Емтихандық тақырыптардың тізімі

 

11. Әлеуметтік жұмыстың нақты (жеке) технологиялары

Отбасымен әлеуметтік жұмыс  технологиясы. Қарт адамдармен әлеуметтік жұмыс. Мүгедектермен әлеуметтік жұмыс. Жастармен әлеуметтік жұмыс технологиясы. Бейімделмеген балалар мен жасөспірімдермен әлеуметтік жұмыс технологиясы. Тұрғын-халықтың аз қамтылған топтарының өмірлік деңгейін көтеру бойынша әлеуметтік жұмыс технологиясы.  Мигранттармен әлеуметтік жұмыс технологиясы. Жұмыссыздармен әлеуметтік жұмыс технологиясы. Этникалық ортада әлеуметтік жұмыс технологиясы. Әйелдермен әлеуметтік жұмыс технологиясы. Әскери қызметкерлер мен олардың отбасылармен әлеуметтік жұмыс технологиясы. Белгілі тұрғылықты мекені жоқ адамдармен әлеуметтік жұмысты ұйымдастыру және технологиясы.

 

  «Әлеуметтік жұмысты ұйымдастыру,  басқару және әкімшілік» пәні

 

1. Басқару ойларының даму тарихы.

Бірігіп еңбек етуді  ұйымдастыру және реттестірудің  формалары. Алғашқы қауымдық құрылым  жағдайы. Адамдық қоғам дамуының кезеңдеріндегі басқару қарым-қатынастарының түрлері мен формаларының күрделенуі. Ф.У. Тейлор басқарудың ғылыми негізін қалаушы ретінде. А. Файоль, М. Вебер, Э. Мэйо және олардың басқару теориясын дамытуға қосқан үлесі. Жаңа басқару концепцияларының сипаттамалары.

 

2. Әлеуметтік басқарудың әлеуметтік мәні, принциптері мен қызметтері

Әлеуметтік басқару  түсінік ретінде. Әлеуметтік мекеменің  қызмет етуінде әлеуметтік басқару  басты шарт ретінде. «Ұйымдастыру»  термині және оның әлеуметтік басқаруда қолданылуы. Әлеуметтік аймақтың ұйымдастыру құрылымы.  Басқару қызметі нормативтік–құқықтық қамтамасыз ету. Әлеуметтік басқарудың негізгі бағыттары.

 

3.  Ұйымдардағы басқару іс-әрекетінің ерекшеліктері 

Ұйым ұғым ретінде. Ресми  және бейресми ұйымдар. Ресми ұйымдардың белгілері. Әлеуметтік ұйым. Әлеуметтік ұйымдардың түрлері. Ұйымдардағы басқару. Ұйымдарды басқарудың сыртқы ортамен байланысы.

 

4. Әлеуметтік жұмысты басқарудың мәні мен мазмұны.

 «Әлеуметтік жұмысты  басқару» терминінің көп мағыналылығы. Әлеуметтік  жұмысты кәсіби  басқарудың  мағынасы. Басқару процесінің негізгі элементтері (хабар, мақсат,міндеттері, шешімдер, атқару жүйесі, кадрлар, ресурстар, уақыт, бақылау). Әлеуметтік жұмысты басқарудың мазмұны: әлеуметтік жұмыста әлеуметтік аурулардың алдын алу; жеке тұлғаның өзін - өзі іске асыруды колдау; отбасы–үй-қауымдастық аймақтың негізгі; әлеуметтік жұмыс маманының интегративтілігі, әлеуметтік қызметкерлердің кәсіптік  бағдар беруі.

 

5. Әлеуметтік жұмысты басқарудың ұйымдастырушылық құрылымы

Құрылым және ұйымдастыру  құрылым түсінік ретінде. Ұйым жүйе ретінде. Ұйымдастырушылық құрылымның түрлері. Ұйым мүшелерінің өзара әрекеттестігі.  Қызмет көрсету құрылымы; әлеуметтік қорғау мекемелерінің бөлімдерінің құрылымы; басқару аппартының құрылымы. Басқару ұйымдастыру құрылымының түрлері: сызықты, сызықты – функционалдық, матрикалық. Әлеуметтік қорғау жергілікті мекемелерінің ұйымдастыру құрылымы және функциялары; отбасына және балаларға әлеуметтік қолдау көрсету орталықтары, қарттарға, жалғыз бастыларға, мүгедектерге әлеуметтік қызмет көрсету орталықтары, балалар үйі және т.б.

 

6. Әлеуметтік жұмыстағы әкімшілік

Әкімшілік ұғым ретінде. Әкімшілік және басқару. Әкімшілік  атқару билік органдарының, билік  қызметін атқаратын лауазымды тұлғалардың  іс-әрекеттері ретінде. Ұйымдасқан-әкімшіліктік ықпал ету. Әкімшілік тиімділігіндегі субъективтік және объективтік факторлардың ролі. Әлеуметтік жұмыстағы әкімшіліктің ерекшеліктері. Әкімшілік командалық-әкімшіліктік жүйенің ресми, бюрократиялық басқару ретінде.  Басқарудың нарықтық механизміне өту жағдайында осы амалдарға жету.

 

7. Ұйымдастырудың әдістері

«Басқару әдістері»  түсінігі. Басқару әдістерінің классификациясы. Ұйымдастыру - әкімшілік әдістердің сипаттамасы. Мекемені ұйымдастыру  әдістері (нормативтік – функционалдық  әдістері; мақсаттылық әдісі, хабар  беру – технологиялық әдісі, блоктық әдісі). Бар мекеменің толық, оның бөлімдерін қайта ұйымдастыру әдістері. Элементтік, бөлшектік, толық қайта ұйымдастыру.

 

8. Әлеуметтік қызмет басқарудың институционалдық негізі ретінде 

Тұрғындарды әлеуметтік қорғау  жүйесінде әлеуметтік қызмет көрсету. Әлеуметтік қызмет көрсетудің институционалдық көрсеткіштері (құқықтық статус, ұйымдастыру құрылымы, нақты қызметтерді практикалық іске асыру). Әлеуметтік қызмет көрсету жүйесі. Тұрғындарды әлеуметтік қорғау мекемесі. Зейнетақымен қамтамасыз ету қызметі; әлеуметтік қызмет көрсету; стационарлық арнайы қызмет көрсету; тұрғындарға медициналық - әлеуметтік, әлеуметтік –психологиялық, әлеуметтік – педагогикалық қызмет көрсету; балалық арнайы медициналық, мектептік, мектепке дейінгі мекемелер; отбасын, балаларды, әйелдерді, жастарды  қолдау. Әлеуметтік мекемелердің құрылымы, мақсаттары және міндеттері, ұйымдастыру және мазмұны, регламент, әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерін басқару.

 

9. Ұжымды басқару

Ұжымды басқару процесінің сипаттамасы. Ұжымды басқарудың мақсаттары, міндеттері, қызметтері. Басқару стратегиясын таңдау. Ұжымды басқару жүйесі. Ұжымды басқару технологиясы; басқару процесінің кезеңдері. Ұжымды басқарудың принциптері. Ұжыммен жұмыс істеудің әдістері. Кадрлық саясат.

 

10.  Ұжымды басқарудағы бастықтың ролі

Лидер болу. Басқару стилдері және лидер болу теориялары. Басқарушының қызметінде хабардың рөлі. Басқару  қызметіндегі құжаттардың рөлі. Еңбекті  ғылыми басқару принциптері. Шешім  қабылдау және басқарушының ойы. Бастық және оның уақыты. Билікті жүргізу. Кадрлардың тұрақтылығы және еңбекпен қанағаттану. Ұжымның мотивациясы және команданы қалыптастыру. Бастыққа баға беру сындары.

 

11.  Қақтығыстарды басқару

Туындаған қақтығыстарға  басқарушылық қарсы тұра алу. Әлеуметтік қақтығыс әлеуметтік өзара ықпал етудің түрі ретінде. Тұлғааралық қақтығыстарды басқару принциптері. Қақтығыстарды басқару технологиясы. Қақтығыссыз сөйлесе алудың ережесі. Жараса алу, тіл табыса алу психологиясы. Феноменді ескерудің мәні. 

   

12. Әлеуметтік жұмыс мекемелерінде іс-жүргізуді ұйымдастыру.

Басқару құжаттарын дайындау және жабдықтау. Іскерлік сөйлесу құжаттарының сипаттамасы. Ұйымдастырушылық-құқықтық құжаттар.  Басқару құжаттарын дайындау. Хабарлық–анықтама және хабарлық–талдау құжаттары. Есеп құжаттары. Жазбалы үндестерді қарастыру тәртібі. Құжаттардың орындалуын бақылау, есептеу. Іскерлік қарым–қатыстың құжаттарын қалыптастыру технологиясы. Конфеденционалдық құжаттар. Архивтік сақтауға құжаттарды дайындау.

 

«Жастармен  әлеуметтік жұмыс» пәні

1. Жастар қоғамның әлеуметтік-демографиялық тобы ретінде

«Жастар» ұғымы. Қоғамның әлеуметтік-демографиялық құрылымы, ондағы жастар орны мен ролі. Жастар – қоғам ұрпағы, ұрпақ қатынастарындағы сабақтастық пен қарама-қайшылық. Жастардың дифференциалдануы. Жастар ерекшеліктерін ескеру - әлеуметтік-демографиялық топтың практикадағы әлеуметтік жұмысы.

 

2. Жас ұрпақтың әлеуметтік-психологиялық және әлеуметтік мәдени сипаты

Жастардың жас белгілері  – табиғи және әлеуметтік тұтастық. Жастар жасының ерекшелігін кезеңге  бөлінуі, оның салыстырмалығы. Жас өспірімдер мен бозбалалардың  жас ерекшелік психологиясына әлеуметтік-мәдениетіне сипаттама. Жастардың әлеуметтену процестері.

 

3. Жастардың әлеуметтік мәселелері, олардың табиғаты мен өзектілігі

«Жастардың әлеуметтік мәселелері» ұғымы. Жастардың әлеуметтік проблемаларының пайда болу факторлары мен типологиясы. Қоғамның өтпелі кезең жағдайларында жастардың әлеуметтік мәселелерінің шиеленісуі. Қазақстандық жастардың әлеуметтік мәселелерінің өзектілігі.

 

4. Жастардың білім беру саласындағы әлеуметтік мәселелері

Білім алу – жас  адам дамуының құралы. Білім беретін  қызметтер нарығы және оның жастарды еңбекке және өмірге дайындау мүмкіндіктері. Өтпелі кезеңдегі білім беру процесінің қиыншылықтары мен қайшылықтары, оларға жастардың бастапқы өмірлік  мүмкіншіліктеріне әсері.

 

5. Еңбек нарығындағы жастар

Еңбек нарығындағы  жастар жағдайының ерекшеліктері. Орта білім  және кәсіби білім беретін мектептердің бітірушілерін жұмысқа орналастыру. Еңбек нарығындағы  жастардың  «тік» және «төмен түсетін» мобильдігі. Жастар ортасындағы жұмыссыздық. Еңбек нарығындағы жастарды әлеуметтік қолдаудың формалары мен әдістері.

 

6. Жастарды отбасы-тұрмыстық жайғастырудың мәселелері

Отбасы және тұрмыс-жастардың  маңызды тіршілік ету ортасы. Жас  отбасы қалыптасуының әлеуметтік-экономикалық және тұрмыстық проблемалары. Қоғамның өтпелі кезең жағдайында жастардың қиыншылықтары мен үй-тұрмыс проблемаларын шешу мүмкіндіктері.

 

7. Жастар девиациясы әлеуметтік мәселе ретінде

«Девианттық мінез-құлық», «девианттық тәртіп» ұғымы. Жастар девианттық мінез-құлқының девиациясының типологиясы. Жастардың девианттық мінез-құлқының, девианттық тәртіпбінің әлеуметтік және жеке-дара бастық факторлары. Жастар девиациясын алдын алудың әлеуметтік жұмысы. Социономдардың девианттармен жұмысы.

 

8. Жастар әлеуметтік саясаты

«Жастардың әлеуметтік саясаты» ұғымы.  Әлеуметтік жастар саясатының мақсаты мен принциптері. Мемлекеттік жастар саясатының модельдері. Жастар саясаты – Қазақстан Республикасы әлеуметтік саясатының құрамды бөлігі. Республикадағы жастардың әлеуметтік қызмет жүйелерінің жай-күйі мен даму перспективалары.

 

9. Жас жұмыссыздармен әлеуметтік жұмыс

Жастар жұмыссыздығының  ерекшелігі. Өтпелі кезеңде Қазақстан  Республикасындағы жастар жұмыссыздығының  динамикасы. Республикадағы әлеуметтік қызмет жұмысының жұмыссыз жастарға көмек көрсетуі. Социономдардың жұмыссыз жастарды әлеуметтік-психологиялық қолдау жұмысының формалары мен әдістері.

 

10. Жас отбасымен  әлеуметтік жұмыс

«Жас отбасы» ұғымы. Жас отбасы қалыптасуының әлеуметтік-экономикалық және әлеуметтік-психологиялық проблемалары. Отбасы қарым-қатынасы дамуының дағдарыстары. Социономдардардың жас отбасымен жұмысының негізгі бағыттары. Жас отбасына әлеуметтік көмектің әлеуметтік, психологиялық, педагогикалық, диагностикалық және медициналық модельдері.

 

11. Жастардың бейресми бірлестіктерімен әлеуметтік жұмыс

«Жастардың бей ресми  бірлестіктері» ұғымы. Бей ресми  жастар бірлестіктерінің қызмет ету  еркшеліктері. Жастардың бей ресми бірлестіктерінің типологиясы. Қазақстан Республикасындағы жастардың топтары. Жастардың бей ресми  бірлестіктерімен социономдар жұмысының  принциптері мен формалары.

 

12. Жастармен әлеуметтік жұмыстың шетелдік тәжірибесі

Жастармен әлеуметтік жұмыстың шетелдік тәжірибесінің жалпылылығы  мен ерекшелігі. Осындай тәжірибені пайдалану принциптері. Әр түрлі категориялы жастармен әлеуметтік жұмыстың халықаралық тәжірибесі. Жастарға арналған әлеуметтік қызмет ұйымдастырудың халықаралық тәжірибесі.

 

5. Ұсынылатын  әдебиеттер тізімі

Негізгі әдебиеттер:

1. Әбдирайымова Г.С., Әбдикерова  Г.С., Дуйсенова С.М. Жастармен әлеуметтік жұмыс. Оқу қуралы - Алматы, Қазақ университеті, 2012.
2. Әбдикерова Г.О., Әбдірайымова Г.С. Әлеуметтік антропология. Оқу қуралы университеті. Алматы, 2012
3. Жаназарова З.Ж. Социальная работа с семьей. Учебное пособие. - Алматы: Қазақ университеті, 2009. 192 с.
4. Қылышбаева Б.Н., Дуйсенова С.М.Әлеуметтік жұмыстағы басқару, ұйымдастыру және әкімшілік. -  Алматы. Оқу қуралы - Алматы, Қазақ университеті, 2012.
5. Нұрбекова Ж.А. Мамандыққа кіріспе. Әлеуметтік жұмыс. –Алматы, 2012
6. Технологии социальной работы в различных сферах жизнедеятельности. Учебное пособие. М., 2008

 

Қосымша әдебиеттер:

1. Абдирайымова Г.С. Социология молодежи. - Алматы, 2006.
2. Артюнина Г.П. Основы социальной медицины. М. 2005
3. Жаназарова З.Ж. Отбасымен әлеуметтік жұмыс. Оқу кұралы. - Алматы: Қазақ университеті, 2009. – 239 б.
4. Аженов М.С., Садырова М.С. Социальная структура общества. - Алматы, 2007.
5. Шаукенова З.К. Социальное взаимодействие этносов в современном казахстанском обществе. – Астана, 2002.