Жаңа ақпараттық технологияны химия сабағында қолдану арқылы оқушылардың білімге қызығушылығын арттыру жолдары

 

                                            Мазмұны

 

Кіріспе ...............................................................................2

I бөлім. Жаңа ақпараттық технологияны жалпы білім беретін орта мектептерде пайдалану және оның дидактикалық шарттары

1.1 Жаңа ақпараттық технология құралдарын пайдалану және оны сабақта қолдану әдістері............................................4

1.2 Жаңа ақпараттық технологияны қолдану арқылы дамыта оқыту мен білім беру сапасын арттыру жолдары...........8

II бөлім. Жаңа ақпараттық технологияны химия сабағында қолдану арқылы оқушылардың білімге қызығушылығын арттыру жолдары

2.1 Химия сабағында оқытудың жаңа ақпараттық технологияларын пайдалану.............................................13

2.2 Ақпараттық технология элементтерін пайдаланып оқушының білімге қызығушылығын арттыру.................18

Қорытынды .......................................................................24

Пайдаланылған әдебиеттер ............................................26

 

 

 

 

 

                                      Кіріспе

Білім беру жүйесінде ерекше маңызды болып табылатын м                             әселелердің бірі - оқытуды ақпараттандыру, яғни оқу үрдісінде ақпараттық технологияларды  пайдалану болып табылады.

 Оқытудың жаңа педагогикалық  технологияларын меңгеру мұғалімнен  орасан зор іскерлік пен шығармашылыққа  негізделген ізденістерді қажет  етеді. Осындай мақсат көздеген  жүйелі ізденістер мұғалімнің  жаңа технологияны меңгеруіне, инновациялық  жетілуіне мүмкіндік береді.

Педагогикалық технология - мұғалімнің кәсіби қызметін жаңартушы және сатыланып жоспарланған нәтижеге жетуге мүмкіндік беретін іс-әрекеттер көзі.

     Мұның өзі  ақпараттық технологияларды пайдаланудың  екі бағыты бар екендігін анықтауға  мүмкіндік береді.

 Бірінші бағыт тұрғысынан  алып қарасақ, ақпараттық технологиялар  білім, білік, дағдыны игеру үшін  қажетті ресурс болып табылып, оқушылардың саналы тәрбие, сапалы  білім алуына жағдай жасайды, ал екінші бағыт тұрғысында  ақпараттық технологиялар оқу-тәрбие  үрдісін ұйымдастыру тиімділігін  арттырудың қуатты құралы болып  табылады.

Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасының жобасында «Жоғары білімді дамытудың негізгі үрдісі мамандар даярлау сапасын арттыру, қарқынды ғылыми-зерттеу қызметімен ықпалдастырылған инновациялық қажеттіліктерімен тығыз байланысты білім беру және техногияларды жетілдіру көзі» деп атап көрсеткендей, қазіргі білім беру саласындағы басты мәселе: әлеуметтік педагогикалық ұйымдастыру тұрғысынан білім мазмұнына жаңалық енгізудің тиімді жаңа әдістерін іздестірумен және оларды жүзеге асыра алатын болашақ мамандарды даярлау болып отыр.

 Қазіргі заман педагогтерінің  негізгі мақсаты-білім алушылардың  білімін сапалы ету, оның толыққанды  жеке тұлға болып қалыптасуына  мүмкіндік жасау.

Осыған орай, соңғы кезде оқытудың әр түрлі педагогикалық технолгиялары жасалып, мектеп өміріне енгізіліп қолдануда.

Педагогика ғылымында баланы оқыту мен тәрбиелеудің міндеті жан-жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру болғандықтан, жаңа технология бойынша әдістемелік жүйенің басты бөлігі оқыту мақсаты болып қалады.

Бұл оқу құралда жаңа педагогикалық технологияны меңгерудің міндеттері, жолдары, қолданудың әдіс- тәсілдері сонымнен  қатар педагогикалық технологияның түрлері оны  оқу- үдерісінде қолданудың тиімділігі қарастырылады.

Технологияны педагогикалық  іс-әрекетті қайта құрудың жүйелі тұтас құралы ретінде тимді пайдалану оқу-тәрбие үрдісінің сапасын жақсартуға, жеке тұлғаны дамыту міндеттерін шешуге септігін тигізеді.

Бүгінгі таңда педагогикалық технология мәселесі теориялық және ғылыми-қолданбалы бағыт тұрғысынан зерттеу арқауы болып отыр.

Теориялық тұрғыдан алып қарағанда, педагогикалық технология -  педагогиканың категориясы ретінде қарастырылады оның мәні мен құрылымы айқындалады, педагогикалық іс-әрекеттің әртүрлі саласындағы (дидактика, тәрбие, білім беруді басқару) педагогикалық технологияның ғылыми негіздерін оқып-үйренеді, педагогикалық технологияны жобалаудың әдіснамасы мен теориясы зерттеледі және педагогикалық технология теориясының негіздері ашып көрсетіледі.

Ғылыми-педагогикалық зеріттеулерге жасалынған талдау жаңа педагогикалық технологиялардың бірнеше түрлерін бөліп көрсетуге мүмкіндік берді.

Енді солардың ішінен жоғары оқу орындарының оқу үрдісінде қолдануға ұсынылатын бірқатарына тоқталайық.

Бүгінгі таңда республикадағы және аймақтағы экономикалық нарықтық қатынастардың қалыптасу жағдайында еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуы қоғам өмірінің барлық саласында, оның ішінде мектепте оқыту мазмұны мен оқытудың қазіргі технологияларын жетілдіру өзекті мәселелердің бірі болып отыр.

Қазақстан Республикасының "Білім түралы" заңында (1999) білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың ұстанымдарының бірі - жеке адамды қалыптастыруға бағытталған рөлі және педагог қызметкерлер оқушылардың мемлекеттік білім беру стандартында көзделген деңгейден төмен емес білім, білік, дағды алуын қамтамасыз етуге, олардың жеке шығармашылық қабілеттерінің дамуы үшін жағдай жасау қажеттігі қарастырылған.

 Осыған орай оқу-тәрбие  үрдісін жетілдірудің қазіргі  технологияларын жетілдіріп, мектепте  сабақ беруде қолдану арқылы  білім сапасын жақсартуға болатындығына  басым бағыт берілуде.

Жаңа ақпараттық технология құралдарын пайдалану және оны   сабақта қолдану әдістері

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында «Білім беру жүйесінің басты міндеті-ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау; оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу» делінген. [1]

 Бұл міндеттрді шешу  үшін әр мұғалімнің күнделікті  ізденісі арқылы барлық жаңалықтар  мен қайта құру, өзгерістерге  батыл жол ашарлық жаңа тәрбиеге, жаңа қарым-қатнасқа өту қажеттігі  туындайды. Сондықтан да, әр мұғалім  өз әрекетінде қажетті өзгерістерді, әр түрлі тәжірибелер жөніндегі  мағлұматтарды, жаңа әдіс тәсілдерді  кезінде қабылдап, дұрыс пайдалана  білуі  керек.

Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы барысында орта білім берудің жүйелі реформалануы қоғамдық тұрғыдан үлкен маңызға ие. Білім беруді реформалауды жүзеге асырудың және бір маңызды сипатты қазіргі уақыттағы оқыту үрдісін технологияландырудың қажеттігінен  тауып отыр.

Осыған орай, соңғы кезде оқытудың әр түрлі педагогикалық технологиялары жасалып, мектеп өміріне енгізіліп отыр.

Ал, жаңа педагогикалық технологиялар оқушының шығармашылық қаблеттерін арттыруға өз үлесін қосады.

Жаңа технологияны қолдану төмендегідей кезеңдер арқылы іске асады.

I  кезең-оқып  үйрену

II кезең- меңгеру

III кезең-өмірге  ендіру

IV  кезең-дамыту

Жаңа технология мен жұмыс істеу үшін төмендегідей алғы шарттар қажет: оқу үрдісін интенсивтенттіруді жаппай қолға алу; оқушылардың сабақтастылығын болдырмау шараларын кешенді қарастыру. Оның ғылыми - әдістемелік, оқыту-әдістемелік ұйымдастырушылық себептеріне үнемі талдау жасап, назарда ұстау, жаңа буын оқулықтарының мазмұнын зерттеп білу, пәндік білім стандарттарымен жете танысу, білімді деңгейлеп беру тенологиясын игеру арқылы оқушыларға білімді мемлекеттік стандарт деңгейінде игеруге қол жеткізу, оқыту үрдісін ізгілендіру мен демократияландыруды үнемі басшылыққа алу, өйткені оқыту-тәрбиенің негізі. 

Сондықтан оқыту да қоғамдық құбылысқа жатады. Оқытуды екі түрлі мағынада қарауға болады. Біріншісі-мектепте және жоғары оқу орындарында апта айтқанда экологиия пәнін оқыту. Екінші- өмірде оқыту, өмірге үйрету. Тәрбиелеу, оқыту егіз ұғым.

  Жаңа технологиялардың  педагогикалық негізі қағидалары: балаға ізгілік тұрғысынан қарау; оқыту мен тәрбиенің бірлігі; баланың танымдық күшін қалыптастыру  және дамыту; баланың өз бетімен  әрекеттену әдістерін меңгерту; баланың танымдылық және шығармашылық  икемділігін дамыту; әр оқушыны  оның қабілеті мен мүмкіндік  деңгейіне орай оқыту; барлық  оқушылардың дамуы үшін жүйелі  жұмыс істеу; оқу үрдісін оқушының  сезінуі. [3]

    Жас ұрпаққа білім-тәрбие беретін бала жанының – мұғалімдер қандай болуы керек және олардың еңбегі қалай өлшену керек дегенді ой елегінен өткізіп көрелік.

     Біріншіден, мұғалімнің ары таза, адал, әдепті, инабатты, сыпайы, парасатты, байсалды, ұстамды, төзімді, кешірімді болуы ләзім.

     Екіншіден, мұғалімнің ой-өрісі кең, жан-жақты білімді, өз мамандығына сай, оны сүйетін, өз ойын оқушы-шәкірттеріне анық, тұжырымды, дәл айтып түсіндіре білуі шарт.

     Үшіншіден, мұғалім өз оқушыларына беделді, ұжым арасында сыйлы болуы тиіс. Әрдайым оқушылармен әдептілік қарым-қатынаста болғаны жөн.

      Төртіншіден, мұғалім теорияны өмірмен байланыстырып, ғылым мен тәжірибені әрдайым өзі беретін күнделікті сабағына кеңінен пайдалану қажет.

      Бесіншіден, мұғалім үнемі өз бетімен оқып, педагогика, әдістеме жаңалықтарымен танысып, өзінің ой-өрісін кеңейтіп, білімін толықтырып отыру керек.

      Осы қағидаларды әрбір мұғалім тұрақты ұсынып отырса, мұғалімнің күш –қуаты, көңіл күйі әрдайым жоғары болады да сабақ беру сапасы арта түседі, еңбегі жанады. Ұстаз еңбегінің қыр-сыры мол, қиын да жауапты, шығармашылық еңбек екендігін еске алсақ, олардың жемісті, әсерлі жұмыс істеуі үшін үкімет тарапынан үнемі оқулықтармен, көрнекті дидактикалық, техникалық құрал-жабдықтармен толық қамтамасыз етілуі тиіс.

   Педагогикалық техногогияны  қолдану білімді сапалы түрлендіруге, жаңашыл жобаларға ірге болуға  нақты негіз болып, әрбір мектепке  өзіндік тұлғасын табуға, әрбір  мұғалімге өзіндік әдістемелік  жүйесін құруға себептігін тигізеді.

       Қазір  педагогика теориясы елеулі өзгерістерге  еніп, білім беру мазмұны жақсарып, жаңа көзқарастар пайда болуы  мен білім беру құрылымында  жаңа технологиялар өмірге келуде. Қазір педагогикалық технология  ұғымы іс – тәжірибемізде жиірек  қолданылып, практикаға енуде. Ал  технология түсірмесін сөздікте  – қандайда болсын істегі, шеберліктегі, өнердегі адамдардың жиынтығы  деп, ал педагогикалық технологиясы  – педагогикалық мақсатқа қол  жеткізу жолындағы қолданылатын  барлық қисынды ілім амалдары  мен әдіснамалық құралдардың  жүйелі жиынтығы және жұмыс  істеу реті – деп түсінік  береді В. Кларин. Яғни, педагогикалық  технология тәжірибеде жүзеге  асатын педагогикалық жүйенің  жобасы. Ал,  педагогикалық жүйе  – дара тұлғаны қалыптастыруға  бағыттылған, белгілі бір мақсатқа  жету жолындағы арнайы педагогикалық  ықпалды ұйымдастыруға қажетті  өзара байланысқан әдістердің, құралдардың  жиынтығы. Олай болса, дәл қазір  осы педагогикалық технологияны  дамыту, практикада қолдану шерт.

Енді осы жаңа ұғымды өз практикмда жүзеге асыру жолдарына тоқталып отырып сипаттама берейін. Жергілікті тұрған жеріміздің ерекшеліктеріне қарай, оқушаларымыздың тума таланттары мен дарынды қабілеттеріне және мұғалімдеріміздің әзірлігіне қарай, ұрпағымыз ел мақтанышына айналып, болашақ ел тірегі болу үшін жан – жақты, терең білім беру мақсатында даралап, саралап оқыту, экологиялық білім беру, ізгілендіру, деңгейлік саралап оқыту, дамыта оқыту, ойын арқылы оқыту, оқытудың модульдік, оқытудың компьютерлік технологияларымен жұмыстардың жоспарын жасап жұмыс жүргізудемін. [2]

Жаңа ғасыр біздің қоғамымыздың білім беру жүйесін «ашық ақпараттық қоғамның» қадам басуымен байланыстырады. Бүгінгі күні қоғамда ақпарат негіздеуші ролді атқарып, ақпараттық процестерді алумен, сақтаумен, өңдеумен, оларды кеңінен пайдаланумен байланыстырады. Ақпараттың дәстүрлі әдістері ауызша және жазбаша, телефон жіне радио байланыс – қазіргі заманға компьютерлік құралдарға ығысып орын беруде.

Жаңа информациялық технологияның жылдан – жылға кең құлаш жайып дамуы адам қызметінің барлық салаларына енгізілуіне орай, жас ұрпақты компьютерлік техниканы пайдалану үшін даярлауда, олардың компьютерге деген оң көзқарасын қалыптастырумен қатар, оқушылардың сыныптағы және сыныптан тыс оқу қызметін компьютер арқылы ұйымдастыру, «Қазақстан – 2030» бағдарламасында көрсетілгендей көкейкесті мәселелердің бірі.

Қазірден бастап балаларды кішкентайынан өздерін қоршаған ортамен жан – жақты таныстыру, олардың логикалық ой – өрісін шығармашылық жағынан дамыту, сөйлеу және жүріс – тұрыс мәдениеттілігін арттыру, оларды компьютер әлеміне баулу бүгінгі күннің басты талабына айналып отыр.

Осы мәселенің әр түрлі жолдары қарастырылып:

1. бастауыш мектептерде оқытылатын сабақтарда комьютерді жиі пайдалану арқылы;
2. бастауыш сыныптан жүйелі түрде информатка пәнін оқыту арқылы;
3. мектептерде балаларға арналған информатика үйірмелерін қйымдастыру арқылы жүргізуге болатынына көз жеткізуде.

Ал, жоғарыда көрсетілген әдістердің барлығы бір – бірімен ұштастырылса, жас жеткіншектердің компьютерлік сауатты, әрі компьютерлік мәдениетті болып өсуіне жол ашады.

Оқушылардың бастауыш мектеп кезеңіне тән физиологиялық, психологикалық ерекшеліктерін, әрі ойлау қабілеттерін дамыту ЭЕМ – ның мүмкіндіктерін пайдалану арқылы жүзеге асырылады.

Матеметика сабағында арифметикалық амалдарды орындауға арналған компьютерлік ойын программасы 1 – сыныпта қосу, азайту 2 – сыныпта көбейту, бөлу тақырыптары бойынша білім дағдыларын тексеру үшін қолдануға болады. Әрбір оқушы өз бетімен тапсырманы орындайды. Егер берілген жауаптардың барлығы дұрыс табылмаса, компьютер балаға дұрыс жауапты ашып көрсетеді.