Бағалау мақсатында автокөлік құралдарын анықтау

Автокөлік құралының істен шығуы, ақаулылық  пен эксплуатациялық дефектілерінің  жою құны 50400 теңге.

Автокөлік құралының істен шығуы, ақаулылық  пен эксплуатациялық дефектілерінің  жою құнын есептеу нәтижелері автокөлік құралы, автокөлік құралдарына  қосалқы бөлшектерінің, жөндеу материалдарының  тауар нарығы ақпараттарынан алынған, сонымен қатар Алматының қосалқы бөлшектер нарығында немесе Мәскеу қаласына тапсырыс беру арқылы сатып алулар.

 

7. Утилизациялық құны анықталмаған, өйткені бағалау мерзімінде автокөлік құралының табиғи тозуы 80 %-дан әлдеқайда төмен.
8. Бағалау мерзімінде нарықтық құны:

С=(Сқалд+Сауыс-Сқ.жин)*(1-Им/100)+Сқ.жабд-Сэд      (1.1)

С = (2 606 467 + 14083 – 55 420) * (1 – 13/100) + 92 736 – 50 400 =

=2 274 000 теңге.

 

Бағаланып жатқан автокөлік құралының нарықтық құны 2 274 000 (екі миллион екі жүз жетпіс төрт мың) теңге.

 

Бағалау бойынша эксперт:                Досымбаев Б.Ж.  (ЖШС «Сарыарқа Аудит»)

 

 

13-қараша 2010 ж.

 

13.11.2010ж. бағалау

туралы  есепке

1 –  қосымша

 

 

«Қарағанды облысы бойынша Көлікті бақылау басқармасы»

Қарағанды қаласы, Гапеев көшесі, 5 үй, т. 34-05-51

АВТОКӨЛІК ҚҰРАЛЫНЫҢ ТЕХНИКАЛЫҚ ЖАҒДАЙЫН ТЕКСЕРУ АКТІ

Тексеру мерзімі: 13 – қараша 2010 ж. Тексеру уақыты: 10:30

Тексеру орны: ЖШС ЖК «М-Интер-трейд», мекен-жайы- Қарағанды қаласы, Крылова көшесі, 111/21. 

Автокөлік құралының параметрлері: Типі –  жеңіл автомобиль.

Маркасы, моделі - Mercedes-Benz  300 SE 2.8

Категориясы (АВСД, тіркеме) – В  Тіркеу сан-реті - М 058 ХЕМ

Идентификациялық  сан-реті  (VIN):   В ТО 3002503

Қозғалтқыш: моделі – 104    № 123

Шасси  (рама) №  -  Шанақ (коляска) №  - 000100

Түсі: сұр                    Шығарылған жылы: 1997

Көлік  құралының  төл-құжаты: сериясы   77 АА   № 1234567

Автокөлік құралының  меншік иесі: ЖШС ЖК «М-Интер-трейд»

Тапсырыс  берушінің өтінішінде автомобиль 2002 жылы жол-көліктік оқиғаға түскені  туралы мәліметтер берілген.

 

ТЕКСЕРУ КЕЗІНДЕ  БЕКІТІЛДІ:

1. Қозғалтқыш пен жанақтың идентификациялық нөмірлері, тіркеу белгісі, түсі тіркеу құжаттарындағы мәліметтерге сәйкес.
2. Спидометр көрсетуі: 56 мың км. Тапсырыс берушінің өтініші бойынша спидометр бұрын жөнделген және оның көрсетуі нақты жүрісіне сәйкес келмейді.
3. Базалық жинақтаудың агрегаттары ауыстырылған.
1. Автомобильге орнатылған шиналар (4 бірлік): типоөлшемі – 225/60 R16; өндіру мерзімі – 1999 ж.; протектор суретінің биіктігі – 12 мм. Эксплуатациялық дефектілері мен зақымы жоқ.
2. Қосалқы дөңгелегінің шинасы: типоөлшемі - 225/60 R16; өндіру мерзімі – 1999 ж.; протектор суретінің биіктігі – 12 мм. Эксплуатациялық дефектілері мен зақымы жоқ.
3. Аккумулятор: маркасы – VARTA 562 21/19, өндіру мерзімі (ауыстыру) – қаңтар 2001 ж.
4. Глушитель, ауыстыру мерзімі – 2000 ж.
4. Базалық жинақтаудың келесі агрегаттары (элементтері) жоқ: фирмалық эмблема, әйнектазартқыш щеткасы, артқы бампер.
5. Базалық агрегаттарды ауыстырып, қайта жабдықтау жүргізілмеген.
6. Қосымша орнатылған жабдық (орнату мерзімі көрсетілген): автотелефон (антенна мен орнату жабдығын қосқанда) – 2000 ж.; жүксалғыштағы мини-тоңазытқыш – 2000 ж.
7. Эксплуатациялық дефектілер:

Капотындағы бояу өшкен (өшкен бояу ауданы – орта есеппен 100 см.кв.) –  капотты толық бояу керек;

сол жақтағы алдыңғы есіктің  бекітпелерін дәлдеу керек;

оң жақтағы алдыңғы фара әйнегі сынған – фараны ауыстыру керек.

8. Техникалық күйанықтау (диагностирование) құралдарын қолданып, техникалық жағдайын тексеру нәтижелері: тежеуіш шлангыларды ауыстыру керек.
9. Автокөлік құралының, агрегаттардың, жүйелер мен аспатардың жұмыс қабілеттілігін тексеру нәтижелері: жұмысқа қабілетті жағдайда.

 

 

Бағалау бойынша эксперт қорытындысы

 

Автомобиль  жұмысқа қабілетті жағдайда, жол  жүру қауіпсіздігі мен эксплуатациялық  дефектілермен байланысты ақаулылықты  жою керек.

 

 

Бағалау бойынша эксперт:                                                  Досымбаев Б.Ж.

                                                                                (ЖШС «Сарыарқа Аудит»)

 

 

Тапсырыс  беруші                                                               Маматов Е.З.           

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3 АВТОКӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫН БАҒАЛАУ ҚЫЗМЕТІН ТАЛДАУ

 

3.1 Шетелдегі автокөлік құралдарын бағалау ерекшеліктері

 

Дамыған нарықтық экономикасы бар  елдерде автокөлік құралдарын бағалау  жақсы дамыған және ол жоғары табыстылық деңгейімен, автомобилизация деңгейінің өсуі нәтижесінде табыстың болашақта  өсуімен сипатталады. Мысалы, ірі  ДЕКРА (Германия) сараптамалық ұйымының автомобильдер мен жол-көліктік оқиғаның материалдық залалын бағалау  бойынша сараптама саны динамикасының  өсуі келесі ақпараттармен сипатталады: 2001 ж. – 620 180 сараптама, 2002 ж. – 695 160 сараптама, 2003 ж. – 750 610 сараптама. Сонымен сараптама саны орташа жылдық өсуі шамамен 10 % құрайды. ДЕКРА фирмасының табыстың жалпы санының ішінде бағалау қызметінен алынған табыстың үлесі 2003 жылы 32 % болды және оның өсу тенденциясы бар [21]. Жалпы осы аталған қызметтен алынған табыс шамамен 300 млн. евроға тең. Германия бойынша 2001-2003 жж. сараптамалардың жалпы көлемінің ішінде материалдық залал сараптамасының үлесі 2003 ж.  50 % болды. Мұның барлығы жеке меншік иелерінің, автокәсіпорындарының, автомобиль жұмыс қабілеттілігін қалпына келтіру бойынша өндіріс пен сақтандыру компанияларының сапалы сараптаманы жүргізуге мүдделерінің өскенін көрсетеді, өйткені жоғарғы деңгейде жүргізілген сараптама олардың ақша қаражаттарының сақталуының гаранты болып табылады.

Автомобильдердің бағалауын жүргізуде  аналитикалық әдістер қолданылады, оның ішінде Рукопф – Зам әдісін және гамбурлық әдісті бөліп көрсетуге  болады.

Рукопф – Зам әдісі бойынша  есептің негізіне келесі ақпараттар кіреді: жаңа автомобиль бағасы; белгілі  бір мерзімде жеке жағдайына байланысты автомобиль құны; автомобиль жасы; автомобильдерді  жөндеуге кеткен жалпы шығындар. Автомобиль жүрісі “белгілі бір мерзімде жеке жағдайына байланысты автомобиль құны”  құраушысында ескеріледі. Рукопф-Зам  әдісіне сәйкес, егер жөндеу құнының  белгілі бір мерзімде жеке жағдайына  байланысты автомобиль құнына қатынасы 10%-дан төмен болса, онда автомобильдің, оның коммерциялық құнының төмендеуіне  әсер етпейтін, аз ғана зақымы бар. Ал егер осы қатынастың мәні одан жоғары болса, 10-кестесінде көрсетілген пайыздық мөлшерлемелер қолданылады. Бірақ, мұнда пайыздық мөлшерлеме белгілі бір мерзімде жеке жағдайына байланысты автомобиль құны мен жөндеу шығындарынан алынатынын ескеру қажет.

10-кесте
Рукопф - Зам әдісі бойынша коммерциялық құнның төмендеуінің пайыздық мөлшерлемелері
Эксплуатациялау периоды, жылдар	Коммерциялық құнның төмендеуінің мөлшерлемесі,%
	Жөндеу құнының белгілі бір мерзімде жеке жағдайына байланысты автомобиль құнына қатынасы
	10-30	30-60	60-90
1	5	6	7
2	4	5	6
3 және одан да көп	3	4	5

 

Гамбурлық әдіс автомобиль жүрісі мен  жөндеу шығынын ескереді. Жүрістің сәйкес мәні үшін коммерциялық құнның төмендеуінің пайыздық мөлшерлемелері 11-кестеде келтірілген. Автомобильдің коммерциялық құнының төмендеуі жөндеу жұмыстарының құны мен эксплуатациялау басынан жүріске тәуелді, ол 11-кестесінің мәліметтерінде дәлелденді.

Неміс мамандарының ойынша, Рукопф –  Зам әдістемесі ескіріп қалды, өйткені  ол жөндеу саласында болған өзгерістерді ескермейді. Оған қоса, ол жалақы мен  материалдар шығындарын сипаттайтын  ақпаратты ескермейді.

Сондықтан ол бойынша болжамды мөлшерлемелер  ғана есептеледі. Осы әдісті жетілдіру  жүргізілмеген. 

11-кесте
Гамбурлық әдіс бойынша коммерциялық құнның төмендеуінің пайыздық мөлшерлемелері
Жүрісі, мың км.	Коммерциялық құнның төмендеуінің мөлшерлемесі,%
0-20	30
20-40	20
40-75	15
75-100	10
100-ден жоғары	0

Гамбурлық әдісті Рукопф – Зам әдістің жеңілдетілген варианты ретінде қарастыруға болады. Ол бойынша ақпараттар тізімін есептегенде, автомобильдің сату бағасы қолданылады, сондықтан есептелген пайыздық мөлшерлемелері автомобиль нарығындағы жағдайды толығымен көрсетпейді.

Бүгінгі күні қолданылатын әдістер  осы екі әдістерге негізделеді, бірақ олар екі әдістен және бір  бірінен кіру ақпаратын есептеу  деңгейімен ерекшеленеді. “Коммерциялық  құнының төмендеуі” термині бірен  саран ғана “тауарлық құнның жоғалуы” терминіне сәйкес келеді.

12- кесте Жол жағдайы мен автомобиль типіне тәуелді эксплуатациялық  шығынының өзгеруі,%
Көрсеткіштер	Жол  жағдайы	Автомобиль
		Жеңіл	Жүк		Толық массалы автопоезд, т.
			пикап	фургон	26,51	32,25
Ауыспалы шығындар	I	100		100	100	100
	II	130	142	148	152	152
	III	170	200	240	245	290
КМ және Р шығындары	I	100	100	100	100	100
	II	130	140	157	148	157
	III	138	215	270	250	270
Жанармай шығындары	I	100	100	100	100	100
	II	110	108	129	141	137
	III	128	120	140	188	180

Қосымша. Кестеде келесі белгілеулер бар: 

I-қатты  негізді жетілдіргенжолдар;

II-шара  шартты өнделген,әр түрлі типті  жолдар; 

III-грунттық  жолдар;

Кестеде көрсетілгендей, жүк автомобильдері бойынша, жеңіл автомобильдерге  қарағанда, жол жағдайы эксплуатациялық  шығын көлеміне (сәйкесінше құнына) елеулі әсер етеді.

Германияда  статистикалық есеп жүргізіледі  және автокөлік құралын бағалауда  әр түрлі эксплуатациялық факторлардың әсерін ескеретін сәйкес ақпараттық жинақтар басылып, шығарылады. 12-кестеде эксплуатациялық шығын көлеміне жол жағдайының және автомобиль типінің әсерін сипаттайтын мәліметтер келтірілген.  

Тәжірибеге  сәйкес Германияда нарықтық құн көлеміне автомобиль жасы да елеулі әсер етеді. 13-кестеде жасқа тәуелді, эксплуатациялық шығын мен автомобиль құны (жаңа автомобиль құнына сәйкес %-бен) көлемінің өзгеруін сипаттайтын мәліметтер келтірілген.

13-кесте Жаңа автомобиль құнына қатысы бойынша ұсталған автомобильдің  эксплуатациялық шығындары мен  нарықтық бағалардың өзгеруі
Жасы, жылдар	Эксплуатациялық шығындар		Баға	Жасы, жылдар	Эксплуатациялық шығындар	Баға
1	35		61	4	44	15
2	37,5		33	5	48	11
3	41		23	6	50	8

Кестеде көрсетілгендей, автомобиль жасының  өсуі оның бағасының төмендеуіне  алып келеді. Мысалы, 10жыл эксплуатацияда болған автомобиль бағасы жаңа автомобиль құнының 10%-ын ғана құрайды.

Тозу  деңгейіне сәйкес автомобиль нарықтық бағалардың тез төленуі олардың  эксплуатациядан интенсивті шығып  қалуына алып келеді, ал бұл біріншіден, ұсталған автомобиль нарығына әсер етіп, екіншіден, ликвидициялық құнды  анықтау бойынша көп мөлшерлемелерде  жұмыстарды жүргізуді талап етеді. Төменде  үш автомобиль түріне арналған эксплуатациялық мерзімінің ықтимал ұзақтығы жасының тәуелділігін сипаттайтын мәліметтер келтірілген: