«Тұран Әлем» банкі АҚ ресурстарын басқарудың мәселелері мен оларды шешудегі қажетті шаралар

Біріншіден, «Тұран Әлем» банкі АҚ банктің ұйымдық құрылымын жақсарту қажет, яғни м менеджменттің дамуына көбірек көңіл бөлу керек. «Тұран Әлем» банкі АҚ балансын талдау барысында өтімділік көрсеткіштердің ауытқуы байқалған. Аталған банкке өтімділік көрсеткіштерінің нормативтік шамаларға ай ішінде сәйкестендіру қажет.

Бұл ең алдымен банкаралық несиелердің, кредиторлық берешектің және басқа да тартылған қаражаттардың ұлғаюы есебінен жүзеге асады.

Екіншіден, банк кем дегенде қысқа мерзімді болашаққа өтімді қаражатқа қажеттілікті анықтауы қажет. Бұл қажеттілікті болжау екі әдіспен жүзеге асырылады: несиеге қажеттіліктерді талдау арқылы және жетекші клиенттердің салымдарының күтілетін деңгейіне талдау жасау арқылы.

Үшіншіден, қажет деңгейде өтімділікті қолдау банктің пассив және актив операциялар саласындағы анықталған саясат жүргізу арқылы жүзеге асады, яғни банк актив және пассив операцияларды басқарудың сауатты саясатын жүргізуі керек. Активтерді басқаруда банкке келесілерге аудару қажет:

1) қолма- қол ақшаны басқару  тиімдірек болуы қажет,яғни қолма-қол  ақшаның ағымдарын жоспарлау  және төлемдер кестелерін жасау  қажет;

2) банктің қаражаттарды  орналастыратын мерзімді аталған  ресурстардың мерзіміне сәйкес болы қажет. Актив шоттардағы ақша қаражаттарын пассив шоттардағы ақша қаражаттарынан асуына жол бермеу керек;

3) жұмыстың жалпылама  рентабельділігін жоғарылатуға  және жекелеген операциялардың  кірістілігіне көбірек көңіл  бөлуі керек;

4) қарыз алушылардың несиеқабілеттілігін  зерттеу қажет;

5) бір қарыз алушыға  берлетін несие көлемін шектеу  қажет;

6) несиелеудің жалпы көлемін  сақтай отыра клиенттердің көп  санына несие беру қажет;

7) сенімді қамтамасыз  ету есебінен несиелердің қайтарымдылығын жоғарылату қажет;

8) мерзімі өткен ссудалық  қарызды алу және несиелерді  пайдалану бойынша пайыздарды  алу бойынша шаралар қабылдау.

Пассивтерді басқару бойынша банкке келесілерді ұсынуға болады:

1) пассивтерді мерзімдері  бойынша орналастыру әдісін қолдану, ол банктердің міндеттемелерін басқаруға, олардың құрылымын болжауға және алмастыруға ресурстар шоғырландыруда салмақты саясат жүргізуіне көмектеседі және төлем қабілеттілікке әсер етеді;

2) резервтік капиталды  басқару саясатын жасау;

3) меншік капиталдың тартылған капиталға қатынаын қадағалау.

Сонымен қатар, банктің депозиттік базасын жүйелі түрде талдау қажет:

- депозиттер құрылымына назар аудару қажет: мерзімді және жинақтық депозиттер талап етуге дейінгі депозиттерден өтімдірек;

- депозиттер тұрақтылығын талдау стратегиясын анықтау қажет. Мұндай стратегияның бір бөлігі ретінде маркетинг есептеледі;

- жинақтық депозиттер  мерзімін жоғарылату және олардың  орташа сомасын жоғарылату дағдарыстан  дағдарыстар уақытында депозиттердің  тербелісін жұмсартады;

- несиелік ресурстардың  есебін тәртіпке келтіру;

- депозиттердің тұрақтылығын ғана емес, олардың көздерін де есепке алу қажет, яғни жеке тұлғалардың депозиттері заңды тұлғалардың депозиттеріне қарағанда сенімдірек;

- басқа несие мекемелерінен  алынған депозиттер мен қарыздардың сенімділігін бағалау;

- пассивтерді мерзімдері  бойынша қайта топтау көмегімен  талап етуге дейінгі міндеттемелерді  қысқарту.

Осылайша әрбір коммерциялық банк өз өтімділігін оның жағдайына негізделген экономикалық саясат негізінде қызмет нәтижелерін болжау арқылы қажет деігейде қамтамасыз етіп отыру қажет.

 

 

 

 

 

 

Қолданылған әдебиеттер тізімі

 

1. Лаврушин О.И. Банковское дело: учеб.для студ.вузов, обуч. по экон.спец. Изд. 4-е, стер. - М.: КНОРУС, 2006 - 766с.
2. Балабанов И.Т. Банки и банковское дело: Учеб.пособие. – СПб.: Питер. 2003 - 253с.
3. «Қазақстан Республикасының банк және банк қызметі туралы» Заң күші бар Қазақстан Республикасының Президентінің жарлығы  (06.03.1996; 11.07.1997 жылғы өзгерістер мен қосымшалар есебімен)
4. «Акционерлік қоғамдар туралы» Заң. 13.05.2003 жылдан №415, - «Казахстанская правда» 10.07.2003 жылға
5. Ауесбаев, А.Т. Актуальные проблемы экономики и финансов Републики Казахстан –Алматы: Қаз. Ун-ті, 2004 – 181с.
6. Мақыш С.Б. Коммерциялық банктер операциялары: Оқу құралы, Алматы/ 2004.-272б.
7. Сейітқасымов Ғ.С. Ақша, несие, банктер: Оқу құралы, Алматы/ 2005.-415б.
8. Сахариев С.С. Жаңа кезең-экономикалық теориясы: Оқулық, Алматы: Дәнекер, 2004. – 151б.

10. Хамитов Н.Н. Банк ісі: лекциялар курсы, Алматы: Экономика, 2006. – 215б.

11. Шаяхметова К.О. Банктік  тәуекелдер: Оқу құралы, Алматы: Қазақ  университеті, 2004. – 77б.

12.  «Қазақстан Республикасындағы  банктік заңдар»: жүйесі, жетілдіру  проблемалары, негізгі сипаттамасы/М. Алимова//Заң. -2005.-№3.30-33 б.

13. Банковская система  за десять лет независимости Казахстана: Национальный Банк Республики Казахстан. – Алматы: Деловая литература и образование, 2001. – 199 с.

14. Бельгибаева К.К. Финансовая  и банковская статистика: учеб. пособие/ Алматы: Экономика, 2000

15. Искакова З.Д. Финансовая-кредитная система Казахстана в условиях рыночной экономики, Алматы.с. 230-236

16. Кучукова Н.К. Финансово  – кредитная система в условиях  углубления экономической реформы: Учеб.пособие/Н.К.Кучукова. – Караганда:КарГу, 1995.-73с.

17. «Тұран Әлем»бнкі АҚ 2007 – 2009 жылдарға арналған жылдық есебі.

18. Мурзиева А.А. Понятие  и сущность обязательства ипотечного кредитования, Вестник КазНУ: сер. юридическая. – 2004. – №2 – С. 252-255.

19. Рыбкин Е. Автоматизация  кредитования: Предпосылки, возможности, решения// Банковские технологии.- 2005 - №4 – С. 49-54.

20. Финансы Республики  Казахстан: стат. ежегодник: 2001 – 2005 гг.= Казахстан Республикасының қаржысы: стат.жылнама/ под.ред. Ю. Шокоманова. –  Алматы: Қазақстан Республикасының  статистика агенттігі, 2006. – 151 с.

21. Хамитов Н.Н. Банковское  дело.- Алматы: Экономика, 2005. -215с.

22. Шилибаев С. Меры по решению проблем/ Шиликбаев С..-Астана: Фолиант, 2002. – 141с.

23. Серикбаева Ж.Д. Совершенствование  механизма денежно-кредитного регулирования  экономики РК: Автореф.дис... канд.экон.наук.: 08.00.10.- Защищена 27.04.04/ Алматы: Б.и., 2004 – 31с.

24. www.afn.kz

25. www.nationalbank.kz