Нөлдік циклдік жұмыстары

 

Vқ.ш – қазаншұңқырдың көлемі

Vіргетас – іргетастың көлемі

Кп.р – алғашқы қопсыту коэффиценті

Vжертөле – жертөленің көлемі

Vжертөле = а× b×һ = 25 × 37 × 3,60 = 3330 м3

3. Артық топырақтың көлемі:

 

Vа.т = Vқ.ш - Vқ.к , м3

Vа.т = 4628,4 – 1168,5 = 3459,9 м3 

4. Қалдық топырақтың көлемі:

Vқ.т = а × b × һқ.т , м3

һқ.т – қалдық топырақтың қалыңдығы (0,1÷0,4 м)

Vқ.т = 27 × 39 × 0,4 = 421,2 м3

 

5. Өсімдік қабатын алудың ауданы:

 

Қазаншұңқырды өңдеуден (қазбастан) бұрын өсімдік қабатын алу (кесу) керек. Инженерлі-геологиялық талаптарға сәйкес 0,5 м құрайды.

 

Fө.қ = с × d × 1,05 ,м2

Fө.қ =42,9 × 30,9 × 1,05 = 1391,9 м2

 

6. Жұмыс көлемінің ведьмосі

3 – кесте.

№	Жұмыс аты	Жұмыс көлемі		Ескерту
		Өлшем бірлігі	Саны
1.	Уақытша қоршау	1м	560	ЕНиР 9, вып. 2-33
2.	Өсімдік қабатын бульдозермен алу	100 м2	1,3919	ЕНиР 2, вып.1-5 Fө.қ
3.	Қазаншұңқырды эксковатормен өңдеу ЭО-4121А 1)Ат жалға төгу 2)Көлікке тиеу	100 м3	46,284   11,685 34,60	ЕНиР 2, вып.1-11 Vк.к Vа.т
4.	Қалдық топырақты қолмен өңдеу	1 м3	121,2	ЕНиР 2, вып. 1-47 Vк.қ
5.	Іргетастың астына қиыршық тастан тегістеу қабатын орындау	1 м3	92,5	ЕНиР 9, вып. 2-32
6.	Жинақтау жұмыстары ФЛ. Таспалы іргетастарды орнату ФБС. Іргетас қабырғаларының блоктарын орнату ФБС 24.6.6-Т ФБС 9.6.6-Т ПК. Қабатаралық жабынды орнату	дана	98   736 64 100	ЕНиР 4, вып 1-1,3,7
7.	Конструкцияларды судан оқшаулау жұмыстарын жүргізу (шайыр мастика екі қабаттан жағу)	1 м3	122,4	ЕНиР 11-39
8.	Іргетас табанын қолмен топырақты кері көму	1 м3	175,275	ЕНиР 2, вып.1-58
9.	Бульдозермен іргетастың жиегін кері көму ДЗ-43	100 м3	993,2	ЕНиР 2, вып. 1-34
10.	Кері көмілген топырақты катокпен тығыздау	100м3	11,685	ЕНиР 2, вып. 1-31
11.	Құрылыс ауданын тік тегістеу	1000м2	0,26	ЕНиР 2, вып. 1-36
12.	Уақытша қоршауды алу	1м	560	ЕНиР 9, вып. 2-33

 

 

6. Жер жұмыстарын өңдеу  кезіндегі пайдаланылатын машиналар

 

Жер жұмыстарын өңдеудің жалпы көлемінің 85% - ын механикалық тәсілмен жүргізеді. Жер жұмыстарын механикалық тәсілмен өңдеу кезінде келесі негізгі машиналар пайдаланылады.

1. Эксковатор (кері күректі және тік күректі, бір немесе көп шөмішті роторлы)
2. Жер қазып тасымалдайтын машиналар 1) бульдозер 150 м – ге дейін, 2) Скрепер 800 – 1500 м – ге дейін, 3) Грейдер жер құрылысына қосымша машиналар автосамосвалдар бұлар тек қана тасымалдайды.

Ұзын ор немесе қазаншұңқыр көбінесе эксковатордың көмегімен өңделеді. Қазаншұңқырды немесе ұзын орды өңдеу кезінде эксковатордың шөмішінің түрі топыраққа байланысты қабылданады (саздақ және сазбалшық топырақтары үшін тісті шөмішті, ал құмдақ және құм топырақтары үшін тегіс кесетін шөмішті қабылдаймыз). Қазылатын қазаншұңқырдың немесе ұзын ордың көлеміне байланысты эксковатордың шөміш сыйымдылығы анықталады. Шөміш сыйымдылығы кесте арқылы анықталғаннан кейін “Технология строительного производства. Курсовое и дипломное проектирование”. Хамзин С.К, Карасев А.К (138-139 бет) анықтама кітабы бойынша эксковатордың үлгісі анықталады. Эксковатормен топырақты өңдегенде атжалға төгеді немесе көлікке тиейді. Қазылып кеткен ойманы өтіс деп атайды. Топырақты өңдеу айырмашылығы бойынша маңдайша немесе бүйірлі өтіс болуы мүмкін. Маңдайша өтісте эксковатор ойма осьі бойынша жүреді және алдындағы екі жағындағы топырақты өңдейді. Ал бүйірлі өтіс бойынша эксковатор бір жағынан қазады.Технологиялық карта жасаған кезде кем дегенде екі немесе одан да коп эксковаторлар таңдалады. Олар қондырғыларының түрлеріне байланысты және шөміш сыйымдылықтары әр түрлі болуы қажет.

Салыстыру үшін екі эксковатор таңдаймыз: Э9-3322А – 0,5м3 және ЭО-4121А – 0,65м3. 1м3 топырақты өңдеу шығыны аз эксковаторды таңдаймыз.

 

І. Эксковатор Э9-3322А, шөміш сыйымдылығы – 0,5м3

1. 1м3 топырақты өңдеу құнын анықтаймыз(тг):

 

 

 

мұндағы  1,08 – шығынды ескеретін коэффицент

Смаш-смен – эксковатордың машинасы мен құны. “Технология строительного производства, Курсовое и дипломное проектирование”. Хамзин С.К, Карасев А.К (138-139 бет.)  бойынша.

 Псмен-өнімділік – эксковатордың сменалық пайдалану өнімділігі.

 

2.  Эксковатордың топырақты  ат жалға және көлікке тиеуін  ескере отырып сменалық өнімділігін  анықтаймыз:

 

мұндағы  – қазаншұңқырдың көлемі.

3. Эксковатордың  машина-сменалық санын анықтаймыз:

 

Мұндағы, = 3,3 – топырақты ат жалға (навымет) төгу кезіндегі эксковатордың уақыт мөлшері (ЕНиР 2 вып 1),

 = 4,6 – топырақты көлікке тиеу кезіндегі эксковатордың уақыт мөлшері (ЕНиР 2 вып 1).  8,2 – 1 сменадағы эксковатордың жұмыс істеу уақыты.  100 – уақыт мөлшері 100 бірлікке беріледі.

4.   1 м3 топырақты өңдеу үшін жоғалтылған капиталды салымды әр эксковатор үшін мына формуламен анықтаймыз:

 

 

 

Мұндағы, 1,07 – шығындарды ескеретін коэффицент, – эксковатордың инвентарлы есептік құны, – орташа жылдық саны.

 

5. 1м3 топырақты өңдеу үшін кеткен шығынды анықтаймыз:

 

 

 

Мұндағы, – капиталды салымның тиімділігінің мөлшерлі коэффиценті, құрылыста ол 0,15-ке қабылданады.

 

ІІ. Эксковатор ЭО-4121А, шөміш сыйымдылығы –  0,65 м3

 

1. 1м3 топырақты өңдеу құнын анықтаймыз(тг):

 

 

 

мұндағы  1,08 – шығынды ескеретін коэффицент

Смаш-смен – эксковатордың машинасы мен құны. “Технология строительного производства, Курсовое и дипломное проектирование”. Хамзин С.К, Карасев А.К (138-139 бет.)  бойынша. Псмен-өнімділік – эксковатордың сменалық пайдалану өнімділігі.

 

2.  Эксковатордың топырақты  ат жалға және көлікке тиеуін  ескере отырып сменалық өнімділігін  анықтаймыз:

 

 

мұндағы  – қазаншұңқырдың көлемі.

3. Эксковатордың  машина-сменалық  санын анықтаймыз:

 

Мұндағы, = 2,8 – топырақты ат жалға (навымет) төгу кезіндегі эксковатордың уақыт мөлшері (ЕНиР 2 вып 1),

 = 3,2 – топырақты көлікке тиеу кезіндегі эксковатордың уақыт мөлшері (ЕНиР 2 вып 1).  8,2 – 1 сменадағы эксковатордың жұмыс істеу уақыты.  100 – уақыт мөлшері 100 бірлікке беріледі.

4.  1 м3 топырақты өңдеу үшін жоғалтылған капиталды салымды әр эксковатор үшін мына формуламен анықтаймыз:

 

 

 

Мұндағы, 1,07 – шығындарды ескеретін коэффицент, – эксковатордың инвентарлы есептік құны, – орташа жылдық саны.

 

5. 1м3 топырақты өңдеу үшін кеткен шығынды анықтаймыз:

 

 

 

Мұндағы, – капиталды салымның тиімділігінің мөлшерлі коэффиценті, құрылыста ол 0,15-ке қабылданады.

 

Пуд Э9-3322А > Пуд ЭО-4121А (0,18>0,13) – ЭО-4121А эксковаторын таңдаймыз.

 

Бульдозерді таңдау.

Өсімдік қабаты бульдозермен немесе скрепермен алынады. Машина түрлерін таңдаған кезде технологиялық үдеріс тек өсімдік қабатын алудан және оны тасымалдаудан тұратынын ескеру қажет. Бульдозермен топырақты тасымалдау кезінде оның ең үлкен тиімділігіне келесі ара-қашықтықтар жатады: ДТ-74, ДТ-75, Т-4АП1 бульдозерлері үшін ең тиімді ара-қашықтық 30 – 50 м есептеледі. Ал Т-100, Т-130 тракторлары үшін 50 – 70 м, Т-130, Т-180 тракторлары үшін 100м , Т-180, ДЭТ250, Т-330 тракторлары үшін 150м (скрепер үшін 800-1500м).

Топырақты өңдеу процесі бульдозермен жүргізілгенде үш негізгі үдерістен тұрады: күректі толтыру, тасымалдау және топырақты төсеу. Алаңды бульдозермен тегістеу келесі екі тәсілмен жүргізіледі:

1 – ші ұзын орлы;

2 – ші қабаттар тәсілі.

Қабаттап тасу әдісі кезінде бір жолақпен бульдозер қалыңдығы 0,4 – 0,6м тереңдікпен бірнеше рет өтеді. Жер қазып тасымалдайтын машина ретінде бульдозердің қуаттылығына байланысты топырақты 150м  ара-қашықтыққа тасымалдау тиімді.

Бульдозердің Т-130 тракторы негізіндегі ДЗ-43 үлгісін таңдаймыз.

Бульдозердің сменалық пайдалану өнімділігін анықтаймыз:

 

 

 

Мұндағы, Тсм – бульдозердің жұмыс істейтін ұзақтылығы, сағ. Тсм=8сағ.

q – бульдозердің бір рейсте тасымалдайтын тығыз денедегі топырақтың көлемі, м3 («Проектирование земляных работ и устройство фундаментов». Хамзин С.К, Таженов А.Г, 3.2-кесте ,31-бет) q=2,2 м3

α – топырақты тасымалдау процесінде топырақтың жоғалуын ескеретін коэффицент,  α = 1-0,005×Lr(50м) = 0,25

Кв – машинаны уақыт бойынша пайдалану (қопсытылған тасты топырақтар үшін  0,75-ке тең, ал басқа топырақтарға  0,8 қабылданады) 

Кв = 0,8

Тн – топырақты толтыру ұзақтылығы, мин. («Проектирование земляных работ и устройство фундаментов». Хамзин С.К, Таженов А.Г, 3.2-кесте ,31-бет) Тн = 0,36

Тп – бульдозердің жылдамдығын ауыстыруға кететін уақыт, мин. («Проектирование земляных работ и устройство фундаментов». Хамзин С.К, Таженов А.Г, 3.2-кесте ,31-бет) Тп = 0,09

Lr, Lп – бульдозердің жүкпен және жүксіз орын ауыстыру ара-қашықтығы, м  Lr, Lп = 50м

Ur - жүпен қозғалғандағы бульдозердің жылдамдығы, («Проектирование земляных работ и устройство фундаментов». Хамзин С.К, Таженов А.Г, 3.2-кесте ,31-бет) Ur = 5,1км/сағ=85м/мин

Uп – жүксіз қозғалғандағы бульдозердің жылдамдығы, Uп = 4,4км/сағ=73,3м/мин

 

Автосамосвалдың санын анықтау.

Эксковатормен бірге машиналар жиынтығының ішінде артық топырақты шығару үшін автосамосвалдар таңдалады. Автосамосвалдар эксковатордың шөміш сыйымдылығына және топырақты тасымалдау қашықтығына байланысты таңдалады.

Біріншіден олардың жүк көтергіштігін таңдайды. Содан кейін үлгісі таңдалады. «Технология строительного производства. Курсовое и дипломное проектирование.» Хамзин С.К, Карасев А.К. (стр. 45, табл. 2,7 и 2,8) анықтама кітабы бойынша.

 Үлгісі таңдалғаннан  кейін осы автосамосвалдарға  есеп жүргізіледі.

МАЗ-503 Автосамосвалын таңдаймыз.

1. Біріншіден эксковатор шөмішіндегі тығыз денедегі топырақтың көлемі анықталады:

 

 

Мұндағы, – қабылданған шөміш сыйымдылығы

Vнап – шөмішті толтыру коэффиценті – 1,25

Кпр – топырақты алғашқы қопсыту коэффиценті – 0,32

2. Эксковатор шөмішіндегі топырақ салмағын анықтаймыз:

 

 

 

Мұндағы,  – топырақтың орташа тығыздығы – 1,95т

3. Автосамосвалдың шанағына тиейтін топырақтың шөміштер санын анықтаймыз:

 

 

 

П – автосамосвалдың жүк көтергіштігі.

4. Автосамосвалдың шанағына тиейтін тығыз денедегі топырақтың көлемін анықтаймыз:

 

 

 

5. Автосамосвалдың бір циклдегі жұмыс ұзақтылығын анықтаймыз:

 

 

 

Мұндағы, – топырақты тасымалдау арақашықтығы

  – топырақты автосамосвалға тиеуге кететін уақыт

Vr – жүктелген күйдегі автосамосвалдың орташа жылдамдығы,

70 км/сағ

Vп – бос күйіндегі автосамосвалдың орташа жылдамдығы – 25-30км/сағ

tp – топырақты төгүге кететін уақыт – 1-2мин

tм – кран астына автосамосвалды ыңғайлап қоюға кететін  уақыт – 2-3мин

 

 

 

6. Авосамосвалдың санын анықтаймыз:

 

 

№	Жұмыс аты	Жұмыс көлемі		Негізделуі  БМБ	Мех. өлш. бірлігі м-сағ	Машина уақыт шығыны		Звено құрамы БМБ б-ша			Жұмы-ң өлш. бір.ад-сағ	Жқмыс-ң еңбек шығыны		Бағасы тг		Еңбек ақы тг		Қажетті машина лар
		Өлшем бірлігі	Саны			м-сағ	м-смен	кәсібі	разряд	саны		ад-сағ	ад-кун	Машин.	Жұмы-ы	Маши-т	Жұмы-ы	аты	үлгісі
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
1	Уақытша қоршау	1 м	560	Е 9-2-33	–	–	–	ұсташы	3	2	0,25	140	17	–	0,175	–	98	–	–
2	Өсімдік қабатын алу ДЗ-43	1000 м2	1,3919	Е-2-1-5	0,98	1,36	0,166	Маш-ст	5	1	–	–	–	0,892	–	1,24	–	Буль-р	Т-74
3	Қазаншұң-ды экскова-н өңдеу ЭО-4121А	100 м3	46,284	Е-2-1-11		3,2	31,68	Машинист	6	1		–	–	23,47	–	1086,28	–	Эксковатор	ЭО-4121А
4	Қалдық топырақты қолмен өңдеу	1 м3	121,2	Е-2-ІІ		–	–	Жер қаз-ы	3	3		27,87	3,40	–	0-16,1	–	1951	–	–
5	Іргетас-ң астына тегістеу қабатын оры-у	1 м3	92,5
6	Жинақтау жұмыстары	дана	900
7	Конструкцияларды судан оқшаулау	1 м2	122,4	Е-11-ІІ-1		–	–	Су оқ-шы	4     2	1     1		171,36	20,89	–	1,00	–	122,4	–	–
8	Іргетастың табанын қолмен топы-ы кері көму	1 м3	175,275	Е-2-1-58		–	–	Жер өңдуші	2     1	1     1		192,80	23,51	0-67,7	–	–	11866	–	–
9	Бульдо-н іргетас-ң жиегін кері көму	100 м3	993,2	Е-2-1-22			20,72	Маш-ст	5	1		–	–	0-35,5	–	34762	–	ДЗ-43	Т-74
10	Кері көмілген топыр-ы тығыздау	100 м2	11,685	Е-2-1-59		–	–	Жер өң-і	3	1		68,94	18,40	–	3,78	–	44,16	–	–
	Құрылыс ауданын тік тегістеу	1000 м2	0,26	Е-2-1			20,72	Маш-ст	5	1		–	–	5,67	–	1474,2	–	ДЗ-43	Т-74