Керамикалық кірпіш өндіру технологиясы

Әр технологиялық бөлік үшін өнімділік мына формуламен анықталады:

Пр = По /( 1 – Б / 100),      (5)

мұнда: Пр – Есептелетін бөлік өнімділігі;

    По –Бір бөліктен келесі бөлікке дейінгі өнімділік, (технологиялық ағын бойынша) ;  Б – Өндірістік шығындар мен қалдықтар, %.

                          

 

 

 

 

6.2. Цехқа қажет шикізат пен жартылай фабрикат мөлшері қажеттілігінің есебі.

 

Кесте 6.2.

№ п/п	Шикізаттың атауы	Өлшем бірліктері	Шығын
			Сағатына	Ауысымына	Тәулігіне	Жылына
1	Саз	тонна	2,2	17,64	35,29	10589
2	Шыны	тонна	0,24	1,96	3,92	1176

 

Жобалаушы цехтың сағатына, ауысымына, тәулігіне, жылына шаққандағы шикізат қажеттілігі (тасымалдануына кететін шығынды есептегенде) мына формуламен анықталады:

Рм=ПРу,            (6)

мұнда Рм –Шикізаттың сағатына, ауысымына, тәулігіне, жылына шаққандағы шығыны. (тонна бойынша)

       П – Цехтың  сағатына, ауысымына, тәулігіне, жылына  шаққандағы өнімділігі. (тонна бойынша)

       Ру –  Жалпы шикізат шығыны.

 

 

 

6.3. Керекті технологиялық құрылғылардың саны.

Технологиялық құрылғылардың жалпы жұмыс есебі мына формуламен есептеледі:  Пм =

,      (7)

мұнда:  Пм - Орнату жұмыстарын жүргізетін машиналар саны;

Пт- Белгілі технологиялық бөлім үшін сағатына шығатын өнімділік.            

(5.1. – кесте бойынша);

Пц –Белгілі жұмыс машиналарының сағатына шаққандағы өнімділігі;

Квн –Құрылғыны пайдаланудың қарапайым коффициент уақыты, 0,8 … 0,9 дәрежеде алынады.

1. Уату:  С-182Б щекті уатқышы (өнімділігі 4-5 м3/ сағ)

Пм = = 1,9/(6,78*0,9) = 0,5 ≈ 1 (екі уатқыш қажет  П =  6788 кг/сағ)

2. Ұсақтау: МШН-1 шар тәрізді диірмені ( өнімділігі 5-6 м3/ сағ)

Пм = = 1,83/(8*0,9) = 0,26 ≈ 1  (бір диірмен қажет  П = 8000 кг/сағ)

3. Қалыптау: СМК-133 пресс-формасы (өнімділігі 5000 дана/ сағ)

Пм = = 1810/(5000*0,8) =0,45≈ 1 (бір пресс қажет П = 5000 дана/сағ)

4. Кептіру: тунельдік кептіргіш (өнімділігі 10000 кг/ сағ)

Пм = = 1,8/(10*0,9) = 0,2 ≈ 1(бір кептіргіш қажет П= 2857 дана/сағ)

5. Күйдіру: туннельдік күйдіру пеші (өнімділігі 10000 кг/ сағ)

Пм = = 1,75/(10*0,9) = 0,19 ≈ 1 (бір пеш қажет П= 2857 дана/сағ)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.4. Қабылданған технологиялық құрылғыларға сипаттама

 

Үздіксіз жұмыс атқаратын шар тәрізді диірмен (МНШ-1) алдын-ала ұсақталған шикізатты құрғақтай ұнтақтау үшін арналған. Цементті, әкті, клинкерді ұсақтаудың активациясын (маркасын арттыру) жүргізуге өте қолайлы. Диірмен ортасынан екіге бөлінген ішкі жағы болат және шойын тақтайшалармен қапталған айналмалы болат барабаннан тұрады. Барабан рамамен тіркеуішке орнатылған, цепті муфта арқылы айналуға түседі. Диірменнің осі бойынша қабылдау құрылғысы орналақан, сол арқылы ұнтақталатын материалды салады. Ұнтақталған материал барабанның  келесі жағынан арнайы тесіктен шығады. Ұнтақталудың қалыпты режимін барабанның орналасу бұрышын өзгерту арқылы орнатады. Ұнтақталудың қалыпты режимін орнатудың мақсаты – минималды электр қуатын шығара отырып, максималды өнімділік алу. Диірменнің өнімділігі материалдың қаттылығына, түйіршіктің өлшемінің үлкендігіне, материалдың  қажетті ұсақтықтағына байланысты 2 – 11т/сағ. дейін барады. Дәл өнімділігін анықтау тәжірибе жүзінде жүргізіледі.

Кесте 3.1.

Шар тәрізді диірменнің  (МШН-1) техникалық көрсеткіштері

№	Сипаттаманың элементтері	Өлш.бірл.	Көрсеткіштері
1	Өнімділігі	кг/сағ	8000
2	Ұсақталатын материалдың салмағы	кг	700
3	Барабанның ішкі диаметрі	мм	1300
4	Барабанның ұзындығы	мм	3000
5	Барабанның номиналды жұмыстық көлемі	м3	3,8
6	Барабанның бұрыштық жылдамдығы	айн/мин	28
7	Электроқозғалғыштың қуаты	кВт	45
8	Кернеуі	В	380
9	Габариттік өлшемдері: ұзындығы ені биіктігі	мм	4800 1800 1650
10	Салмағы	т	9

 

Шар тәрізді барабандық диірменнің артықшылықтары:

• Конструкциясының және қолданылуының қарапайымдылығы;
• Материалды араластыруының біртектілігінің жоғарылығы
• ( біртексіздік коэффициенті 3-5%)

Сурет  3.3.  1-барабан; 2- камерааралық қабырға; 3- шарлар; 4-ұсақталатын материал түсетін қабылдау құрылғысы; 5-ұсақталған материал шығатын тесік; 6-рамалы тіреуіш;

 

7. Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау

 

Өндіріске келуші жұмысшылар тек қана қауіпсіздік техникасы бойынша нақты имнструктаж алғанна кейін ғана жұмысқа жіберіледі. Белгіленген периодта қайталама инструктаж өткізу керек.

Жұмысшылар мен қызметкерлердің еңбек ету міндетін атқару процесінде олардың денсаулығын қорғау еңбек туралы заңда көрсетілген. Сонымен қатар, еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ететін көптеген қауіпсіздік техникасының ережелері, санитарлық, нормалық ережелер енгізілген. Еңбекті қорғау, техникалық қауіпсіздік, санитарлы нормалар ережелеріне сәйкес еңбекті қорғаудың сақталуына жауапкершілікті өнеркәсіп немесе өндіріс мекемесінің әкімшілігі өз мойнына алады, олар жұмыс орнын қажеттіліктермен қамтамасыз ету және жұмысшылар міндетін атқаратындай жағдай туғызу керек.

Өндірістік кәсіпорындардың ең маңызды принциптерінің бірі өндірістің барлық процестерінде еңбек атқаруға қауіпсіз жағдай туғызу болып табылады. Еңбекті қорғау шаралары проекттік-конструкторлық және т.б. техникалық документация түрінде жүзеге асырады.

Керамикалық кірпіш өндірісінің технологиялық процесі МЕСТ 12.3.002-75*ССБТ «Өндірістік процестер, жалпы қауіпсіздік талаптарына » сай болу керек. Жүріп жатқан технологиялық процесс жұмыстық персоналға, жақын орналасқан тұрмыстық аудандарға және қоршаған ортаға зиянын тигізбеу керек. Өндірістік процесс кезінде жарылу және өрт қауіпсіздігі қатаң түрде сақталу керек.

Ауадағы зиянды қосылыстар концентрациясын төмендету үшін санитарлы-қорғаушы зоналар ұйымдастырылады. Шамды бөлімшелерде жұмысшылар арнай шамнан сақтаушы киімдерде болуы керек.

Жалпы айтқанда, барлық дерлік жұмысшылар келесі ережелерді қатаң сақтауы тиіс:

1)  Кә сiпорынында қауiптi және зиянды өндiрiстiк факторлары келесілер болып табылады:

1. қозғалатын машиналар және тетiктер; өндiрiстiк жабдықтың жылжымалы бөлiктерi;
2. ауаның шаң басқандығы, артық қойылған нормативтар;
3. жұмыс аймағының ауасының төмендетiлген температурасы, жабдықтың беттерi, материалдар;
4. үлкен ауа ылғалдылық;
5. жұмыс орындарында үлкен дыбыс деңгейi;
6. изоляциясының бүтiндiгiнiң бұзушылығында электр тогiмен адам ұтылу болуы мүмкiн жоғары 42-шi кернеуiмен электр қондырғылары;
7. жұмыс орынының жеткiлiксiз жарықтығы; жабдық, аспап беттерiндегi өткiр шеттер, қабыршақтар және кедiр-бұдырлығы; радиоизотоп құралдары және өндiрiс қолданылатын техногендi материалдардың бар болуы; бөлiмшелер және жанармай қолданатын агрегаттар және үлкен жарылыс және өрт қауiп-қатердiң объекттерiне жататын қоюларды отындайындаушы кәсiпорындағы бар болу.

2) Құрылыс материалдарының өнеркәсiбiндегi еңбек қауiпсiздiгiнiң салалық стандартының барлық талаптарын кәсiпорындар басқаруды орындаумен техникалық қызмет көрсетуi бойынша осы нұсқаудың талаптарының өрт қауiпсiздiгi шаралары туралы жабдық және нұсқаудың ол бекiтiлген нұсқаулары қызметкерлердi сақтау қажет.

3) Кәсiпорынындағы жабдықтарын дербес қызмет көрсетуiне қызметкерлерiне рұқсат етiледi егер:

1. жасы 18 жастан кiшi емес болатын кәсiби дағдылар;
2. алдын ала дәрiгерлiк байқауөткен;
3. жұмыс жасауының құқығына емтихан тапсырған жабдықтар қызмет көрсету бойынша алдын ала үйрену, жұмыстардың қауiпсiз әдiстер және қабылдауларына;
4. енгiзу инструктажы;
5. жұмыс орынындағы алғашқы инструктаж. Электрлендiрiлген жабдығы бар жұмысқа тиiстi үйрену және электроқауiпсiздiк арналған бiрiншi мамандыққа қатысты топ болатын инструктаж өткен қызметкерлерге рұқсат етiледi.

4) Қызметкер келесi ережелерді цехта  сақтауы керек:

1. қойылған өтулер және аумалы-төкпелi көпiрлер бойынша ғана жүру;
2. кездейсоқ заттар және қоршауда отырмау, таянбау;
3. көтерiл емес және марштарға арналған жүгiре ағытылмау;
4. жүк көтеру машиналардың әрекет ету аймағында болмау;
5. электрмен дәнекерлеудi доғаға қорғайтын құралдарсыз қарамау;
6. электр өткiзгiштерiне және кабелдерге тиiспеу;
7. электр желi және iске қосқыш құрылымдарындағы ақаулығын жоймау.

5)Территория бойынша жылжығанда  келесі талаптарға сай болу  керек:

1. арнайы жаяу жүрушілерге арналған жолдармен, тротуарлар, белгіленген өтімдерден;
2. теміржол жодарын және автомобиль жолдарын белгіленген жерлерден ғана өту;
3. тұрған вагондардын астына өтпеу;
4. вагондар тіремесіненаттамау;

8. Керамикалық кірпіш өндірісінде технологиялық процестердің қауіптілік дәрежесінің анализі.

Керамикалық кірпіш өндірісінде пішіндеу, кептіру, күйдіру цехтарында зиянды және қауіпті факторлар бар, олардың сипаттамасы кестеде көрсетілген.

Технологиялық процестің қауіптілік дәрежесінің көрсеткіші.

 

Кесте 7.

 

Цехтар атауы	Құрылғылардың атауы, түрі, маркасы	Құрылғының саны, дана.	Өнімділігі, дана/сағ	Технологиялық параметрлері (t,Р және т.б..)	Зиянды химиялық заттардың тізімі	Құрылғылардажұмыс істейтін жұмысшылар саны	Зиянды және қауіпті факторлар
Пішіндеу, кептіру, күйдіру цехтары	Пресс-форма СМК-133	1	7000	Престеудің қалыпты қысымы        1,6 МПа	Жоқ	1	Шу, электр тогы, кернеу, құрылғының қозғалатын бөліктері.
	Туннель- ді кептір- гіш	1	5228	Tбасы=30-35оС Таяғ=90-100оС	СО, NО2, шаң	3	Шу, жұмыс істеу алаңының температурасының жоғары болуы, электр тогы, құрылғының қозғалатын бөліктері,зауыттың ішкі транспорттары, технология-лық құрылғылардың қабырғаларының қызып кетуі, зиянды заттардың бөлінуі.
	Туннель- ді пеш	1	4280	Tкүй=1000оС	СО, NО2, СН4	5

 

 

Шудың қатты болуы адам ағзасына кері әсерін тигізеді. Кәсіпорындағы өндірістік процестердің  жұмыс істеу кезінде шудың дәрежесі белгіленген нормадан аспау керек. Өнеркәсіптегі шуды бақылау  МЕСТ 12.1.003-83 «Шу. Жалпы қауіпсіздік талаптары» және СН 3223-85 «Жұмыстық орындарда жіберілетін шудың деңгейін қадағалайтын санитарлық нормалар» арқылы бақыланады.

Цехтің өндірістік құрылғылары МЕСТ 12.2.003-91 ССБТ «Өндірістік құрылғы. Жалпы қауіпсіздік талаптары» талаптарына сай болу керек. Өндірістік құрылғы қызмет ету мерзімінде қауіпсіздік талаптарын қанағаттандыру керек. Өндірістік құрылғының қозғалмалы (айналмалы)  бөліктері қауіпті аймақ болып табылады, сондықтан МЕСТ 12.2.062-81 бойынша метал сымдармен айналасы қоршалуы қажет. Ешқандай қоршаусыз немесе дұрыс қоршалмаған күйде құрылғының жұмыс атқаруына МЕСТ 12.2.061-81 бойынша рұқсат етілмеді.

Электр қауіпсіздігі жағынан ПУЭ талаптарына сай қауіптілігі жоғары категорияға жатады (2 класс).

Адамдарды электр тогынан сақтау үшін өндірістік құрылғылар келесі талаптарды қанағаттандыру керек:

1) өндірістік құрылғының ток  жүргізілген бөліктері оқшаулануы  немесе адамдардың қолы жетпейтін  жерде орналасуы керек;

2) өндірістік құрылғының ток  өткізілген бөліктерінің оқшаулануы  бұзылған кезде, металл бөліктерінің  кернеуі қауіпті мөлшерге дейін артып кетеді, соны дер кезінде ҚМӨ-дегі ҚТ және СЕ  Ережелері, бөлім I. бойынша тоқтату керек.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

 

  Республикамызда  саз  көлемі,  әсіресе  керамика  өндірісі,  күрделі  құрылыстың  мұқтаждығын  толықтай  қанағаттандырмай  келеді. Осыған  байланысты,  Керамика өнімін,  оның  тапшылық  түрін  экстенсивті  жолмен,  әсіресе  интенсивтік  тәсілмен  көбейту  және  сапалы  жақсарту  шаруашылықтың  барлық  салаларындағы  күрделі  құрылыстың  қажетті  жоспарын  орындауда  ролінің  күшті  екендігінде  күман  жоқ. Осылай  болса, керамика  өнеркәсібінде  технологиялық  жолдарды  модернизациялау,  технологиялық  машиналарды  және  жабдықтарды  жаңалап,  экологиялық  тазалықпен  өндіріс  процесін  үнемделу,  белгілі  кірпіш  шығару  тәсілдерін,  әсіресе  құрғақ,  жартылай  құрғақ  және  төмен  температуралық  тұздық  технологиясын  жетілдіру  және  толықтай  игіру – қазіргі  кезде   өзекті  проблемалар  болып  отыр.

         Құрғақ  тәсіл  бойынша  кірпіш  өндірісін  кеңейту  едәуір  тиімді  екені  даусыз. Себебі  мұндай  тәсіл  көшкенде  отын  және  энергетикалық  қор  шығыны  айтарлықтай  қысқартылған.