Өсімдіктер экологиясына швед ғалымдарының қосқан үлесі
Автор работы: Пользователь скрыл имя, 23 Февраля 2013 в 08:03, творческая работа
Краткое описание
Тірі табиғатты жүйелеуде аса зор еңбек сіңірген швед ғалымы Карл Линней (1707-1778) болды. Ол түрдің табиғи жан-жақтылығын және ақиқат барлығын айта келіп, түр-құрылысы жағынан ұқсас, көбеюі кезінде өздеріне ұқсас ұрпақ беретін көптеген туыстас ағзалар жиынтығы деді. Линней түрді латын тілінде қос атпен атауды (биноминальдық номенклатура) тәжірибе енгізіп, оны жүйелеуге негіз етіп пайдаланды. Жақын түрлер туысқа, туыстар отрядқа, отрядтар класқа біріктірілді. Линней барлық өсімдіктерді гүліндегі аталықтары мен аналығының саны, пішіні, көлемі және құрылысына қарай 24 класқа, ал жануарларды тыныс алу және қанайналым мүшелерінің құрылысына қарай 6 класқа топтастырды.
Огюстен
Пирам Декандоль ғалым және оқытушы
ретінде
1818 жылы — «Regni vegetabilis systema naturae» ( (лат.), 2 том, 1818—1821)
«Prodromus systematis naturalis regni vegetabilis» (лат.), том 1—17, 1824—1839.Декандольдің бұл еңбегі ботаника ғылымының басты жаналығы болды.
Декандоль К.Линейдің 10000 өсімдіктерге сипаттап жазған еңбегін толықтырып,гүлді өсімдіктердің 75000 түріне сипаттама жазған. Декандольдің бұл ботаника ғылымына қосқан үлесі,Кювьенің «Жануарлар патшалығы» («Regne animal» (фр.)) атты еңбегінің зоология ғылымына қосқан үлесімен теңбе-тең.
-Декандольдің еңбектері басқа ғалымдарға үлгі болып,өздерінің еңбектеріне бастау алды.
М,Германния флорасы К. Кох, Ледебурдың Россия флорасы,Байкал флорасы Турчанинова, Британ флорасы Бентама және т.б.
Декандоль келесідей еңбектері де ботаника ғылымында маңызды орын Органография«Organographie végétale» (фр.), 1827
«Декандоль гербарилері»(80000 түр) атты еңбегі оның бұрынғы үйінде сақталып тұр.
Декандольдің
еңбектері:
Кері қайту
Тылған жылы: 27 қазан,
Туылған жері: Париж, Франция
Қайтыс болған жылы: 4 сәуір, 1893 Ж (86 ЖАС)
Қайтыс болған жері: :Женева, Швейцария
Елі: Щвейцария
Ғылыми сферасы: Ботаника, Биогеография
Ол танымал: Ботаникалық номенклатураның ең алғашқы кодексін жазды.
Альфонс Декандоль
Әр түрлі географиялық өсімдіктердің таралуын ол тек экологиялық факторлармен ғана түсіндіріп ғана қоймай, тарихи себептермен де – геологиялық жыныстарды зертей отырып, материктерге сипаттама берді, сол уақыттағы климат шарттарын және әр түрлі өсімдіктердің өмір сүру ұзақтықтарын сипаттап жазды.
Көптеген өсімдіктердің шығу орталықтарында айналысуды ұстанды.
Жоғары Женева қаласында алды. Алдымен ол Заң ғылымдарымен айналысты және 1829 жылы ол доктор атағын алды, бәрақ тез арада табиғатты танып-білуді қолдап, әке жолын қууды ойлады, Женева университетіндегі әкесінің кафедрасын қамқорлыққа алды (1841Ж). 1845-1
850 ж.ж. Тарих ғылымдарының докторы және Женева университетіндегі ботаникалық бақтың директоры болды. 1846 жылы ол мұғалімдік міндетін біржолаты тоқтатты, және өмірінің соңына дейін ғылыммен айналысты. Өзінің елінің жұмыстарымен де ол хабардар болып отырды, Женевадағы заңнамалық жиналыстарға да бірнеше реет шақырылып отырды.
Декандоль әкесі бастаған «Продромус» баспасын жалғастырды. Ол бүкіл әлемнің атақты ғалымдарымен кеңесе отырып, тағы да жаңағы еңбекке 8 том қосқан болатын. Содан монография атты 5 томдық кітап болып толықтырылды. Онда даражарнақты тұқымдастардың бірнеше түрі еңгізілді, ал кейбір қосжарнақтылар қайтадан өңделді. Сонымен әкесі, баласы және немересі бүтін бір ботаникалық монумент тұрғызды. Бұл әлемдік әдебиетте теңдесі жоқ , және ұзақ уақыт бойына өсімдіктер систематикасының зерттеулерінің негізі болып табылады. Бұл еңбекке ешқандай еңбек тең келмейді. Бұл жұмыста кіші Декандоль бас редактор болды, бірақ оның ең басты еңбектері география өсімдіктеріне қатысты, өйіткені ол сол салаға бейім болған. Сол география ғылымен байланысты басқа да ғылымдарды ол меңгере білген.
1835жылы «Ботаника туралы ғылым» атты басқарма шығарды. Осы басқармада өсімдіктер географиясы түпкілікті жазылған. Бұл шығарма орыс тіліне аударылып, жоғарғы оқу орындарында оқулық ретінде пайдаланылған.
Бірақ ең жоғарғы дәрежеде жазылған шығарма деп 1855 жылы шыққан «Ботаникалық өсімдіктер» туындысын санауға болады. Бұл шығармада автор өте үлкен және дәл зерттеулерге сүйене отырып, өсімдіктердің таралу заңдылықтары мен принциптерін барынша нақты орнатуға тырысады. Осы еңбекте мәдени өсімдіктердің де шығу тарихы жақсы терең зерттеліп жазылған, кейіннен олар туралы 1883 жылы «Өсімдіктер плантациясы» шыққан еңбегенде толықтырып жазған. «Ботаникалық өсімдіктердің географиясы» кітабын Христофор Яковлевич Гоби орыс тіліне аударылған.