Жаңа ақпараттық технология

2.6 ЭКСПЕРИМЕНТТІК БӨЛІМ

 

2.6.1.Жаңа технологиялық әдіспен  «Карбон қышқылдары»

                             тақырыбын түсіндіру.

 

Сабақтың жоспары            Сыныбы:11-сынып            Күні

Сабақтың тақырыбы	Карбон қышқылдары
Сабақтың мақсаты	Карбон қышқылдарының  кездесетін  жерлері. Құрамына кіретін элементтер және  бейорганикалық  қышқылдардан  айырмашылығын. Оның құрамында  кездесетін тобымен  жалпы формуласын   және қарапайым  өкілдерін  халықаралық номенклатура  бойынша  атаулары  туралы білімдерін  бекіту.
Білімділік:	Карбон қышқылдарына жалпы анықтама беру
Дамытушылық:	Интерактивті тақтаны пайдалана отырып оқушылардың  пәнге қызығушылығын арттыру, ғылыми көзқарастарын тереңдету, ойлау қабілеттері мен білімдерін кеңейту.
Тәрбиелік:	Оқушылар шағын топтар құрамында бірлесе еңбектенеді, шығармашылық қарым-қатынас құрады, бірін-бірі үйретеді, ортақ мәмлеге келу үшін өзара әрекеттеседі. Табиғатта болып жатқан құбылыстардың өмірмен үздіксіз байланысын көрсету. Оқушыларды тазалыққа, адамгершілікке, ізденімпаздыққа, ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі:	Интерактивті тақта, презентация, видео-лабораториялар, карточкалар, плакаттар,суреттер.
Сабақтың әдісі:	Жаңа ақпараттық технологияны  қолданып түсіндіру.
Сабақтың жоспары:	Ұйымдастыру кезеңі. Жаңа сабақты түсіну(ой қозғау) Жаңа сабақты бекіту, қорытындылау Оқушыларды бағалау Үй тапсырмасын беру.
Оқыту нәтижесі:	Карбон  қышқылдарының  өздеріне  тән  қышқыл  дәмінің  болатынын . Құрамдарында  көміртек атомы мен  карбоксил тобының  бар екенін,   қарапайым өкілдері  барын және  оларды қандай  мақсатта пайдаланатын,  қолдануын , химиялық қасиеттерін білуі  керек.
Негізгі идеялар		Оқушыларға      карбон  қышқылдарының    басқа  органикалық  кластардан  ерекшелігі өзіне  тән  қышқыл  дәмнің  болатынын кездесетін ,құрамын,  қасиеттерін  және   қайда  қолданатынын  түсіндіру
Тапсырмалар		Тірек сызбалар Венн диаграммасы Керемет алтылық Зертханалық тәжірибелер Тест сұрақтары Есептер
Кейінгі тапсырмалар		1.Өзгерістерді бағалау    2.Басқа әріптестермен ақылдасу      3.Мектеп тәжірибесі негізінде өзгерістерді         сипаттау

 

 

 

Сабақтың барысы:  (    мин)

  1.Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу. Балалар бүгінгі көңіл-күйлерің қалай? Сабақта кім жоқ (себепті ма, себепсіз ба?).  Бүгін білім күшін, ойлау күшін көрсетіп, білік массасын таразылайсыңдар. Сондықтан барлығыңа сәттілік тілеймін!

    2. Жаңа сабақты түсіндіру (    мин)

Карбон қышқылдары дегеніміз – құрамында функционалдық карбоксил тобы – СООН бар көмірсутектердің туындылары.

•   Жалпы формуласы: R – (COOH)n

 

• Ең бірінші өкілі – құмырсқа қышқылы: 

                                                                      

 

Карбоксил тобының санына қарай қышқылдың негізділігін анықтайды:

 

 

СН3 – СООН сірке қышқылы – бірнегізді қышқыл

НООС – СООН  қымыздық қышқылы – екі негізді қышқыл.

лимон қышқылы

                                                                         Үшнегізді қышқыл

Сондай-ақ карбон қышқылдарын қосылыстағы радикалдың түріне қарай төмендегідей етіп бөледі:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сендер қаныққан бірнегізді карбон қышқылдарымен толығырақ танысатын боласыңдар (кестеден) Қаныққан бірнегізді карбон қышқылдарының жалпы формуласы:  Сn Н2n+1 СООН.

n	Формуласы	Қышқылдың аталуы		Қышқыл қалдықтарының атаулары R - COO
		Халықаралық номенклатура	Тривиалды ном бойынша
0	Н-СООН	Метан қышқ	Құмырсқа қыш	Формиат
1	СН3 - СООН	Этан қышқ	Сірке қыш	Ацетат
2	СН3-СН2-СООН	Пропан қышқ	Пропион қыш	Пропионат
3	СН3 – (СН2)2 -СООН	Бутан қышқ	Май қышқ	Бутират
4	СН3 – (СН2)3 -СООН	Пентан қышқ	Валериан қыш	Валеринат
5	СН3 –(СН2)4 –СООН	Гексан қышқ	Капрон қышқ	Капронат
9	СН3 – (СН2)8 -СООН	Декан қышқ	Каприн қыш	Капринат
15	СН3 – (СН2)14 -СООН	Гексадекан	Пальмитин қыш	Пальмитат
17	СН3 – (СН2)16 -СООН	Октадекан	Стеарин қыш	Стеарат

 

 

Алынуы. Қышқылдардың, негізінен, көмірсутектерді және олардың туындыларын тотықтыру арқылы алады.

1. Құмырсқа қышқылын мына әдістермен алады:

 NaOH + CO → HCOONa - натрий формиаты.

     

2.Күрделі эфирлердің гидролизі

3.Көмірсутектердің үшгалогентуындыларынан:

     

                                          Жеке өкілдер

 

Құмырсқа (метан) қышқылы НСООН өткір иісті сұйықтық және қайнау температурасы 100,8 С, суда жақсы ериді. Құмырсқа қышқылы улы, теріге тиген жағдайда  теріні күйдіреді. Құмырсқа бөлетін сұйықтық сонтың құрамында осы қышқыл бар. Құмырсқа қышқылының залалсыздандыратын қасиеті  бар және  сондықтан медицинада, фармацевтикалық өндірісте, тағам өндірісінде қолданылады. Ол сонымен бірге матаны және қағазды бояуда қолданылады.

Сірке (этан) қышқылы СН3 СООН - өзіне тән өткір иісі бар түссіз сұйықтық, барлық жағдайда сумен әрекеттеседі. Сірке қышқылының сулы ерітіндісі асханалық сірке атымен сатылады және сірке эссенциясы тамақ  өндірісінде қолданылады. Сонымен қоса, сірке қышқылын көптеген маңызды органикалық қосылыстарды алуда қолданылады.

 

Жаңа сабақты бекіту, қорытындылау

 

                           ТІРЕК СЫЗБА

 

К ¾                                            Қ ¾

А ¾                                            Ы ¾

Р ¾                                            Ш ¾

Б ¾                                            Қ  ¾

О ¾                                            Ы ¾

Н ¾                                            Л ¾

                                                            Ы ¾

   

                         

 

 

Деңгейлік сұрақтар.

 

 

10- ұяшық. Карбон қышқылдары дегеніміз не? Жалпы формуласы.

20-ұяшық.  Карбон қышқылдарының  изомер түрлерін ата.

30-ұяшық.  Өкілдерінің құрылымбық  формуласын жазып көрсет.

40-ұяшық. Карбон қышқылдарының физикалық қасиеті.

50-ұяшық. Карбон қышқылдарының химиялық  қасиеттері.

60-ұяшық. Карбон қышқылдарының алынуы.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[5]

 

 

 БАҒАЛАУ.

 

 

МАЗМҰНЫ	ТЕОРИЯ	ФОРМУЛА	ЕСЕП ШЫҒАРУ	БАҒАЛАУ
ОҚУШЫНЫҢ АТЫ – ЖӨНІ
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ТӘЖІРИБЕНІ БАҒАЛАУ НЕ ІСТЕДІМ? НЕ БАЙҚАДЫМ? РЕАКЦИЯ ТЕҢДЕУІ ҚОРЫТЫНДЫ

                                              Қорытынды

 

        Қорыта келгенде электронды оқулықтың артықшылықтары өте көп. Оқушының танымдық мүмкіндігін кеңейте түседі. Электронды оқулық есте сақтауға жақсы әсер етеді. Оқыту үрдісінде  оқушының өзінің қатысуы, оның ойлау қабілеті мен оқуға деген  ынтасын арттырады. Оқушы  өзіне туындаған  кейбір  мәселелерді компьютер арқылы  өзі іздеп, өзге сайттар арқылы ой-өрісін, білімін әрқашан өзі жетілдіріп отырады.

 Заман талабына сай жас  ұрпаққа сапалы  білім беруде  электрондық оқулықтарды химия  сабағында пайдалану – оқытудың  жаңа технологиясының бір түрі  ретінде  қарастыруға болады. Электрондық оқулық арқылы химия сабағында  сирек кездесетін  элементтердің  суретін, бейне файлдар арқылы зертханалық жұмыстардың  қалай жүретінін  көруге болады. Ой өрісі дамыған шетелдік білім жүйесінен қалыспайтын жас ұрпаққа білім беру жолындағы ортақ міндетті өз мәнінде жүргізу қажет деп ойлаймын.

Бұдан шығатын қорытынды : білім беруді ақпараттандыруды  сабақтарға енгізудің тиімділігі, дәстүрлі сабақтармен  салыстырғанда жоғары нәтиже береді.

       Жоғарыда айтылған ой-пікірлерді тұжырымдай келе, компьютерді қолдану негізінде мектеп пәндерін оқыту, үйрету мәселесі бүкіл халықтық деңгейге көтерілсе ғана біздің еліміз өндірістің жоғары психологиясын меңгерген дүниежүзілік бәсекеге төтеп беретін, өндіріс өнімдерін өндіре алатын алдыңғы қатарлы мемлекетке айналады. Ол дәрежеге жетуге қажетті білім алуына біздің жас ұрпақтың қабілетінің жететініне сенім мол. 
«Қазіргі заманда жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру өте қажет» деп, Елбасы атап көрсеткендей, жас ұрпаққа білім беру жолында ақпараттық технологияны оқу үрдісінде оңтайландыру мен тиімділігін арттырудың маңызы зор деп білемін.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

           

                       Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

 

1.  Бөрібаев Б, Балапанов Е. Жаңа ақпараттық технологиялар.

    -Алматы, 2001.

2.  Информационные технологии. – Москва, 2005.

3. Интернет материалдары №72 «Gooqle» және №65 «Mail.ru» сайттары      

     2009 ж.

4. А. Салихова  «Оқушылардың шығармашылығын дамыту»

    Ғылыми-әдістемелік  журнал, №5-2009 ж

5. Битемирова А. «Органикалық химия» –Шымкент, 2012ж. 208-бет

6. «Химия мектепте» - 2006.-40-51бет [2]

7. Мырзабайұлы А. «Химияны оқыту әдістемесі» - Алматы, 1997.-63бет.[3]

8. «Химия мектепте» ғылыми-педагогикалық  журнал. Қаңтар-ақпан.

     -2010жыл 64-бет-41бет

9. «Химия мектепте» ғылыми-педагогикалық журнал. Наурыз-сәуір.

     -2012 жыл. 64бет-49бет.

10. Абдикасова Г А. «Ақпараттық  технологиялар» -Алматы. 2010жыл.

11. А. Салихова  «Оқушылардың шығармашылығын дамыту»

        Ғылыми-әдістемелік  журнал, №5-2009 ж