Шпаргалка по «Истории Белоруссии»

 

 

 

 

 

ВОПРОС№52:Развитие образования ,науки и литературы на Б в 1917-1941гг.

У комплексе праблем культурнага  будаўніцтва важнае месца займала  ліквідацыя непісьменнасці і малапісьменнасці дарослага насельніцтва.Была створана Рэспубліканская надзвычайная камісія  па ліквідацыі непісьменнасці.Але ў  канцы 30-х гадоў частка дарослага  насельніцтва рэспублікі, асабліва на вёсцы і сярод жанчын, яшчэ заставалася  неахопленай навучаннем.Разам з  ліквідацыяй непісьменнасці і малапісьменнасці дарослага насельніцтва праводзілася вялікая работа па стварэнні сістэмы  народнай адукацыі.Да сярэдзіны 20-х  гадоў такая сістэма адукацыі была створана і складалася з наступных  частак: 1) дашкольных устаноў; 2) масавых  чатырохгадовых працоўных школ; 3) сямігадовых  працоўных політэхнічных школ; 4) школ сялянскай моладзі; 5) рабфакаў; 6) тэхнікумаў; 7) вышэйшых навучальных  устаноў.Асаблівая ўвага надавалася ўвядзенню ўсеагульнага абавязковага навучання дзяцей.Значнае развіццё атрымала сярэдняя спецыяльная адукацыя.Кадры  кваліфікаваных рабочых рыхтаваліся  ў прафесійных школах.20-я гады сталі часам нараджэння беларускай савецкай навукі.Вучоныя займаліся  даследаваннем рэсурсаў, праблемы прыкладнога  характару.Праводзіліся даследаванні і ў галіне гуманітарных навук.Развіццё літаратуры і мастацтва адбывалася ў складаных умовах.Беларуская паэзія вітала рэвалюцыю. Для яе характэрны былі аптымізм, дух змагання за новае  жыццё. Гэта быў час агульнага  духоўнага ўздыму, час надзей, веры і мар.У другой палове 20-х гадоў  развіццё беларускай савецкай літаратуры адбывалася ў вострай барацьбе ідэйна-эстэтычных тэндэнцый, розных літаратурных груповак.У 30-я гады завяршыўся працэс стварэння  адзінай пісьменніцкай арганізацыі  Беларусі.У вострай барацьбе розных мастацкіх школ і плыняў стваралася беларускае савецкае тэатральнае, музычнае і выяўленчае мастацтва.У сярэдзіне 20-х гадоў першыя поспехі былі дасягнуты ў развіцці беларускага  музычнага мастацтва, у якім усё  яшчэ пераважала самадзейная творчасць  музычных, харавых і танцавальных калектываў.Значны крок наперад зрабіла  музычнае мастацтва ў 30-я гады.Паспяхова  развівалася кінамастацтва. Ствараліся дакументальныя і мастацкія фільмы, кінахроніка.Дасягненні ў сферы  культурнай дзейнасці сведчаць аб сапраўдным ажыццяўленні культурнай рэвалюцыі  ў рэспубліцы.У 20–30-я гады паспяхова  развіваліся жывапіс, скульптура, архітэктура.20-я  гады ў гісторыі беларускага жывапісу былі часам збірання творчых сіл, першых спроб засваення новай  тэматыкі, актыўнага ўкаранення мастацтва  ў жыццё шырокіх пластоў народа.У 30-я гады мастацтва Беларусі ўзбагачалася новымі тэмамі і вобразамі.Буйной падзеяй  у культурным жыцці стаў Першы  з’езд мастакоў Беларусі, які адбыўся 6 снежня 1938 г. у Мінску.Багатыя і  цікавыя традыцыі мае беларуская графіка.У 20–30-я гады шэраг манументальных помнікаў стварылі беларускія скульптары.У  цэлым для прамысловай архітэктуры 20-х гадоў характэрна выкарыстанне жалезабетонных і металічных канструкцый.У  канцы 20-х гадоў рабіліся спробы распрацаваць тып дома з агульнымі  бытавымі элементамі. Такія будынкі  атрымалі назву дамоў-камун.Галоўнымі  задачамі архітэктуры Беларусі ў  перадваенныя пяцігодкі (1933–1941) сталі  рэканструкцыя і развіццё гарадоў.Кожны  твор архітэктуры ўяўляе сабой спалучэнне трох прынцыпаў: функцыянальнасці, трываласці і прыгажосці.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ВОПРОС№53:Бел архитектура , ИЗО, театр, музыка и кино в довоенный  период(1917-1941).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ВОПРОС№54-55:Международные отношения в начале 2 мир войны. Нападение фашистской Германии на СССР и оборонит бои на терр Б.

Напярэдаднi вайны Савецкi Саюз рабiў ўсе магчымае, каб папярэдзiць яе ўзнiкненне. Ен веў перамовы з Англiяй, Францыяй, Чэхаславакiяй, iншымi дзяржавамi аб магчымых мерах бяспекi. Нажаль, Заходнiя краiны далi згоду на далучэнне часткi тэрыторыi Чэхаславакii да Германii, iмкнулiся скiраваць агрэсiю фашысцкай Германii супраць СССР. Ва ўмовах небяспекi савецкi бок адгукнуўся на прапановы Германii i 23 жнiўня 1939 г. быў падпiсаны савецкi-германскi дагавор аб ненападзеннi тэрмiнам на 10 гадоў i сакрэтны пратакол да яго аб сферы iнтарэсаў абодвух бакоў. 1 верасня 1939 г. Германiя напала на Польшчу, а 3 верасня Англiя i Францыя аб`явiлi вайну Германii. Фашысцкiя войскi iмклiва захоплiвалi тэрыторыю Польшчы. Паўстала пагроза зняволення Заходняй беларусi, якая трапiла пад уладу Польшчы па Рыжскаму дагавору 1921 г. 17 верасня Чырвоная Армiя перайшла гранiцу, а 25 верасня вызвалiла Заходнюю Беларусь (4 млн. жыхароў). 28 лiстапада 1939 г. памiж Германiяй i СССР заключаны Дагавор аб дружбе i гранiцы. 28-30 лiстапада 1939 г. Народны Сход Заходняй Беларусi прыняў дэкларацыю аб устанаўленнi савецкай улады на ўсей вызваленай тэрыторыi i выказаўся за ўваходжанне ў склад БССР.

Нечарговая i.Нечарговая III сесiя  Вярхоўнага Савета БССР адпаведна прынялi законы аб уключэннi Заходняй беларусi ў склад СССР i ўз`яднаннi з БССР З лета 1940 г. Германiя пачала падрыхтоўку да вайны супраць СССР. У снежнi 1940 г. зацверджан план <Барбароса> - маланкавай вайны, разгрому СССР за 3-4 месяцы. У маi 1941 г. быў зацверджаны план <Ост> - праграма знiшчэння i каланiзацыi народаў СССР.   22 чэрвеня 1941г.  на досвiтку гiтлераускiя войскi  варвалiся у межы СССР.Вораг нанёс удары па аэрадромах, чыгуначных вузлах, гарадах Часцi Чырвонай Армii неслi вялiкiя страты.

   Удар групы армiй  "Цэнтр", якая наступала праз тэрыторыю Беларусi на Маскву прынялi на сябе воiны 3 i 10 армiй, а таксама воiны 4 ар-мii (генерал А.А.Карабкоу), якiя  абаранялi  Брэст. 10 дзен вялi баi пагранiчнiкi 4 заставы лейтэнанта А.Кiжэватава, 7 атак адбiла  3 застава лейтэнанта В.Усава. А.Кiжэватаву i В.Усаву было прысвоена званне Героя Савецкага саюза.

   Гераiчна трымалiся абаронцы Брэсцкай крэпасцi - воiны капiтана I.М.Зубачова, палкавога камiсара  Д.М.Фамiна, маёра П.М.Гаурылава. Нямногiм удалося вырвацца з крэпасцi i прадоужыць барацьбу з ворагам.

   Гераiчна  змагалiся  савецкiя  лётчыкi. Адзiн з першых  таранау  здзейснiу Д.Ф.КокарауУ першыя днi вайны лётчыкi зрабiлi 1890 баявых вылетау i знiшчылi больш 100 варожых самалётау.

   Нягледзячы на мужнасць i гераiзм савецкiх воiнау, фашысты прарвалi абарону у Беларусi  . Планавалася  абыйсцi  Мiнск з  поуначы i поудня i

знiшчыць  войскi  Заходняга фронту. На 4 дзень фашысты аказалiся пад Мiнскам. Абарону ажыццяулялi войскi 44 i 2 стралковых  корпусау 100 стралковай дывiзii, 108  стралкковай дывiзii.

   Савецкiм  воiнам не удалося утрымаць Мiнск. У гэты цяжкi  час кiраунiцтва СССР прыняло рад мер па мабiлiзацыi рэсурсау краiны для адпору агрэсii.  Пачалася мабiлiзацыя у Чырвоную Армiю  Чырвоная армiя з баямi адступала на Усход. У пачатку лiпеня 1941г. (згодна

з распараджэннем Стаукi Галоунага  камандавання) арганiзуецца лiнiя абароны  на Заходняй Дзвiне i Дняпры. Сюды былi перакiнуты 37 дывiзiй, якiя маглi б дапамагчы не дапусцiць прарыву працiунiка на Маскву.

   На некалькi дзен  затрымалi фашыстау на рацэ Бярэзiне  у раёне Бабруйска..Савецкiя воiны вымушаны былi аста-вiць 27 лiпеня Магiлёу i 19 жнiуня - Гомель.

  Паражэнне савецкiх войск было абумоулена непадрыхтаванасцю да абароны войск Заходняга  фронту. Страты фронта склалi 400 тыс. чалавек з агульнай колькасцi 750 тыс. Нягледзячы на гераiчнае супрацiуленне чырвонаармейцау,да канца жнiуня акупiравана уся тэрыторыя Беларусi.Уся вiна  за паражэнне  была ускладзена

на  кiраунiцтва Заходнiм  фронтам.Яго камандуючы  Д.Р.Паулау  i яго штаб  былi асуджаны i расстраляны.

   Разам з тым абарона  Беларусi на працягу 2-х месяцау не дазволiла працiунiку  рэалiзаваць план "маланкавай вайны" i дала магчымасць Чырвонай Армii правесцi абарончыя мерапрыемствы на маскоускiм кiрунку.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ВОПРОС№56:Оккупационный режим на Б.Развитие партиз движения.

 

Тэрыторыя Беларусі, цалкам ці часткова, знаходзілася пад акупацыяй  з чэрвеня 1941 г. да ліпеня 1944 г.Акупацыйны рэжым у Беларусі – гэта сістэма мер, накіраваных на ліквідацыю савецкага грамадска-дзяржаўнага ладу, рабаванне нацыянальных багаццяў і рэсурсаў, зняволенне і знішчэнне беларускага народа.У адпаведнасці з планам “Барбароса” акупанты знішчылі дзяржаўнасць беларускага народа і тэрытарыяльную цэласнасць рэспублікі.Фашысты зацвердзілі бела-чырвона-белы сцяг і герб “Пагоня” – сімвалы эмігранцкага ўрада БНР, які супрацоўнічаў з немцамі.Пры стварэнні фашысцкай акупацыйнай адміністрацыі і паліцэйскіх фарміраванняў немцы выкарыстоўвалі беларускіх нацыяналістаў.Уся паўната ўлады належала фашысцкай ваеннай і цывільнай акупацыйнай адміністрацыі.Генеральны план “Ост” вызначаў праграму каланізацыі захопленых тэрыторый, германізацыі, высялення і знішчэння народаў Усходняй Еўропы.У межах рэспублікі было арганізавана шмат лагераў смерці, гета.Канцлагеры, турмы, гета дзейнічалі практычна ў кожным раёне Беларусі.Палітыка каланізацыі і генацыду ўключала і гвалтоўны вываз савецкіх людзей на катаржныя работы ў Германію.За гады акупацыі Беларусі ў Германію было вывезена амаль усе тэхнічнае абсталявання.На гэтых прадпрыемствах рабочыя працавалі ў прымусовым парадку, праз абавязковую рэгістрацыю на біржах працы. Працоўны дзень доўжыўся 10–12 гадзін.Імкнучыся духоўна заняволіць народ, гітлераўцы разрабавалі ўсе навучальныя установы, Беларускі дзяржаўны гістарычны музей, Дзяржаўную карцінную галерэю, знішчылі тысячы помнікаў старажытнасці.Каб раскалоць адзінства беларускага народа, знайсці ў яго апору, гітлераўцы спрабавалі ствараць нацыяналістычныя арганізацыі.З дазволу акупантаў у чэрвені 1943 г. быў створаны Саюз беларускай моладзі (СБМ), які аб’ядноўваў каля 8 тыс. юнакоў і дзяўчат.У снежні 1943 г. была створана Беларуская цэнтральная рада (БЦР). Рада ставіла мэтай мабілізацыю ўсіх сіл беларускага народа для знішчэння бальшавізму.Падпарадкаваныя Радзе ці створаныя ёю мясцовыя арганізацыі і саюзы – Беларуская самапомач, Саюз беларускай моладзі, Беларускае культурнае аб’яднанне, Беларуская краёвая абарона (БКА) і іншыя.Спроба стварэння беларускай дзяржаўнасці з дапамогай акупантаў не мела рэальнасці.Такім чынам, у час вайны гітлераўцы імкнуліся шырока выкарыстоўваць у сваіх мэтах мясцовае насельніцтва, прымушаючы яго супрацоўнічаць з імі. Гэта з’ява ў 1953 г. атрымала назву калабарацыя. У склад белрускіх калабарацыяністаў уваходзілі палітычныя сілы, якія знаходзіліся ў апазіцыі да камуністычнай партыі і савецкай улады, а таксама тыя асобы, якія свядома пайшлі на службу да фашыстаў. Ужо у пачатку вайны стваралася сетка падпольных цэнтрау i груп. Да жнiуня

1941г. было створана 378 атрадау  i дыверсiйных груп.Першыя групы з'явiлiся на тэрыторыi Мiнска, Гомеля, Пiнска,дзе дзейнiчалi падпольныя партыйныя i камсамольскiя камiтэты.28 чэрвеня дау першы бой партызанскi атрад пад кiраунiцтвам В.З.Каржа.У гэты ж час у Кастрычнiцкiм раёне Гомельскай вобласцi змагаецца атрад пад кiраунiцтвам Ц.П.Бумажкова i Ф.I.Паулоускага "Чырвоны Кастрычнiк". Iм першым з партызан 6 жнiуня 1941г. было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.

   Усяго у 1941г.  у Бел. было арганiзавана i дзейнiчала  247 партызанскiх атрадау i падпольных груп,200 падпольных абкомау,гаркомау,райкомау КП(б)Б i камсамолу..Яго удзель-нiкi правялi рад дыверсiй,ажыццявiлi аперацыю па забойству В.Кубэ (А.Мазанiк,Н.Дрозд,М.Осiпава,Н.Траян атрымалi званне Героя Савецкага Саюза).

   Перамога савецкiх войск пад Масквой спрыяла развiццю партызанскага руху.

   З вясны 1942г. пачынаюць з'яуляцца партызанскiя брыгады i злучэннi.1-й Беларускай брыгадай камандавау М.Шмыроу.

   Партызанскi рух пачынае узмацняцца пасля стварэння 30 мая 1942г. Цэнтральнага штаба партызанскага  руху пад  кiраунiцтвам Панамарэнкi П.К. Штаб партызанскага руху на Беларусi узначальвау П.Калiнiн.

   У ходзе барацьбы  з ворагам  у канцы 1943г.  партызанам  удалося  вызвалiць значную частку Беларусi - 60%. З мэтай разгрому  партызан фашысты праводзiлi карныя экспедыцыiАднак гэтаэкспедыцыя не дала жаданых вынiкау ворагу.

   Вышэйшым уздымам  барацьбы партызан была дэзарганiзацыя ваенных перавозак "рэйкавая вайна

   Супраць захопнiкау вялi барацьбу не толькi партызаны i адпольшчыкi, але i насельнiцтва.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Вопрос № 57. Операция Багратион

 

30 мая Ставка окончательно  утвердила план операции "Багратион". Он был прост и в то же  время смел и грандиозен. Простота  его заключалась в том, что  в его основу было положено  решение использовать выгодную  для советских войск конфигурацию  советско-германского фронта на  белорусском театре военных действий, причем советское командование  заведомо знало, что эти фланговые  направления являются наиболее  опасными для врага, следовательно,  и наиболее защищенными.

По утвержденному Ставкой  плану операцию "Багратион" решено было начать 19-20 июня.

Координация действий фронтов  осуществлялась представителями Ставки маршалами Жуковым и Василевским. К работе в войсках они приступили в начале июня 1944г.

Особое внимание уделялось  перегруппировке войск. К участкам предстоящего прорыва стягивались  огромные массы сил и средств, чтобы создать здесь решающее превосходство над противником. Из резерва Ставки в состав фронтов  были переданы управления 4 общевойсковых  армий, 2 танковые армии, 52 стрелковые и  кавалерийские дивизии, 6 отдельных  танковых и механизированных корпусов, 33 авиационные дивизии, более 210 тыс. человек маршевого пополнения. Кроме  того, прибыло много отдельных  танковых и самоходно-артиллерийских полков и бригад, артиллерийских, минометных, инженерных частей и соединений. Уже  в ходе наступления должны были подойти  еще две армии. Больше всего сил  направлялось в полосу 3-го и правого  крыла 1-го Белорусских фронтов. Восемь корпусов авиации дальнего действия в мае были перебазированы в районы Чернигова и Киева, откуда они  могли более эффективно поддерживать действия наступающих сухопутных сил. К операции в Белоруссии и Восточной  Польше привлекалась и 1-я Польская армия. Она включалась в состав левого крыла 1-го Белорусского фронта.

Советское командование, учитывая немалые возможности опытного и  сильного противника и необходимость  достижения высоких темпов продвижения  войск, создавало многократное превосходство  над гитлеровцами в силах и  средствах. В четырех фронтах  насчитывалось 2 400 тыс. человек личного  состава, 166 дивизий, 12 танковых и механизированных корпусов, 7 укрепленных районов, 21 стрелковая, отдельная танковая и механизированная бригады, 36 400 орудий и минометов, 5200 танков и самоходно-артиллерийских установок, 5300 боевых самолетов. Общее  превосходство советских войск  над врагом было: в людях - двойным, в артиллерии и авиации - почти  четырехкратным, а в танках и самоходно-артиллерийских орудиях - почти шестикратным. Еще  большим оно было на участках прорыва, что достигалось за счет ослабления неактивных участков фронта. Все это  позволяло нанести по противнику сокрушительные удары и непрерывно наращивать натиск в ходе наступления.

22 июня подготовка войск  к наступлению закончилась.

Белорусская наступательная операция началась 23 июня 1944 года. Войска 1-го Прибалтийского фронта наступали  из района северо-восточнее Витебска на юго-запад, на Бешенковичи, Лепель. Ударную  группу составляли две армии и  танковый корпус. 3-й Белорусский  фронт наносил два удара. Две  армии и конно-механизированная группа 3-го Белорусского фронта наступали  на богушевском направлении, две  армии с танковым корпусом - на оршанском, а основная ударная сила фронта - 5-я гвардейская танковая армия  предназначалась для развития успеха на одном из этих направлений. Смежным  армиям обоих фронтов - 43-й и 39-й - предстояло окружить и уничтожить противостоящие силы 3-й немецкой танковой армии  в районе Витебска. Действия сухопутных сил этих фронтов поддерживали 3-я  воздушная армия генерала Н. Ф. Папивина и 1-я воздушная армия генерала Т. Т. Хрюкина.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ВОПРОС№57-58:Освобождение Б от захватчиков. Окончание 2 мировой войны. Ее итоги.

Пасля перамогi у Курскай  бiтве, Чырвоная Армiя пачала наступленне  ад Неве-ля да Чорнага мора. Восенню 1943г. яна уступiла на тэрыторыю Беларусi, 23 ве-расня быу вызвалены першы раённы цэнтр БССР - г.Камарын. За  восень-зiму былi вызвалены 36 раёнау i  2 абласных  цэнтра - Гомель i Мазыр. Важнае значэнне у гэтым мела фарсiраванне Дняпра у раёне Львова.. Вялiкую  дапамогу наступаючым часцям Чырвонай Армii аказалi падпольшчыкi i партызаны.   У 1944г. пачауся завяршальны этап Вялiкай Айчыннай вайны - поунае выгнанне ворагау з савецкай зямлi, вызваленне народау  Еуропы. Значную  ролю у рашэннi задач на гэтым этапе адыграла Беларуская наступальная аперацыя (кодавая назва "Баграцiён"). Гiтлераускае камандаванне  надавала вялiкае  значэнне утрыманню Беларусi, бо яна была важным плацдармам, якi прыкрывау усходне-прусскi i вар-шауска-берлiнскi стратэгiчныя напрамкi. Былi падрыхтаваны абарончыя рубяжы на рэках Днепр, Бярэзiна, Свiслач, Нёман i iнш. Рад гарадоу аб'яулены крэпасцямi (Мiнск, Вiцебск, Орша, Магiлёу i iнш.),якiя не належалi здачы. У Беларусi бы-ла  моцная  групiроука  нямецкiх войск  У красавiку-маi генштаб Чырвонай Армii распрацавау план аперацыi "Баграцi-ён".Яго ажыццяулялi войскi наступных франтоу: 1-ы Беларускi (камандуючы гене-рал армii К.К.Ракасоускi), 2-i Беларускi (генерал-палкоунiк Г.Ф.Захарау), 3-i Беларускi  (генерал-лейтэнант I.Д.Чарняхоускi), 1-ы Прыбалтыйскi (генерал ар-мii I.Х.Баграмян) пры падтрымцы Дняпроускай флатылii, авiяцыi далёкага дзеяння i ПВА. Удзельнiчалi у аперацыi партызанскiя злучэннi.Савецкiя войскi пераузышлi ворага   Задума Вярхоунага Глаунакамандавання была наступнай - франты адначасова пераходзяць у наступленне на Вiцебскiм, Багушэускiм, Аршанскiм i Бабруйскiм напрамках,разбураюць фронт абароны ворага, акружаюць i знiшчаюць яго групоукi у раёне Вiцебска i Бабруйска i выходзяць на Мiнск з мэтай знiшчэння i акружэння