Мейірбикелік үрдіс

- ерінге күніне 3 рет вазелин майын немесе глицерин жағу;

- сұйық немесе жартылай сұйық тағаммен тәулігіне 6-7 рет    аз-аздап, бөліп-бөліп тамақтандыру;

- галлюцинация, тырысулар, сандырақ пайда  болуының    қаупі дамуын ескере отырып, емделушіге   жеке бақылауды қамтамасыз ету;

- тері және кілегей қабаттарының күтімін тиянақты жүргізу,      физиологиялық бөлінулерді бақылау;

- дәрігердің белгілеуі бойынша қызбаны түсіретін дәрілер         енгізуді қамтамасыз ету.

3  кезеңде -   емделушінің жағдайына (сырт көрінісі, АҚ, пульс, ТАЖ)  тұрақты бақылауды қамтамасыз ету.

-  іш киімін  және төсегін ауыстыруды қамтамасыз  ету;

-  дене  қызуы күрт төмендеген кезде  коллапс кезіндегі көмекті көрсету; 

- дене қызуы литикалық төмендеген кезде емделушіні жылы жабу, көп

   мөлшерде  сұйықтық беру, жылытқыш қолдану.

 МЕЙІРБИКЕЛІК  ДИАГНОЗ: Құрғақ жөтел

ІІ. МАҚСАТЫ: қысқа мерзімді - емделушіде жөтелдің

жиілігі мен  ұзақтығы аптанын соңында азаяды. Ұзақ мерзімді -

жетелдің  ауруханадан шығар сәтте болмауы.

III. МЕЙІРБИКЕЛІК  ІС-ӘРЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1) кілегейді тітіркендірмейтін, жылы сұйықтықпен қамтамасыз ету  (жөтелу кезінде ауырсыну азаяды);

2)  дәрігердің тағайындауы бойынша қарапайым физиотерапиялық процедураларды (оңқа, қыша қағазы, компрестер, аяқ қыша ванналары) орындауды қамтамасыз ету;

3) емделушіге ингаляция жүргізуді қамтамасыз ету (майлы, эвкалипті, балды);

4)  бөлмелерді күніне 3-4 рет желдетуді қамтамасыз ету;

5)  дәрігердің тағайындауы бойынша жөтелге қарсы препараттар қабылдауды қамтамасыз ету.

 

I. МЕЙІРБИКЕЛІК ДИАГНОЗ: Ылғалды жөтел

ІІ.МАҚСАТЫ: қысқа мерзімді - емделуші аптаның  соңында

какырық бөлінудің  жеңілдегенін аңғарады. Ұзақ мерзімді -

емделуші  ауруханадан шығу алдында жөтелдін сипаттамасы,

қақырықтың  тұрып қалуының алдын-алу шаралары туралы білімін көрсетеді.

II. МЕЙІРБИКЕЛІК ІС-ӘРЕКЕТТЕР СИПАТЫ:

1)  сілтіні көп мөлшерде қабылдауды қамтамасыз ету;

2) емделушіге позициялық дренажды қамтамасыз ету (күніне 2 рет 20 минуттан);

3) дәрігерің  тағайындауы бойынша қарапайым  физиопроцедуралармен қамтамасыз  ету (дене температурасы 37°С-тан  жоғары  болғанда физиопроцедуралар  жүргізуге тиым салынады);

4) емделушіге жөтелу тәртібін үйрету және жеке түкіргішпен қамтамасыз ету;

5)  бөлмені  желдету (күніне 20 минуттан 4 рет), бөлме  температурасын 18-22°С- та ұстау,  керек жағдайда  оттегімен емдеуді  өткізу;

6)  дәрігердің тағайындауы бойынша бронхолитиктер, қақырык түсіретін дөрілерді кабылдауын қамтамасыз ету.

7)  күнделікті қакырықты көзбен шалып тексеру.

8) қан мен лимфа айналымын жақсарту мақсатында кеуде торына уқалау жасау;

9) өкпе вентиляциясын жақсарту мақсатында тыныс гимнастикасын  

     жасау;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.Дәрілік заттарды енгізу жолдары. Дәрілік заттардың негізгі

топтары. Жаздырып алу, тарату, сақтау, қолдану түрлері

 

Дәрілік зат - бұл ауруды емдеу және оның алдын алу үшін қолданылатын зат. Дәрілік препарат бұл құрамында бір немесе бірнеше дәрілік заттары бар және белгілі бір дәрілік формада шығарылатын препарат. Дәрілік форма қолдануға ыңғайлы етіп шығарылатын дәрілік препараттың түрі. Дәрілік формалар қатты, сұйық және жұмсақ болып бөлінеді.

Қатты түрдегі дәрілік формаларға: таблетка, драже, ұнтақтар жатады. Бұлардың ішінде таблетка мен драже кеңінен қолданылады, олар қолдану және сақтау үшін қолайлы. Қазіргі кезде ішуге арналған дәрі дәрмектердің көпшілігі таблетка және драже түрінде шығарылады, тек таблетка немесе драженің құрамында дәрілік заттардың қажетті мөлшері болмаған жағдайда ғана ұнтақ түрінде беріледі.

Сұйық түрдегі дәрілік формаларға: ерітінділер, эмульсиялар, суспензиялар, тұндырма мен қайнатпалар, тұнбалар, экстракттар, микстуралар, линименттер жатады.

Жұмсақ түрдегі дәрілік формаларға: майлар, паста мен ем балауыздар жатады.

Дәрі-дәрмекті пайдалану  емдеу процесінің басты бөлігінің бірі болып табылады. Дәрі-дәрмектер ағзаға жергілікті, сонымен қатар жалпылай әсер етеді. Дәрі-дәрмектер адам ағзасына әртүрлі жолдармен енгізіледі. Ағзаға дәрі дәрмекті енгізу әртүрлі жағдайға байланысты:

1. Әсердің басталу жылдамдығына;
2. Әсердің көлеміне;
3. Әсердің ұзақтығына;

 

Дәрі дәрмекті ағзаға енгізу жолдары:

Энтеральды жол: Ауыз арқылы, тіл асты, тік ішек арқылы.

Сыртқы  жол: Теріге, көз, құлақ, мұрын, қынаптың кілегей қабықтарына

Аэрогенді жолмен: Тыныс жолдары арқылы.

Парентеральды жол: Тері ішіне, тері астына, бұлшықетке, тамырға, күре тамырға, қуыстарға, сүйек ішіне, субарахноидалдық кеңістікке.

 

Емдеу бөлімшесіне арналған дәрілерді жаздырып алу

Медбике дәріханадан дәрілерді жаздырып алып, оларды сақтауға жауапты. Рецепт жазғанда өте мұқият болу керек. Әсіресе қатты әсер ететін және улы заттарды жазып бергенде қате жібермеу, дәрілерді дұрыс сақтау ережелерін білу керек. Дәрілерді күнде жаздырып алдыру қажет.

1. Дәрігер бөлімшеде науқастарды тексеру барысында, ауру тарихына немесе нұсқау қағазына қажетті дәрілерді, олардың мөлшерін, енгізу санын және жолдарын жазады.
2. Палаталық медбике күнделікті нұсқауларды іріктеп, дәптеріне  тағайындалған дәрілерді көшіреді. Егу туралы деректерді, оларды орындайтын процедура мейірбикесіне береді.
3. Постта немесе ем жасайтын бөлмеде тағайындалған дәрілер болмаса  олардың тізімі қажет жағдайда бөлімшенің аға медбикесіне беріледі.
4. Белгілі формада, латын тілінде, 2 данада жазылған, бөлім меңгерушісінің қолы қойылған дәрілерді дәріханадан алуға арналған талап ету құжатын аға медбике (қажет болған жағдайда) толтырады.
5. Улы (мысалы: строфантин, атропин, прозерин,т.б) және есірткілік дәрілер (мысалы: промедол, омнопон, морфин), сонымен қатар, этил спиртіне талап ету құжатын бөлек бланкіге, 3 данада латын тілінде жазады. Осы талап ету құжаттарына ЕПҰ-ның бас дәрігері немесе оның емдеу жөніндегі орынбасарының мөрі басылып, қолы қойылады.
6. Аса тапшы және қымбат дәрілерге арналған талап ету құжаттарында емделушінің аты-жөнін, ауру тарихының нөмірін, диагнозын көрсетеді.
7. Аға медбике дәріханадан дәрі-дәрмектерді аларда олардың тапсырысқа сәйкестігін тексеріп отырады. Дәріханада жасалған дәрілік формаларда бір түсті этикеткалар болуы керек: сыртқы қолдануға арналған дәрілер сары түсті, ішкі қолдануға арналған дәрілер ақ түсті, парентералды жолмен енгізілген дәрілер көк түсті (стерильды ерітінділері бар флакондары). Этикеткаларда дәрілердің анық атаулары, концентрациялары, мөлшері, даярлау мерзімі және осы дәрілік формаларда фармацевттің қолы болуы керек.

 

«А» тізіміне кіретін кейбір (улы дәрілер) дәрілік заттар:

1. атропин                                  7.   прозерин
2. кокаин                                    8.   стрихнин
3. дикаин                                    9.   строфантин
4. морфин                                  10.  резерпин
5. омнопон
6. промедол

 

«В » тізіміне  кіретін кейбір (әсері күшті дәрілер) дәрілік заттар:

1. никотин қышқылы                 11.   нитроглицерин
2. адонизид                                  12.   лобелин 
3. амилнитрит                            13.   люминал
4. инсулин                                   14.   эфедрин
5. мезатон                                    15.   кордиамин
6. фталазол                                  16.   кофеин
7. преднизолон                            17.   хлоралгидрат
8. эуфиллин                                 18.   аминазин
9. дибазол                                   
10. викасол

 

 

Бөлімшелерде дәрілерді сақтауға қойылатын жалпы талаптар

1. Мейірбике бөлмесінде дәрі дәрмектерді сақтауға арналған кілтпен жабылатын шкафтар болуы керек.
2. Дәрілік заттар шкафы ішіндегі сөрелерде дәрілер топтарға бөлініп орналасады (стерильды, ішке, сыртқа). Әр сөреде тиісті нұсқаулар («сыртқы қолдануға арналған», «ішкі қолдануға арналған» және т.б.) болуы керек.
3. Парентеральды және энтералды енгізулерге арналған дәрілік заттарды сөрелерге тағайындау бойынша (антибиотиктер, витаминдер, гипотензивті дәрілер т.б.) орналастырған жөн.
4. Артына үлкенірек, ал алдына кішірек ыдыс пен қорапшадағы дәрілерді қойған жөн. Бұл кез-келген этикетканы оқып және қажетті дәріні тез алуға мүмкіншілік береді.
5. Емделуші күтіміне арналған және дезинфекциялаушы заттарды дәрі дәрмектермен бірге сақтауға қатаң тыйым салынады.
6. «А» тізіміне кіретін дәрілік заттар сейфте сақталады.
7. Күннің әсерінен ыдырайтын дәрілерді күннің сәулесі түспейтін жерлерде (оларды әдейі қоңыр флаконда шығарады) сақтайды.
8. Иісі аңқыған дәрілерді (иодофарм, лизол және басқалар) басқа дәрілерге иісі тарамау үшін бөлек сақтайды.
9. Тез бұзылатын препараттарды (тұнбалар, қайнатпалар, микстуралар) және майлар, вакциналар, сарысу, ректалдық, балауыздарды және т.б. тоңазытқышта сақтайды.
10. Спиртті сығындылар, тұнбалар, тығыз тығындалған флакондарда сақталады, өйткені спирттің булануына байланысты уақыт өткен сайын олар қоюланып дозасының ұлғаюын туғызуы мүмкін.
11. Дәріханада даярланған металдық қақпақпен жабылған флакондағы стерильді ерітінділердің сақтау мерзімі 10 тәулік, ал қағазбен оралғандар 3 тәулік бойы сақталады. Тұнбалар, қайнатпалар мен микстураларды сақтау мерзімі 3 тәуліктен аспауы керек. Сол уақыт ішінде пайдаланбаса да, жарамсыздық белгілері болмаса да оларды төгіп тастау керек.
12. Жарамсыздық белгілеріне жатады:

• Залалсыз ерітінділерде түсінің, мөлдірлігінің өзгеруі, үлпектердің болуы;
• Тұнбалар, қайнатпаларда лайлану, түсінің өзгеруі, жағымсыз иістің пайда болуы;
• Ұнтақтар, таблеткалардың түсінің өзгеруі.

 

Мейірбикенің құқығы жоқ :

• Дәрілердің формасы мен қорапшаларын өзгертуге;
• Түрлі қорапшалардағы бірдей дәрілерді бір қорапшаға біріктіруге;

• Дәрілердің этикеткасын ауыстыруға және жөндеуге;
• Дәрілерді этикеткасыз сақтауға.

Науқастарға дәрілерді тарату

Мейірбике дәрілерді дәрігердің тағайындауымен таратады. Дәрілерді тағайындауға, тоқтатуға немесе басқасымен ауыстыруға мейірбикенің құқығы жоқ. Тек қана кейбір жағдайларда, мысалы - шұғыл көмек қажет болғанда немесе дәріге жоғары сезімталдық байқалғанда өздігінен дәрі беруге немесе дәріні тоқтатуға болады. Бұл жағдай жылдам дәрігерге хабарланады.

Көп жағдайда науқастар өздеріне белгіленген  дәрілерді қабылдаудан бас тартады, дәрі ешбір жақсы өзгеріс әкелмейді деп дәрілерді лақтырады. Осы кезде мейірбике сабырлық сақтап, емделу барысында дәрі-дәрмектерді белгілеген уақытта арнайы тәртіппен қабылдау қажеттігін, қатаң сақтау керектігін байыппен түсіндіру керек. Мейірбике дәрілерді  тарату кезінде науқастардың дәріні қабылдағандығын мұқият қадағалауы керек. Науқастар тарапынан оларға белгіленген дәрілік препараттар жөнінен көптеген сұрақтар туындайды, бұл жағдайда мейірбике өз деңгейінде толық жауап беруге  (дәрінің көмегі, ерекшелігі) тиіс. Кейбір жағдайда науқастар дәрілік заттарды тік ішек арқылы енгізуді ұят деп ойлайды, сондықтан олар келіспейді. Мейірбике науқасқа бұл емнің дәрігердің тағайындауымен жүргізілетіндігін түсіндіре отырып, емді жеке бөлмеде, ешқандай ыңғайсыздық туғызбайтын жағдайда өткізу керек.

Емделушілерге дәрілерді тарату алдында жылжымалы  үстел үстіне дәрілері бар ыдыстарды (қатты және сұйық), пипеткалар (әрбір  флаконға бөлек), мензуркалар, су құйылған графин, қайшылар, белгілеу қағаздарын қойыңыз.

1. Дәрігердің нұсқауына сәйкес дәріні емделушілердің төсектері алдына  

     таратыңыз.

2. Емделушіге дәріні бере отырып, дәрінің ерекшеліктері туралы

     ескертіңіз: ащы дәм, жаман иіс, қабылдаған соң зәр иісі, нәжіс түсінің