Педагоогиканың әдіснамалық негіздері

Бұл әдіс әдебиетпен жұмыс  істеу әдісімен тығыз байланысты. 
Педагогика тарихын зертеу үшін қажетті әдебиет құжаттары мен қайнар көздеріне мыналар жатады:

1. Қазақстан Республикасы  үкіметінің ресми материалдары  мен құжаттары (Ата Заңымыз,  Білім беру туралы заң, 2004-2010 жылдарға  дейін арналған Білім беру  тұжырымдамасы, Гуманитарлық білім  беру тұжырымдамасы, Қазақстан  Республикасы Білім және ғылым  министрлігінің бекіткен нормативті  құжаттары);

2. Жалпы адамтану мәселелері, педагогика тарихы мәселелері  бойынша классиктердің еңбектері;  тарихи-педагогикалық әдебиеттері;  мұрағат құжаттары мен басқа  да тарихи-педагогикалық материалдар;  мерзімді педагогикалық басылым;

3. Мектеп, мұғалім, тәрбие  туралы көркем әдебиеттер; халықтың  педагогиканың даналығы, халық ауыз  әдебиетінің тәрбиелік үлгілері (мақал-мәтелдер, ертегілер, шешендік өнері, айтыс өнері, батырлар жырлары мен дастандар және т.б.); тәрбие мәселелері жөніндегі жазылған мемуарлық және көркем әдеби шығармалар, ескі жазба ескерткіштер, жазушылардың, философтардың, ойшылдардың, педагогтардың әр кезеңдердегі педагогика, тәрбие, білім беру мәселелеріне арналған еңбектері және т.б. жатады. Педагогика тарихы - ғылым және пән ретінде көптеген гуманитарлық ғылымдармен байланысты. Педагогика тарихы ең алдымен мәдениет тарихымен тығыз байланысты.

Педагогика тарихы тарих  ғылымдарының өзімен, әдебиет және өнермен, психология және социологиямен  де байланысады. Адам тәрбие субъектісі ретінде мәдениетті тұтынушы және оның иесі болып табылады. Тәрбиенің білім  берудің, оқытудың міндеттерін дұрыс  шеше білу – қоғамдағы мәдениеттің  дамуының басты шарты. Жас ұрпақтың мәдениеті мен тәрбиесінің дамуының арасындағы өзара байланысты тарихи-педагогикалық  үрдісте анықтау-педагогика тарихының  ғылым және оқу пәні ретінде негізгі  міндеттерінің бірі.

Педагогикалық ой-пікірдің кез-келген өкілі мәдениеттің жаршысы, насихаттысы болып табылады. Тарихи-педагогикалық  мәселелелерді зердеулеуде зерттеуші  адамзат тарихының, мәдениет тарихының, философия тарихының, әдебииет тарихының  қайнар көздерін әртүрлі еңбектерін кеінен пайдаланады.

Педагогика тарихы азамат тарихымен байланысты. Ең алдымен  педагогика тарихын дәуірлерге бөлуде азамат тарихында алынған негізгі  кезеңдермен сәйкес келеді.

Қ О Р Ы Т Ы Н Д Ы

Педагогика өзінің атауын гректің  баланы жетектеуші деген сөзінен  алған. Ең алғашқысында бұл сөз құл  қожаның баласын мектепке жетектеп апарушы дегенді білдірсе, кейін  келе ол тәрбие туралы ғылымның аты  ретінде қалды. Тәрбие- қоғамның кейінгі  ұрпақтарда өзін қайта көрсетумен байланысты атқаратын негізгі қызметтерінің  бірі. Әрбір келешек ұрпақтың қоғамдағы  орнын табуы ен алдымен өткен  ұрпақтардың жинаған әлеуметтік тәжірибесін меңгеру деген сөз. Өсіп келе жатқан балалардың әлеуметтік тәжірибені игеруі үшін – делдал- ұстаз, мұғалім керек. Педагогика басқа  ғылымдар сияқты, белгілі бір ақиқат саласындағы білімдерді жүйеге келтіреді. Пән- бұл нақтылы ақиқаттың мәнің  құрайтын негізі. Педагогика қоғамның тәрбиелік қызметін жүзеге асырумен байланысты ғылым.

Педагогика пәні- индивидтің өткен  ұрпақтарының әлеуметтік тәжірибені меңгеруі оқу және оқудан тыс уақыты бірлігіндегі біртұтас педагогикалық процесс  болып табылады.

Бір элементтен көп элементтер қосылу барысында жүйе пайда болады. Педагогикалық  шындықта бұл “ұстаздар- оқушылар”  жүйесі, ол сол жетекші бөлігі бойынша  педпгогикалық жүйе деп аталынады. Педагогикалық шындық педагогиканың  котегориялары, ұғымдары жүйелері арқылы бейнелене алады. Өсіп келе жатқан ұрпақтың әлеуметтік тәжірибені меңгеруі білім  алумен байланысты. Тұлғаға білім  беру үшін оқыту қажет, ол оқыту ұстаздар мен оқушылардың өзара әрекет процесі, білім беру мен оқу орындарында  оқылатын ғылымдар негіздер мазмұнын меңгеру барысындағы оқудың бірлігі. Сабақ берудің ролі оқылатын материалдарды  ғылыми білім мазмұнында, іс- әрекеттер  тәсілдерін айқындай көрсету. Оқу материалдар  мазмұны мен оқушылар арасындағы делдал ретінде ұстаз оқушыларды қажетті іс- әрекеттер тәсілдеріне  үйретеді. Оқушыларды оқуға үйрету арқылы ғана, тек осы жағдайда ғана мұғалім өзінің қызметін орындайды. Педагогика котегория құрамына: тәрбие, педагогикалық процес, білім беру, оқыту, әлеуметтендіру жатады.

Педагогика ғылымдарының жүйесіне: жалпы педагогика, жасерекшелік педагогикасы, мектепке дейінгі педагогика, кәсіби педагогика, педагогикамен білім берудің тарихы, салалық педагогика, корекциялық педагогика, салыстырмалы педагогика, жеке пәндер әдістемесі және әлеуметтік педагогика жатады. Жалпы педагогика педагогикалық процес пен білім берудің заңдылықтарын зерттейді. Жас ерекшелік педагогика анатомиялық және физиологиялық және әртүрлі жастағы топтардың психологиялық ерекшеліктеріне сәйкес педагогикалық процес пен білім берудің ерекшелігін зерттейді. Әскери педагогика әр түрлі рангтағы әскери қызмет атқаратындарды әскерге шақыру жасындағылардан бастап әскери мамандықты игергендер мен офицерлер құрамының тәрбиелік іс әрекеттерінің тәрбиелік заңдылықтарын зерттейді. Педагогика тарихы адамзат тарихындағы педагогикалық идеялар мен мектептердің қалыптасуын зерттейтін ғылым. Салыстырмалы педагогика әрбір елдердегі білім беру және тәрбие жүйелерінің дамуын, олардың жалпы және өзіндік ерекшеліктерін салыстыра дамуын зерттейді.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 

1. Зимняя И.А. Педагогикалық психология. Оқулық.Алматы-2005.- 359 бет
2. Илина Т. А. Педагогика:- Алматы, 1977.- 488 бет.
3. Ж..Б. Қоянбаев, Р. М. Қоянбаев. Педагогика. – Алматы, 2002. - 369 бет.
4. Педагогикалық психология. -Алматы, 1995. -350 бет.
5. Ж.Әбиев, С. Бабаев, А.Құдиярова. Педагоика. -Алматы. 2004. - 460 бет.
6. Педагогика және психология сөздігі. - Алматы, 2002.-254 бет.
7. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңы. А, 1999ж.
8. Қоянбаев Ж.Б., Қоянбаев Р.М. Педагогика. А, 1998ж.
9. Педагогика. Дәріс курсы. А, 2003ж.
10. Сарбасова К.А., Шаушекова Б.К. Педагогиканың негіздері. Қ., 2004.
11. Хмель Н.Д. Жалпы білім беретін мектептегі педагогикалық процесс.  А, 2002ж.
12. Жарықбаев Ж., Қалиев С. Қазақ тәлім-тәрбиесі. А, 2000ж.
13. Амонашвили Ш.А. Размышления о гуманной педагогике. М, 2001г.