Мишық
- Мишық - көпір мен сопақша мидың үстіңгі жағында орналасады. Ол көлемді бүйір бөліктерден - жарты шаралардан, жоне соларды біріктіретін қүртшадан түрады.
- Мишық алдыңғы жол арқылы ортаңғы мимен, ортаңғы жол арқ-ыльь көпірмен, артқы жол аркылы- сопақша мимен, ал көпір арқы-лы үлкен ми жарты шараларымен байланысады. Мишық рецептор-лармен және эффекторлармен тікелей баііланыс түзбейді, бірақ оған өте көп афферентгік импульстер жетіп отырады.
- Мишық дене қимылдарының үйлесімін, дене кейпін және дененің тепе-теңцігін сақтауда маңызды рөл атқарады. Оның әсерімен бүлшық ет тонусы өзеріп, қимыл-әрекет кезінде жеке ет топтарының жиыры-лу күші реггелініп, артық, ебетейсіз қимылдар байқалмайды. Мишықты сылып тастаса бүлшық ет тонусы бүзылады (атония), қимыл үйле-сімдігі, аткдрылатьш қимыл мен бүлшық етгіңжиырылу күшінің арасын-дағы сәйкестік бүзылады (атаксия), теңселмелі қимылдар пайда бола-ды (астазия), бүлшық етгердің жиырылуындағы үйлесімдік бүзылады (асинергия), организм тез қажиды, әлжуаздық байқалады (астения).
- Мишық организмнің вегетативтік қызметіне де әсер етеді. Ми-шықты тітіркеңціргенде көздің қарашығы үлкейіп, артерия қысымы жоғарылайды, тамырдың соғуы жиілейді, бүлшық етте биохимиялық қалыптастыру процесі күшейеді. Мишықты алып тастаса ас қорыту жолының қимылы баяулап, қарын мен ішек солінің бөлінуі азаяды, қуат шығыны артады, бүлшық етгің нәрлену процесі бүзылады. Осы-дан мишықта симпатакалық және парасимпатикалық нервтену орта-лығы орналасады деген болжам жасалған.
Ортаңғы ми
- Сүт қоректілерде ортаңгы ми дорсавдық және базалвдық (негіздік) бөлімдерден түрады. Дорсальдық бөлімге төрт төмпешік жатады. Бұл қүрылымнъщ алдынғы қос төмпешігшде көрудің, артқы қос төмпеішк-те - естудің бағдарлық рефлекстерінің орталықтары орналасады. Осы орталықтардың қатысуымен көз, құлақ қимылдап, бас тітіркендіргіш кезі орналасқан жаққа қарай бұрылады.
- Ортаңғы мидың базальдық бөлімін оның сабақтары құрайды. Әрбір сабақ үш қүрылымнан - бүркемеден, қара төсеміктен және табан негізден түрады. Бүркемеде қызыл ядро жоне шығырлық жүйке мен көз қимылдық жүйке (III, ІҮ ми жүйкелері) ядролары орналаса-ды. Бүл жүйкелер көз алмасының етгерін жүйкелендіріп, көз қимыл-дарының үйлесімділігін қамтамасыз етеді.
- Қызыл ядро дене қимылын реттейтін маңызды қүрылым. Рубро-жүлындық жол арқылы ол жүлын мотонейрондарымен байланыса-ды. Қызыл ядро сопақша мидағы Дейтерс ядроларыньщ қызметін тежеп, дененің кеңістіктегі кейпіне қарай бүлшық ет тонусын езгертіл отырады. Қызыл ядро дененің қалыпты кейпі мен тепе-теңдігін қам-тамасыз ететін тонустық рефлекстердің атқарылуьш ретгеуде маңыз-ды орын алады.
- Қара төсемік қызметі өлі толық зерттелмеген. Ол бүлшық ет икемділігін, қимыл үйлесімін реггеуде маңызды рөл атқарады деген болжамдар бар.
Аралық ми
Аралық ми -
көру төмпегі - таламус, төмпек асты
аймақ - гипоталамус, және төмпектің
үстіңгі қосалқысы - эпиталамус атты
қүрылымдардан түрады.
- Көру төмпегі (таламус) - мидың ең көне бөлігі. Онда сүр заттан тузілген көптеген (40-қа жуық) ядролар шоғырланады. Бүл ядролар алдыңғы, медиальдық және латеральдық болып бөлінеді.
Таламус иістік импульстерден
басқа үлкен ми жарты шарларына
бағытталған барлық афференттік
импульстердің қақпасы болып
есептеледі. Таламус ядроларында
жанасу, проприо-, термо-, ауырсы-ну, дәм
сезу рецелторларынан бағьпталған
импульстер тоғысады.
Қызметі жағынан таламус ядролары
арнаулы және жалпылама болып
бөлінеді. Арнаулы ядролардан тараған импульстер ми қыртысы-ның
үшінші немесе төртінші қабатының нақтылы
сезімтал және жалғастырғыш (ассоциативтік)
аймақтарына шоғырлана бағытталады, олар
белгілі түйсік туғызады. Ал жалпылама ядролар-дан тараған импульстер ми қыртысына
шашырай жайылады, ми белсеңділігін жандандырады.
Таламуста белгілі дәрежеде әр
түрлі тітіркеністерді таддау, жинақ-тау
процестері де жүреді. Таламус
бүлшық еттің икемділік тонусын
ретгеуге қатысады. Икемділік тонусы
нәтижесінде дене өр түрлі
кейіл қабылдай алады.
- Эпиталамуста иіс сезу орталығы мен ішкі секрециялық без -эпифиз орналасады.
- Гипоталамус — колемі жағынан <span style=" font-family: 'Times New Roman', 'Arial';
font-size: 16pt; font-weight: normal; font-style: normal; text-decoration: