаптар қойылады:

1.2 Интерьер дизайны 

Жылдап, айлап емес күн  сайын өзгеріп жатқан мынау заманымызда

Жалпы кез келген интерьер, мейлі ол тұрғын үй болсын,

Жеке тұрғын үй безендірілуі жағынан да, жоспарлауы жағынан да

Кез келген интерьер қалың  көпшілікке есептелініп жасалады. Сондықтан  жоғарыдағы

Қоғамдық интерьерлер  көбінесе жадағай түрде жобаланады. Ал шын туайттап

Қазіргі заманғы интерьерде түстердің алатын орны өте қомақты. Интерьер

Сонымен қатар түстердің  адам баласының, әсіресе балалардың физиологиялық және

Заманауи интерьердің  қазіргі ерекшелігі де осы қарапайымдылығында.

Озық үлгідегі интерьерлер  бөлмелерді әсіресе әшекейлеуден, шектен тыс жылтырақ

Сондай-ақ оқушыларға эстетикалық  тәрбие беруде мектеп интерьерлерін  қазіргі заман

Қазіргі заманғы сәулет өнерінің озық үлгілері интерьер элементтерінің біртұтастығына,

Интерьердің гармониялық  үйлесімділігі оның ішкі элементтеріне: бөлменің құрылымына, оның

Жанұя жылуына, үйдің ішкі сұлулығына қазақ халқы өте ыждағаттылықпен

Оның айғағы кәдімгі қазақтың киіз үйі.

Арғы аталардың шеберлігінің тамаша үлгісі болып табылатын киіз үйдің

Киіз үйдің сықырлауық деп аталатын есігі, оның сыртынан ораулы

Үй ішіне түс киіз, кілем, алаша ұсталады. Еденге текемет,

Киіз үйлердің «Қазақы  киіз үй», «қалмақ киіз үй» деп

Олар жорық, немесе көші-қон  үйі, тұрғын үй, қонақ үй

Бұл үйлер сегіз қанаттан жоғары қарай салтанат үйі болып

Алты қанат-ақ үй, сегіз  қанат болса-ақ ала орда, он

Кейінгілерінің түндігін, шаңырағын көтеруге биік баспалдақтар, аттылы жігіттер пайдаланылған.

Ауасы таза, күннің аптап  ыстығынан, жауын-шашыннан, қыстың қарлы  боранынан

Сәулетті сарайға айырбастамайтын  қазақтың қасиетті киіз үйі халқымыздың  қайталанбас

Ал енді өркениетті елдер  қатарына ілігер тұста әлемдік мәдениеттің

Сондықтан да мазмұнына сипаты сай, мәнді де сәнді өмір

Әлемдік мәдениет пен өнерді ертерек игерген батыс елдері бұл

Күнделікті өмірімізге тікелей  ықпал ететін сәулет құрылыс өнері, оның

Кейбір теоретиктер сәулет құрылыс өнеріне келгенде оның тек  техникалық

Демек көркем өнер, көркемдік  ансамбль адамзат баласының дүниетанымына, эстетикалық

Өмірлік ортаны ұйымдастырудың заман талабына сай міндеттерді  шешуде ансамбльдік

Заттық-кеңістіктің ортасының  өнері көркемдік образдың әсері  арқылы ортаны көзбен

Заттық ортаның адамның  өмірлік қайраткерлігімен байланыстылығы материалдылықпен рационалды-функционалдықпен және

Сондықтан «адамдық туралы»  түсінігі мәселеге жаңа кеңістікпен  жақындауды анықтауға

Ортаның біртұтастығы жөнінде  айтқанда адамның микрокосмы мен  қоғамдық жұмыстың

Заттар әрқашан стол немесе бөлменің аясында орналаспаған: біз  «заттық

Кеңістіктегі заттардың  ансамбльдігі, олардың бір-біріне әсері  мен біртұтастығы шектелген

Бір-біріне жақын орналасқан көптеген машиналар мен станоктардың өндірістік ортасында

Ателье, жобалау бюросы және тағы басқа қабылдау пункттеріндегі қоғамдық

Шектелген кеңістік (цехпен салыстырғанда) әрбір, тіпті белгісіз заттардың маңызын

Шағын қызметтік немесе өндірістік интерьерлерде жеке шешімдер үшін де

Сыртқы келбеті әртүрлі  заттардың терең байланыстылығын  адамның жеке өмірінде

Фабрикалық жиһаздар мен  кітаптардан басқа сөрелерде  жақын адамдардың фотолары,

Ансамбль мәселесі сырткы ортаға да, яғни заводтық ауалардың  жағдайына,

Ашық кеңістік жағдайда адамға ұйымдастырушылыққа, орнықтылыққа қажетілік  тән. Сондықтан

Гармониялық орта тек қана заттардың ансаблі мен (жиһаздер не

Кеңістік ғимаратының  ішінде болуы мүмкін, және де ашық аспан

Жеке тәжірибе негізінде  біз кеңістікті өзімізбен сәйкестендіріп, оны бағалай

Біз кеңістік көлемін өте  сезгішпіз, ол біздің психологиялық  жағдайымызға

Адамның кеңістік көлеміне қатынасы жеке мінезге ие: біреулерге тар

Адамдардың әртүрлі бейімділігіне  қарай, олардың талғамдары мен талаптарында орташа

Егер зат 30 метрден кем  жерде орналасса, ол онда

Бірақ заман талаптарына  сай қалаларда километрмен өлшенетін  қашықтық -

Кеңістік көптеген аса  әртүрлі мінездемеге ие: ол ұзын немесе

Кеңістікті көз мөлшері  бойынша тек қабырғалар ғана емес, сонымен

Психологиялық икеммен байланысты қоғамдық түрдір арасында, бір жағынан  кеңістік

Объектінің жақындығын көру органдарының жиырылуына әкеліп, адамның  жүйке -

Біздің ой-өрісіміз бен  дизайн түсінуіміз қазіргі кезде  жиілеген әртүрлі

Түсініктермен қосақталған  көрме біздің назарымыз жәдігерлерге ауғанда және ешнәрсеге

Өнерді тануға, көркемдік  түйсіктің өткірленуіне поэзия мен  музыкамен қатынасу

Өздеріне белгісіз сезімдерді сараптай білу - заттар ортаны эстетикалық

Адамды әсемдікке тартып, ұсқынсыздан жиренген кезде оны  «жоғары талғамды»

Эстетикалық дамыған адамдармен салыстырғанда өнердегі пластикалық  түрлердің, сонымен қатар

1) Ең жақсы заттар мен  олардың үйлесімділігін таңдау. Таңдай

2) Заттарды дайындауда, біздің  заманымызда бұл ережеге сай  болмаса

3) Заттық ортаны тудыру. Әрбір адам өзінің пәтерін  санасы

2 Көріп сезінудің психо-педагогикалық  негіздері. 

2.1 Интерьердегі түс, жарық  әсіресе

Түс (цвет) - бізді қоршаған орта мен тұрмысыздағы басты

Ол біздің тұрғын үйлерімізді  әрлеу барысында, әсіресе интерьерді көркемдеп

Кейбір түстердің (қайсысы  болмасын) адамдарға психофизикалық жағынан белгілі бір

Мысалы жасыл түс - адамның  көңіл-күйіне жағымды әсер етеді.

Қызыл түс кей адамдардың әсіресе қызынуына әсер етеді, ол

Қызыл сары түс - бұл жоғарыда айтқандай балалар бөлмесін

Сары түс - күн сәулесі  сияқтанғанмен адам жанын жаншитын

Егер бөлме тарлық жасап, оны ішкі сезімімізбен кеңіткіңіз келсе

Негізі бөлме ішіндегі барлық түстер бір-бірімен түстік гаммалар арқылы

Түстер және түстік қатынастар әсіресе интерьерде өте белсенді роль

Неміс педагогы Иттен көркемсурет  мектебінің оқушылары арасында осы  түстерге

Тұнық (хроматикалык) түстерді жылы (қызыл, қызғылт, сары) және суық

Жылы түстер суық түстерге қарағанда жаныңа (көзге) жақын болып

Әлемдік деңгейде түстердің  де мәдени нормалары қалыптасқан. Түстік рәміздер

Осы сәтте «ак гвардия», «көгілдір береттер», «қара көйлектер» сияқтыларды

Біздің өмірімізде кейбір түстер шартты белгілер міндетін атқаратындай болып

Жалпы түстер туралы «түстер  үйлесімі», «әдемі колорит», «түстердің ұтымды

Түстердің аралық қатынастары  өзара қарам-қарсылықта болуы мүмкін, ал кейде

Автокранның артқы бөлігінде - қызыл-ақ, қара-сары немесе ақ-қара «Зебра»

Түстерді таңдау - қиын нәрсе. Бұл - жауапты міндет.

Балалардың көзі шаршамас үшін әсіресе сынып бөлмелерін сырлағанда түстер

Мектеп интерьерін безендіргенде (сырлағанда) әсіресе балалардың жас  ерекшеліктерін (психикасын)

Алуан түстердің қосылысы, яғни түстердің тоғысуы сабақ  өтетін бөлмелерде

Салтанатты жиындар өтетін залдар монументальді және сәндік өнер элементтерімен

Интерьерді жарықтандырумен  оны әрлеу (безендіру) қалай болғанда да біртұтас

Сабақ өтілмейтін бөлмелердегі жарық пен түс оқушылар мен  мұғалімдердің

Жарықтандырудың мінездемесі  сандық және сапалық жақтарға ие. Сандық жақ

Жарықтың әлсіз кезінде  көз жұмысы қиындап, көру аппаратынан  шаршауына,

Жұмыстың ыңғайлы жағдайын тудыру үшін керек жарық деңгейі  көру

Мектеп пен мектеп интернаттарды  жарықтандыру тек қана гигиеналық және

Басқа бөлмелер, оқушылар сабақ  өтпейтін жерлер: дәліздер, асханалар, вестибюльдер

Бұл бөлмелер балалар үзілістерде  сынып жағдайындағы көру жұмысының  қысымынан

Бұл бөлмелерде қолданылатын шамдардың жарық түсіруі мүмкіндігінше  біркелкі болуы

Тар дәліздердің төбесіне ЛПР - 1x40 шамын қолдану ұсынылады.

Жұмыстан бос уақыттың көп бөлігін біз жасанды жарықта  өткіземіз.

Светотехникалық терминдер  күнделікті тұрмысқа енбеген, және біз  жарықты бағалауда

Тік жарықты шырақтар өзінің сәулесін жазықтыққа түсіреді. Ол шамдар

Сәулесі шашырайтын шамдар үшін абажурлар сәуле бөлігін  өткізетін және