Ағаш конструкцияларының қауіпсіздігіне қойылатын талаптар

2) ағаш конструкцияларын құрылыс объектілерінде сақтау кезінде персоналдарды олардың мүмкін болатын құлауы немесе бұзылу кезінде соққы әсерінен қорғау үшін қорғау қоршаулары мен аспалар (маңдайшалар) қолданылуы тиіс;

3) ағаш конструкцияларын жобалық орнына орнату кезінде, сондай-ақ олардың қатарын қаластырып жинаған кезде орнықтылығын қамтамасыз ету үшін тиісті бекітпелерді қолдануды көздеу қажет.

20. Ағаш конструкцияларының механикалық қауіпсіздігі беріктілігі бойынша талаптарды орындаумен және сүректің табиғи кебу процесінен туындаған шөгуінің салдарынан геометриялық өлшемдерінің өзгермеуі арқылы қамтамасыз етіледі.

21. Ағаш конструкцияларын жобалау мен монтаждау кезінде олардың иілгіштігін ескеру қажет, олар белгілі бір өңірге тән болып келетін барынша жоғары қар және жел жүктемелеріне шыдауы тиіс.

22. Ағаш конструкциялары берік болуы және құрылыс алаңдарының нақты инженерлік-геологиялық жағдайларын және егер соңғысы сейсмикалық қауіпті ауданда орналасқан болса соның сейсмикалығын ескере отырып, ғимараттар мен құрылыстардың орнықтылығын қамтамасыз етуі тиіс. 

 

 

 

4.2. Өрт қауіпсіздігі талаптары 

 

23. Ағаш конструкцияларының тіршілік циклінің барлық сатыларында олардың өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қолданыстағы заңнамаларға, техникалық регламенттерге және өрт қауіпсіздігі саласындағы басқа да нормативтік құжаттарға сәйкес талаптар орындалуы тиіс.

24. Ағаш конструкцияларын өндіру кезінде кәсіпорынның барлық қызметтері мен өндірісте жұмыс істейтін персоналдың жұмысын өндірістің өрт қауіпсіздігін тиісті техникалық регламенттердің талаптарына сәйкес қамтамасыз ететіндей түрде ұйымдастыру қажет.

25. Ағаш конструкцияларымен жұмыс істеу кезінде өрттің туындау жағдайларының алдын алатын шаралар көзделуі тиіс:

1) тұтынушыға ағаш конструкцияларының өртке қауіптілігі туралы ескертіледі;

2) оларды пайдалану жөніндегі нұсқаулық және өрт қауіпсіздігі саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жалпы талаптар сақталады;

3) ағаш конструкцияларының тұтануын алдын алуды қамтамасыз ететін, бастапқы сатыда өрттің дамуын тежейтін немесе тоқтататын, оның жайылмауын қамтамасыз ететін, өрттің қауіпті факторларының әсерін азайтатын және оны жылдам жоюға ықпал ететін, жаңа прогрессивті жобалық шешімдердің мүмкіншіліктерін кеңейтетін өрттен қорғау шаралары жүргізіледі;

4) ағаштан жасалған құрылыс конструкцияларын оттан қорғау құрылымдық тәсілдермен (жылу оқшаулағыш материалдарымен қаптау, әртүрлі экрандар мен өртке қарсы аралық жабындарды орнату) және ағаштың бетін өңдеу үшін арнайы оттан қорғау құрамдарын (жақпалар, бояулар, лактар, сіңіргіштер) пайдаланумен жүзеге асырылады.

26. Ағаш конструкцияларын оттан қорғау жұмыстарын жүргізу кезінде ағаштың бетін дайындауға, оттан қорғау құрамын дайындау мен жағу технологиясына, жұмсауға және қабатының қалыңдығына қойылатын нормативтік құжаттардың талаптарын қатаң түрде сақтау қажет.

27. Ағаш конструкцияларын немесе олардың элементтерін оттан қорғау құрамдарымен және заттармен қорғауды кезең-кезеңмен (оның қолданылуының белгіленген мерзімі аяқталғаннан кейін) жаңартып отыру қажет.

28. Ағаш конструкцияларын пайдалану кезінде өрт шығу қатерін азайту үшін мұндай қатерлерді барынша азайтатын немесе оған мүлде жол бермейтін шаралар көзделуі тиіс.

29. Қазақстан Республикасының аумағында сатылатын отандық және импорт өндірісінің ағаш конструкциялары нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес өрт қауіпсіздігі бойынша жіктелінуі тиіс.  

 

4.3. Биологиялық қауіпсіздік талаптары 

 

30. Ағаш конструкцияларының биологиялық қауіпсіздігі өнімнің қасиетімен белгіленеді (сүректе адам мен қоршаған ортаға келеңсіз әсерін тигізетін микроорганизмдер, түрлі жәндіктер болуы мүмкін) және қолданыстағы заңнамаға сәйкес талаптарды орындау жолымен қамтамасыз етіледі.

31. Ағаш конструкцияларының барлық беттері адам үшін қауіпсіз, ұшпайтын, шаң шығармайтын және саңырауқұлақ түзілімдерінің, ағаш бүлдіретін жәндіктер мен ауру тудырғыш бактериялардың пайда болуына қарсы толық кепілдікті қамтамасыз ететін құрамдармен залалсыздандырылған болуы тиіс. 

 

 

 

4.4. Радиациялық қауіпсіздік талаптары 

 

32. Ағаш конструкцияларының тіршілік циклінің барлық сатыларындағы радиациялық қауіпсіздік қолданыстағы заңнамаларға сәйкес талаптарды орындау жолымен қамтамасыз етілуі тиіс.

33. Ағаш конструкцияларын дайындаушы кәсіпорынның барлық қызметтері мен өндірісте жұмыс істейтін персоналдың жұмысын радионуклидтермен залалданған шикізатты, материалдар мен заттарды қолдануға жол бермейтіндей етіп ұйымдастыруы тиіс.

34. Ағаш конструкциялары қоршаған ортаға, адам ағзасына келеңсіз әсерін тигізуі мүмкін шекті рұқсат етілген мәннен асатындай радиоактивті сәулелену көздері болмауы тиіс.

Ағаш конструкцияларындағы радионуклидтердің меншікті белсенділігі нормативтік-құқықтық актілерде, нормативтік құжаттарда бекітілген нормаларға сәйкес болуы және Халықты радиологиялық қорғау жөніндегі халықаралық комитетінің ұсынымдарымен бекітілген шектен аспауы тиіс.

35. Шаруашылық қызметте пайдалану үшін келіп түскен ағаш конструкцияларының бетінде тіркелмеген (алынатын) радиоактивті ластанудың болуына жол берілмейді.

36. Адам мен қоршаған ортаға радиациялық әсер етуі мүмкін ағаш конструкцияларын, оларға арналған оң санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды болмайынша айналымға енгізуге жол берілмейді. Ағаш конструкцияларының радиациялық қауіпсіздігінің нақты нормативтері осы Техникалық регламентпен үйлестірілген стандарттарда белгіленеді. 

 

 

 

4.5. Экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық қауіпсіздік талаптары 

 

37. Ағаш конструкцияларының тіршілік циклінің барлық кезеңдеріндегі экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық қауіпсіздігі қолданыстағы заңнамаларға сәйкес талаптарды орындау жолымен қамтамасыз етілуі тиіс.

38. Ағаш конструкцияларын дайындаушы кәсіпорынның барлық қызметтері мен өндірісте жұмыс істейтін персоналдың жұмысын өндірістің экологиялық қауіпсіздігін тиісті техникалық регламенттердің талаптарына және санитарлық-эпидемиологиялық талаптарға сәйкес санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығын қамтамасыз ететіндей түрде ұйымдастыруы тиіс.

39. Өндірістік процестер кезінде және апаттар кезінде, сондай-ақ солардың келеңсіз салдарын жою кезіндегі қоршаған ортаның ластануына жол берілмеуін көздеу қажет.

40. Ағаш конструкциялары (оның ішінде құрамында шайыр, желімдер, лак, бояулар және басқа материалдар бар) үй-жайлардың микроклиматын бұзбай және қоныстану алдында үй-жайлардағы ерекше иістерді тудырмауы, ауаға, суға және топыраққа шекті рұқсат етілген концентрациясынан асатындай мөлшердегі химиялық заттарды бөлмеуі, өз бетіндегі микрофлораның дамуына ықпал етпеуі тиіс және ылғалды дезинфекциялауға қол жетімді болуы тиіс. 

 

4.6. Көтерме ағаш конструкцияларының қауіпсіздік талаптары  

 

41. Ағаш конструкцияларының көтерме қабілеті бойынша (шекті күйлердің бірінші тобы) және жүктемелердің сипаты мен қызметінің ұзақтығын ескере отырып, қалыпты пайдалануға кедергі болмайтын (шекті жай-күйлердің екінші тобы) деформациялар бойынша есептеу талаптарын қанағаттандыруы тиіс.

42. Ағаш конструкцияларының ұзақ мерзімге шыдамдылығы нормативтік құжаттарға сәйкес сындарлы шаралармен сындарымен және қажет болған жағдайларда оларды ылғалданудан, биобүліну мен тұтанудан сақтауды көздейтін қорғағыш өңдеуімен қамтамасыз етілуі тиіс.

43. Ағаш конструкцияларды үнемі немесе мерзімді ұзақ уақыттық қыздыру жағдайларында, егер қоршаған ортаның температурасы 50оС-тан аспаса пайдалануға рұқсат етіледі.

44. Рұқсат етілген қатердің мүмкін дәрежесімен көтерме ағаш конструкцияларын жасау кезінде, көтерме ағаш конструкцияларын нақты пайдалану жағдайларындағы барлық нақты ықтимал жүктемелер мен әсер етулер, ғимараттар мен құрылыстардың жауапкершілік деңгейлері мен қызмет ету мерзімдері есептермен расталуы тиіс.

Ағаш конструкциясын пайдалану кезінде әсер ететін жүктемелер мен әсер етулер, көтерме ағаш конструкциялары қолданылған құрылыстық немесе өзге түрдегі конструкциялардың рұқсат етілмеген көлемде деформациялауына немесе қирауына әкеп соқтырмауы тиіс.

45. Қосылысқа әсер ететін күш, қосылыстың есептік көтерме қабілетінен аспауы тиіс. Қосылыстардың есебі нормативтік және нормативтік-техникалық құжаттардың талаптарына сәйкес жүргізілуі тиіс.

46. Қосылыстың негізгі түрлері әртүрлі керілісті күйде жұмыс істейтін бейімсіз (желімдік қосылыстар) және бейімді (сыналық қосылыстар, металды тісті тілікшелердегі қосылыстар, қосқыштағы қосылыстар) ретінде қарастырылуы тиіс.

47. Қосылыстардың есептік көтермелік қабілеті қосылыстың түрі мен оның керілісті күйіне қарай сенімділіктің тиісті коэффициентін енгізе отырып, эксперименталдық деректердің негізінде анықталуы тиіс.

48. Жекелеген қабаттарды түйістіруге арналған тісті тиектегі желімдік қосылыстар ұзындығы бойынша қолданылатын кесілген ағаш материалдардың беріктілігінен кем болмайтындай кедергіге ие болуы тиіс.

Әртүрлі сортты материалдардан (әртүрлі тектес сүрек, басқа сүрек материалдары бар сүрек, металлы бар сүрек) жасалған желімдік қосылыстар көлденең қиманы келтіру әдісін нормативтік құжаттардың талабына сәйкестендіріліп есептелуі тиіс.

49. Желімделген өзекшенің ағаш конструкцияларының элементтері талшықтарының тігінен немесе көлденең жұлуға немесе сығуға қатысты есептік көтерме қабілетін жапсырылған өзекше диаметрінің, өзекшенің

бекітілетін бөлігінің ұзындығының және бекітілетін бөлігінің ұзындығына байланысты қозғау кернеуін бір қалыпты емес бөлуді ескере отырып, коэффициенттің қозғалыс кедергісін есептеуге байланысты айқындалуы қажет.

50. Элементтердің цилиндрлік сынадағы есептік көтерме қабілетін жұмыс шарттарының тиісті коэффициенттерін енгізе отырып, пайдаланудың әртүрлі температуралық-ылғалдылық жағдайларын, жүктемелердің сипаты мен жүктеу қызметінің ұзақтығын ескере отырып, айқындау қажет.

51. Бұрама шегелер мен глухарьдың ағашқа кем дегенде екі диаметрден кем емес қағып кіргізген кездегі олардың көтерме қабілетін болат цилиндрлік сыналарға арналған ережелер бойынша айқындау қажет.

Металды тісті тілікшелердегі қосылыстарды олардың көтерме қабілетін қосылыстың кернеу күйінің түріне, жеке тісінің кедергісі мен ағаш элементтерін біріктіретін тілікшенің өлшеміне байланысты, сондай-ақ пайдаланудың әртүрлі температуралық-ылғалдылық жағдайларын, жүктемелердің сипаты мен жүктеу қызметінің ұзақтығын анықтай отырып, есептеу қажет.

52. Ағаш элементтер мен конструкциялардың салыстырмалы иілулері пайдалану талаптары мен сындарлы мақсаттарын айқындайтын шектік сипаттан аспауы тиіс.

53. Көтерме ағаш конструкцияларының беріктілігінің, майысқыштығының мен ұзақ мерзімге шыдамдылығының есептерін нормативтік сенімдік дәрежесімен орындалуы тиіс және қажет болған жағдайда заттай әрі зертханалық сынақтармен расталған болуы тиіс.

54. Көтерме ағаш конструкцияларды іргетастарға, тас қабырғаларға, болат және темір-бетонды бағаналар мен аса жылу өткізгіш материалдардан жасалған конструкцияның басқа да элементтеріне сүйеу (олардың тікелей байланысы кезінде) гидрооқшаулағыш төсемдер арқылы жүзеге асыруы қажет.

55. Ашық ауада пайдаланылатын көтерме желімделген ағаш конструкциялар тұтас қималы болуы қажет, бұл конструкциялардың жоғарғы көлденең және еңкейген қырларын антисептикалық тақтайлармен, мырышталған болат профильденген немесе жалпақ табақтан, алюминийден, шыныпластиктен немесе атмосфераға төзімді басқа да материалдан жасалған маңдайшалармен қорғалуы қажет.

Көтерме желімделген ағаш конструкцияларын дайындау кезінде оларды дайындау технологиясының ерекшеліктері және тиісті өлшемді желімдерді қолданылуы ескерілуі және қамтамасыз етілуі қажет. 

 

4.7. Ағаш конструкцияларын өндіру кезіндегі қауіпсіздік талаптары  

 

56. Ағаш конструкцияларын өндіру кезінде жобалық, нормативтік құжаттамалардың және олардың негізінде әзірленген технологиялық регламент талаптарының, сондай-ақ «Техникалық реттеу туралы» Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 қарашадағы Заңын іске асыру шеңберінде әзірленген тиісті техникалық регламент талаптарының сөзсіз орындалуын қамтамасыз ету қажет.

57. Ағаш конструкцияларын өндіру кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өндірістік қауіпсіздік талаптарына сәйкес барлық кәсіпорын қызметтерінің және өндірісте жұмыс істейтін персоналдың жұмысын ұйымдастыру қажет.

58. Ағаш конструкцияларын өндіру кезінде оларды дайындау сатысында ағаш конструкциялары қауіпсіздігі талаптарын сақтаудың жүйелік ішкі бақылауын ұйымдастыру қажет.

Бақылау мынадай:

1) кешенді (ағаш конструкцияларын дайындаудың барлық операцияларын ескере отырып);

2) тұрақты (берілген кезеңділікпен жүзеге асырылады);

3) білікті (бақылаудың объективтілігін қамтамасыз ететін кәсіби және жауапты орындаушылар жүзеге асырады);

4) нақты (ең алдымен құрал-саймандық әдістермен айқындалатын көрсеткіштердің сандық мәніне операция жасау);